បោះឆ្នោតនៅតួកគី ក្នុងបរិយាកាសតានតឹង
ថ្ងៃអាទិត្យ ទី១ វិច្ឆិកានេះ នៅប្រទេសតួកគី មានរៀបចំការបោះឆ្នោតសភា ព្រមទាំងជ្រើសរើសប្រធានាធិបតីថ្មី។ នេះគឺជាការបោះឆ្នោត មុនពេលកំណត់ ដោយសារតែ ការបោះឆ្នោតកាលពីខែមិថុនា គណបក្ស អា កា ប៉េ (AKP) របស់លោកប្រធានាធិបតី អ៊ែកដូហ្កាន់ ដែលឈ្នះឆ្នោត តែមិនគ្រប់សម្លេងភាគច្រើន ហើយមិនអាចបង្កើតរដ្ឋាភិបាលបាន។ តួកគី កំពុងស្ថិតនៅលើមាត់ជ្រោះ នៃការបែកបាក់ផ្ទៃក្នុង ដោយសារតែការដឹកនាំកាន់តែផ្តាច់ការទៅៗ របស់ប្រធានាធិបតី អ៊ែក ដូហ្កាន់ ព្រមជាមួយនឹងចលនាបះបោរ កាន់តែខ្លាំងឡើង ពីសំណាក់សហគមន៍ជនជាតិ គួដ។ ភេរវកម្មកាលពីថ្ងៃ ១០ តុលាកន្លងទៅ ដែលបានសម្លាប់ជីវិតមនុស្ស ជាង១០០នាក់ គឺជាសក្ខីភាព នៃអសន្តិសុខ និងចលាចលនយោបាយ ហើយអ្នកដែលកំពុងតែក្រេបយកផលប្រយោជន៍ គឺក្រុមជីហាដអង្គការរដ្ឋអ៊ីស្លាម។
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖ កែប្រែថ្ងៃទី៖
តួកគី កំពុងជួបវិបត្តិនយោបាយធ្ងន់ធ្ងរ ហើយការបោះឆ្នោតនេះ ទៀតសោត គឺជាលទ្ធផល នៃបរាជ័យ របស់លោកប្រធានាធិបតីតួកគី អ៊ែកដូហ្កាន់ នេះតែម្តង។ បរិយាកាស កាន់តែតឹងតែង និងមិនប្រាកដប្រជា ជាងនេះទៅទៀត គឺដោយសារតែអសន្តិសុខ ក្រោយហេតុការណ៍ភេរវកម្ម នៅកណ្តាលក្រុងអ៊ីស្តង់ប៊ូល កាលពីថ្ងៃទី ១០តុលា កន្លងទៅនេះ ដែលបានសម្លាប់ជីវិតមនុស្ស ១០២នាក់។
មហិច្ឆិតាចង់ដឹកនាំតួកគីតែម្នាក់ឯង របស់លោក អ៊ែកដូហ្កាន់ កំពុងតែរលាយ?
ការបោះឆ្នោត នៅថ្ងៃទី១ វិច្ឆិកានេះ ជាការបោះឆ្នោត មុនពេលកំណត់ ដោយសារតែការបោះឆ្នោត កាលពីខែមិថុនាកន្លងទៅ គណបក្ស AKP ដែលជាគណបក្សអភិរក្សនិយម របស់លោកអ៊ែកដូហា្កន់ បានទទួលសម្លេងឆ្នោត តែ៤០,៦% ដែលវាមិនគ្រប់បានសម្លេងភាគច្រើននៅក្នុងសភា ហើយមិនអាចបង្កើតរដ្ឋាភិបាលតែម្នាក់ឯងបាន។ ក្រោយមកការចរចា បង្កើតរដ្ឋាភិបាលចម្រុះ ជាមួយគណបក្សផ្សេងៗ គឺចេះតែបរាជ័យ ទើបបានជាមានការបោះឆ្នោតជាថ្មី នៅថ្ងៃទី ១វិច្ឆិកានេះ។
ការបោះឆ្នោតនៅថ្ងៃនេះ គណបក្ស AKP របស់លោក អ៊ែកដូហ្កាន់ សង្ឃឹមយ៉ាងខ្លាំងថា នឹងបានសម្លេងភាគច្រើន នៅក្នុងសភា ដើម្បីដឹកនាំប្រទេសតែម្នាក់ឯង។ គណបក្សនេះ ដឹកនាំតួកគី តែម្នាក់ឯង អស់រយៈពេល ១៣ឆ្នាំហើយ ទើបតែនៅខែមិថុនា មុននេះទេ ដែលការគាំទ្របានថយចុះ ហើយគេឃើញគណបក្ស ប្រជាធិបតេយ្យនិយមគួដ ហៅកាត់ថា HDP បានកើនសម្លេងខ្លាំង រហូតមានតំណាងរាស្ត្រ ដល់ទៅ ៨០នាក់ នៅក្នុងសភា។
តាមការស្ទាបស្ទង់ស្ថិតិ គណបក្ស AKP របស់លោក អ៊ែក ដូហ្កាន់ ប្រហែលជាអាចបានសម្លេងឆ្នោត មិនលើសពី ៤៣%ទេ ពោលគឺនៅតែមិនគ្រប់សម្លេងភាគច្រើនដដែល។ គេមិនទាន់ដឹងថា លោក អ៊ែកដូហ្កាន់ នឹងជ្រើសរើសគណបក្សណាមួយមកធ្វើការជាមួយទេ តែបើតាមការស្មាន លោក ដូហ្កាន់ គ្មានថ្ងៃព្រមធ្វើការ ជាមួយក្រុមអ្នកនិយមជនជាតិគួដទេ គឺលោកពិតជាទៅចរចា ជាមួយគណបក្សស្តាំនិយមមួយទៀត ជាគណបក្សជាតិនិយមឈ្មោះ MHP។
អំនួត ក្អេងក្អាង អំណាច មាសប្រាក់ កំពុងបំពុលលោក អ៊ែក ដូហ្កាន់៖
បើយើងនិយាយពីភាពជោគជ័យ របស់លោក អ៊ែកដូហ្កាន់ កន្លងមក គឺបានមកសឹងតែទាំងស្រុង ដោយសារការរីកលូតលាស់ផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច របស់តួកគី។ តាមពិតវាមិនមែនជាស្នាដៃ អស្ចារ្យអី របស់លោក ប្រធានាធិបតី អ៊ែកដូហ្កាន់ តែម្នាក់ឯងទេ តែវាជាកាលៈទេសៈសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោកទូទៅ ដែលស្ទុះឡើងជាមួយនឹងកំណើនសេដ្ឋកិច្ច និងការដោះដូរពាណិជ្ជកម្ម ជាមួយចិន និងជាមួយសហភាពអឺរ៉ុប។
ផ្តើមចេញពីកូនអ្នកក្រីក្រ មិនបានរៀនសូត្របានច្រើន លោក អ៊ែកដូហ្កាន់ បានចូលធ្វើនយោបាយ បន្ទាប់មកក្លាយជាចៅហ្វាយក្រុង អ៊ីស្តង់ប៊ូល ហើយក្លាយជានាយករដ្ឋមន្ត្រី មុននឹងធ្វើជាប្រធានាធិបតីតួកគី ៣ អាណត្តិជាប់គ្នា។ ជោគជ័យទាំងអស់នេះ បានធ្វើឲ្យគេសង្កេតឃើញថា លោក អ៊ែកដូហ្កាន់ កាន់តែមានអំនួត ហើយក្អេងក្អាង កាន់តែខ្លាំងឡើងៗ។ អ្វីដែលលោក ស្រមៃនោះ គឺថាចង់កាន់តំណែង ឲ្យដល់ឆ្នាំ២០២៣ ដើម្បីប្រារព្ធខួប១០០ឆ្នាំ នៃសាធារណរដ្ឋតួកគី តែម្តង។ អំនួត ការប្រើប្រាស់អំណាចផ្តាច់ការ ជារឿងមួយហើយ តែរឿងមួយទៀត គឺគេសង្កេតឃើញថាគាត់កំពុងឈ្លក់ ជាមួយនឹងអំណាច មាសប្រាក់ តួយ៉ាង លោកបានបញ្ជា ឲ្យសាងសង់វិមានប្រធានាធិបតីថ្មី ចំណាយលុយរដ្ឋអស់ ៥០០លានអឺរ៉ូ។
រវើរវាយនឹងអតីតកាលនៃអាណាចក្រ អុតូម៉ង់ហើយ ចង់កម្ចាយជនជាតិគួដ៖
បញ្ហាដែលចោទខ្លាំចជាងគេ ក្នុងវិបត្តិនយោបាយដែលដឹកនាំដោយលោក អ៊ែកដូហ្កាន់ គឺវិបត្តិ ជាមួយក្រុមជនជាតិគួដនេះឯង។ ដើម្បីងាយយល់ គឺយើងត្រូវដឹងពីភូមិសាស្ត្រនយោបាយទូទៅ នៅក្នុងតំបន់ដើមបូព៌ា។ ជនជាតិគួដ គឺមាននៅរាយប៉ាយ នៅអ៊ីរ៉ាក់ផង នៅស៊ីរីផង និងនៅតួកគីផងដែរ។ ប្រជាជនតួកគី ប្រហែលជា២០% គឺជាជនជាតិគួដ ដែលភាគច្រើន គឺនៅតំបន់ភ្នំភាគអាគ្នេយ៍ប្រទេសជាប់នឹងស៊ីរីតែម្តង។ ក្រុមអ្នកតស៊ូគួដ ដែលមានសំខាន់ គឺគណបក្សពលករគួដនេះឯង បានធ្វើការតស៊ូ ទាមទារអធិតេយ្យ ពីតួកគីតាំងពីឆ្នាំ១៩៨៤មកម្លេះ។
ស្ថានការណ៍កាន់តែឡើងអាសន្នសម្រាប់រដ្ឋាភិបាលតួកគី គឺបន្ទាប់ពីផ្ទុះសង្រ្គាមនៅអ៊ីរ៉ាក់ និងនៅស៊ីរី។ ក្រុមគួដនៅស៊ីរី កំពុងធ្វើការប្រយុទ្ធ ហើយអ្វីដែល ប្រធានាធិបតីអ៊ែកដូហ្កាន់ ខ្លាច គឺថា ខ្លាចក្រុមគួដស៊ីរី ដណ្តើមបានដែនដីនៅខាងជើងស៊ីរី រួចមកតភ្ជាប់ ជាមួយខេត្តតួកគី ដែលសំបូរជនជាតិគួដរស់នៅ។ អញ្ចឹងហើយ បានមួយរយៈចុងក្រោយនេះ គេឃើញកាន់តែច្បាស់ថា លោកអ៊ែកដូហ្កាន់ ហេតុតែចង់កម្ចាយក្រុមអ្នកតស៊ូគួដ សុខចិត្ត បណ្តោយឲ្យក្រុមជីហាដអង្គការរដ្ឋអ៊ីស្លាម ពង្រីកមូលដ្ឋាននៅភាគខាងជើងស៊ីរី ដើម្បីផ្តាច់ផ្លូវ កុំឲ្យក្រុមគួដស៊ីរី និងក្រុមគួកតួកគី នៅជាប់គ្នា។
ប្រើប្រាស់ ភេរវកម្ម អសន្តិសុខ ដើម្បីកេងចំណេញនយោបាយ៖
អសន្តិសុខ និងចលាចល បានកើតមានមុនពេលបោះឆ្នោតទៅទៀត។ ជាក់ស្តែងភេរវកម្មកាលពីថ្ងៃទី ១០តុលា ដែលបានកើតឡើង ក្នុងពេលមានបាតុកម្ម ជួបជុំរបស់ក្រុមអ្នកគាំទ្រសហគមន៍ ជនជាតិគួដ។ បើទោះបីជាភេរវកម្មនេះ មិនមែនជាកំហុសផ្ទាល់របស់រដ្ឋាភិបាលលោក អ៊ែកដូហ្កាន់ ក៏វាជាកំហុសដោយប្រយោលមួយដែរ ព្រោះរដ្ឋាភិបាលគាត់ អសមត្ថភាព មិនអាចបញ្ជៀសភេរវកម្មនេះបាន។
ប៉ុន្តែបើតាមការសន្និដ្ឋាន មួយផ្នែកទៀត គឺវាអាចជា ស្នាដៃ របស់កូនចៅ លោក អ៊ែកដូហ្កាន់ ក៏ថាបាន។ គណបក្សលោក អ៊ែកដូហ្កាន់ បានឆក់ឱកាសចលាចល អសន្តិសុខនេះ ដើម្បីប្រកាសខ្លួន ធ្វើជាវីរបុរសការពារតួកគី។ លោក អ៊ែកដូហ្កាន់ ធ្លាប់ទាំងបានថ្លែងទៀតថា បើតួកគីចង់បានសុខសន្តិភាព គ្មានសង្រ្គាម គ្មានអំពើហិង្សា គឺមានតែគណបក្ស AKP របស់លោកតែមួយគត់ ដែលអាចធ្វើបាន អញ្ចឹងត្រូវបោះឆ្នោតឲ្យលោកដឹកនាំប្រទេសតែម្នាក់ឯង។ ដោយសារតែអំពើភេរវកម្មនេះដែរ រដ្ឋាភិបាលលោក អ៊ែកដូហ្កាន់ ដោយយកលេស ថាដើម្បីការពារសន្តិសុខ ហាមមិនឲ្យមានការឃោសនាបោះឆ្នោតទូលំទូលាយទេ ជាពិសេសគឺនៅតាមតំបន់ដែលមានសហគមជនជាតិគួដ រស់នៅច្រើន។
សរុបមក លោក ប្រធានាធិបតី អ៊ែកដូហ្កាន់ កំពុងតែដើរឃ្លាតឆ្ងាយ ពីគោលការប្រជាធិបតេយ្យ និងតម្លៃសេរី របស់សាធារណរដ្ឋតួកគី តាមរយៈការប្រើអំណាចផ្តាច់ការរបស់លោក ការបង្ខិតតួកគីឲ្យក្លាយជាប្រទេសអ៊ីស្លាមផ្តាច់ការ បំបិតមាត់អ្នកប្រឆាំង និងក្រុមសហគមជនជាតិគួដ។ នេះនៅមិនរាប់បញ្ចូល ពីវិបត្តិចំនួនជនភៀសខ្លួនស៊ីរី ដែលមកនៅ ណែនណាន់តាន់តាប់លើដីតួកគី។ មិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណោះ សេដ្ឋកិច្ចតួ ក៏កំពុងតែរាំងស្ទះផងដែរ។ ទាំងអស់នេះហើយ ដែលវាកំពុងតែទាញលោក អ៊ែកដូហ្កាន់ ឲ្យធ្លាក់ចុះខ្លួនឯង ព្រោះថា ការបោះឆ្នោតលើកនេះ ប្រជាជនតួកគី នឹងមានឱកាសវិនិច្ឆ័យ រកខុសត្រូវ ព្រោះគ្មាននរណា អាចទ្រាំរស់ ក្រោមនឹមអំណាច ផ្តាច់ការបានទេ?
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ