ពីសង្រ្គាមដោយប្រយោល អ៊ីរ៉ង់ និងអារ៉ាប៊ី សាអូឌីត នឹងអាចតទល់គ្នាដោយផ្ទាល់
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
អ៊ីរ៉ង់ និងអារ៉ាប៊ី សាអូឌីតបានដំឡើងសំឡេងដាក់គ្នាកាន់តែខ្លាំង នៅដើមសប្តាហ៍នេះ បន្ទាប់ពីពួកឧទ្ទាមហ៊ូទី នៅយេម៉ែន បាញ់មីស៊ីល សំដៅព្រលានយន្តហោះអារ៉ាប៊ី សាអូឌីតកាលពីថ្ងៃសៅរ៍។ រីយ៉ាដ បានចោទប្រកាន់អ៊ីរ៉ង់ថា ជាអ្នកផ្តល់មីស៊ីល សព្វាវុធធ្វើសង្រ្គាមដល់ពួកហ៊ូទី ដើម្បីវាយប្រហារអារ៉ាប៊ី សាអូឌីត។ ក្រុងរីយ៉ាដតែងតែស្ទាក់ ចាប់បាន និងបាញ់បំផ្លាញ ចោល ទាន់ពេលវេលា មីស៊ីល បាញ់មកពីយេម៉ែន។ តើការបាញ់មីស៊ីល នៅថ្ងៃសៅរ៍ ខុសពីលើកមុនយ៉ាងម៉េច បានជាបណ្តាលឲ្យអារ៉ាប៊ី សាអូឌីត ខឹងឆេះដុំ រហូតដល់ថ្នាក់ចោទ អ៊ីរ៉ង់ចំៗ ថាធ្វើសង្រ្គាមរំលោភអារ៉ាប៊ី សាអូឌិត? និងថា តើអារ៉ាប៊ី សាអូឌីតអាងអំណាចអ្វី បានជាហ៊ាន ចេញបញ្ជារ ទៅបិទព្រំដែន អាកាស ទឹក និងដីគោករបស់ប្រទេសយេម៉ែននោះ?
ភាពតានតឹង អ៊ីរ៉ង់ និងអារ៉ាប៊ី សាអូឌីតបានកើនឡើងមួយកម្រិតថែមទៀត នៅថ្ងៃអង្គារម្សិលមិញ បន្ទាប់ពីព្រះរាជបុត្រស្នងរាជ្យរបស់អារ៉ាប៊ី សាអូឌីត គឺព្រះអង្គម្ចាស់ មូហាមេដ បិន សាល់ម៉ាន បាននិយាយចោទអ៊ីរ៉ង់ចំៗថា កំពុងរំលោភបំពាន ដោយផ្ទាល់ តាមផ្លូវយោធាទៅលើរាជាណាចក្រអារ៉ាប៊ី សាអូឌីត។ ក្រុមឧទ្ទាមហ៊ូទីសឯណោះវិញ ដែលបានបាញ់មីស៊ីលសំដៅព្រលានយន្តហោះក្រុងរីយ៉ាដម្តងហើយ នៅថ្ងៃសៅរ៍បានគំរាមនៅថ្ងៃអង្គារថា នឹងបាញ់ជាថ្មីទៀត មីស៊ីលសំដៅកំពង់ផែ និងព្រលានយន្តហោះ នៅអារ៉ាប៊ី សាអូឌីត និងរបស់ប្រទេសអេមីរ៉ា អារ៉ាប់រួម។
នៅថ្ងៃសៅរ៍ កងទ័ពអារ៉ាប៊ី សាអូឌីតបានស្ទាក់បាញ់ បំផ្លាញទាន់ពេលវេលា មីស៊ីលបាលីស្ទីក បាញ់ចេញពីយេម៉ែន។ ក្រុមហ៊ូទី នៅយេម៉ែនបាននិយាយថា ខ្លួនជាអ្នកបាញ់មីស៊ីល សំដៅព្រលានយន្តហោះក្នុងក្រុងរីយ៉ាដ ដើម្បីសងសឹកអារ៉ាប៊ី សាអូឌីត ដែលកំពុងដឹកនាំការវាយប្រហារយោធា ទៅលើក្រុមហ៊ូទី នៅយេម៉ែន។ ភ្លាមៗ រីយ៉ាដបានប្រកាសបិទព្រំដែនដីគោក ទឹក និងដែនអាកាស មិនឲ្យមានដំណើរចេញចូលទៅយេម៉ែន លើកលែងតែការដឹកជញ្ជូនជំនួយមនុស្សធម៌។
នៅថ្ងៃអង្គារ អង្គការសហប្រជាជាតិបានលើកឡើងពីការហាមឃាត់ មិនឲ្យដឹកជំនួយមនុស្សធម៌ទៅយេម៉ែន នៅក្រោយ ការប្រកាសរបស់អារ៉ាប៊ី សាអូឌីត។ អង្គការការពារសិទ្ធិមនុស្ស Human Right Watchsវិញបានចាត់ទុក ការបាញ់មីស៊ីលសំដៅព្រលានយន្តហោះស៊ីវិល នៅរាជធានីរីយ៉ាដ ថា អាចជាការប្រព្រឹត្ត បទឧក្រិដ្ឋកម្មសង្រ្គាម ប៉ុន្តែ យ៉ាងណាក៏ដោយ អារ៉ាប៊ី សាអូឌីត មិនអាចយកព្រឹត្តិការណ៍នេះ ទៅធ្វើជាលេស ដើម្បី បង្កើនការវាយប្រហារ ទៅលើយេម៉ែន រហូតធ្វើឲ្យវិបត្តិមនុស្សធម៌ កាន់តែធ្លាក់ចុះដុនដាបដែរ។
សង្រ្គាមស៊ីវិលបានផ្ទុះឡើង នៅយេម៉ែន នៅឆ្នាំ ២០១៤ បន្ទាប់ពីពួកឧទ្ទាមហ៊ូទី ដែលគាំទ្រដោយប្រទេសអ៊ីរ៉ង់ បានវាយបណ្តេញរដ្ឋាភិបាលស្របច្បាប់ និងដណ្តើមកាន់កាប់រដ្ឋធានីសាណា។ ទៅតាមគំនិតរបស់រាជបុត្រស្នងរាជ្យ អារ៉ាប៊ី សាអូឌីត ដែលខ្លាច មិនចង់ឲ្យកូនជឹងរបស់អ៊ីរ៉ង់ ចូលកាន់អំណាច នៅ ប្រទេសជិតខាងយេម៉ែន បានសម្រេចដឹកនាំក្រុមប្រទេសអារ៉ាប់ មួយចំនួន ធ្វើអន្តរាគមន៍យោធា វាយប្រហារទៅលើក្រុមឧទ្ទាមហ៊ូទី នៅ យេម៉ែន តាំងពីដើមឆ្នាំ ២០១៥។
ជាក់ស្តែង នៅថ្ងៃអាទិត្យ នៅក្រោយក្រុមហ៊ូទី បានប្រកាសទទួលស្គាល់ថា ខ្លួនជាអ្នកបាញ់មីស៊ីលបាលីស្ទីក សំដៅព្រលានយន្តហោះនៅរីយ៉ាដ យន្តហោះចម្បាំងរបស់អារ៉ាប៊ី សាអូឌីតបានបើកប្រតិបត្តិការភ្លាម បាញ់ប្រហារទៅលើរដ្ឋធានីសាណា ដែលក្រុមហ៊ូទីកំពុងកាន់កាប់។ សួរថា ក្រុមឧទ្ទាម ហ៊ូទីនៅយេម៉ែន ជាអ្នកបាញ់មីស៊ីល ដើម្បីសងសឹកនឹងអារ៉ាប៊ីសាអូឌីត ប៉ុន្តែ ហេតុអ្វីបានជាអារ៉ាប៊ី សាអូឌីត និយាយចោទអ៊ីរ៉ង់ទៅវិញ? ម្យ៉ាងវិញទៀត បើអារ៉ាប៊ី សាអូឌីតបានគ្រប់គ្រង បិទព្រំដែនរបស់យេម៉ែនស្ទើរទាំងស្រុងទៅហើយនោះ តើក្រុមហ៊ូទីបានទទួលអាវុធ មីស៊ីលពីអ៊ីរ៉ង់បានយ៉ាងម៉េច?
រដ្ឋមន្រ្តីការបរទេសអារ៉ាប៊ី សាអូឌីត បានចោទអ៊ីរ៉ង់ថា បានលួចលាក់ នាំចូលមីស៊ីលទៅឲ្យក្រុមហ៊ូទី នៅយេម៉ែន។ បំណែកគ្រាប់មីស៊ីលដែលធ្លាក់នៅក្នុងរង្វង់ព្រលានយន្តហោះ មានភិនភាគដូចមីស៊ីល ផលិតនៅអ៊ីរ៉ង់ ដែលគេបានបាញ់ចេញពីយេម៉ែន ទៅក្នុងទឹកដីអារ៉ាប៊ី សាអូឌីត កាលពីខែកក្កដា។ សម្រាប់ប្រមុខការបរទេសអារ៉ាប៊ី សាអូឌីត អ៊ីរ៉ង់បាននាំចូលមីស៊ីល ជាផ្នែកៗ មុននឹងដំឡើង ដើម្បីឲ្យពួកទាហានហេស្បូឡា បាញ់សំដៅក្រុងរីយ៉ាដ។ ការលើកឡើងយ៉ាងដូច្នេះ ធ្វើឲ្យគេយល់ថា ក្រុមហ៊ូទី គ្មានសមត្ថភាពបាញ់មីស៊ីលបាលីស្ទីកដោយខ្លួនឯងទេ។ ប៉ុន្តែ គឺអ៊ីរ៉ង់ និងទាហានហេស្បូឡា នៅលីបង់ ដែលបានខ្ចីដៃ ក្រុមឧទ្ទាមហ៊ូទី ក្នុងប្រទេសយេម៉ែន ដើម្បីធ្វើសង្រ្គាមប្រឆាំងអារ៉ាប៊ី សាអូឌីត។
ដំរីឈ្លោះជល់គ្នា គឺស្រមោច សង្អារដែលរងគ្រោះ
សង្រ្គាមត្រជាក់ រវាងអ៊ីរ៉ង់ និងអារ៉ាប៊ី សាអូឌីតបានកើតមានជាង ៣ទសវត្សរ៍មកហើយ ដោយសារតែប្រទេសសំបូរជង្រុកប្រេង ធំៗទាំងពីរប្រជែង ដណ្តើមឥទ្ធិពល គ្នាក្នុងតំបន់។ នៅក្នុងសង្រ្គាមត្រជាក់ អារ៉ាប៊ី សាអូឌីត និកាយស៊ុននីត និងអ៊ីរ៉ង់ និកាយស្ហ៊ីអ៊ីត បានធ្វើសង្រ្គាមដោយប្រយោលដាក់គ្នា តាមរយៈ ការផ្តល់ជំនួយហិរញ្ញវត្ថុ និង យោធា ដើម្បីចិញ្ចឹមសង្រ្គាម សម្លាប់មនុស្សរាប់សែននាក់ នៅក្នុងតំបន់។ ស៊ីរី អ៊ីរ៉ាក់ លីបង់ និងចុងក្រោយយេម៉ែន បានធ្លាក់ទៅក្នុងភ្លើងសង្រ្គាម ដែលជួយបក់បង្កាត់ឲ្យកាន់តែឆេះ ដោយអ៊ីរ៉ង់ និងអារ៉ាប៊ី សាអូឌីត។
អ៊ីរ៉ង់ គាំទ្រក្រុមទាហានហេស្បូឡា ក្នុងប្រទេសលីបង់ ដែលកំពុងលូកដៃ ប្រយុទ្ធក្នុងសង្រ្គាមនៅស៊ីរី និងយេម៉ែន។ ប្រាកដណាស់ គេមិនអាចមើលរំលងពីតួនាទី របស់អ៊ីរ៉ង់ នៅក្នុងភាពតានតឹងនៅតំបន់ដើមបូព៌ា។ ប៉ុន្តែ ការចោទប្រកាន់របស់អារ៉ាប៊ី សាអូឌីតដែលថា អ៊ីរ៉ង់ ជាអ្នកផ្តល់មីស៊ីល ដើម្បីឲ្យក្រុមហ៊ូទី បាញ់សំដៅអារ៉ាប៊ី សាអូឌីត ហាក់ដូចជា គ្មានមូលដ្ឋាន បញ្ជាក់ជាក់ច្បាស់នោះទេ។ ទី១ អ៊ីរ៉ង់ពិបាកនឹងនាំចូលមីស៊ីល ទៅយេម៉ែន ព្រោះថា តាំងពីឆ្នាំ ២០១៥ មក អារ៉ាប៊ី សាអូឌីត ដែលមានជំនួយពីអាមេរិក និងប្រទេសអារ៉ាប់ផ្សេងទៀត បានចូលគ្រប់គ្រង ត្រួតពិនិត្យ លើផ្លូវច្រកចូលយេម៉ែន មិនថា អាកាស គោក ឬផ្លូវទឹក។ ទី២ កងកម្លាំងភាគខាងត្បូង យេម៉ែនធ្លាប់បានទទួលមីស៊ីលពីសហភាពសូវៀត នៅក្នុងសម័យសង្រ្គាមស៊ីវិល នៅឆ្នាំ ១៩៩៤។ មន្រ្តីរបស់រដ្ឋាភិបាលយេម៉ែន ដែលបច្ចុប្បន្នកំពុងចុះចូលជាមួយក្រុមឧទ្ទាមហ៊ូទី បាននិយាយថា យេម៉ែនបានទិញមីស៊ីលពីកូរ៉េខាងជើង។ ជំនួយគាំទ្ររបស់អ៊ីរ៉ង់ ធ្វើឲ្យគេជឿថា ក្រុងតេអេរ៉ង់បានជួយចាត់ចែងដឹកមីស៊ីល ចូលយេម៉ែន ពោលគឺនៅមុនពេលមានផ្ទុះសង្រ្គាម បង្កដោយពួកឧទ្ទាមហ៊ូទីទៅទៀត។
ហេតុអ្វីបានជាអារ៉ាប៊ី សាអូឌីតចង្អុរមុខចោទប្រកាន់អ៊ីរ៉ង់ចំៗ នៅពេលនេះ? អាចល្មមថា អារ៉ាប៊ី សាអូឌីតខឹងច្រលោត ដោយសារតែនេះជាលើកទី១ ដែលមីស៊ីលបាលីស្ទីកបានហោះទៅដល់រាជធានីរីយ៉ាដ។ មានន័យថា ការគំរាមកំហែង ដល់សន្តិសុខជាតិ អារ៉ាប៊ី សាអូឌីតមានកម្រិតខ្ពស់ដែល អារ៉ាប៊ី សាអូឌីត មិនអាចព្រងើយកន្តើយបាន។ ប៉ុន្តែ ការចោទប្រកាន់របស់អារ៉ាប៊ី សាអូឌីត ដោយខ្វះភស្តុតាងមកបង្ហាញ ធ្វើឲ្យគេពិបាកនឹងជឿតាមថា អ៊ីរ៉ង់ចូលរួមចំណែកនៅក្នុងប្រតិបត្តិការបាញ់មីស៊ីល ទៅលើក្រុងរីយ៉ាដ កាលពីថ្ងៃសៅរ៍ សប្តាហ៍មុន។
ភ្លើងខៀវពីអាមេរិក
ការលាបពណ៌ ទម្លាក់កំហុសទៅលើអ៊ីរ៉ង់ ពីសំណាក់អារ៉ាប៊ី សាអូឌីត ជារឿងដែលអាចទៅរួច។ រាជបុត្រស្នងរាជ្យ ដែលកំពុងបើកយុទ្ធនាការបោសសម្អាត អ្នកប្រឆាំង ក្រោមរូបភាព លុបបំបាត់ចោលអំពើពុករលួយ មិនដែលលាក់លៀមទេពីអរិភាពរបស់ព្រះអង្គ ទៅលើអ៊ីរ៉ង់ ដែលកំពុងពង្រីកវត្តមានទ័ពរបស់ខ្លួន នៅលីបង់ ស៊ីរី និងនៅយេម៉ែន ប្រទេសជិតខាងរបស់អារ៉ាប៊ីសាអូឌីត។ គេវាយតម្លៃថា អារ៉ាប៊ី សាអូឌីត សម្ព័ន្ធមិត្តរបស់អាមេរិក អាចបានទទួលផងដែរ ភ្លើងខៀវ ពីរដ្ឋបាលលោកដូណាល់ ត្រាំ ដែលតែងតែ និយាយលើកទឹកចិត្តឲ្យប្រទេសអារ៉ាប់ រួមគ្នា ដើម្បីកាត់បន្ថយឥទ្ធិពលរបស់អ៊ីរ៉ង់ នៅក្នុងតំបន់។ អារ៉ាប៊ី សាអូឌីត និងអ៊ីរ៉ង់បានធ្វើសង្រ្គាមគ្មានដោយប្រយោល ឬបានខ្ចីដៃប្រទេសដទៃ ធ្វើសង្រ្គាមដាក់គ្នា ដូចនៅប្រទេសស៊ីរី យេម៉ែន ឬលីបង់។ នៅក្នុងបរិបទដែលនយោបាយ ប្រែប្រួល នៅអារ៉ាប៊ី សាអូឌីត តាមរយៈ ការពង្រឹងអំណាចរបស់រាជបុត្រស្នងរាជ្យ តើអារ៉ាប៊ី សាអូឌីតនឹងអាចផ្ទុះសង្រ្គាមដាក់គ្នា ដោយផ្ទាល់ដែរឬទេ? នៅក្នុងសេចក្តីប្រកាសរបស់ខ្លួន នៅក្រោយការបាញ់មីស៊ីលទៅលើក្រុងរីយ៉ាដ សម្ព័ន្ធអារ៉ាប់បានចោទប្រកាន់ការរំលោភបំពានផ្នែកយោធារបស់អ៊ីរ៉ង់ និងថា អារ៉ាប៊ី សាអូឌីតមានសិទ្ធិវាយបកតបវិញ នៅក្នុងកាលៈទេសៈសមស្របណាមួយ។ ការចោទប្រកាន់ ដែលអ៊ីរ៉ង់បានចាត់ទុក ថា មានលក្ខណៈអយុត្តិធម៌ បំផ្លាញ និងញុះញង់៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ