ពលរដ្ឋប៉ាឡេស្ទីនជាច្រើនពាន់នាក់ធ្វើបាតុកម្មនៅតាមព្រំដែនរវាងតំបន់ហ្កាហ្សា និងប្រទេសអ៊ីស្រាអែល
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៨:០០
៣០ មីនា ២០១៨-៣០ មីនា ២០១៩ ថ្ងៃនេះជាខួបគម្រប់ ១ឆ្នាំគត់នៃក្បួនបាតុកម្មរបស់ពលរដ្ឋប៉ាឡេស្ទីននៅក្នុងតំបន់ហ្កាហ្សាដែនដីប៉ាឡេស្ទីនដើម្បីទាមទារ « សិទ្ធិនៃការវិលត្រឡប់របស់ជនភៀសខ្លួនប៉ាឡេស្ទីន »។ ក្បួនបាតុកម្មកាលពី ១ឆ្នាំមុននៅតាមខ្សែព្រំដែនខ័ណ្ឌចែកតំបន់ហ្កាហ្សា និងប្រទេសអ៊ីស្រាអែលបានបង្កឲ្យមានអំពើហិង្សាខ្លាំងក្លារវាងក្រុមបាតុករប៉ាឡេស្ទីន និងកម្លាំងទាហានអ៊ីស្រាអែល។ តាមតួលេខផ្តល់ដោយទីភ្នាក់ងារមនុស្សធម៌របស់អង្គការសហប្រជាជាតិ មានមនុស្សស្លាប់បាតុករប៉ាឡេស្ទីនជាង ២៧០នាក់ និងរបួសជាង ២៩ ០០០នាក់។ មួយឆ្នាំក្រោយមក ក្បួនបាតុកម្មដូចគ្នានេះកើតមានជាថ្មីនៅកន្លែងដដែល។ តែអ្វីជាការកត់សម្គាល់ បាតុកម្មថ្ងៃនេះបានធ្វើឡើងនៅក្នុងបរិបទតានតឹងខ្លាំងរវាងចលនាប៉ាឡេស្ទីនហាម៉ាស់ និងរដ្ឋអំណាចអ៊ីស្រាអែលនារយៈពេលចុងក្រោយនេះ។
ការដែលពលរដ្ឋប៉ាឡេស្ទីននៅតំបន់ហ្កាហ្សាបានប្រារព្ធខួប ១ឆ្នាំដោយនាំគ្នាវិលទៅធ្វើបាតុកម្មនៅកន្លែងដដែលជាជម្រើសមួយដែលមិនអាចចៀសរួច។ ដរាបណាការទាមទាររបស់ពួកគេនៅមិនទាន់បានដោះស្រាយ ដរាបនោះពួកគេមិនបោះបង់ចោល។ ការទាមទាររបស់ពួកគេ គឺសិទ្ធិនៃការវិលត្រឡប់របស់ជនភៀសខ្លួនប៉ាឡេស្ទីន។ គួររម្លឹកថា កម្មវត្ថុនៃការទាមទារនេះទើបត្រូវបានធ្វើលើកទី១ កាលពីថ្ងៃទី៣០ មីនា ឆ្នាំ ២០១៨ ដែលឱកាសនោះ អំពើហិង្សាបានផ្ទុះឡើងរវាងក្រុមបាតុករ និងកម្លាំងទ័ពអ៊ីស្រាអែលដែលបណ្តាលឲ្យស្លាប់បាតុករប៉ាឡេស្ទីនជាង ២៧០នាក់ និងរបួសជាង ២៩ ០០០នាក់។ ចំណែកនៅខាងអ៊ីស្រាអែល មានស្លាប់ទាហានចំនួន ២នាក់។
មួយឆ្នាំក្រោយមក មានការកត់សម្គាល់ចំនួនពីរនៅក្នុងក្បួនបាតុកម្មរបស់ពលរដ្ឋប៉ាឡេស្ទីនក្នុងតំបន់ហ្កាហ្សាថ្ងៃទី៣០ មីនា ឆ្នាំ ២០១៩ ទី១ អ៊ីស្រាអែលកំពុងត្រៀមរៀបចំបោះឆ្នោតសភានៅថ្ងៃទី៩ មេសា និងទី២ ចំពេលដែលចលនាប៉ាឡេស្ទីនហាម៉ាស់ និងរដ្ឋអំណាចអ៊ីស្រាអែលបានស្គាល់ភាពតានតឹងខ្លាំងនាប៉ុន្មានសប្តាហ៍កន្លងទៅ ពិសេសថ្មីៗនេះ មានការបាញ់គ្រាប់រ៉ូកែតចេញតំបន់ហ្កាហ្សាចូលក្នុងទឹកដីអ៊ីស្រាអែលដោយកម្ទេចផ្ទះមួយខ្នងបណ្តាលឲ្យរបួសជនជាតិអ៊ីស្រាអែលចំនួន ៧នាក់។ ដូចជាទម្លាប់សព្វមួយដងឲ្យតែមានគ្រាប់រ៉ូកែតធ្លាក់លើទឹកដីខ្លួន កងទ័ពអ៊ីស្រាអែលបានបើកការវាយប្រហារចាស់ដៃលើទីតាំងរបស់ចលនាហាម៉ាស់។
ពួកហាម៉ាស់ក៏គ្មានជម្រើសផ្សេងក្រៅពីបាញ់គ្រាប់រ៉ូកែតតបវិញ។ ស្ថានការណ៍ហាក់បានស្ងប់ស្ងាត់ តែលោកនាយករដ្ឋមន្រ្តីអ៊ីស្រាអែលនេតាន់យ៉ាហ៊ូបានចេញមុខព្រមាននឹងវាយប្រហារឲ្យចាស់ដៃជាងនេះ បើចាំបាច់។ ឃើញថា ស្ថានការណ៍នៅបន្តឡើងតានតឹងរវាងភាគីទាំងពីរ ហើយក្បួនបាតុកម្មរបស់ពលរដ្ឋប៉ាឡេស្ទីននៅតំបន់ហ្កាហ្សាពេលនេះអាចនឹងបង្កឲ្យមានអំពើហិង្សាដូចកាលពី ១ឆ្នាំមុន ឬមួយខ្លាំងជាងនេះ។ អ្វីដែលគ្រប់គ្នាបារម្ភខ្លាំង គឺការផ្ទុះសង្រ្គាមក្រោមទ្រង់ទ្រាយធំជាថ្មីរវាងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធហាម៉ាស់ និងកម្លាំងទ័ពអ៊ីស្រាអែល។
លោកនេតាន់យ៉ាហ៊ូ និងថ្នាក់ដឹកនាំហាម៉ាស់កំពុងស្ថិតក្រោមគំនាបដូចគ្នា
គួរបញ្ជាក់ថា ដែនដីប៉ាឡេស្ទីនសព្វថ្ងៃត្រូវបានពុះចែកជាពីរ នៅម្ខាង គឺតំបន់ស៊ីហ្សកដានីដែលកំពុងកាន់កាប់ដោយចលនាប៉ាឡេស្ទីនហ្វាតារបស់ប្រធានរដ្ឋអំណាចប៉ាឡេស្ទីនលោកម៉ាដមូត អាប៉ាស់ និងនៅម្ខាងទៀត គឺតំបន់ហ្កាហ្សាដែលកំពុងកាន់កាប់ដោយចលនាប៉ាឡេស្ទីនហាម៉ាស់។ ចលនាប៉ាឡេស្ទីនមួយនេះជាចលនាជ្រុលនិយមដែលបន្តបដិសេធមិនទទួលស្គាល់វត្តមានទឹកដីអ៊ីស្រាអែល ហើយដែលអាមេរិក និងអ៊ីស្រាអែលបានចាត់ទុកជាចលនាភេរវនិយម។ តាំងពីអ៊ីស្រាអែលបានបិទខ្ទប់តំបន់ហ្កាហ្សាក្នុងឆ្នាំ ២០០៧ មក ពួកហាម៉ាស់ និងអ៊ីស្រាអែលបានធ្វើសង្រ្គាមនឹងគ្នាចំនួន ៣ដងដែលចុងក្រោយក្នុងឆ្នាំ ២០០៧។
កន្លងមក និងដោយមានប្រទេសអេហ្ស៊ីបធ្វើជាអាជ្ញាកណ្តាល ពួកហាម៉ាស់ និងកងទ័ពអ៊ីស្រាអែលបានព្រមព្រៀងគ្នាលើបទឈប់បាញ់ តែមិនសូវបានគោរពត្រឹមត្រូវ។ នៅថ្ងៃសុក្រ ទី២៩ មីនា អេហ្ស៊ីបបានធ្វើជាអន្តរការីនៅក្នុងជំនួបរវាងពួកហាម៉ាស់ និងកម្លាំងទាហានអ៊ីស្រាអែលក្នុងគោលដៅបញ្ចៀសអំពើហិង្សាជាយថាហេតុនៅក្នុងក្បួនបាតុកម្មនៅតាមព្រំដែនរវាងតំបន់ហ្កាហ្សា និងទឹកដីអ៊ីស្រាអែលក្នុងថ្ងៃទី៣០ មីនា។ គួររម្លឹកថា ក្នុងរយៈពេលជាង ១០ឆ្នាំកន្លងទៅ ពលរដ្ឋប៉ាឡេស្ទីននៅតំបន់ហ្កាហ្សារស់ក្នុងសង្រ្គាមជាអចិន្រ្តៃយ៍ និងក្នុងភាពក្រីក្រ។ បើស្ថានភាពមួយនេះនៅបន្ត នោះនឹងគ្មានភាពស្ងប់ស្ងាត់យូរអង្វែងរវាងភាគីទាំងពីរទេ។
នាយរដ្ឋមន្រ្តីអ៊ីស្រាអែលលោកនេតាន់យ៉ាហ៊ូ និងថ្នាក់ដឹកនាំហាម៉ាស់ហាក់កំពុងទទួលគំនាបកាន់តែខ្លាំងដូចគ្នានៅពេលនេះ។ លោកនេតាន់យ៉ាហ៊ូដែលកំពុងប្រជែងចូលរួមបោះឆ្នោតចង់បន្តកាន់អំណាចអាណត្តិថ្មីត្រូវបានគូប្រជែងចោទពីបទគ្មានយុទ្ធសាស្រ្តប្រឈមនឹងពួកហាម៉ាស់។ ចំណែកថ្នាក់ដឹកនាំហាម៉ាស់ក៏កំពុងប្រឈមនឹងវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចនៅក្នុងតំបន់របស់ខ្លួន ពិសេសការងើបបះបោររបស់ប្រជាជនប្រឆាំងនឹងទំនិញឡើងថ្លៃ។
សិទ្ធិនៃការវិលត្រឡប់របស់ជនភៀសខ្លួនប៉ាឡេស្ទីន
ប្រភេទជនភៀសខ្លួនប៉ាឡេស្ទីនដែលគេចង់និយាយនៅក្នុងការទាមទារពេលនេះ គឺពលរដ្ឋប៉ាឡេស្ទីនប្រមាណជា ៧២០ ០០០នាក់ដែលត្រូវបានគេបណ្តេញចេញ ឬបង្ខំចិត្តចាកចេញដោយខ្លួនឯងពីទឹកដីកំណើតក្នុងសម័យសង្រ្គាមប្រកាសដោយអ៊ីស្រាអែលក្នុងឆ្នាំ ១៩៤៨ដែលជាឆ្នាំនៃការបង្កើតរដ្ឋអ៊ីស្រាអែលជាផ្លូវការ។ ចាប់តាំងពីពេលនោះ ជម្លោះរវាងអ៊ីស្រាអែល និងប៉ាឡេស្ទីនបានចាប់ផ្តើម និងបន្តមានមកដល់សព្វថ្ងៃ។ ការទាមទារចង់បានរដ្ឋឯករាជ្យមួយនៅជាបុព្វហេតុចម្បងរបស់ប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីន តែសិទ្ធិនៃការវិលត្រឡប់របស់ជនភៀសខ្លួនប៉ាឡេស្ទីនចូលក្នុងអតីតដីកំណើតរបស់ខ្លួនដែលជារបស់អ៊ីស្រាអែលបច្ចុប្បន្ននៅបន្តជាប្រធានបទដ៏ស្មុគស្មាញ និងចម្រូងចម្រាស។
ប៉ាឡេស្ទីន និងអ៊ីស្រាអែលបានយល់ឃើញដូចគ្នាថា រឿងរ៉ាវមួយនេះកំពុងបន្តជាឧបសគ្គនៃដំណើរស្វែងរកសន្តិភាពរវាងគ្នា។ ប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីន ៣ជំនាន់មកហើយដែលបានទាមទារសិទ្ធិមួយនេះ។ អង្គការសហប្រជាជាតិ និងសហគមន៍អន្តរជាតិក៏បានចូលរួមជួយឈឺឆ្អាលឲ្យមានកម្មវិធីគាំពារ និងឧបត្ថម្ភលើជនភៀសខ្លួនប៉ាឡេស្ទីន រួមទាំងបង្កលក្ខណៈងាយស្រួលនៃការត្រឡប់ចូលដីកំណើត និងទទួលបានវិញនូវទ្រព្យសម្បត្តិរបស់ខ្លួនដែរ ពិសេសជនភៀសខ្លួនណាដែលចង់ត្រឡប់ដោយស្ម័គ្រចិត្ត។ បន្ទាប់មក សិទ្ធិនៃការវិលត្រឡប់របស់ជនភៀសខ្លួនប៉ាឡេស្ទីនក៏ជាលក្ខខណ្ឌមួយក្នុងចំណោមលក្ខខណ្ឌជាច្រើនដែលមានចែងនៅក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពរវាងអ៊ីស្រាអែល និងក្រុមប្រទេសអារ៉ាប់។
តែអ្វីៗហាក់បានជាប់គាំង និងផ្ទុះជារឿងអាស្រូវក្នុងពេលដែលអ៊ីស្រាអែលបានសម្រេចបិទទ្វារមិនទទួលយកជនភៀសខ្លួនប៉ាឡេស្ទីនជាដាច់ខាត។ អ៊ីស្រាអែលបារម្ភខ្លាចលំហូរត្រឡប់របស់ជនភៀសខ្លួនប៉ាឡេស្ទីននឹងធ្វើឲ្យជនជាតិជ្វីហ្វក្លាយជាជនជាតិភាគតិចនៅក្នុងរដ្ឋអ៊ីស្រាអែល។ បន្ទាប់មក រដ្ឋាភិបាលអ៊ីស្រាអែលបានបង្កើតច្បាប់មួយដែលអនុញ្ញាតឲ្យរដ្ឋមានសិទ្ធិរឹបអូសដីធ្លី ផ្ទះសម្បែងដែលប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីនបានទុកចោល។ បច្ចុប្បន្ន ដីធ្លី និងផ្ទះសម្បែងមួយភាគធំរបស់ជនភៀសខ្លួនប៉ាឡេស្ទីនដែលកំពុងរស់នៅបរទេសត្រូវបានរដ្ឋអ៊ីស្រាអែលរក្សាទុកជាកម្មសិទ្ធិរបស់រដ្ឋ និងមានដីធ្លីមួយភាគតូចត្រូវបានឈូសឆាយ រួចប្រគល់ទៅឲ្យសហគមន៍ជ្វីហ្វកាន់កាប់។ រីឯជនភៀសខ្លួនប៉ាឡេស្ទីនដែលជាម្ចាស់ដើមកំពុងបន្តកាន់ក្រដាសប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិ ប្លង់រឹង និងបានត្រឹមបន្តសុបិន្តអាចយកបានដីធ្លី ឬផ្ទះសម្បែងរបស់ខ្លួនត្រឡប់វិញនៅថ្ងៃណាមួយ៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ