Religions et justice យុត្តិធម៌និងសាសនា
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៧:២៥
នៅក្នុងនាទីខ្ញុំនិយាយពីរភាសានៅថ្ងៃនេះ លោក ឆាយ ហុកផេងសូមលើកឡើងអំពីប្រធានបទទាក់ទងនឹង "យុត្តិធម៌និងសាសនា"
ប្រិយមិត្តអ្នកស្តាប់ជាទីមេត្រី
មនុស្ស២នាក់ ម្នាក់ជាគ្រហស្ថ ម្នាក់ទៀតជាបព្វជិតគឺជាអ្នកបួស។ អ្នកទី១ប្រកាសឡើងថា "ខ្ញុំជាតុលាការ" គឺថាគាត់មានមុខងារជាចៅក្រម។ រីឯអ្នកទី២សំដែងថា "អាត្មាជាសង្ឃ"។ តើរវាងអ្នកទាំង២រូប មានអ្វីដែលអាចប្រៀបធៀបគ្នាបាន នេះគឺជាតួអង្គនិមួយៗទេ រីឯព្រឹត្តបត្តថ្ងៃនេះ ស្តីអំពីសាសនានិងសាលាក្តី។
Il n’est pas aisé de mettre côte à côte le monde spirituel et le monde temporel. Cependant, plusieurs points communs entre la justice et la religion existent en ce qu’elles poursuivent le même but : la paix sociale. Juger c’est signifier au fautif le respect d’autrui. Prêcher c’est prendre Dieu à témoin qu’on ne veut que du bien à soi même et aux autres.
រឿងបុរសឃ្លង់ដែលមានឈ្មោះក្រោយមកទៀថា សុប្បពុទ្ធកុដ្ឋិ គាត់មិនចង់បានទ្រព្យសម្បត្តិដោយប្រមាថព្រះពុទ្ធ ព្រះធម៌ និងព្រះសង្ឃទេ។ ទោះបីគាត់ជាជនក្រីក្រក្តី បុរសនេះយល់ឃើញថា ក្នុងខ្លួនរបស់គាត់មានអរិយ្យទ្រព្យ៧ប្រការ គឺសទ្ធា សីល ហិរិ ឧតប្បៈ សុតៈ ចាគៈ និងបញ្ញា។ ទ្រព្យទាំងឡាយនេះក៏គួរចូលមានដល់សុភាចារបុរសទាំងឡាយផងដែរ។ នេះជាចំណុចរួមមួយរវាងពុទ្ធសាសនានិងយុត្តិធម៌ ដែលអាស្រ័យនៅលើការខ្លាចបាប ហៅថា ហិរិ និងការខ្មាស់បាប ហៅថាឧត្តប្បៈ។ គឺថាការខ្លាច និងការខ្មាសដល់សាលក្រមរបស់ខ្លួនដែលគ្មានសីល និងបញ្ញា គឺសាលក្រមអយុត្តិធម៌។
Le juge doit prononcer la sentence menant à la déclaration de culpabilité ou d’acquittement, si toutefois il n’existe plus aucune piste d’investigation supplémentaire pertinente. Or, le fait de garder le silence constitue un déni de justice. Il en est de même quand la décision du tribunal est fondée sur des raisons dubitatives pour condamner ou pour absoudre. Cependant, l’on s’interroge sur le point de savoir si l’Eglise peut s’abstraire des lois prévues par l’Etat.
រីឯច្បាប់ក្នុងពុទ្ធសាសនាដែលហៅថា កម្ម-ផល គឺប្រៀបដូចនឹងច្បាប់ចងការប្រាក់ដូច្នោះដែរ។ ពាក្យសាមញ្ញគេនិយាយថា "បើមានស៊ី ត្រូវតែមានសង"។ ក្នុងរឿងបុរសឃ្លង់ដដែលព្រះសាស្តាទ្រង់ត្រាស់ថា បុរសនេះដែលថ្ងៃនោះឯង ត្រូវមេគោវាវាត់នឹងស្នែង បណ្តាលអោយធ្លាយពោះស្លាប់ ក៏ដោយហេតុថា កាលពីជាតិមុន គាត់ជាសេដ្ឋីបុត្រម្នាក់ ហើយគាត់បានសម្លាប់ស្ត្រីម្នាក់ដែលកើតមកជាគោញីនោះឯង។ រឿងនេះបង្ហាញនូវកម្មអាក្រក់ ដែលបណ្តាលអោយសេដ្ឋីបុត្រចាប់ជាតិថ្មី ជាមនុស្សឃ្លង់។ ទោះបីមនុស្សឃ្លង់នេះប្រកបដោយបុណ្យ ពោលគឺមានគុណសម្បត្តិទាំង២ប្រការនោះក៏ដោយ ក៏បុណ្យនេះមិនអចលុបលើកម្មចាស់ រួចចាកទោសបានងតេ គឺថា ត្រូវតែស្លាប់តៃហោងដូច្នេះឯង ទើបបន្ទាប់មកទៀត បានសោយបុណ្យរបស់ខ្លួន បញ្ជូនអៅយទៅកើតនៅឯស្ថានសួគ៌។ បុណ្យនិងបាបជាធាតុអនក្ខាតៈ គឺថាគ្មាននរណាប្រាប់នរណាបានថា បានទទួលបុណ្យនៅពេលនេះ មកពីអំពើមួយនេះ រឺក៏បានតាមទាន់នៅគញរាណាមួយ ដោយហេតុណាមួយក៏មិនអាចដឺបាន។ តាមច្បាប់លោកិយ គេថា"លួចគេវាគ្រាន់តែម្ចាស់គេទាន់វាក្រែល"។
La loi du karma dans le bouddhisme est, quant à elle comparable au lien de causalité, c’est-à-dire, si la faute est la cause du dommage, le fautif sera condamné à la réparation dudit dommage. Cependant, sur le plan du contrat nécessitant la rencontre des volontés, l’on observe qu’avant d’être admis à la retraite, l’aéropage de bonzes bouddhistes recueille par trois fois la réponse « oui » de la part du requérant.
ដូច្នេះ ដោយឡែកពីបុណ្យនិងបាប គេអាចសំគាល់បានថា ការយល់ព្រមរឺមិនយល់ព្រមទទួលយកនូវអ្វីមួយ ត្រូវឆ្លងកាត់ការពិចារណាជាមុនសិន គឺថា ការអនុលោកតាមតក្កវិជ្ជា។ ក្នុងរឿងព្រះពោធិសត្វចាប់ជាតិជាក្ងោកមាស ព្រះរាជាក៏បញ្ជាអោយព្រានទាក់ក្ងោកបានមកបំរុងនឹងសម្លាប់យកសាច់មកបរិភោគ ត្បិតព្រះអង្គឆ្វេងយល់ថា សាច់ក្ងោកមាសធ្វើអោយអមត គឺរស់មិនចេះស្លាប់។ ក្ងោកក៏ធ្វើការអនុលោមតាមតក្កវិជ្ជា ថាសាច់របស់យើងដែលព្រះអង្គនឹងសោយ អាចជឿថា វាមានភាពអមតៈម្តេចបាន បើខ្លួនយើងផ្ទាល់ជាក្ងោកដែលមានសាច់រស់ជាប់នឹងខ្លួន ស្លាប ជើង។ល។ ក៏នឹងត្រូវស្លាប់តាមព្រះរាជបញ្ជា ដូច្នេះជំនឿនេះមិនពិត មិនយុត្តិធម៌ទេ។ យ៉ាងណាមិញ តុលាការក៏ត្រូវប្រើច្បាប់តាមការអនុលោមបែបនេះផងដែរ ទើបសមរម្យ។
En effet, il paraît tout à fait logique d’admettre que le droit s’applique, certes, à tous sans distinction de titre ou de statut social, mais il ne peut juger de la théologie ou des préceptes de Bouddha. Dans l’arrêt Pellegrini rendu en 2001 comme dans l’arrêt Lombardi en 2009, la Cour européenne des droits de l’homme n’a pas jugé le fond canonique ni théologique des décisions, mais elle a accordé une indemnisation aux plaignants au motif que le droit de la défense n’a pas été respecté.
ជនជាប់ចោទមានសិទ្ធិទទួលយកមេធាវី ដើម្បីការពារខ្លួន។ នេះជាសិទ្ធិចំបង។ មេធាវីគឺជាអ្នកណែនាំកូនក្តី ស្វែងរកការពិត គឺយុត្តិធម៌ មិនមែនជាអ្នកទាមទារយកឈ្នះដោយបំពានលើច្បាប់នោះទេ។ ការណែនាំសំខាន់ណាស់ គឺថា អាចមានឥទ្ធិពលដល់ជនពាលដែលដឺងខ្ឡួនខុសរួចហើយក៏បែរមកយកផ្លូវល្អវិញ។ ក្នុងរឿងជម្ពូកាជិវក ដែលជាព្រាហ្មអាស្រ័យលាមកជំនួសអាហារ តាមបុព្វកម្មរបស់គាត់។ កាលដែលគាត់ជួបនឹងព្រះពុទ្ធអង្គព្រះនាមកស្យបៈ លោកបានសំដែងហេតុនិងផលនៃកម្មនោះអោយគាត់បានយល់ច្បាស់ រួចហើយព្រាហ្មក៏សូមសាងផ្នួសតរៀងទៅ។ ផ្ទុយទៅវិញ បើចោររឺឃាតករមិនស្តាប់ឱវាទមេធាវី ក៏គេអាចប្រៀបធៀបវាទៅនឹងវែកដែលត្រាំក្នុងទឹកសម្ល ជូរប្រៃ ឆ្ងាញ់យ៉ាងណា វែករមែងមិនទទួលបានរសជាតិទាំងនេះឡើយ។
A la différence du Cambodge où le bouddhisme est inscrit dans la constitution comme « religion d’Etat », en Europe, l’Eglise et l’Etat sont deux institutions distinctes. L’on en veut pour preuve le motu proprio Sacramentorum sanctitatis tutela du 30 avril 2011 transférant à la Congrégation pour la doctrine de la foi les compétences en matière de pédophilie restait silencieux à propos du respect du droit du pays.
នៅទីបញ្ចប់ ប្រិយមិត្្តអ្នកស្តាប់ បើគេយកពាក្យយុត្តិធម៌ប្រើជំនួសពាក្យថា "និព្វាន" គេអាចដកស្រង់ពីជំពូក២៥ "ភិក្ខុវគ្គវណ្ណដា" នៃគាថាធម្មបទក្នុងព្រះសុត្តន្តបិតក នូវឱវាទព្រះពុទ្ធអង្គដូចតទៅនេះ៖ "ការពិនិត្យមិនមានដល់បុគ្គលអ្នកមិនមានប្រាជ្ញា ប្រាជ្ញាមិនមានដល់បុគ្គលអ្នកមិនពិនិត្យ ការពិនិត្យនិងប្រាជ្ញាមានក្នុងបុគ្គលណា បុគ្គលនោះឯងឈ្មោះថា ស្ថិតក្នងុទីជីតនៃ"យុត្តិធម៌"៕
សូមអរគុណនិងជំរាបលា។
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ