តុលាការក្រុងឡាអេដំណើរការកាត់ទោសអនុប្រធានាធិបតីកេនយ៉ា ពីបទឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងមនុស្សជាតិ
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៥:០៦
តុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ ក្រុងឡាអេ ប្រទេសហូឡង់ បានផ្តើមសវនាការកាត់ទោសលោកអនុប្រធានាធិបតី កេនយ៉ា William Ruto ពីបទ ឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆំាងមនុស្សជាតិ នៅក្រោយការបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតី ឆ្នំា២០០៧។ ក្រៅពីលោកអនុប្រធានាធិបតី លោកប្រធានាធិបតីកេនយ៉ា Uhuru Kenyatta ក៏បានទទួលការចោទប្រកាន់ដូចគ្នា និងដែលសវនាការលើរូបលោក Kenyatta នឹងចាប់ផ្តើមនៅខែវិច្ឆិកាខាងមុខ។ អ្វីដែលមានលក្ខណៈជាប្រវត្តិសាស្រ្តនៅក្នុងសវនាការនេះ គឺការជំនុំជម្រះទោសលើថ្នាក់ដឹកនំាកំពូល ដែលកំពុងកាន់អំណាចលើកទីមួយ ដោយតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ ក្រុងឡាអេ។
អាចថាមិនធ្លាប់មានទេនៅក្នុងប្រវត្តិនៃតុលាការព្រហ្មទ័ណ្ឌអន្តរជាតិក្រុងឡាអេ មិនធ្លាប់មានព្រោះថា នេះជាលើកទីមួយបង្អស់ដែលតុលាការអន្តរជាតិមួយនេះបានបើកសវនាការកាត់ទោសថ្នាក់ដឹកនំាកំពូលរបស់ប្រទេសមួយដែលកំពុងកាន់អំណាចពេញដៃនៅឡើយ។ តំាងតែពីថ្ងៃអង្គារ ទី១០ កញ្ញាមក តុលាការព្រហ្មទ័ណ្ឌអន្តរជាតិបានផ្តើមដំណើរការកាត់ទោសថ្នាក់ដឹកនំាកំពូលនៃប្រទេសកេនយ៉ាពីបទឧក្រិដ្ឋប្រឆំាងមនុស្សជាតិ ដោយចាប់ផ្តើមមុនគេ គឺលោកអនុប្រធានាធិបតី William Ruto និងបន្តដោយលោកប្រធានាធិបតី Uhuru Kenyatta នៅក្នុងខែវិច្ឆិកាខាងមុខ។ លោក Uhuru Kenyatta និងលោក William Ruto សុទ្ធតែបានជាប់ចោទពីបទឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆំាងមនុស្សជាតិដូចគ្នា។
រឿងរ៉ាវដំបូងបានចាប់ផ្តើមផ្ទុះឡើងនៅក្រោយការបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតីឆ្នំា ២០០៧។ កាលណោះ ឥស្សរជននយោបាយទំាងពីរបានប្រឆំាងនឹងលទ្ធផលបោះឆ្នោតដោយបានកែនប្រមូលសកម្មជនរបស់ខ្លួនឲ្យចុះផ្លូវធ្វើបាតុកម្ម។ បាតុកម្មដែលមិនអាចបញ្ជៀសបានឡើយនូវអំពើហិង្សា និងភាពអនាធិបតេយ្យនៅទូទំាងប្រទេស។ គ្រាន់តែក្នុងរយៈពេលតែ ៣ខែក្រោយការបោះឆ្នោត ភាពវឹកវរបានបង្កឲ្យមានមនុស្សស្លាប់ជាង ១ ៣០០នាក់ និងប្រមាណជា ៦០០ ០០០នាក់ផ្សេងទៀតបានរត់ចោលផ្ទះសម្បែង ឬមួយក៏ផ្លាស់ប្តូរលំនៅដ្ឋានរបស់ខ្លួន។ បច្ចុប្បន្ននេះ និង៦ឆ្នំាក្រោយមក នៅមានប្រជាជនកេនយ៉ារាប់សិបពាន់នាក់ផ្សេងទៀតមិនទាន់បានវិលទៅកាន់លំនៅដ្ឋានដើមរបស់ខ្លួនវិញនៅឡើយទេ។
គឺផ្តើមចេញពីគំនរសោកសៅរបស់ប្រជាជនកេនយ៉ានាពេលនោះឯង ដែលបានជម្រុញឲ្យតុលាការព្រហ្មទ័ណ្ឌអន្តរជាតិមិនអាចឈរឱបដៃមើលបានឡើយ។ អ៊ីចឹងហើយបានជាកាលពីឆ្នំា ២០១០ និងដើម្បីស្វែងរកភស្តុតាងឲ្យបានច្បាស់បន្ថែមទៀត រាជអាជ្ញានៃតុលាការព្រហ្មទ័ណ្ឌអន្តរជាតិជនជាតិហ្គំប៊ីលោកស្រី Fatou Bensouda ក៏បានបើកការិយាល័យមួយនៅផ្ទៃក្នុងប្រទេសកេនយ៉ាតែម្តង។
នៅពេលចាប់ផ្តើមធ្វើការនៅថ្ងៃដំបូង មានឧបសគ្គ និងការលំបាកគ្រប់ជំពូកដែលលោកស្រី Bensouda បានជួបប្រទះ។ នៅក្នុងការស៊ើបអង្កេតរបស់ខ្លួន លោកស្រី Bensouda បានព្យាយាមប្រមែប្រមូលសាក្សីដែលបញ្ជាក់ពីការទទួលខុសត្រូវរបស់លោក Uhuru Kenyatta និងលោក William Ruto នៅក្នុងហេតុការណ៍ដែលបាននំាឲ្យមានមនុស្សស្លាប់ និងភៀសខ្លួនរាប់សិបម៉ឺននាក់នៅក្រោយការបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតីឆ្នំា ២០០៧។ សាក្សីដែលមានទំាងបុរស និងស្រ្តី និងដែលពួកគេមិនញញើតនឹងប្រថុយប្រថានជីវិតរបស់ខ្លួនដើម្បីប្រាប់ការពិត។ បើយោងតាមលោកស្រី Bensouda ការគំរាមកំហែងរបស់រដ្ឋអំណាចចំពោះសាក្សីត្រូវបានធ្វើតាមគ្រប់រូបភាព ដោយព្យាយាមទិញទឹកចិត្តសាក្សីទំាងនោះដើម្បីឲ្យពួកគេបិទមាត់។
ប៉ុន្តែ និងអ្វីដែលជាលក្ខណៈពិសេសបន្តិចរបស់ប្រជាជនកេនយ៉ានោះនៅត្រង់ថា ទោះបីជាពួកគេបានដឹងថា លោក Uhuru Kenyatta និងលោក William Ruto កំពុងជាប់អង្កេត និងជាប់ចោទពីបទឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆំាងមនុស្សជាតិពីសំណាក់តុលាការព្រហ្មទ័ណ្ឌអន្តរជាតិក៏ដោយក្តី ក៏ពួកគេនៅតែបោះឆ្នោតឲ្យលោក Uhuru Kenyatta នាការបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតីកាលពី ៤ខែមុននេះដែរ។ មួយវិញទៀត នាពេលថ្មីកន្លងទៅ រដ្ឋាភិបាលកេនយ៉ាថែមទំាងបានរៀបចំច្បាប់ថ្មីមួយដើម្បីដកប្រទេសកេនយ៉ាចេញពីសមាជិកនៃតុលាការព្រហ្មទ័ណ្ឌអន្តរជាតិទៀតផង។
បើគេពិនិត្យមើលមួយភ្លែតទៅឃើញថា មានចរន្តពីរដែលបាននិងកំពុងដើរបញ្ច្រាសទិសគ្នានៅក្នុងប្រទេសកេនយ៉ា។ នៅម្ខាង មានអ្នកដែលត្រូវការតុលាការអន្តរជាតិឲ្យជួយស្វែងរកការពិតចំពោះព្រឹត្តិការណ៍កាលពី ៦ឆ្នំាមុន។ រីឯនៅម្ខាងទៀត គឺអ្នកដែលបានបោះឆ្នោតឲ្យលោក Uhuru Kenyatta និងទាមទារឲ្យកេនយ៉ាឈប់ទទួលស្គាល់ស្ថានប័នតុលាការអន្តរជាតិមួយនេះ។
តែបើគេពិនិត្យឲ្យបានស៊ីជ្រៅបន្តិចទៅឃើញថា គឺស្ថាប័នតុលាការព្រហ្មទ័ណ្ឌអន្តរជាតិតែម្តងដែលបាននិងកំពុងទទួលរងការវាយប្រហារយ៉ាងខ្លំាងពីសំណាក់ប្រទេសអាហ្រ្វិកទូទៅ។ ប្រទេសអាហ្រ្វិកដែលមិនញញើតនឹងចោទតុលាការអន្តរជាតិមួយនេះថា ជាតុលាការប្រកាន់ពូជសាសន៍។ ការហ៊ានអះអាងយ៉ាងដូច្នេះក៏ដោយសារថា តំាងពីបានបង្កើតឡើងក្នុងឆ្នំា ២០០២ មក តុលាការព្រហ្មទ័ណ្ឌអន្តរជាតិមួយនេះបានកាត់ទោសតែអតីតពួកមេដឹកនំាស្បែកខ្មៅតែប៉ុណ្ណោះ ពោលគឺមិនដែលបានអូស ក អតីតមេដឹកនំាស្បែកសកាន់អំណាចផ្តាច់ការណាម្នាក់មកកាត់ទោសឡើយ។ នៅពេលនេះទៀត ករណីប្រទេសកេនយ៉ា និងជាលើកទីមួយនៅក្នុងប្រវត្តិរបស់ខ្លួន តុលាការព្រហ្មទ័ណ្ឌអន្តរជាតិថែមទំាងបានអូស ក ប្រធានាធិបតី និងអនុប្រធានាធិបតីកេនយ៉ាដែលកំពុងកាន់អំណាចទៅកាត់ទោសតែម្តង។
ពិតណាស់ថា ប្រជាជនអាហ្រ្វិក និងប្រជាជនទូទៅនៅក្នុងពិភពលោកសុទ្ធតែបានយល់ឃើញដូចគ្នាថា ជនប្រព្រឹត្តិបទឧក្រិដ្ឋកម្មសង្រ្គាម ឬមួយក៏ប្រឆំាងមនុស្សជាតិត្រូវតែទទួលទោសដោយចៀសមិនរួច។ តែអ្វីដែលប្រទេសអាហ្រ្វិកទូទៅបានកត់សម្គាល់ឃើញនោះគឺថា រហូតមកដល់ពេលនេះ មានតែអតីតថ្នាក់ដឹកនំាអាហ្រ្វិកភាគច្រើនទេដែលត្រូវបានជាប់ក្នុងស៊ងរបស់តុលាការព្រហ្មទ័ណ្ឌអន្តរជាតិ។ តើវាគ្មានទេឬ អ្នកដឹកនំាស្បែក សដែលប្រព្រឹត្តិបទឧក្រិដ្ឋកម្មសង្រ្គាម ឬមួយក៏ប្រឆំាងមនុស្សជាតិនោះ នេះជាការចោទសួររបស់ប្រជាជនអាហ្រ្វិក។
ដូច្នេះឃើញថា តុលាការព្រហ្មទ័ណ្ឌអន្តរជាតិកំពុងផ្តល់រូបភាពមិនល្អទេ ចំពោះទ្វីបអាហ្រ្វិក។ ទ្វីបអាហ្រ្វិកដែលមានប្រទេសជាច្រើនកំពុងពិចារណាដកខ្លួនចេញពីតុលាការអន្តរជាតិមួយនេះ៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ