វិបត្តិនៅគៀរហ្ស៊ីស្តង់៖ អាមេរិកនិងរុស្ស៊ីអាចនឹងលូកដៃធ្វើអន្តរាគមន៍ដែរឬទេ?
អំពើហិង្សារវាងជាតិសាសន៍ខុសគ្នា នៅប្រទេសគៀរហ្ស៊ីស្តង់ បានកើតមាន ៥ថ្ងៃមកហើយ។ ជម្លោះនេះបានបណ្តាលឲ្យមនុស្សយ៉ាងតិច ១៧០នាក់បាត់បង់ជីវិត ហើយមនុស្សរាប់សិបម៉ឺននាក់ផ្សេងទៀតរត់ភៀសខ្លួនចេញពីប្រទេស ដែលនឹងអាចបង្កជាវិបត្តិជនភៀសខ្លួនដ៏ធ្ងន់ធ្ងរមួយ។ រុស្ស៊ី និងអាមេរិក ដែលសុទ្ធតែមានមូលដ្ឋានទ័ព នៅក្នុងប្រទេសគៀរហ្ស៊ីស្តង់ កំពុងតែព្រួយបារម្ភខ្លាចប្រទេសគៀរហ្ស៊ីស្តង់ធ្លាក់ក្នុងភាពចលាចល ឬក៏អាចឈានទៅបង្កជាសង្រ្គាមស៊ីវិល។
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
បទវិភាគរបស់ សេង ឌីណា
អំពើហិង្សាដែលកើតមាន៥ថ្ងៃកន្លងមកនេះ គឺកើតឡើងរវាងជនជាតិគៀរហ្ស៊ីស្តង់ (៧០%នៃប្រជាជនសរុប) និងជនជាតិអ៊ូស្បេគីស្តង់ (១៥% នៃប្រជាជនសរុប)។ រដ្ឋាភិបាលគៀរហ្ស៊ីស្តង់បានស្នើសុំឲ្យរុស្ស៊ីបញ្ជូនទ័ពមកគៀរហ្ស៊ីស្តង់ ដើម្បីធ្វើអន្តរាគមន៍បញ្ចប់វិបត្តិនេះ។
អង្គការនៃបក្សសម្ព័ន្ធ CSTO (Collective Security Treaty Organization) ដែលមានរុស្ស៊ីជាអ្នកដឹកមុខ ហើយដែលគៀរហ្ស៊ីស្តង់ជាសមាជិកដែរនោះ បានកោះប្រជុំជាបន្ទាន់ កាលពីថ្ងៃចន្ទ ដើម្បីជជែកពីវិបត្តិនៅគៀរហ្ស៊ីស្តង់។ ក៏ប៉ុន្តែ នៅចុងបញ្ចប់ បក្សសម្ព័ន្ធនេះបានបដិសេធមិនព្រមបញ្ជូនកងកម្លាំងរក្សាសន្តិភាពទៅគៀរហ្ស៊ីស្តង់ ដោយលើកហេតុផលថា វាជាបញ្ហាផ្ទៃក្នុងរបស់គៀរហ្ស៊ីស្តង់ ហើយបក្សសម្ព័ន្ធ CSTO ប្រកាន់ខ្ជាប់នូវគោលការណ៍មិនជ្រៀតជ្រែកកិច្ចការផ្ទៃក្នុងប្រទេសជាសមាជិក។
ទោះជាយ៉ាងណា លោកមេដវេដេវ (Medvedev) ប្រធានាធិបតីរុស្ស៊ី បាននិយាយបង្ហើបថា ប្រសិនបើស្ថានការណ៍ធ្លាក់ចុះកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរ រុស្ស៊ីអាចនឹងពិចារណាបញ្ជូនកងកម្លាំងរក្សាសន្តិសុខទៅកាន់ប្រទេសគៀរហ្ស៊ីស្តង់។
ជម្លោះជាតិសាសន៍ នៅគៀរហ្ស៊ីស្តង់ គឺជាសម្ពាធមួយលើរដ្ឋាភិបាលរុស្ស៊ី ដែលធ្លាប់បានបញ្ជូនទាហានទៅធ្វើសង្រ្គាមជាមួយប្រទេសហ្សកហ្ស៊ី ក្រោមហេតុផលថា ដើម្បីការពារជនជាតិអូសេទី (Ossétie)។ នៅពេលនេះ ប្រសិនបើរុស្ស៊ីនៅឈរឱបដៃមើលជនជាតិគៀរហ្ស៊ីស្តង់កាប់សម្លាប់ជនជាតិអ៊ូស្បេគីស្តង់ រុស្ស៊ីប្រាកដជាត្រូវគេរិះគន់ជាមិនខាន។
ម្យ៉ាងវិញទៀត រុស្ស៊ីតែងតែប្រកាសចាត់ទុកបណ្តាប្រទេសអតីតសហភាពសូវៀតថា ជាដែនឥទ្ធិពលរបស់ខ្លួន។ តើរុស្ស៊ីអាចបណ្តោយឲ្យគៀរហ្ស៊ីស្តង់ ដែលជាអតីតរដ្ឋក្នុងសហភាពសូវៀតមួយនេះ ត្រូវធ្លាក់ក្នុងភាពចលាចល ឬក្នុងសង្រ្គាមស៊ីវិលដែរឬទេ? នេះនៅមិនទាន់និយាយដល់មូលដ្ឋានទ័ពអាកាស ដែលរុស្ស៊ីមាន នៅក្នុងប្រទេសគៀរហ្ស៊ីស្តង់ផង។
ក៏ប៉ុន្តែ មិនមែនតែរុស្ស៊ីមួយទេ ដែលមានផលប្រយោជន៍ នៅគៀរហ្ស៊ីស្តង់។ អាមេរិកក៏ដណ្តើមចង់យកគៀរហ្ស៊ីស្តង់មកធ្វើជាមូលដ្ឋាន ដើម្បីគ្រប់គ្រងតំបន់អាស៊ីកណ្តាលដែរ។ មូលដ្ឋានទ័ពអាកាសរបស់អាមេរិក នៅគៀរហ្ស៊ីស្តង់ គឺជាទីតាំងយុទ្ធសាស្រ្តដ៏សំខាន់មួយ ក្នុងបេសកកម្ម នៅអាហ្វហ្កានីស្តង់។
កាលពីមុនគៀរហ្ស៊ីស្តង់មិនទាន់ធ្លាក់ចូលទៅក្នុងវិបត្តិ រុស្ស៊ី និងអាមេរិក បានប្រជែងគ្នាដណ្តើមឥទ្ធិពលលើរដ្ឋាភិបាលគៀរហ្ស៊ីស្តង់។ ក៏ប៉ុន្តែ នៅពេលនេះ រុស្ស៊ី និងអាមេរិកកំពុងប្រឈមមុខនឹងកង្វល់រួមមួយ គឺអស្ថិរភាព នៅគៀរហ្ស៊ីស្តង់។ ប្រសិនបើរដ្ឋាភិបាលបណ្តោះអាសន្នបច្ចុប្បន្នរបស់គៀរហ្ស៊ីស្តង់គ្មានស្ថិរភាព ជម្លោះជាតិសាសន៍រាលដាលបង្កភាពចលាចលទូទាំងប្រទេស ឬរហូតធ្លាក់ចូលក្នុងសង្រ្គាមស៊ីវិលនោះ ទាំងរុស្ស៊ី និងទាំងអាមេរិកសុទ្ធតែត្រូវខាតប្រយោជន៍។
ហេតុដូច្នេះហើយបានជា នៅក្នុងវិបត្តិគៀរហ្ស៊ីស្តង់នេះ រុស្ស៊ី និងអាមេរិកប្រកាន់ជំហរសហការគ្នា ជាជាងប្រជែងគ្នា។ ក្រៅពីរៀបចំបញ្ជូនជំនួយមនុស្សធម៌ ទៅគៀរហ្ស៊ីស្តង់ រដ្ឋាភិបាលអាមេរិកកំពុងតែសហការជាមួយរដ្ឋាភិបាលរុស្ស៊ី ដើម្បីស្វែងរកដំណោះស្រាយរួមគ្នា ចំពោះបញ្ហាអសន្តិសុខនៅគៀរហ្ស៊ីស្តង់។ អាមេរិកទំនងជានឹងមិនជំទាស់នោះទេ ប្រសិនបើរុស្ស៊ីសម្រេចបញ្ជូនទ័ពទៅទីនោះ។ រដ្ឋាភិបាលអាមេរិកគ្រាន់តែបានបង្ហើបឲ្យដឹងថា ប្រសិនបើគេចង់បញ្ជូនកងកម្លាំងរក្សាសន្តិភាពទៅគៀរហ្ស៊ីស្តង់ គេគួរតែបញ្ជូនក្នុងក្របខ័ណ្ឌអ.ស.ប.។
បើពិនិត្យមើលឲ្យម៉ត់ចត់ទៅ ទាំងអាមេរិក និងទាំងរុស្ស៊ី ហាក់ដូចជាមិនមានអ្នកណាចង់បញ្ជូនកងកម្លាំងរក្សាសន្តិភាព ទៅកាន់ប្រទេសគៀរហ្ស៊ីស្តង់នោះទេ។ ប្រទេសទាំងពីរនេះ ទំនងជាកំពុងតែប្រចាំគ្នាផងក៏មិនដឹង។ អាមេរិករៀបចំបញ្ជូនតែជំនួយមនុស្សធម៌តែប៉ុណ្ណោះទៅគៀរហ្ស៊ីស្តង់ ហើយមិនមានផែនការបញ្ជូនកងកម្លាំងរក្សាសន្តិភាពនោះទេ។ ចំណែករុស្ស៊ីវិញ ដែលនៅក្បែរគៀរហ្ស៊ីស្តង់នោះ ក៏កំពុងតែអល់អែកខ្លាំងដែរ ព្រោះមិនចង់ធ្វើកិច្ចការនេះតែឯង៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ