អាញ់ស្តាញ់៖ ពីទ្រឹស្តីទៅភស្តុតាងបញ្ជាក់ពី General Relativity
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៨:២៧
នៅក្នុងនាទីប្រវត្តិសាស្រ្តពិភពលោករបស់យើង នៅសប្តាហ៍នេះ សេង ឌីណា សូមបន្តរៀបរាប់ពីប្រវត្តិរបស់អ្នកប្រាជ្ញ អាល់ប៊ែរ អាញ់ស្តាញ់ ជាបន្តទៀត ដោយសូមលើកឡើងពីដំណើរការស្វែងរកភស្តុតាង ដើម្បីបញ្ជាក់ពីទ្រឹស្តី “General Relativity”។
គិតមកត្រឹមដើមសតវត្សរ៍ទី២០ រូបវិទ្យាមានមូលដ្ឋានគ្រឹះលើទ្រឹស្តីរបស់លោកអ៊ីសាក់ ញូតុន។ នៅពេលដែលអាញ់ស្តាញ់បង្កើតទ្រឹស្តី General Relativity បង្កើតឲ្យមាននូវសញ្ញាណថ្មីនៃ “លំហពេល” (Spacetime) និងជាពិសេសសញ្ញាណថ្មីនៃកម្លាំងទំនាញ ដែលខុសពីទ្រឹស្តីរបស់ញូតុន អ្នកវិទ្យាសាស្រ្តជាច្រើនបាននាំគ្នាច្រានចោលទ្រឹស្តីនេះ។ ដើម្បីបញ្ជាក់ពីទ្រឹស្តី General Relativity នេះ អាញ់ស្តាញ់មិនត្រឹមតែត្រូវបង្ហាញពីរូបមន្តគណិតវិទ្យានោះទេ តែសំខាន់ជាងនេះទៅទៀត គឺត្រូវស្វែងរកភស្តុតាងមកបញ្ជាក់។
ចំណុចសំខាន់មួយ នៅក្នុងទ្រឹស្តី General Relativity របស់អាញ់ស្តាញ់ គឺឥទ្ធិពលនៃកម្លាំងទំនាញ ទៅលើ “លំហពេល” ហើយជាលទ្ធផល គឺឥទ្ធិពលទៅលើពន្លឺ។ យោងតាមអាញ់ស្តាញ់ កម្លាំងទំនាញអាចធ្វើឲ្យគន្លងនៃពន្លឺត្រូវកោង ហើយអាញ់ស្តាញ់បានធ្វើការសិក្សាលម្អិតទៅលើឥទ្ធិពលនៃកម្លាំងទំនាញរបស់ព្រះអាទិត្យទៅលើពន្លឺ ដែលចាំងចេញពីផ្កាយសំដៅមកភពផែនដី។ តាមរយៈរូបមន្តគណិតវិទ្យា អាញ់ស្តាញ់បានបង្ហាញថា ពន្លឺដែលចាំងចេញពីផ្កាយ កាត់ក្បែរព្រះអាទិត្យមកភពផែនដី ត្រូវកោងខុសពីគន្លងដើម ហើយអាញ់ស្តាញ់ថែមទាំងបានគណនាចេញជាតួលេខច្បាស់លាស់ អំពីទំហំនៃការងាកចេញពីគន្លងដើមនេះផងដែរ។
នៅពេលនោះ អាញ់ស្តាញ់គិតថា ប្រសិនបើលោកអាចបង្ហាញតាមរយៈការសង្កេតជាក់ស្តែងថា ពន្លឺដែលចេញពីផ្កាយកាត់ក្បែរព្រះអាទិត្យ ពិតជាងាកចេញពីគន្លងដើមទៅតាមតួលេខដូចការគណនារបស់លោកមែននោះ វាគឺជាភស្តុតាងដែលអាចបញ្ជាក់យ៉ាងច្បាស់ ពីទ្រឹស្តី General Relativity របស់លោក។ ក៏ប៉ុន្តែ បញ្ហាចោទឡើង គឺនៅត្រង់ថា ដើម្បីសង្កេតមើលពន្លឺរបស់ផ្កាយ តាមធម្មតាគេចាំបាច់ត្រូវធ្វើនៅពេលយប់ដែលគ្មានពន្លឺព្រះអាទិត្យ។ ចុះពន្លឺរបស់ផ្កាយដែលនៅពីខាងក្រោយព្រះអាទិត្យ ដែលចាំបាច់ត្រូវសង្កេតមើលនៅពេលថ្ងៃ តើធ្វើដូចម្តេចអាចវាស់មើលបាន?
ដំណោះស្រាយមានតែមួយគត់ គឺគេត្រូវតែសង្កេតមើល នៅចំពេលមានសូរ្យគ្រាស ដែលព្រះចន្ទបាំងជិតព្រះអាទិត្យទាំងស្រុង ហើយធ្វើឲ្យផ្ទៃមេឃត្រូវងងឹតទាំងថ្ងៃ។ ដើម្បីធ្វើការសង្កេតនេះបាន អាញ់ស្តាញ់ចាំបាច់ត្រូវតែពឹងលើតារាវិទូ ជាពិសេស អ្នកដែលមានជំនាញខាងថតរូបអវកាស។
នៅឆ្នាំ១៩១១ អាញ់ស្តាញ់បានចុះផ្សាយនូវផ្នែកខ្លះនៃទ្រឹស្តី General Relativity ដោយបានបញ្ចប់សេចក្តីដោយស្នើសុំឲ្យតារាវិទូ ធ្វើការសង្កេត និងថតរូបសូរ្យគ្រាស ដើម្បីបញ្ជាក់ថា តើទ្រឹស្តីរបស់លោកខុស ឬត្រូវ។ បេសកកម្មដែលត្រូវបានតារាវិទូអាល្លឺម៉ង់វ័យក្មេងម្នាក់ ឈ្មោះ អ៊ែរវីន ហ្វ្រនលីស្ហ (Erwin Freundlich) ទទួលយក។ ក៏ប៉ុន្តែ គេត្រូវរង់ចាំ៣ឆ្នាំទៀត ទើបមានសូរ្យគ្រាសសាជាថ្មី ដើម្បីធ្វើការសិក្សានិងថតរូប ហើយសូរ្យគ្រាសពេញនឹងត្រូវកើតឡើងនៅឯតំបន់គ្រីមេ ក្នុងទឹកដីរុស្ស៊ី។
ថ្ងៃទី១៩ ខែកក្កដា ឆ្នាំ១៩១៤ ហ្វ្រនលីស្ហ និងសហការីពីររូបទៀតបានធ្វើដំណើរតាមរថភ្លើង ចេញពីទីក្រុងប៊ែរឡាំង សំដៅទៅកាន់តំបន់គ្រីមេ ដើម្បីត្រៀមថតរូបសូរ្យគ្រាស ដែលនឹងកើតឡើង នៅថ្ងៃទី២១សីហា។ ក៏ប៉ុន្តែ ជាង២០ថ្ងៃមុនដល់សូរ្យគ្រាស នៅថ្ងៃទី២៨កក្កដា សង្រ្គាមលោកលើកទី១ក៏ចាប់ផ្ទុះឡើង ហើយអាល្លឺម៉ង់ប្រកាសសង្រ្គាមលើរុស្ស៊ី នៅថ្ងៃទី១សីហា។
នេះមិនមែនជារឿងល្អទេ សម្រាប់ហ្វ្រនលីស្ហ ដែលជាពលរដ្ឋអាល្លឺម៉ង់ ស្ថិតក្នុងទឹកដីរុស្ស៊ី ប្រដាប់ដោយតេឡេស្កុប និងម៉ាស៊ីនថតរូបទំនើបៗបែបនេះ។ ហ្វ្រនលីសត្រូវបានទាហានរុស្ស៊ីចាប់ឃុំខ្លួនដោយចោទពីបទចារកិច្ច។ ក្រោយមក ហ្វ្រនលីស្ហ ត្រូវបានរុស្ស៊ីបញ្ជូនឲ្យទៅអាល្លឺម៉ង់វិញ ក្នុងក្របខណ្ឌកិច្ចព្រមព្រៀងដោះដូរឈ្លើយសឹក ក៏ប៉ុន្តែ បេសកកម្មសង្កេត និងថតរូបសូរ្យគ្រាសនៅគ្រីមេត្រូវបរាជ័យ ហើយអាញ់ស្តាញ់ក៏មិនអាចមានភស្តុតាង ដើម្បីបញ្ជាក់ពីទ្រឹស្តី General Relativity របស់លោកបាន។
ទោះជាយ៉ាងណា បរាជ័យនៅគ្រីមេ គឺជារឿងល្អសម្រាប់អាញ់ស្តាញ់ទៅវិញ ពីព្រោះថា មិនយូរប៉ុន្មានក្រោយមក អាញ់ស្តាញ់បានរកឃើញថា តាមការពិតទៅ ការគណនារបស់លោកគឺខុស ហើយរូបមន្តគណិតវិទ្យា នៃទ្រឹស្តី General Relativity របស់លោក គឺមិនត្រឹមត្រូវ ដែលចាំបាច់ត្រូវតែសើរើមើលឡើងវិញទាំងអស់។
នៅក្នុងរយៈពេលជាង១ឆ្នាំ នៅក្នុងពេលដែលសង្រ្គាមលោកលើកទី១ កំពុងឆាបឆេះពេញបន្ទុក អាញ់ស្តាញ់បានចំណាយពេលសិក្សារកដំណោះស្រាយលើចំណោទខាងគណិតវិទ្យាលើទ្រឹស្តីរបស់លោក ហើយនៅទីចុងបំផុត រូបមន្តថ្មី និងត្រឹមត្រូវពេញលក្ខណៈមួយ ត្រូវបានលោកសរសេរចេញ នៅចុងឆ្នាំ១៩១៥។ ក៏ប៉ុន្តែ ក្រោយពីបានរូបមន្តថ្មីនេះហើយ អាញ់ស្តាញ់ត្រូវវិលត្រឡប់មករកបញ្ហាចាស់ពីមុនវិញដដែល គឺការថតរូបសូរ្យគ្រាស ដើម្បីយកមកធ្វើជាភស្តុតាង។
លើកនេះ គឺតារាវិទូអង់គ្លេស ឈ្មោះ អាធ័រ អេឌីងតុន (Arthur Eddington) ដែលបានស្ម័គ្រចិត្តធ្វើការថតរូប និងសិក្សាសូរ្យគ្រាសឲ្យអាញ់ស្តាញ់។ តាមការពិត នៅពេលដែលអេឌីងតុន សម្រេចទទួលយកបេសកម្មនេះ សង្រ្គាមលោកលើកទី១កំពុងឆាបឆេះយ៉ាងសន្ធោរសន្ធៅរនៅឡើយ ហើយអង់គ្លេស និងអាល្លឺម៉ង់ គឺជាគូសត្រូវនឹងគ្នា នៅក្នុងសង្រ្គាមនេះ។
សម្រាប់អេឌីងតុន ដែលជាអ្នកវិទ្យាសាស្រ្តអង់គ្លេស ការចេញមុខជួយរកភស្តុតាងបញ្ជាក់ទ្រឹស្តីរបស់អាញ់ស្តាញ់ ដែលជាអ្នកវិទ្យាសាស្រ្តអាល្លឺម៉ង់បែបនេះ គឺមិនមែនជារឿងងាយស្រួលនោះទេ។ ម្យ៉ាងទៀត បេសកកម្មនេះក៏ពោរពេញទៅដោយគ្រោះថ្នាក់ផងដែរ ពីព្រោះថា សូរ្យគ្រាសថ្មីដែលនឹងកើតឡើងនៅពេលខាងមុខ គឺនៅឯអាមេរិកឡាទីន និងនៅប៉ែកខាងត្បូងទ្វីបអាហ្វ្រិក ហើយដំណើរតាមកប៉ាល់ពីអង់គ្លេស ឆ្លងកាត់មហាសមុទ្រអាត្លង់ទិកនៅពេលនោះ គឺជាដំណើរដ៏សែនគ្រោះថ្នាក់ ដោយសារតែវត្តមាននាវាមុជទឹករបស់អាល្លឺម៉ង់។ ជាសំណាងល្អ ជាង ៦ខែមុនពេលមានសូរ្យគ្រាស សង្រ្គាមលោកលើកទី១ក៏បានបញ្ចប់នៅថ្ងៃទី១១ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ១៩១៨ ហើយបេសកកម្មរបស់អេឌីងតុន ក្នុងការថតរូបសូរ្យគ្រាស នៅថ្ងៃទី២៩ ខែឧសភា ឆ្នាំ១៩១៩ ក៏បានប្រព្រឹត្តទៅប្រកបដោយជោគជ័យ។
នៅខែកញ្ញា លទ្ធផលនៃការសិក្សាលើរូបថតសូរ្យគ្រាសរបស់អេឌីងតុនបង្ហាញថា ពន្លឺដែលចាំងចេញពីផ្កាយ កាត់តាមក្បែរព្រះអាទិត្យ សំដៅមកភពផែនដី គឺពិតជាងាកចេញពីគន្លងដើម ហើយងាកចេញទៅតាមទំហំត្រូវគ្នានឹងការគណនាក្នុងរូបមន្តនៃទ្រឹស្តី General Relativity របស់អាញ់ស្តាញ់ពិតមែន។
ដំណឹងស្តីពីការរកឃើញភស្តុតាងបញ្ជាក់ពីទ្រឹស្តី General Relativity ត្រូវបានគេចុះផ្សាយ ទាំងនៅក្នុងទស្សនាវដ្តីវិទ្យាសាស្រ្ត ក៏ដូចជា នៅតាមបណ្តាញផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មានទូទៅហើយអាញ់ស្តាញ់ក៏បានក្លាយទៅជាអ្នកប្រាជ្ញដែលមានកេរ្តិ៍ឈ្មៅល្បីរន្ទឺបំផុត នៅទូទាំងពិភពលោក៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ