អាស៊ាន អាចជាគន្លិះ ក្នុងការបើកផ្លូវដោះស្រាយវិបត្តិនៅភូមា?
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៥:៣៨
វិបត្តិនយោបាយនៅភូមា កាន់តែលង់ជ្រៅទៅ នៅក្រោយរដ្ឋប្រហារយោធាកាលពីថ្ងៃទី១កុម្ភៈ។ បាតុកម្មរបស់ប្រជាជនភូមា ត្រូវបានក្រុមសមត្ថកិច្ច ប្រើកម្លាំងបង្រ្កាប កាន់តែខ្លាំាងឡើង។ យ៉ាងហោចណាស់ មានបាតុករជាង៣០នាក់ បានស្លាប់។ សហគមអន្តរជាតិ បានថ្កោលទោសការប្រើអំពើហិង្សាទៅលើបាតុករ និងបានទាមទារឲ្យក្រុមយោធា ដោះលែងលោកស្រីអ៊ុងសាន ស៊ូជី និងអ្នកទោសនយោបាយឯទៀត។ សហភាពអឺរ៉ុប និងសហរដ្ឋអាមេរិក បានសម្រេចទណ្ឌកម្មដោយចំពោះ ដាក់ទៅលើមន្ត្រីមេទ័ពធំៗរបស់ភូមា។ តែយ៉ាងណា រហូតមកទល់ពេលនេះ ពុំមានសញ្ញាណណាមួយ បង្ហាញពីការបន្ទន់ឥរិយាបទរបស់ក្រុមយោធាភូមាទេ។ ខណៈដែលប្រទេសមហាអំណាច មិនអាចធ្វើអ្វីបានច្រើន គេបានបង្វែក្តីសង្ឃឹមនេះ ទៅក្រុមប្រទេសសមាជិកអាស៊ាន ក្នុងការបើកផ្លូវចរចា ជាមួយកងទ័ពភូមា។
វិបត្តិនយោបាយនៅភូមា ស្ថិតក្នុងកាលៈទេសៈមួយ ដែលពិភពលោក ជាពិសេសប្រទេសលោកខាងលិច មានអឺរ៉ុប និង សហរដ្ឋអាមេរិកជាដើម កំពុងតែមមារញឹក ខ្វាយខ្វល់និងបញ្ហា១០០ជំពូក ដែលបណ្តាលមកពីកូវីដ១៩។ តែយ៉ាងណាក៏ដោយ ម្នាក់ៗ បានប្រតិកម្ម ថ្កោលទោស បានចាត់វិធានការទណ្ឌកម្ម ទៅលើរបបសិកភូមា ដែលបានបំផ្លាញការរីកចំរើននៃលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ។
រដ្ឋបាលលោកចូ បៃដិន ដែលទើបតែចូលកាន់តំណែងថ្មីៗ បានសម្រេចដាក់ទណ្ឌកម្ម សំដៅហោប៉ៅប្រាក់របស់មេទ័ពធំៗភូមា។ ចំណែក សហភាពអឺរ៉ុបវិញ កំពុងតែពិចារណា លើវិធានការទណ្ឌកម្មសេដ្ឋកិច្ច ទៅលើក្រុមហ៊ុន ជំនួញមួយចំនួនរបស់ពួកយោធាភូមា ដើម្បីជាការដាក់សំពាធ ឲ្យកងទ័ពភូមាដោះលែងលោកស្រី អ៊ុងសាន ស៊ូជី និងប្រគល់អំណាចមកឲ្យរដ្ឋាភិបាលស៊ីវីលវិញ។
ក៏ប៉ុន្តែ រូបមន្តទណ្ឌកម្មសេដ្ឋកិច្ច របស់ប្រទេសលោកខាងលិចនេះ ហាក់ដូចជាមិនហុចលទ្ធផលទេ រហូតមកទល់ពេលនេះ។ ផ្ទុយទៅវិញ ក្រុមយោធាភូមា បានប្រើកម្លាំងបង្ក្រាបបាញ់គ្រាប់កាំភ្លើងពិតទៅលើបាតុករ បណ្តាលឲ្យស្លាប់មនុស្សជាច្រើននាក់។ អង្គការសហប្រជាជាតិវិញ បានត្រឹមតែបន្ថែមការថ្កោលទោស ការអំពាវនាវឲ្យបញ្ឈប់អំពើហិង្សា។ លោកស្រី Christine Schraner Burgener ប្រេសិទពិសេសនៃអង្គការសហប្រជាជាតិ ប្រចាំភូមា បានអំពាវនាវជាច្រើនលើក ឲ្យកងទ័ពបើកផ្លូវចរចា តែគ្មានចម្លើយតបទាល់តែសោះ។
ទាំងនេះវាសបង្ហាញថា ប្រទេសអឺរ៉ុប សហរដ្ឋអាមេរិក និងអង្គការសហប្រជាជាតិ គឺមិនមានទំងន់ឥទ្ធិពលអ្វីច្រើន លើក្រុមកងទ័ពភូមា នាពេលបច្ចុប្បន្ននេះទេ។ ជាមួយនឹងបញ្ហារ៉ូហ៊ីងយ៉ា ប្រមាណ៣ឆ្នាំមកនេះ ដែលប្រទេសលោកខាងលិច និងអង្គការសហប្រជាជាតិ ស្តីបន្ទោស ចោទប្រកាន់ក្រុមកងទ័ពភូមា គឺវាបានធ្វើឲ្យកងទ័ពភូមា លែងមានទំនុកចិត្ត ក្នុងការចរចាជាមួយនឹងភាគទាំងនេះទៀតហើយ។
ចំណែកចិនវិញ បានបន្តរក្សាការស្ងៀមស្ងាត់ ដោយប្រុងប្រយ័ត្នបំផុត។ គ្មានការលើកជាសំណើរ ចរចាការទូតណាមួយ ពីសំណាក់រដ្ឋាភិបាលចិនឡើយ រហូតមកទល់ពេលនេះ។ គោលជំហរចិន គឺធ្វើយ៉ាងណា ការពារផលប្រយោជន៍សេដ្ឋកិច្ចរបស់ខ្លួននៅភូមាឲ្យបាន។ ក្នុងន័យនេះ ចិនក៏ចង់ឲ្យស្ថិរភាព សុវត្ថិភាព នៅភូមា អាចវិលត្រលប់មកវិញ ឲ្យបានឆាប់ដែរ។
ស្របពេលដែលយន្តការការទូត ពីសំណាក់អង្គការសហប្រជាជាតិ និងប្រទេសមហាអំណាច ស្ថិតនៅទ្រឹងមិនទៅមុខ សេចក្តីសង្ឃឹមកំពុងតែបែរ ទៅកាន់ក្រុមប្រទេសអាស៊ានទាំង៩។ ក្នុងនាមជាប្រទេសអាស៊ានដូចគ្នា គឺកងទ័ពភូមា អាចប្រហែលជាមានទំនុកចិត្ត ហើយយល់ព្រមបើកផ្លូវចរចា។
តែយ៉ាងណា កន្លងមក ប្រទេសអាស៊ាន មិនសូវជាមានគោលជំហររួមទេ នៅក្នុងការលូកដៃ ចូលក្នុងកិច្ចការផ្ទៃក្នុងប្រទេសសមាជិកណាមួយ បើទោះបីជាគោលការគ្រិះនៃលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ដែលមានចែងនៅក្នុងធម្មនុញ្ញអាស៊ាន ត្រូវគេរំលោភបំពានក៏ដោយ។ ឥណ្ឌូណេស៊ី សិង្ហបុរី និងម៉ាឡេស៊ី ជាប្រទេសដែលកំពុងតែខ្នះខ្នែងជាងគេ និងមានគោលជំហររឹងមាំជាងគេ ក្នុងការជួយឲ្យភូមាត្រលប់ទៅរកមាគ៌ាលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ។ ផ្ទុយទៅវិញ កម្ពុជា ថៃ និងវៀតណាមជាដើម តែងប្រកាន់ជំហរ មិនលូកដៃក្នុងកិច្ចការផ្ទៃក្នុងរបស់អ្នកជិតខាង។
ទោះមានឬគ្មានការមូលមតិគ្នា ពីសំណាក់សមាជិកអាស៊ានទាំងអស់ តែសន្ទុះនៃការស្វែងរកផ្លូវចរចា បានចាប់ផ្តើមហើយ។ ក្តីសង្ឃឹមបានលេចពន្លឺ កាលពីថ្ងៃពុធសប្តាហ៍មុន នៅពេលក្រុមកងទ័ពភូមា បានបញ្ជូនប្រមុខការទូតរបស់ខ្លួន ឲ្យមកជួបរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសថៃ និងរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសឥណ្ឌូណេស៊ី នៅទីក្រុងបាងកក។ យ៉ាងណាក៏ដោយ ខ្លឹមសារនិយាយគ្នា រវាងអ្នកទាំង៣នេះ មិនត្រូវបានគេបង្ហើបឲ្យដឹងទេ។ សម្រាប់ដំណាក់កាលនេះ វាជាកាលៈទេសៈដែលគ្រប់ភាគីត្រូវតែប្រយត្ន័មាត់។ កិច្ចប្រជុំរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាស៊ាន បានធ្វើឡើង កាលពីថ្ងៃអង្គារម្សិលមិញ ដោយមានតំណាងរបស់របបសិកភូមាចូលរួមដែរ។ ក្រោយកិច្ចប្រជុំនេះ អាស៊ានបានថ្លែងការណ៍ សូមឲ្យក្រុមយោធាភូមា ដោះលែងលោកស្រីលោកស្រីអ៊ុងសាន ស៊ូជី និងបញ្ឈប់ការបង្ក្រាបដោយហិង្សាទៅលើបាតុករ។
បើតាមប្រភពពីមន្ត្រីការទូតឥណ្ឌូណេស៊ី គឺលោកស្រី Retno Marsudi រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសឥណ្ឌូណេស៊ី មានបំណងស្នើឲ្យបង្កើតយន្តការ ដែលធានាថា កងទ័ពភូមា ពិតជាគោរពការសន្យា ថានឹងរៀបចំការបោះឆ្នោត ដោយសេរីយុត្តិធម៌ ក្នុងរវាងមួយឆ្នាំទៀត។ សំណើរដែលមានលក្ខណៈជាការធ្វើសម្បទាន ទាំងសងខាងនេះ គឺមានការគាំទ្រ ពីអ្នកអង្កេតការណ៍អន្តរជាតិខ្លះ។ ក៏ប៉ុន្តែ សំណើររបស់ឥណ្ឌូនេស៊ីនេះ បានឮទៅដល់ត្រចៀកប្រជាជនភូមា ហើយពួកគេបានច្រានចោល យ៉ាងដាច់អហង្ការ មិនសុខចិត្តបោះបង់ចោលលទ្ធផលឆ្នោតកាលពីខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២០ទេ។ សម្រាប់ប្រជាជនភូមា ដែលធ្វើបាតុកម្មប្រមាណ១ខែមកនេះ គឺកងទ័ពបានប្លន់អំណាច ប្លន់សន្លឹកឆ្នោតរបស់ពួកគេ។
ជាការពិត គ្មានការចរចាណាមួយ ដែលគ្មានឧបសគ្គនោះទេ។ ក្រុមប្រទេសអាស៊ាន អាចត្រូវប្រឹងប្រែងប្រមូលកម្លាំង និងសេចក្តីក្លាហាន សាមគ្គីគ្នា ព្រោះស្ថិរភាពនៅភូមា គឺជាស្ថិរភាពរួមរបស់គ្រួសារអាស៊ាន។ ក្រុមយោធាភូមា មិនមែនធ្វើរដ្ឋប្រហារ ដោយគ្មានផែនការ គ្មានកម្មវត្ថុ ថាចង់បានអ្វីនោះទេ។ ដូច្នេះ ប្រទេសសមាជិកអាស៊ានផ្សេងទៀត អាចអង្គុយស្តាប់ ហេតុផល និងការចង់បានរបស់កងទ័ពភូមា ហើយអាចស្នើជាដំណោះស្រាយណាមួយ ដោយសមភាព សម្រាប់ភាគីនយោបាយភូមាទាំងអស់៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ