អាឡិចសី ណាវ៉ាល់នី៖ ជីវិតមួយដែលបូជាដើម្បីយុត្តិធម៌ លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងសិទ្ធិសេរីភាព
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៧:០២
លោកអាឡិចសី ណាវ៉ាល់នី សកម្មជននយោបាយរុស្ស៊ីដ៏ល្បីឈ្មោះ ដែលជាប់ពន្ធនាគារជាង៣ឆ្នាំមកហើយនោះ បានស្លាប់នៅក្នុងពន្ធនាគារ នៅតំបន់អាកទិកភាគខាងជើងរុស្ស៊ី កាលពីថ្ងៃទី១៦កុម្ភៈម្សិលមិញ។ នេះបើផ្អែកតាមការផ្សាយ របស់បណ្តាញព័ត៌មានផ្លូវការរដ្ឋរុស្ស៊ី។ ក្រោយដំណឹងនៃការស្លាប់នេះ ប្រតិកម្មបានចេញមកជាបន្តបន្ទាប់ ពីបណ្តាថ្នាក់ដឹកនាំប្រទេសលោកខាងលិច ដែលបានលើកឡើងថា លោកពូទីន គឺជាអ្នកទទួលខុសត្រូវតែម្នាក់គត់ ចំពោះការស្លាប់របស់លោកណាវ៉ាល់នី។ ស្លាប់ក្នុងវ័យ៤៧ឆ្នាំ លោកអាឡិចសី ណាវ៉ាល់នី បានបូជាជីវិត ដើម្បីប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងអំពើពុករលួយ ដើម្បីទាមទារលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ សិទ្ធិសេរីភាពនៅរុស្ស៊ី ដែលស្ថិតក្នុងគំនៀបដឹកនាំផ្តាច់ការ របស់លោកពូទីន។
លោកអាឡិចសី ណាវ៉ាល់នី ដែលគេស្គាល់ថាគឺជាសត្រូវលេខរៀងទី១របស់លោកពូទីន បានស្លាប់ហើយ នៅថ្ងៃទី១៦កុម្ភៈ ក្នុងជន្មាយុ៤៧ឆ្នាំ។ បណ្តាញព័ត៌មានផ្លូវការរដ្ឋរុស្ស៊ី បានចុះផ្សាយលិខិតប្រកាសយ៉ាងខ្លីមួយ របស់នាយកដ្ឋានពន្ធនាគាររុស្ស៊ី ប្រចាំតំបន់ Iamal ដែលស្ថិតនៅតំបន់អាកទិក ជាទីដែលលោកណាវ៉ាល់នី ត្រូវគេបញ្ជូនយកទៅឃុំទុក កាលពីចុងឆ្នាំ២០២៣។
លិខិតនេះបានសរសេរថា ទណ្ឌិតឈ្មោះណាវ៉ាល់នី បានដួលសន្លប់បាត់ស្មារតី នៅក្នុងមន្ទីរឃុំឃាំងលេខ៣ បន្ទាប់ពីបានចេញដើរក្នុងបរិវេណខាងក្រៅបន្ទប់ឃុំឃាំង។ ក្រុមគ្រូពេទ្យប្រចាំពន្ធនាគារបានព្យាយាមសង្រ្គោះ បន្ទាប់មកក្រុមគ្រូពេទ្យសង្គ្រោះបន្ទាន់ ដែលមកពីមន្ទីរពេទ្យនៅក្បែរនោះ ក៏បានព្យាយាមជួយរយៈពេលប្រមាណ៣០នាទី តែមិនអាចជួយបាន។ អាជ្ញាធររុស្ស៊ីបញ្ជាក់ថា គេកំពុងពិនិត្យលំអិត ដើម្បីដឹងច្បាស់អំពីមូលហេតុពិតប្រាកដបណ្តាលឲ្យស្លាប់ទណ្ឌិតឈ្មោះ ណាវ៉ាល់នី។
តើជារឿងចៃដន្យឬយ៉ាងណា! សត្រូវរបស់លោកពូទីន មានអាយុមិនសូវវែងទេ។ បើមិនត្រូវជនមិនស្គាល់មុខបាញ់សម្លាប់កណ្តាលក្រុងម៉ូស្គូ ដូចលោក Boris Nemtsov កាលពីខែកុម្ភៈឆ្នាំឆ្នាំ២០១៥ ក៏ស្លាប់ដោយធ្លាក់យន្តហោះដូចមេក្លោងក្រុមWagner ឈ្មោះ Evgueni Prigojine កាលពីខែសីហាឆ្នាំមុនដែរ។ តើលោកអាឡិចសី ណាវ៉ាល់នី ស្លាប់ដោយសារអ្វី? ដោយសារបញ្ហាសុខភាពចុះទ្រុឌទ្រោមខ្លាំង ឬដោយសារគេសម្លាប់? បង្ហាញមុខតាមវីដេអូ ក្នុងសវនាការច្រើនដង ប៉ុន្មានខែចុងក្រោយនេះ គេឃើញលោកអាឡិចសី ណាវ៉ាល់នី មានរូបរាង្គចុះស្គម ស្លេកស្លាំង និងហាក់មានវ័យចាស់ទ្រុឌទ្រោមខ្លាំងជាងអាយុ។ ដោយឡែក ផ្អែកតាមលោក Leonid Soloviev ជំនួយការស្និទ្ធម្នាក់របស់លោកណាវ៉ាល់នី ដែលបានទៅជួបលោកនៅឯមន្ទីរឃុំឃាំង កាលពីថ្ងៃពុធទី១៤កុម្ភៈ បានអះអាងថា លោកណាវ៉ាល់នី ហាក់ដូចជាមានសុខភាពធម្មតា មិនមានអ្វីគួរឲ្យកត់សំគាល់ឬបារម្ភឡើយ។
យ៉ាងណាក៏ដោយ ប្រតិកម្មពីបណ្តាប្រទេសលោកខាងលិច បានទំលាក់ការស្លាប់របស់លោក អាឡិចសី ណាវ៉ាល់នី ថាជាការទទួលខុសត្រូវរបស់លោកពូទីនតែមួយគត់។ លោកប្រមុខការទូតអាមេរិក អង់តូនី ប្លិងកិន បានលើកឡើងថា របបរុស្ស៊ីដឹកនាំដោយពូទីន គឺជាអ្នកទទួលខុសត្រូវតែមួយគត់ ចំពោះស្ថានភាពដែលនាំឲ្យដល់សេចក្តីស្លាប់ របស់លោកអាឡិចសី ណាវ៉ាល់នី។ លោកប្រធានាធិបតីម៉ាក្រុងវិញ បានលើកឡើងថា របបដឹកនាំផ្តាច់ការរុស្ស៊ីដឹកនាំដោយពូទីន បានចាប់បង្ឃាំងសំឡេងប្រឆាំងតវ៉ា យកទៅដាក់ឃុំរហូតទាល់តែដល់សេចក្តីស្លាប់។ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីកាណាដា យូស្តាំង ទ្រុយដូ បានចាត់ទុក លោកពូទីន ថាជា “បិសាចនរក” ដែលប្រហារដោយមិនរើសមុខ នូវរាល់សំឡេងប្រឆាំងតវ៉ាដើម្បីសិទ្ធិសេរីភាព។ លោកស្រី Ioulia Navalnaïa ភរិយារបស់លោកណាវ៉ាល់នី ដែលបច្ចុប្បន្នភៀសខ្លួននៅអាល្លឺម៉ង់ បានអះអាងថា ពូទីនត្រូវតែទទួលទោសឲ្យសក្តិសមនឹងភាពសាហាវព្រៃផ្សៃ ដែលបានធ្វើទៅលើស្វាមីលោកស្រី។
គួរកត់សំគាល់ថា ដំណឹងមរណភាពរបស់សកម្មជននយោបាយប្រឆាំងរុស្ស៊ីដ៏ល្បីឈ្មោះនេះ បានបង្ករឲ្យមានការតក់ស្លុតរំជួលចិត្តជាខ្លាំង ពីសំណាក់ថ្នាក់ដឹកនាំប្រទេសលោកខាងលិច ដែលសុទ្ធតែបានលើកឡើង អំពីភាពក្លាហាននិងទឹកចិត្តមោះមុត របស់លោកណាវ៉ាល់នី។ លោកCharles Michel ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាអឺរ៉ុប បានលើកឡើងថា អាឡិចសី ណាវ៉ាល់នី បានប្រើអស់ទាំងកម្លាំងកាយកម្លាំងចិត្ត នៅក្នុងការតស៊ូប្រយុទ្ធប្រឆាំង ដើម្បីការពារតម្លៃនៃសិទ្ធិសេរីភាព និងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ។ ដើម្បីតម្លៃមនសិការទាំងនេះ គឺលោកបានបូជាជីវិត រហូតដល់សេចក្តីស្លាប់នាពេលនេះ។
សូមរំលឹកថា លោកអាឡិចសី ណាវ៉ាល់នី គឺជាអតីតមេធាវី មានទំនោរនយោបាយជាតិនិយម។ លោកបានចាប់ផ្តើមសរសេរទំព័រBlog បង្ហាញអំពីការស៊ើបអង្កេតស៊ីជម្រៅ ទាក់ទិនអំពើពុករលួយរបស់ក្រុមអ្នកមានអំណាចនៅរុស្ស៊ី។ បន្តិចម្តងៗ លោកបានក្លាយជាសកម្មជននយោបាយ ដែលហ៊ានរិះគន់ខ្លាំងដៃជាងគេ ទៅលើរបបដឹកនាំរុស្ស៊ីនិងលោកពូទីន។ នៅរវាងឆ្នាំ២០១១ ២០១២ ក្នុងចលនាបាតុកម្មប្រឆាំងលទ្ធផលបោះឆ្នោតនៅរុស្ស៊ី មហាជនបានស្គាល់ និងបានស្តាប់វោហារសាសន៍របស់លោកណាវ៉ាល់នី ដែលបានស្រែកហៅឈ្មោះ គណបក្សរបស់លោកពូទីន ថាជា “គណបក្សរបស់ពួកចោរ និងពួកបោកប្រាស”។
ក្នុងរយៈពេលប្រមាណជាង១០ឆ្នាំ កេរ្តិ៍ឈ្មោះរបស់លោកណាវ៉ាល់នី បានរីកសាយភាយពេញពិភពលោក ក្នុងនាមជាអ្នករិះគន់លោកពូទីនលេខ១។ កេរ្តិ៍ឈ្មោះនេះ បានមកពីការផ្សព្វផ្សាយវីដេអូស៊ើបអង្កេតជាច្រើន នៅតាមបណ្តាញYoutube ដែលលោកណាវ៉ាល់នី និងក្រុមការងារ បានបកស្បែកមុខ អំពើពុករលួយស្អុយវល់ របស់លោកពូទីន ព្រមទាំងបក្សពួកមានអំណាចនៅរុស្ស៊ី។ តែយ៉ាងណា ភាពល្បីរន្ទឺនៃសេចក្តីក្លាហានរបស់លោកណាវ៉ាល់នីនេះ គឺមានតែយុវជនរុស្ស៊ីនៅតាមទីក្រុងធំៗទេ ដែលដឹងឮនិងគាំទ្រ។ ចំណែកប្រជាជនរុស្ស៊ីទូទៅនៅតាមទីជនបទវិញ មិនសូវជាស្គាល់លោកប៉ុន្មានឡើយ។
គ្រប់គ្នាចាំបានយ៉ាងច្បាស់ នៅខែសីហាឆ្នាំ២០២០ លោកអាឡិចសី ណាវ៉ាល់នី ត្រូវបានចារកិច្ចសម្ងាត់រុស្ស៊ីដាក់ថ្នាំបំពុល ប៉ុនប៉ងធ្វើឃាត ក្នុងពេលដែលលោកចុះទៅឃោសនាបោះឆ្នោត នៅតំបន់ស៊ីបេរី។ រដ្ឋាភិបាលអាល្លឺម៉ង់ បានប្រឹងប្រែងទាមទារយកលោកណាវ៉ាល់នី មកព្យាបាលនៅប៊ែរឡាំង រហូតលោកបានជាសះស្បើយ។ ប៉ុណ្ណឹងហើយ លោកណាវ៉ាល់នី នៅតែមិនញញើតនឹងសេចក្តីស្លាប់ឡើយ។ នៅថ្ងៃទី១៧ខែមករា ឆ្នាំ២០២១ លោកបានសម្រេចចិត្តត្រលប់ទៅរុស្ស៊ីវិញ ទាំងដែលដឹងថាគេនឹងចាប់លោកដាក់ឃុំ។ ដូចអ្វីដែលគេគិតស្មានទុក លោកណាវ៉ាល់នី ត្រូវអាជ្ញាធររុស្ស៊ីចាប់ក្របួចយកទៅដាក់ឃុំ ពេលទៅដល់ព្រលានយន្តហោះក្រុងមូស្គូភ្លាម។
លោកណាវ៉ាល់នី ត្រូវអាជ្ញាធររុស្ស៊ីចោទប្រកាន់ជាច្រើនសំណុំរឿង អស់ពីមួយចូលមួយ ក្នុងនោះមានបទល្មើសធ្វើ វិទ្ធង្សនា បង្កអស្ថិរភាពសង្គម។ នៅខែសីហាឆ្នាំ២០២៣ សវនាការមួយបានផ្តន្ទាទោសលោកឲ្យជាប់ពន្ធនាគារ១៩ឆ្នាំ ពីបទធ្វើកម្មភាពជ្រុលនិយម។ នៅចុងឆ្នាំ២០២៣ លោកត្រូវបានអាជ្ញាធររុស្ស៊ី បញ្ជូនយកទៅដាក់ឃុំនៅមន្ទីរឃុំឃាំងមួយ ដែលគេស្គាល់ថាជាមន្ទីរឃុំឃាំងដ៏តឹងតែងខ្លាំងបំផុត នៅឯតំបន់អាកទិកដ៏សែនត្រជាក់។ គឺទីនេះហើយ ដែលលោកណាវ៉ាល់នីបានស្លាប់។
មានរូបរាង្គស្គមខ្ពស់ សក់ពណ៌ទង់ដែង ជាមួយនឹងកែវភ្នែកពណ៌ខៀវមុតថ្លា លោកណាវ៉ាល់នី តែងតែបង្ហាញស្នាមញញឹមប្រកបដោយសុទិដ្ឋិនិយម នៅពេលលោកលេចមុខក្នុងវីដេអូម្តងៗ។ ស្នាមញញឹមដែលសបញ្ជាក់ថា ការកៀបសង្កត់ នៃកណ្តាប់ដៃអំណាចផ្តាច់ការរបស់លោកពូទីន មិនអាចធ្វើឲ្យកម្លាំងមនសិការរបស់លោកក្លបខ្លាចនោះឡើយ។ នៅចំពោះមុខសវនាការ ខែកញ្ញាឆ្នាំ២០២២ លោកណាវ៉ាល់នី បានស្រែកក្តែងៗ ចាត់ទុកសង្គ្រាមដែលលោកពូទីនធ្វើទៅលើអ៊ុយក្រែន ថាជាសង្គ្រាមដ៏ថោកទាប និងឆ្កួតលីលាបំផុត។ ក្នុងសារមួយសរសេរនៅខែមិថុនាឆ្នាំ២០២៣ លោកអាឡិចសី ណាវ៉ាល់នី បានលើកឡើងថា “ថ្ងៃណាមួយ ស្បៃអន្ធការនឹងរសាត់បាត់អស់។ ថ្ងៃនោះយើងនឹងឈ្នះ ហើយរុស្ស៊ីនឹងក្លាយជាប្រទេសដែលស្រលាញ់សន្តិភាព មានពន្លឺភ្លឺថ្លា និងមានសេចក្តីសុខសប្បាយរីករាយ” ៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ