ស៊ីរី៖ សង្គ្រាមបង្ហូរឈាម១០ឆ្នាំដោយគ្មានន័យ ខណៈបាស្ហារ អាល់អាសាដ ក្តាប់អំណាចកាន់តែរឹងមាំ
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៦:៥៦
ចលនាបះបោរប្រឆាំងនឹងរដ្ឋាភិបាលផ្តាច់ការស៊ីរី បានចាប់ផ្តើមផ្ទុះឡើង កាលពីខែមីនាឆ្នាំ២០១១។ សង្រ្គាមបង្ហូរឈាម អស់រយៈពេលប្រមាណ១០ឆ្នាំមកនេះ ហាក់ដូចជាគ្មានន័យអ្វីសោះ។ ជីវិតប្រជាជនស៊ីរីរាប់ម៉ឺននាក់បានស្លាប់ ជាច្រើនលាននាក់ ត្រូវរត់ភៀសខ្លួន ទីក្រុង និងសម្បត្តិបិតិកភណ្ឌវប្បធម៌ស៊ីរីទៀតសោត ក៏ត្រូវបានបំផ្លេចបំផ្លាញ សឹងអស់គ្មានសល់។ បើទោះជាមានព្យុះមានភ្លៀង និងការតវ៉ារិះគន់យ៉ាងណា មេដឹកនាំផ្តាច់ការស៊ីរី បាស្ហារ អាល់អាសាដ នៅតែបន្តមានៈ ក្តោបក្តាប់អំណាចយ៉ាងតឹងណែន រហូតមកទល់ ដល់សព្វថ្ងៃនេះ។ តើមានកត្តាអ្វីខ្លះ ដែលធ្វើឲ្យ បាស្ហារ អាល់អាសាដ អាចបន្តកាន់អំណាចនៅស៊ីរី ទាំងដែលមានបាតដៃប្រលាក់ឈាមយ៉ាងដូច្នេះ?
ពេលនេះម៉ោងនេះ កាលពី១០ឆ្នាំមុន ជោគវាសនាអនាគតនយោបាយ របស់បាស្ហារ អាល់អាសាដ បានប្រឈមនឹងគ្រោះថ្នាក់បំផុត ដោយសារតែចលនាបដិវដ្ត របស់ប្រជាជននៅតាមប្រទេសអារ៉ាប់ ។ នៅលីប៊ី ទុយណេស៊ី អេហ្ស៊ីប របបដឹកនាំផ្តាច់ការ បានដួលរលំជាបន្តបន្ទាប់ ក្រោមសម្រែកនិងបាតុកម្មរបស់ប្រជាជន។ ក្នុងសន្ទុះនេះ បដិវត្ដរបស់ប្រជាជនស៊ីរី ដើម្បីទាមទារសិទ្ធិសេរីភាព និងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ក៏បានផុសផុលឡើងដែរ នៅរវាងខែមីនា ឆ្នាំ២០១១។
បដិវត្តនេះ បានប្រែក្លាយជាសង្គ្រាមស៊ីវីល លាយឡំដោយក្រុមភេរវកម្មអ៊ីស្លាមជ្រុលនិយម និងអន្តរាគមន៍ទ័ពបរទេស អូសបន្លាយជិត១០ឆ្នាំ ទំរាំតែបានស្ងប់ទៅវិញ។ តែទីបំផុត មេដឹកនាំផ្តាច់ការបាស្ហារ អាល់អាសាដ នៅតែមានវត្តមាន លើកំពូលអំណាចនយោបាយស៊ីរីដដែល។ ការអាចបន្តក្តោបក្តាប់អំណាចនេះ គឺជាលទ្ធផលនៃភាពមានៈ ក្រាញននាល របស់បុគ្គលបាស្ហារ អាល់អាសាដ នឹងរួមផ្សំដោយកត្តាផ្សេងៗទៀត ដែលបាស្ហារ អាល់អាសាដ ចេះឆក់ឱកាស លេងស្នៀត អូសក្រឡាអុក បោះជំហាន រំលងគ្រោះថ្នាក់ម្តងមួយៗ។
រុស្ស៊ី អ្នកមានគុណធំ
នៅរវាងឆ្នាំ២០១៥ រដ្ឋាភិបាលបាស្ហារ អាល់អាសាដ បានបាត់បងទឹកដីកាន់កាប់ សឹងតែ៧០%ទៅហើយ បន្ទាប់ពីក្រុមជីហាតអង្គការរដ្ឋអ៊ីស្លាម បានឆក់ឱកាស ពង្រីនដែនដីរបស់ពួកវា នៅចន្លោះ ស៊ីរី និងអ៊ីរ៉ាក់។ គឺពេលនោះហើយ ដែលបាស្ហារ អាល់អាសាដ បានទៅពឹងរុស្ស៊ី ឲ្យបញ្ជូនទ័ពមកជួយ។ អន្តរាគមន៍របស់កងទ័ពរុស្ស៊ី នៅខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៥ គឺជាជំនួយដ៏សំខាន់ ដើម្បីឲ្យរបបដឹកនាំស៊ីរី បានស្ទុះមានកម្លាំងឡើងវិញ។
បច្ចុប្បន្ននេះ ទឹកដីស៊ីរីសឹងទាំងមូល បានត្រលប់មកស្ថិតក្នុងកណ្តាប់ដៃរបស់កងទ័ពស៊ីរីវិញ លើកលែងតែផ្នែកខ្លះ នៅតំបន់ Idleb នៅភាគឥសាន្ត ដែលស្ថិតក្រោមការកាន់កាប់របស់ជីហាត។ សង្រ្គាម១០ឆ្នាំនេះ បានផ្តាច់ជីវិតមនុស្សប្រមាណ៣៩ម៉ឺននាក់ ហើយក្នុងចំណោមប្រជាជនស៊ីរី សរុបប្រមាណ២០លាននាក់ គឺមានជាងពាក់កណ្តាល ដែលបានរត់ភៀសខ្លួន។ សេដ្ឋកិច្ចស៊ីរី ត្រូវដួលរលំទាំងស្រុង ប្រជាជនរស់នៅក្នុងភាពក្រីក្របំផុត។
កងទ័ពស៊ីរីស្មោះស្ម័គ្រ
គួរកត់សំគាល់ដែរថា កងទ័ពស៊ីរី គឺជាបង្អែកមួយដ៏សំខាន់ ដែលទប់អំណាចរបស់បាស្ហារ អាល់អាសាដ។ ខុសពីនៅលីប៊ី នៅអេហ្ស៊ីប ឬទុយណេស៊ី ដែលកងទ័ពបានរំសាយជួរ បោះបង់ចោលមេដឹកនាំផ្តាច់ការ នៅស៊ីរីវិញ កងទ័ពបានបន្តស្មោះស្ម័គ្រជាមួយបាឆាអាល់អាសាដ ទោះមានរឿងអ្វីក៏ដោយ។ នេះបើផ្អែកតាមការពន្យល់ របស់លោក Thomas Pierret អ្នកស្រាវជ្រាវនៅវិទ្យាស្ថានសិក្សាពិភពអារ៉ាប់។ លោកអះអាងថា មេដឹកនាំធំៗ ចំនួនប្រមាណ៨០% នៃកងទ័ពជាតិស៊ីរី គឺជាក្រុមអ្នកកាន់សាសនាអ៊ីស្លាមនិកាយ អាឡាវីត ដូចគ្នាទៅនឹងក្រុមគ្រួសារ បក្សពួករបស់បាស្ហារ អាល់អាសាដ។ និកាយអ៊ីស្លាមនេះ ជាមែកធាងមួយក្នុងនិកាយអ៊ីស្លាមឈីអ៊ីត ហើយវាក៏ជាហេតុផលមួយដែរ ដែលអ៊ីរ៉ង់បន្តលាក់ខ្លួនជួយរបបបាស្ហារ អាល់អាសាដ ព្រោះអ៊ីរ៉ង់ គឺជាមេឥទ្ធិពលធំ នៃអ៊ីស្លាមឈីអ៊ីត។
មហាអំណាចលោកខាងលិច មិនហ៊ានលូកដៃ
ភាពចលាចលនយោបាយ អស្ថិរភាពបង្កឡើង ដោយក្រុមជីហាតអង្គការរដ្ឋអ៊ីស្លាម ក៏ជាកត្តាមួយ ធ្វើឲ្យប្រជាជនស៊ីរីទូទៅ មានការភ័យខ្លាច មិនថាក្នុងចំណោមសហគមន៍អ៊ីស្លាមស៊ូនិតកណ្តាលនិយម សហគមន៍អ៊ីស្លាមអាឡាវីត និងក្រុមអ្នកកាន់សាសនាគ្រិស្ត។ ដូច្នេះទោះចង់មិនចង់ អំណាចរបស់បាស្ហារ អាល់អាសាដ បានក្លាយទៅជារដ្ឋាភិបាល ដែលអាចធានាការពារពួកគេបាន ពីក្រញ៉ាំនៃក្រុមជីហាតជ្រុលនិយម។ នេះបើផ្អែកតាមពន្យល់របស់អ្នកវិភាគម្នាក់ ប្រចាំនៅក្រុងដាម៉ាស ដោយសុំមិនបញ្ចេញឈ្មោះ។
ជាងនេះទៀត ស្ថានការណ៍នៅស៊ីរី បានបើកផ្លូវទូលាយឡើងវិញ ឲ្យកងទ័ពបាស្ហារ អាល់អាសាដ ដោយសារតែគ្មានអន្តរាគមន៍ ពីប្រទេសលោកខាងលិច។ បន្ទាប់ពីរឿងអាស្រូវ កើតឡើងនៅលីប៊ី នៅពីក្រោយអន្តរាគមន៍យោធារបស់កងទ័ពអាមេរិក រដ្ឋាភិបាលអាមេរិក បានដកថយ ប្រុងប្រយ័ត្នបំផុត មិនហ៊ានធ្វើអ្វីច្រើនទេនៅស៊ីរី ក្រៅពីក្របខណ្ឌ ប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងក្រុមជីហាតអង្គការរដ្ឋអ៊ីស្លាម។ ហើយនៅក្រោយលោកដូណាល់ ត្រាំ ចូលកាន់តំណែង កងទ័ពអាមេរិក បានដកថយសឹងទាំងស្រុង បើកផ្លូវឲ្យយ៉ាងទូលាយ ដល់កងទ័ពស៊ីរី និងកងទ័ពរុស្ស៊ី។
ក្រុមនយោបាយប្រឆាំងក្រៅស្រុក គ្មានឯកភាព
នៅលើឆាកអន្តរជាតិឯណោះវិញ សហគមន៍អន្តរជាតិ បានត្រឹមតែប្រកាសថ្កោលទោសអំណាចផ្តាច់ការរបស់បាស្ហារអាល់អាសាដ ហើយគាំទ្រក្រុមចលនាប្រឆាំងរដ្ឋាភិបាលស៊ីរី ដែលទីបំផុតទៅ បែកខ្ញែក មិនត្រូវគ្នា រកមេដឹកនាំប្រឆាំងម្នាក់យកជារការមិនបាន។ នៅរវាងឆ្នាំ២០១២ ប្រទេសប្រមាណ១០០ប្រទេស បានប្រកាសទទួលស្គាល់ « ក្រុមសម្ព័ន្ធភាពជាតិនៃកម្លាំងបដិវត្តស៊ីរី » ថាគឺជាអ្នកតំណាងតែមួយគត់ឲ្យប្រជាជនស៊ីរី។ ក្រុមប្រឆាំង ដែលបានភៀសខ្លួនទៅក្រៅប្រទេសនេះ បានទទួលការគាំទ្រពីអង្គការសហប្រជាជាតិ តែទីបំផុត ក្រុមនេះបានឈ្លោះប្រកែកគ្នា គ្មានឯកភាពទាល់តែសោះ។
ចុងក្រោយបង្អស់ គឺគ្មាននរណាអាចគេចផុត ពីការងាកទៅរក បាស្ហារ អាល់អាសាដវិញនោះទេ។ ប្រទេសលោកខាងលិច និងអង្គការសហប្រជាជាតិ ដែលពីមុនធ្លាប់បានបដិសេធ មិនទទួលស្គាល់របបផ្តាច់ការស៊ីរី នៅពេលនេះ បានងាកទៅស្វែងរកការបិទបញ្ចប់ជម្លោះ ដោយឲ្យភាគីស៊ីរីទាំងអស់ចរចាគ្នា។ អង្គការសហប្រជាជាតិបានបង្កើត ឲ្យមានគណកម្មាធិការធម្មនុញ្ញមួយ ដោយមានការចូលរួមពីក្រុមប្រឆាំង រដ្ឋាភិបាលបាស្ហារ និងសង្គមស៊ីវីល។
ឈ្នះឆ្នោតដោយជិះសេះលែងដៃ
តែព្រមពេលជាមួយគ្នានេះ របបបាស្ហារ នឹងរៀបចំការបោះឆ្នោតមួយ នៅប៉ុន្មានខែខាងមុខនេះ។ ជាការបោះឆ្នោត ដែលអ្នកវិភាគគ្រប់គ្នា ទទួលស្គាល់ថា បាស្ហារ អាល់អាសាដ និងឈ្នះយ៉ាងងាយស្រួលបំផុត ព្រោះដោយសារតែគ្មានក្រុមនយោបាយប្រឆាំងណាមួយ មានកម្លាំងរួម អាចប្រជែងជាមួយបាន។ ការបោះឆ្នោតនេះ នឹងប្រគល់ភាពស្របច្បាប់ឲ្យអំណាចរបស់បាស្ហារ អាល់អាសាដ ហើយ ធ្វើឲ្យយន្តការចរចារនៅក្រុងហ្សឺណែវ ត្រូវរលាយគ្មានន័យ។
សូម្បីតែត្រង់ចំណុចនេះ អង្គការសហប្រជាជាតិ កំពុងតែចាញ់ស្នៀតរបស់បាស្ហារ អាល់អាសាដដែរ។ លោក Geir Pedersen ប្រសិតរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិដោះស្រាយបញ្ហាស៊ីរី ធ្លាប់បានបង្ហាញការខកចិត្តខ្លាំងណាស់ ដែលឃើញសហគមអន្តរជាតិ ចាញ់ស្នៀតបាស្ហារ អាល់អាសាដ ហើយខកចិត្តដោយសារតែក្រុមប្រឆាំងស៊ីរី គ្មានភាពសាមគ្គីគ្នា។ របបបាស្ហារ នឹងរៀបចំការបោះឆ្នោត បង្កើតរដ្ឋាភិបាលថ្មី ដែលក្រុមប្រឆាំងគ្មានរូបរាង្គ។ ចប់សព្វគ្រប់ហើយ របបនេះនិងទារឲ្យ សហគមអន្តរជាតិ ជួយចំណាយប្រាក់ ដើម្បីកសាងប្រទេសស៊ីរីឡើងវិញ ដែលតាមពិត គឺស៊ីរីបានខ្ទេចខ្ទាំ ដោយសារតែគ្រាប់បែក គ្រាប់កាំភ្លើងរបស់របបនេះសោះ៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ