ក្នុងបញ្ហាតៃវ៉ាន់ តើអាមេរិក និងចិន អាចបន្តកំញើញគ្នាដល់ពេលណាទៀត?
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៦:០៩
សំណុំរឿងកោះតៃវ៉ាន់ កំពុងតែបង្កើនភាពតានតឹង កាន់តែខ្លាំងឡើងៗ រវាងចិន និងសហរដ្ឋអាមេរិក។ ថ្មីៗនេះ ចិនបានគំរាម និងបានបញ្ចេញសញ្ញាប្រាប់ទៅតៃវ៉ាន់ ក៏ដូចជាអាេមរិក អំពីការឈានទៅប្រើកម្លាំង វាយដណ្តើមយកខេត្តរបស់ខ្លួនមកវិញ។ តែទន្ទឹមគ្នានេះ ក្រៅតែពីគំរាមតបទៅវិញ គេមិនអាចដឹងទេ ថាអាមេរិកពិតជាមានឆន្ទៈការពារតៃវ៉ាន់ ពិតប្រាកដ ដែរឬយ៉ាងណា។ ប្រឈមនឹងការតាំងចិត្តរបស់ចិន តើអាមេរិកពិតជាហ៊ានប្រថុយ ផ្ទុះអាវុធជាមួយចិន ដើម្បីកោះតៃវ៉ាន់ដែរឬទេ? តើមហាអំណាចនុយក្លេអ៊ែរទាំង២នេះ នឹងបន្តកំញើញគ្នាដល់ពេលណា ឬគួរងាកទៅ ស្វែងរកដំណោះស្រាយដោយសន្តិវិធី សម្រាប់តៃវ៉ាន់?
ប៉ុន្មានថ្ងៃចុងក្រោយនេះ កងទ័ពអាកាសចិន បានបើកយន្តហោះចម្បាំងក្រវែលនៅក្បែរកោះតៃវ៉ាន់ ក្នុងចំនួនច្រើនដងបំផុត មិនធ្លាប់មាន។ សកម្មភាពបង្ហោះយន្តហោះចម្បាំងផ្ទួនៗ របស់ចិននេះ វាគឺជាការផ្ញើសារដែលចិន ចង់ប្រាប់ទៅតៃវ៉ាន់ថា គ្មាននរណាអាចមកជួយតៃវ៉ាន់បានទេ។ នេះបើតាមការវិភាគ របស់លោកស្រី Oriana Skylar Mastro អ្នកស្រាវជ្រាវនៅសកលវិទ្យាល័យ Stanford និងជាសមាជិកក្រុមពិចារណា American Enterprise Institute។
ថ្វីបើសកម្មភាពនេះ មានលក្ខណៈជាការគំរាម ជាជាងការត្រៀមបើកសមរភូមិប្រយុទ្ធ ពីសំណាក់ចិន តែយ៉ាងណា រដ្ឋាភិបាលតៃវ៉ាន់ ដឹងខ្លួនច្បាស់ណាស់ថា ចិនអាចបញ្ចេញកម្លាំង មកវាយដណ្តើមតៃវ៉ាន់ យ៉ាងយូរនៅឆ្នាំ២០២៥។ ទន្ទឹមគ្នា សហរដ្ឋអាមេរិក ព្រមទាំងដៃគូសម្ព័ន្ធមិត្តផ្សេងទៀត បាននិងកំពុងតែធ្វើឲ្យចិនក្តៅស្លឹកត្រចៀកកាន់តែខ្លាំង។ ជាក់ស្តែងជប៉ុន បានចេញមុខគាំទ្រតៃវ៉ាន់ ឲ្យចូលរួមក្នុងក្រុមសហប្រតិបត្តិការពាណិជ្ជកម្មតំបន់ ហើយអូស្ត្រាលីឯណោះវិញ បានចូលរួមជាមួយអាមេរិក និងអង់គ្លេស បង្កើតសម្ព័ន្ធយុទ្ធសាស្ត្រ AUKUS ដែលមានកម្មវត្ថុយ៉ាងចំហ គឺទប់ទល់ជាមួយចិន។
បើទោះបីជាអាមេរិក ក៏ដូចជាសម្ព័ន្ធមិត្តប្រឹងធ្វើយ៉ាងណា ដើម្បីបង្ហាញអំពីការចង់ជួយតៃវ៉ាន់ តែចិននៅតែមានការតាំងចិត្តខ្ពស់។ ការហោះក្រវែលយន្តហោះចម្បាំង កាន់តែញឹកនៅក្បែរតៃវ៉ាន់ គឺចិនចង់បញ្ជាក់ថា យុទ្ធសាស្ត្រចិនគឺនៅដដែល មិនញញើត ហើយនឹងប្រើកម្លាំងបើចាំបាច់ ដើម្បីយកតៃវ៉ាន់មកវិញឲ្យបាន។
គួររំលឹកថា ថ្វីបើសហរដ្ឋអាមេរិក បានសម្រេចទទួលស្គាល់ ប្រទេសចិនតែមួយនៅឆ្នាំ១៩៧៩ ក៏ប៉ុន្តែសភាខុនហ្ក្រេសេ របស់អាមេរិកបានដាក់កំហិត ឲ្យរដ្ឋាភិបាលត្រូវតែបន្តមានទំនាក់ទំនង ជួយទំនុកបម្រុង ឲ្យតៃវ៉ាន់មានលទ្ធភាពអាចការពារខ្លួន។ គោលជំហរ ខ្លួនមួយជាន់ទូក២ របស់អាមេរិក បានជួយរក្សាឲ្យមានភាពសន្តិភាព នាពេលកន្លងមក។ ក៏ប៉ុន្តែអ្វីដែលប្រឈម គ្រោះថ្នាក់នៅពេលនេះ គឺវាអាចកើតចេញ ពីការយល់ច្រឡំណាមួយ បង្កើតទៅជាភ្លើងសង្គ្រាម ព្រោះថាចិនពេលនេះ មានកម្លាំង និងមានការតាំងចិត្ត មិនដូចពេលមុនឡើយ។ យ៉ាងណាមិញ លោក Mark Milley អគ្គមេបញ្ជាការកងទ័ពអាមេរិក បានទទួលស្គាល់ថា ខ្លួនបានធ្លាប់ទាក់ទងទៅភាគីចិន នៅចុងអាណត្តិលោកដូណាល់ ត្រាំ ដើម្បីធានាប្រាប់ចិន កុំឲ្យមានការយល់ច្រឡំណាមួយ ថាអាេមរិកមានគំរោងវាយចិននោះ។
សំណុំរឿងតៃវ៉ាន់ គឺជាប្រភពបញ្ហាប្រឈមនានា រវាងចិន និងសហរដ្ឋអាមេរិក។ រដ្ឋាភិបាលលោក ចូ បៃដិន បើទោះបីជាបានប្រកាន់ជំហរ តទល់ជាមួយចិន ក្នុងសំណុំរឿងសេដ្ឋកិច្ចពាណិជ្ជកម្មក៏ដោយ តែគេមិនជឿថា មានជំហររឹងមាំការពារតៃវ៉ាន់ ទល់ជាមួយចិននោះទេ។ ទំនោរស្វែងរកការនិយាយស្រុះស្រួលគ្នា ហាក់កាន់តែលេចរូបរាង្គ ព្រោះសហរដ្ឋអាមេរិក ប្រហែលជាដឹងថា ការបន្តកំញើញគំរាម គឺវាជាផ្លូវទ័លច្រក។ ជាក់ស្តែង កាលពីសប្តាហ៍មុននេះ លោក Jake Sullivan ទីប្រឹក្សាសន្តិសុខជាតិអាមេរិក បានជួបនិយាយគ្នាដោយផ្ទាល់ ពីបញ្ហាតៃវ៉ាន់ ជាមួយលោក Yang Jiechi មន្ត្រីការទូតចិនដ៏សំខាន់ម្នាក់ នៅឯក្រុងហ្សឺណែវ។
ឆ្លើយតបទៅកាន់សំណួរ របស់អ្នកកាសែតទូរទស្សន៍ BBC ដែលសួរតើ អាមេរិកពិតជាត្រៀមខ្លួនបញ្ចេញកម្លាំងទ័ព ទៅវាយជាមួយចិន ដើម្បីការពារកោះតៃវ៉ាន់ មែនឬ លោក Jake Sullivan បានឆ្លើយពង្វៀងថា៖ យើងនឹងប្រឹងប្រែង ធ្វើគ្រប់យ៉ាងនៅពេលនេះ ដើម្បីបញ្ចៀសកុំឲ្យបញ្ហានោះអាចកើតឡើងឲ្យសោះ។ ដោយឡែក បើតាមប្រភពពីក្រសួងការពារជាតិអាេមរិក អះអាងប្រាប់ទីភ្នាក់ងារព័ត៌មានបារាំង AFP គឺកម្លាំងពិសេសរបស់អាមេរិក កំពុងតែបង្វឹកកងទ័ពតៃវ៉ាន់ យ៉ាងសម្ងាត់បំផុត។
ទន្ទឹមគ្នានេះ រដ្ឋាភិបាលលោក ចូ បៃដិន បានបដិសេធការស្នើសុំរបស់តៃវ៉ាន់ ដែលចង់ដូរឈ្មោះ « បេសកកម្មតៃវ៉ាន់ប្រចាំក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន » ទៅជា « ការិយាល័យតំណាងតៃវ៉ាន់ប្រចាំសហរដ្ឋអាេមរិក »។ បើសហរដ្ឋអាមេរិកព្រមដូរឈ្មោះឲ្យមានលក្ខណៈកាន់តែផ្លូវការនេះ គឺវាអាចបង្ហាញថាអាេមរិក ចេញមុខខ្លាំងជ្រុល ក្នុងការទទួលស្គាល់កោះតៃវ៉ាន់។ តែទន្ទឹមនឹងនេះ វាក៏អាចធ្វើឲ្យចិនកាន់តែក្រេវក្រោធ ហើយមានការតាំងចិត្តប្រយុទ្ធកាន់តែខ្លាំងដែរ។
ដោយឡែក សម្រាប់លោក Kuo Yujen សាស្ត្រាចារ្យនយោបាយ នៅសកលវិទ្យាល័យតៃវ៉ាន់ ស៊ុន យ៉ាតសេន ំគឺរដ្ឋាភិបាលអាមេរិក កំពុងតែប្រឹងបង្ហាញប្រាប់ទៅភាគីចិនថា ការគំរាម ការសំឡុតដាក់សំពាធកាន់តែខ្លាំង មកលើតៃវ៉ាន់ គឺវាមិនចំណេញអ្វីសម្រាប់ចិនទេ គឺមានតែបង្កើនអស្ថិរភាពក្នុងតំបន់នេះទៅវិញទេ។
បើយើងក្រឡេកទៅមើលភាគីចិន ស្របពេលដែលបានបង្កើនការហោះក្រវែលយន្តហោះចម្បាំងពីលើតៃវ៉ាន់ តែថ្មីៗនេះ លោកប្រធានាធិបតីចិន ស៊ី ជីនពីង ហាក់បានបង្ហាញសញ្ញាមួយចំនួន ដែលចង់បានការរួបរួមជាមួយតៃវ៉ាន់ ដោយសន្តិវិធី។ លោក Craig Singleton អ្នកវិភាគនៅ Foundation for Defense of Democracies បានលើកឡើងថា ប្រសាសន៍របស់លោកស៊ី ជីនពីង ដែលមានន័យចង់បញ្ចៀសសង្គ្រាមជាមួយតៃវ៉ាន់នេះ គឺជាលើកទីមួយហើយ។ លោកបន្ថែមថា សហរដ្ឋអាមេរិក ត្រូវតែពិចារណាឲ្យបានល្អិតល្អន់ មិនអាចចេះតែបន្តប្រាប់ឲ្យតៃវ៉ាន់ ថាកុំភ័យដរាបណាបានទិញអាវុធទំនើបៗ ដែលអាមេរិកលក់ទៅឲ្យនោះទេ។ តៃវ៉ាន់មានអាវុធអស្ចារ្យយ៉ាងណា តែនៅតែអាចត្រូវចិនវាយកម្ទេចយ៉ាងរហ័ស។
ដូចគ្នាដែរ លោក Michael Swaine អ្នកវិភាគនៅ Quincy Institute for Responsible Statecraft បានលើកឡើងថា អាេមរិក និងចិន ត្រូវតែរកផ្លូវនិយាយគ្នា ដើម្បីកសាងតុល្យភាពឲ្យមានសមភាព រវាង ការគំរាមសំឡុតគ្នា និងការយល់យោគគ្នា។ ទះដៃតែម្ខាង គឺមិនឮនោះទេ។ ភាគីទាំង២ត្រូវតែដឹងថា រៀងៗខ្លួន សុទ្ធតែបានចូលរួមជំរុញ ឲ្យស្ថានការកាន់តែឈានទៅរកគ្រោះថ្នាក់ ដោយស្ងាត់ៗជាទីបំផុត ក្នុងអំឡុងពេលនេះ៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ