វិបត្តិសង្គ្រាមរុស្ស៊ីអ៊ុយក្រែនដែលបង្កឱ្យតម្លៃថាមពេលកើនឡើង និងវិបត្តិកូវិដ១៩នៅចិនដែលបង្អាក់ដល់ខ្សែច្រវាក់ផ្គត់ផ្គង់សកល គឺជាមូលហេតុចម្បងនៃវិបត្តិអតិផរណា នៅអាស៊ី អឺរ៉ុប និងសហរដ្ឋអាមេរិក នាពេលបច្ចុប្បន្ន។ តើអ្វីទៅជាអតិផរណា? តើគេវាស់វែងអតិផរណាដោយរបៀបណា? និងតើអតិផរណាល្អ ឬអាក្រក់?
គេប្រើពាក្យ “អតិផរណា” ដើម្បីសំដៅដល់ ការឡើងថ្លៃទំនិញជាទូទៅ ក្នុងរយៈពេលណាមួយ។ តម្លៃទំនិញកើនឡើងនឹងធ្វើឱ្យលុយធ្លាក់តម្លៃ ហើយអាចទិញទំនិញបានចំនួនតិចទៅៗ។ ជាលទ្ធផល អំណាចទិញរបស់អ្នកប្រើប្រាស់ក៏នឹងធ្លាកចុះផងដែរ។ ជាឧទាហរណ៍ ពីខែមករា ដល់ខែសីហា ឆ្នាំ២០២១ តម្លៃមីម៉ាម៉ា បានកើនឡើងពី ២៥៥០០រៀល ដល់២៨៥០០រៀល។ ដូច្នេះ តម្លៃមីម៉ាម៉ា បានកើនឡើង ១២% ក្នុងរយៈពេល៨ខែនេះ។
នៅក្នុងការអនុវត្តជាក់ស្ដែង ដើម្បីវាស់វែងកម្រិតអតិផរណាប្រចាំឆ្នាំ គេមិនមែនសង្កេតមើលលើការប្រែប្រួលតម្លៃទំនិញតែមួយមុខ ឬពីរមុខនោះទេ ប៉ុន្ដែគេមើលលើកញ្ចប់ទំនិញយ៉ាងច្រើន ដែលចាំបាច់សម្រាប់ការប្រើប្រាស់ប្រចាំថ្ងៃរបស់ប្រជាជន និងរោងចក្រសហគ្រាសនានា។
នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា កញ្ចប់ទំនិញទាំងនោះអាចមានដូចជា សម្ភារការិយាល័យ គ្រឿងអេឡិចត្រូនិច គ្រឿងសង្ហារឹម គ្រឿងសំណង់ ថ្លៃពលកម្ម និងការងារ បរិកា្ខអគ្គិសនី ប្រេងឥន្ទនៈ និងគ្រឿងបន្លាស់រថយន្ត សម្ភារផ្សេងៗ និងទំនិញប្រភេទអាហារ។
អាចមានកត្តាជាច្រើន បង្កឱ្យកម្រិតអតិផរណាកើនឡើង តួយ៉ាង ការកើនឡើងតម្រូវការខ្លាំងពេក កង្វះខាតការផ្គត់ផ្គង ឬក៏ការធ្លាក់ចុះតម្លៃលុយ ជាដើម។
ក្នុងសេដ្ឋកិច្ច ការកើនឡើងកម្រិតអតិផរណាខ្លាំងជ្រុលពេក វាអាចបង្កជាក្តីបារម្ភផ្សេងៗ ជាឧទាហរណ៍ ការកើនឡើងតម្លៃទំនិញ ចន្លោះពី៣% ទៅ១០% ក្នុងមួយឆ្នាំ វាអាចរុញច្រានឱ្យប្រជាជនខាតបង់ប្រាក់ដែលពួកគេរកបាន ព្រោះថា ជាមួយបរិមាណលុយដែលមានស្រាប់ អ្នកប្រើប្រាស់អាចទិញទំនិញបានតិចជាងមុន។ ក្នុងស្ថានភាពនេះ ប្រជាជនដែលងាយរងគ្រោះខ្លាំងជាងគេ គឺ ក្រុមប្រជាជនដែលមានប្រាក់ចំណូលទាប និងមធ្យម។
នាពេលថ្មីៗ អត្រាអតិផរណានៅប្រទេសវ៉េណេស៊ុយអេឡា បានកើនឡើងដល់ ៨លានភាគរយ គិតត្រឹមឆ្នាំ២០១៨។ ការកើនឡើងថ្លៃទំនិញរបៀបនេះ បានធ្វើឱ្យលុយមានតម្លៃថោកជាងក្រដាស ហើយស្ថានភាពសេដ្ឋកិច្ចក៏ធ្លាក់ក្នុងវិបត្តិធ្ងន់ធ្ងរ។ ទោះបីជាមានលុយកាន់ក្នុងដៃ ក៏ប្រជាជនមិនអាចទិញអ្វីមកប្រើប្រាស់បាន។ ជាលទ្ធផល ប្រជាជនវ៉េណេស៊ុយអេឡាក្នុងចំនួនរាប់លាននាក់ បានរត់ភៀសខ្លួនចេញពីប្រទេស។
ក៏អាចមានផងដែរ អតិផរណាល្អ ប្រសិនបើការកើនឡើងថ្លៃទំនិញទាបសមរម្យល្មម។ នៅពេលថ្លៃទំនិញកើនឡើង មនុស្សមាននិន្នាការបង្កើនតម្រូវការរបស់ខ្លួនដោយមិនចាំថ្ងៃស្អែក ព្រោះតែពួកគេគិតថានឹងត្រូវចំណាយលុយច្រើនជាងមុន ប្រសិនបើពួកគេរង់ចាំ។ ជាលទ្ធផល ហាងលក់ទំនិញនឹងបើកកាន់តែច្រើន ហើយរោងចក្រនឹងផលិតកាន់តែច្រើនផងដែរ។ ហាង និងរោងចក្រទាំងនោះនឹងជួលបុគ្គលិកថ្មីៗ ដើម្បីបំពេញតម្រូវការ ហើយវាក៏ជំរុញឱ្យមានកំណើនសេដ្ឋកិច្ច នៅទីបញ្ចប់៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ