តើប្រទេសក្នុងតំបន់អាស៊ីកណ្តាល កំពុងតែងាកចេញពី រុស្ស៊ី?
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៦:០០
ប៉ុន្មានទសវត្សរ៍ចុងក្រោយនេះ រុស្ស៊ី គឺជា«រៀមច្បង»សម្រាប់ប្រទេសដែលធ្លាប់ឋិតជាអតីតសហភាពសូវៀត។ រុស្ស៊ី ដើរតួពើងទ្រូងជាអ្នកការពារក្នុងតំបន់អាស៊ីកណ្តាល។ ប៉ុន្តែ ក្រោយការផ្ទុះសង្គ្រាមលើអ៊ុយក្រែន នាប្រមាណបីខែមកនេះ ប្រទេសក្នុងតំបន់អាស៊ីកណ្តាល ហាក់មើលឃើញពីឥទ្ធិពលធ្លាក់ចុះរបស់ រុស្ស៊ី ហើយ ផលវិបាកពីសង្គ្រាម គឺកាន់តែធ្វើឲ្យប្រទេសខ្លះនៅតំបន់អាស៊ីកណ្តាល ហាក់ចងបែរខ្នងដាក់រុស្ស៊ី និងចង់ទៅរកដៃគូថ្មី។
រុស្ស៊ី ជាបងធំនៅតំបន់អាស៊ីកណ្តាល។ អាស៊ីកណ្តាល ដែលរួមមាន កាហ្សាក់ស្ថាន (Kazakhstan), អ៊ូសបេគីស្ថាន (Ouzbékistan), តាហ្សីគីស្ថាន (Tadjikistan), កៀហ្ស៊ីគីស្ថាន (Kirghizistan) និង តួកមេនីស្ថាន (Turkménistan) ជាដើម។ ប្រទេសក្នុងតំបន់អាស៊ីកណ្តាល ទាំងនេះ រួមទាំង រុស្ស៊ី បេឡារុស (Biélorussie) និង ប្រទេស អាមេនី (Arménie) បានចូលរួមគ្នាបង្កើតអង្គការសម្ព័ន្ធសន្តិសុខរួម OTSC [l’Organisation du traité de sécurité collective, The Collective Security Treaty Organization (CSTO)] ។ ក្នុងសម្ព័ន្ធយោធានេះ មាន រុស្ស៊ី ជាអ្នកដឹកនាំមុខដ៏សំខាន់ និងស្ទើរតែមានទឹកមាត់ប្រៃជាងគេ ហើយជាអ្នកចេញមុខចេញមាត់ ដើរតួការពារគេឯងនៅក្នុងក្រុម។ សម្ព័ន្ធយោធា OTSC សម្រាប់តំបន់អាស៊ីកណ្តាលនេះ បើនិយាយប្រៀបធៀបឲ្យងាយយល់ គឺស្មើដូចគ្នាទៅនឹងទម្រង់បែប អង្គការសម្ព័ន្ធយោធា OTAN របស់បច្ចិមលោក ដែលមានសហរដ្ឋអាមេរិក ដឹកមុខដែរ។
ចាប់តាំងតែពីកើតមានសង្គ្រាមឈ្លានពានពីសំណាក់រុស្ស៊ីទៅលើអ៊ុយក្រែនមក, តំបន់អាស៊ីកណ្តាល ហាក់ដូចជាកែប្រែគំនិតចំពោះឥទ្ធិពលរុស្ស៊ី។ ដោយយោងតាមយុទ្ធសាស្ត្រវាយលុកនិងការវាយប្រហារលើអ៊ុយក្រែន, ប្រទេសខ្លះ នៅក្នុងតំបន់អាស៊ីកណ្តាល ផ្តើមមានគំនិតគិតថា ប្រទេស រុស្ស៊ី ទំនងជាគ្មានសមត្ថភាពការពារសមាជិកខ្លួននៅក្នុងសម្ព័ន្ធយោធា OTSC បានទេ។ ជាក់ស្តែង នយោបាយវិទូជាតិកាហ្សាស្ថាន លោក Daniyar Kussainov មានប្រសាសន៍ក្នុងកាសែត Le Monde ថា តាមរយៈសង្គ្រាមនៅអ៊ុយក្រែន គឺបានធ្វើឲ្យគេមើលឃើញថា ឥទ្ធិពលរបស់រុស្ស៊ីទៅលើតំបន់អាស៊ីកណ្តាល ហាក់ចុះខ្សោយ។ ចុះខ្សោយ ព្រោះគេឃើញពីសមត្ថភាពយោធារបស់រុស្ស៊ីនៅមានកម្រិត ហើយកម្រិតសមត្ថភាពនេះ ទំនងជាពុំអាចអះអាងធានារក្សាសុវត្ថិភាពនៅក្នុងតំបន់អាស៊ីកណ្តាលនោះទេ។ មិនថាដើម្បីការពារប្រទេសកាហ្សាស្ថាន ឬសមាជិកណាផ្សេងទៀត នៅក្នុងសម្ព័ន្ធយោធា OTSC នោះឡើយ។ ដើម្បីពង្រឹងស្មារតីរបស់សមាជិក, រុស្ស៊ី ក៏បានកោះប្រជុំប្រធានាធិបតីនិងនាយករដ្ឋមន្ត្រីនៃប្រទេសសមាជិកសម្ព័ន្ធយោធា OTSC ឲ្យទៅប្រជុំគ្នានៅវិមានក្រឹមឡាំង ក្រុងម៉ូស្កូ កាលពីពាក់កណ្តាលខែឧសភា កន្លងទៅ។
ទោះបីជាយ៉ាងនេះក្តី ប្រទេសទាំង៥ ក្នុងតំបន់អាស៊ីកណ្តាល ហាក់ពុំបានបង្ហាញជំហរជាក់ច្បាស់ចំពោះសង្គ្រាមនៅអ៊ុយក្រែនទេ។ នៅក្នុងឱកាសបុណ្យ ដែលរុស្ស៊ីរៀបចំកាលពីថ្ងៃទី៩ឧសភា ដើម្បីអបអរពីការឈ្នះសង្គ្រាមរំលាយពួកណាស៊ី ក៏ប្រទេសទាំងប៉ុន្មាននៅអាស៊ីកណ្តាល មិនសូវជាអើពើខ្លាំង ហើយចំពោះ ប្រទេស កាហ្សាស្ថាន ឈានហ៊ានដល់លុបចោលការចូលរួមដើរក្បួនព្យុះហយាត្រាកងទ័ពជាមួយរុស្ស៊ីទៀតផង។ ដែលនេះ មិនធ្លាប់មានទេ តាំងពីប្រទេស កាហ្សាស្ថាន ទទួលបានឯករាជ្យនៅឆ្នាំ១៩៩១មក។
ជាមួយគ្នានេះដែរ ប្រទេសនៅតំបន់អាស៊ីកណ្តាលទាំងនោះ បានបដិសេធមិនដើរតាមគោលនយោបាយក្រុងម៉ូស្កូ ត្រង់ចំណុចដែល វិមានក្រឹមឡាំង បានអះអាងទទួលស្គាល់ការចង់ប្រកាសឯករាជ្យជាស្វ័យតនៃតំបន់ភាគខាងជើងនិងខាងកើតអ៊ុយក្រែន ដូចជា តំបន់ Donetsk និង តំបន់ Louhansk។
ជាផ្លូវការប្រទេសទាំងនោះ ជៀសវាង មិននិយាយថា ប្រឆាំងថ្កោលរុស្ស៊ី ឬ គាំទ្ររុស្ស៊ីឲ្យវាយលុកអ៊ុយក្រែន ក៏មិនស្តី។ នៅក្នុងប្រទេសនីមួយវិញ គឺចលនានយោបាយក្នុងស្រុក ក៏បែរមានសកម្មភាពផ្សេងគ្នា។
នៅប្រទេស កាហ្សាស្ថាន មានអ្នកនយោបាយមួយចំនួនចង់ឲ្យប្រទេសរបស់ខ្លួន ដកខ្លួនចេញពីសម្ព័ន្ធយោធា OTSC ដែលដឹកមុខដោយរុស្ស៊ី។
ដាច់ដោយឡែកពីនេះ នៅក្នុងស្រុកខ្លះ ចង់ប្រកាន់ជំហរអព្យាក្រឹត្យតែម្តង។ តួយ៉ាងប្រទេស កៀហ្ស៊ីគីស្ថាន។ កាលពីខែមេសា ក្រុមប៉ូលីសសម្ងាត់កៀហ្ស៊ីគីស្ថាន បានបើកការប្តឹងផ្តល់ចោទប្រកាន់ចំពោះពលរដ្ឋរបស់ខ្លួនម្នាក់ ដែលចូលរួមទៅច្បាំងឲ្យក្រុមកម្លាំងយោធាអ៊ុយក្រែន។ តែនៅខែឧសភាកន្លងទៅនេះវិញ កៀហ្ស៊ីគីស្ថាន ក៏ព្រមានហាមពលរដ្ឋរបស់ខ្លួនមិនឲ្យបង្ហាញនិមិត្តសញ្ញាដែលបញ្ជាក់ពីការគាំទ្រចំពោះទាហានរុស្ស៊ីដែរ។
ប៉ុន្តែប្រទេសអ៊ូសបេគីស្ថាន ពលរដ្ឋនៅគាំទ្ររុស្ស៊ីច្រើននៅឡើយ។ នយោបាយវិទូជាតិ អ៊ូសបេគីស្ថាន Bakhtyar Alimjanov បានកត់សម្គាល់ក្នុងកាសែត Le Monde ថា រុស្ស៊ីមិនទាន់សាបឥទ្ធិពលនៅអ៊ូសបេគីស្ថានទេ។ អ្វីមួយដែលធ្វើឲ្យពលរដ្ឋអាក់អន់ថ្នាំងថ្នាក់ចិត្តបន្តិចនោះ គឺ ទំនិញស្បៀងអាហារឡើងថ្លៃ ព្រោះតែសង្គ្រាមនៅអ៊ុយក្រែន។ បើក្រៅពីនោះ គេនៅគិតល្អៗច្រើនពីរុស្ស៊ី។ យ៉ាងណាក៏ដោយចុះ ផលវិបាកនៃសង្គ្រាមនៅអ៊ុយក្រែន គឺនឹងនៅចេះតែបន្តមាន ហើយ គេក៏មិនច្បាស់ថាប្រជាជនអ៊ូសបេគីស្ថាន នៅតែបន្តមានគំនិតវិជ្ជមានយូរនិងច្រើនចំពោះរុស្ស៊ីដល់ពេលណាទេ។
តែនៅខណៈពេលនេះ បញ្ហាទំនិញឡើងថ្លៃ និងបញ្ហាបារម្ភពីការខ្វះស្បៀង នៅអាស៊ីកណ្តាល កំពុងតែចោទខ្លាំង នៅអ៊ូសបេគីស្ថាន និងតាហ្សីគីស្ថាន ហើយធ្ងន់ធ្ងរជាងគេ នៅ តួកមេនីស្ថាន ដែលបានឆ្លងកាត់គ្រោះរាំងស្ងួតផង។ មិនតែប៉ុណ្ណោះ រុស្ស៊ី និង កាហ្សាស្ថាន ជាប្រទេស២ធំជាងគេដែលផ្គត់ផ្គង់គ្រាប់ធញ្ញជាតិក្នុងតំបន់អាស៊ីកណ្តាល បានប្រកាសរឹតបណ្តឹងការនាំចេញគ្រាប់ធញ្ញជាតិ រហូតដល់ខែសីហាខាងមុខ ទៅទៀត។
ប្រឈមនឹងទិដ្ឋភាពទាំងអស់នេះហើយ ទើបអ្នកវិភាគស្ថានការណ៍អន្តរជាតិមួយចំនួន កំពុងតែគិតថា រដ្ឋាភិបាលរបស់តំបន់អាស៊ីកណ្តាល អាចនឹងកាច់ចង្កូតទៅរកដៃគូសហការថ្មីក្រៅពីរុស្ស៊ី នោះអាចថាជាប្រទេស តួកគី អ៊ីរ៉ង់ សហភាពអឺរ៉ុប ឬសហរដ្ឋអាមេរិក ផងក៏អាចថាបាន៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ