ហេតុអ្វីបានជាសហគមន៍សេដ្ឋកិច្ចនៃរដ្ឋអាហ្វ្រិកខាងលិចចង់បានកម្លាំងសន្តិសុខមួយប្រចាំតំបន់?
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៦:០៤
សហគមន៍សេដ្ឋកិច្ចនៃរដ្ឋអាហ្វ្រិកខាងលិចហៅកាត់សេដេអាអូ (Cédéao) បានបិទបញ្ចប់កិច្ចប្រជុំកំពូលលើកទី៦២ កាលពីថ្ងៃអាទិត្យ ទី៤ ធ្នូក្នុងទីក្រុងអាប៊ូហ្សា ប្រទេសនីហ្សេរីយ៉ា។ នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូល ប្រមុខរដ្ឋ និងប្រមុខរដ្ឋាភិបាលទាំង ១៥ប្រទេសសមាជិកបានជជែកគ្នាលើប្រធានរឿងសំខាន់ជាច្រើន ពិសេសប្រធានរឿងដែលកំពុងកើតមាននៅក្នុងប្រទេសសមាជិក។ ទន្ទឹមគ្នានេះ សេដេអាអូក៏បានសម្រេចបង្កើតឲ្យមានកម្លាំងមួយប្រចាំតំបន់។ តើវាចាំបាច់ដែរ ឬទេដែលសេដេអាអូត្រូវបង្កើតឲ្យមានកម្លាំងតំបន់នេះឡើង និងថា មានបញ្ហាអ្វីខ្លះដែលសេដេអាអូកំពុងប្រឈមខ្លាំងជាងគេ?។
គម្រោងនៃការបង្កើតកម្លាំងមួយប្រចាំតំបន់ត្រូវបានសហគមន៍សេដ្ឋកិច្ចនៃរដ្ឋអាហ្វ្រិកខាងលិចហៅកាត់សេដេអាអូ (Cédéao) អនុម័តជាផ្លូវការរួចហើយ។ មួយវិញទៀត មានកម្មវត្ថុសន្តិសុខសំខាន់ចំនួន ២ ដែលសេដេអាអូបានសំឡឹងឃើញនៅក្នុងកម្លាំងតំបន់មួយនេះ ទី១ ប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងភេរវនិយម និងទី២ ជួយតម្រង់ប្រទេសសមាជិកខ្លះឲ្យវិលត្រឡប់ចូលផ្លូវធម្មនុញ្ញឡើងវិញ បើចាំបាច់។ តែអ្វីដែលកំពុងបន្តស្រពិចស្រពិល គឺរចនាសម្ព័ន្ធលំអិតរបស់កម្លាំងតំបន់មួយនេះ។ រចនាសម្ព័ន្ធលំអិតដែលគេចង់និយាយពាក់ព័ន្ធនឹងការចូលរួមរបស់ប្រទេសសមាជិកនីមួយៗស្តីពីចំនួនទ័ព និងចំនួនវិភាគទានដែលត្រូវចូលរួម។ ប្រធានបទទាំងអស់នេះនឹងត្រូវថ្នាក់ដឹកនាំយោធារបស់សេដេអាអូលើកយកទៅជជែកនាពាក់កណ្តាលខែមករា ឆ្នាំ ២០២៣។
ប្រធានគណៈកម្មការសេដេអាអូលោកអូម៉ារ តួរ៉េជាជនជាតិហ្កំប៊ីបានថ្លែងច្បាស់ៗថា កម្លាំងតំបន់របស់សេដេអាអូមិនមែនជំនួស ឬដើរតួនាទីជំនួសកម្លាំងរបស់ប្រទេសសមាជិកនីមួយៗទេ តែជាកម្លាំងបន្ថែមមួយដើម្បីជួយកម្លាំងរបស់ប្រទេសសមាជិកក្នុងការប្រឈមទប់នឹងពួកជីហាត ឬមួយក៏ជួយស្រោចស្រង់ ឬជួយតម្រង់ប្រទេសសមាជិកខ្លះឲ្យវិលរកផ្លូវធម្មនុញ្ញត្រឹមត្រូវឡើងវិញ។ តែប្រធានគណៈកម្មការសេដេអាអូរូបនេះដដែលមិនភ្លេចបញ្ជាក់ដោយទទួលស្គាល់ថា កម្លាំងប្រដាប់អាវុធជាតិរបស់ប្រទេសសមាជិកខ្លះនៅខ្សោយខ្លាំងដែលចាំបាច់ត្រូវស្វែងរកជំនួយកម្លាំងពីខាងក្រៅ ពិសេសពីប្រទេសបារាំង រុស្ស៊ី ឬអង្គការសហប្រជាជាតិ។
ដូច្នេះសម្រាប់លោកអូម៉ារ តួរ៉េ បើសេដេអាអូមានកម្លាំងមួយផ្ទាល់ខ្លួនឯង ប្រទេសសមាជិកមិនចាំបាច់ទៅពឹងលើកម្លាំងអ្នកដទៃទេ។ គេអាចនិយាយបានថា ការដែលសេដេអាអូបានសម្រេចបង្កើតឲ្យមានកម្លាំងតំបន់ពេលនេះមិនមែនជារឿងចៃដន្យឡើយ។ មិនចៃដន្យព្រោះមានមូលហេតុសំខាន់ចំនួនពីរ មូលហេតុទី១ ប្រទេសជាច្រើនក្នុងតំបន់កំពុងញាំញីដោយការឃោសនារបស់ពួកជីហាត។ ជាក់ស្តែងនៅក្នុងប្រទេសមាលី ឥទ្ធិពលរបស់ជីហាតដែលចេញពីប៉ែកខាងជើងបានលាតសន្ធឹងដល់ប៉ែកកណ្តាល។ រូបភាពដូចគ្នានេះក៏កំពុងមាននៅក្នុងប្រទេសបួគីណាហ្វាសូ និងប្រទេសនីហ្សេ។ ចំណែកនៅក្នុងប្រទេសហ្គីណេ ពួកជីហាតកំពុងវាយលុកត្រង់ឆ្ពោះទៅប៉ែកខាងត្បូង និងឈូងសមុទ្រហ្គីណេ។
រីឯមូលហេតុទី២ មានប្រទេសខ្លះក្នុងតំបន់កំពុងស្គាល់វិបត្តិនយោបាយញាំញីផ្ទៃក្នុងមិនចេះចប់ មិនចេះហើយ។ អ្វីដែលសេដេអាអូចង់និយាយនៅត្រង់ចំណុចនេះ គឺការទទួលបានអំណាចតាមរយៈការធ្វើរដ្ឋប្រហារដែលតំបន់បានជួបច្រើនតាំងពី ២ឆ្នាំកន្លងទៅ។ អ្វីដែលសេដេអាអូកំពុងបារម្ភខ្លាំងនៅពេលនេះ គឺស្ថានការណ៍នយោបាយនៅក្នុងប្រទេសសមាជិក ៣ប្រទេស គឺម៉ាលី បួគីណាហ្វាសូ និងហ្គីណេ។ ក្នុងរយៈពេលមិនដល់ ១ឆ្នាំស្រួលបួលផង ម៉ាលី និងបួគីណាហ្វាសូបានស្គាល់រដ្ឋប្រហារយោធាដល់ទៅ ២ដង។ ខណៈនេះ ប្រទេសទាំង ៣ ត្រូវបានសេដេអាអូព្យួរសមាជិកភាពបណ្តោះអាសន្នដោយរង់ចាំការវិលត្រឡប់ទៅរកផ្លូវប្រជាធិបតេយ្យឡើងវិញ។
គួរបញ្ជាក់ថា អស់រយៈពេលជាច្រើនខែដែលសេដេអាអូបានដាក់គំនាបលើមេដឹកនាំរបបសឹកនៅម៉ាលី បួគីណាហ្វាសូ និងហ្គីណេឲ្យប្រគល់អំណាចទៅឲ្យស៊ីវិលឲ្យបានឆាប់បំផុតដែលអាចធ្វើទៅបាន។ នៅម៉ាលី ប្រធានគណៈកម្មការសេដេអាអូលោកអូម៉ារ តួរ៉េបានអំពាវនាវឲ្យរបបសឹកគោរពត្រឹមត្រូវនូវពាក្យសន្យារបស់ខ្លួនក្នុងការនាំប្រទេសឲ្យត្រឡប់ចូលផ្លូវធម្មនុញរបស់ប្រទេសឡើងវិញ។ នៅហ្គីណេ លោកតួរ៉េបានអំពាវនាវឲ្យរបបសឹកធ្វើការជាមួយគ្រប់គណបក្សនយោបាយ និងសង្គមស៊ីវិលដើម្បីស្វែងរកនីតិវិធីមួយក្នុងការប្រគល់អំណាចទៅឲ្យស៊ីវិល។ លោកតួរ៉េយល់ថា បើកិច្ចសន្ទនារវាងក្រុមយោធា គណបក្សនយោបាយ និងសង្គមស៊ីវិលមិនអាចធ្វើបាននៅក្នុងទឹកដីហ្គីណេបានទេ របបសឹកត្រូវតែពិនិត្យលើលទ្ធភាពពីការបើកកិច្ចសន្ទនានេះនៅក្នុងប្រទេសផ្សេងដែលជាសមាជិករបស់សេដេអាអូ។
ក្រៅពីវិបត្តិនយោបាយផ្ទៃក្នុងរបស់ប្រទេសសមាជិក សេដេអាអូក៏បានសម្តែងក្តីបារម្ភពីជម្លោះរវាងប្រទេសសមាជិកខ្លះដែរ ពិសេសរវាងប្រទេសម៉ាលី និងកូដឌីវ័រ។ រឿងរ៉ាវដែលសេដេអាអូកំពុងចាប់អារម្មណ៍ខ្លាំងពេលនេះ គឺអ្នកទោសទាហានកូដឌីវ័រចំនួន ៤៦នាក់ដែលកំពុងជាប់ឃុំនៅក្នុងប្រទេសម៉ាលី។ នៅក្នុងរឿងរ៉ាវមួយនេះ សេដេអាអូបានទាមទារឲ្យរបបសឹកម៉ាលីដោះលែងអ្នកទោសទាហានកូដឌីវ័រទាំង ៤៦នាក់ឲ្យបានមុនថ្ងៃទី១ មករា ឆ្នាំ ២០២៣។ បើពុំនោះសោតទេ សេដេអាអូនឹងចាត់វិធានការដាក់ទណ្ឌកម្មលើរបបសឹកម៉ាលី។
សរុបមក សេដេអាអូយល់មិនខុសទេថា មានតែខ្លួនទីពឹងខ្លួនតាមរយៈការបង្កើតកម្លាំងតំបន់ទើបគេអាចចូលរួមដោះស្រាយបញ្ហាតំបន់ និងបញ្ហារបស់ប្រទេសសមាជិកដោយមិនចាំបាច់ពឹងអ្នកក្រៅ។ តែគេនៅមិនទាន់ដឹងថា តើកម្លាំងតំបន់មួយនេះនឹងមានប្រសិទ្ធិភាព និងមានទឹកមាត់ប្រៃកម្រិតណានៅឡើយទេ៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ