ហេតុអ្វីតំបន់អាកទិកអាចក្លាយជាចំណុចក្តៅនៃភូមិសាស្រ្តនយោបាយ?
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៥:២៤
កន្លងមក តំបន់មហាសមុទ្រទឹកកកអាកទិកធ្លាប់ជាតំបន់ដែលបើកផ្លូវឲ្យមានកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ សូម្បីរវាងប្រទេសជាគូប្រជែងខាងភូមិសាស្រ្តនយោបាយ ជាពិសេស កិច្ចសហប្រតិបត្តិការខាងការស្រាវជ្រាវវិទ្យាសាស្រ្ត។ ក៏ប៉ុន្តែ នៅក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ អាកទិកកំពុងតែប្រែក្លាយជាតំបន់ប្រកួតប្រជែងគ្នាកាន់តែខ្លាំង។ តើមានកត្តាអ្វីខ្លះ ដែលនាំឲ្យមានការប្រកួតប្រជែងគ្នានៅក្នុងតំបន់អាកទិកនេះ?
ការប្រជែងគ្នា នៅក្នុងតំបន់មហាសមុទ្រទឹកកកអាកទិកនៅក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ននេះកំពុងកើតមានឡើង រវាងប្លុកពីរ គឺម្ខាងអាមេរិក និងបក្សសម្ព័ន្ធអូតង់ និងម្ខាងទៀត រុស្ស៊ីនិងចិន ហើយកត្តាចម្បងបំផុត ដែលធ្វើឲ្យតំបន់អាកទិកត្រូវក្លាយជាតំបន់នៃការប្រកួតប្រជែងគ្នាកាន់តែខ្លាំង បែបនេះ គឺមកពីការកើនឡើងកម្តៅ... ទាំងកម្តៅភូមិសាស្រ្តនយោបាយ និងកម្តៅអាកាសធាតុ។
ការប្រឈមមុខផ្នែកយោធា រវាងរុស្ស៊ី និងអូតង់
ខាងផ្នែកភូមិសាស្រ្តនយោបាយ យើងសង្កេតឃើញថា ទំនាក់ទំនង រវាងរុស្ស៊ី និងសហរដ្ឋអាមេរិក ក៏ដូចជា ជាមួយបក្សសម្ព័ន្ធអូតង់ បានឆ្លងកាត់នូវភាព រកាំរកូសគ្នាយ៉ាងច្រើនរួចទៅហើយ តាំងពីប៉ុន្មានឆ្នាំកន្លងទៅនេះ។ ហើយចាប់តាំងពីរុស្ស៊ីចូលឈ្លានពានអ៊ុយក្រែន កាលពីខែកុម្ភៈកន្លងទៅ ការប្រឈមមុខដាក់គ្នា រវាងអតីតគូសត្រូវនៃសង្គ្រាមត្រជាក់នេះ ក៏ត្រូវកើនឡើងកាន់តែខ្លាំងមិនធ្លាប់មានចាប់តាំងពីក្រោយសង្គ្រាមត្រជាក់។
ជាមួយនឹងការប្រឈមមុខដាក់គ្នា ទាំងខាងផ្នែកការទូត សេដ្ឋកិច្ច និងយោធា នៅក្នុងសង្គ្រាមអ៊ុយក្រែន កិច្ចសហប្រតិបត្តិការរវាងរុស្ស៊ីនិងប្រទេសលោកខាងលិច ត្រូវបានកាត់ផ្តាច់ស្ទើរតែគ្រប់វិស័យទាំងអស់ ក្នុងនោះក៏មានដែរ កិច្ចសហប្រតិបត្តិការនៅក្នុងតំបន់អាកទិក ទាំងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការទ្វេភាគី នៅក្នុងគម្រោងស្រាវជ្រាវផ្នែកវិទ្យាសាស្រ្ត និងទាំងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការខាងផ្នែកនយោបាយ នៅក្នុងក្របខណ្ឌក្រុមប្រឹក្សាប្រទេសអាកទិក។
គួរបញ្ជាក់ថា នៅក្នុងក្រុមប្រឹក្សាប្រទេសអាកទិក មានប្រទេសជាសមាជិកចំនួន ៨ប្រទេស ដែលសុទ្ធសឹងជាប្រទេសមានព្រំដែនជាប់សមុទ្រអាកទិក ដោយនៅក្នុងនោះ ក្រៅពីរុស្ស៊ី គឺមានប្រទេសចំនួន ៥ ជាសមាជិកបក្សសម្ព័ន្ធអូតង់ (អាមេរិក កាណាដា អ៊ីស្លង់ ដាណឺម៉ាក និងន័រវែស) ចំណែកប្រទេសពីរទៀត គឺហ្វាំងឡង់ និងស៊ុយអែត ធ្លាប់ជាប្រទេសអព្យាក្រឹត ក៏ប៉ុន្តែ កំពុងតែស្វះស្វែងចូលជាសមាជិកបក្សសម្ព័ន្ធអូតង់ ក្រោយពីរុស្ស៊ីចូលឈ្លានពានអ៊ុយក្រែន។
នៅពេលដែលហ្វាំងឡង់ និងស៊ុយអែតបានចូលជាសមាជិកពេញលេញរបស់បក្សសម្ព័ន្ធអូតង់ វាមានន័យថា នៅក្នុងចំណោមប្រទេសជាប់តំបន់អាកទិកនេះ ក្រៅតែពីរុស្ស៊ីមួយចេញ ប្រទេស ៧ផ្សេងទៀត គឺសុទ្ធសឹងជាប្រទេសក្នុងបក្សសម្ព័ន្ធអូតង់ទាំងអស់។ ព្រំដែនរបស់អូតង់ នៅក្នុងតំបន់អាកទិកក៏នឹងត្រូវពង្រីកធំជាងមុន ហើយក្នុងពេលជាមួយគ្នា រុស្ស៊ី និងអូតង់ក៏កំពុងតែប្រឈមមុខដាក់គ្នាយ៉ាងខ្លាំងស្រាប់ នៅក្នុងសង្គ្រាមអ៊ុយក្រែន។ នេះគឺជាកត្តាមួយ ដែលអាចជំរុញឲ្យមានការប្រឈមមុខដាក់គ្នាខាងផ្នែកយោធា នៅក្នុងតំបន់អាកទិក។
បន្ថែមពីលើនេះ មានកត្តាមួយទៀត ដែលជំរុញឲ្យមានការប្រជែងគ្នាក្នុងតំបន់អាកទិកនេះដែរ គឺការឡើងកម្តៅផែនដី ដែលនឹងធ្វើឲ្យផ្ទាំងទឹកកកនៅក្នុងតំបន់មហាសមុទ្រអាកទិកត្រូវរលាយ ហើយធ្វើឲ្យតំបន់ដាច់ស្រយាលមួយនេះ នឹងត្រូវក្លាយជាតំបន់ប្រកបដោយសក្តានុពល។
សក្តានុពលខាងផ្នែកនាវាចរណ៍
បច្ចុប្បន្ននេះ ការធ្វើនាវាចរណ៍ឆ្លងកាត់តាមតំបន់មហាសមុទ្រទឹកកកអាកទិក គឺជារឿងមួយស្មុគស្មាញខ្លាំង ដោយគេចាំបាច់ត្រូវប្រើនាវាពិសេស ដើម្បីពុះជ្រែកផ្ទាំងទឹកកក។ ហេតុដូច្នេះហើយបានជានៅក្នុងការដឹកជញ្ជូនតាមផ្លូវសមុទ្រ ពីតំបន់អាស៊ី ទៅកាន់តំបន់អឺរ៉ុប និងអាមេរិក គេចាំបាច់ត្រូវធ្វើដំណើរវាងចុះទៅទិសខាងត្បូង ឆ្លងកាត់តាមតំបន់សមុទ្រចិនខាងត្បូង ច្រកសមុទ្រម៉ាឡាកា មហាសមុទ្រឥណ្ឌា និងបន្ទាប់មកទៀត ឆ្លងកាត់ព្រែកជីកស៊ុយអេ ទៅកាន់សមុទ្រមេឌីទែរ៉ាណេ រួចហើយឆ្លងកាត់តាមច្រកសមុទ្រហ្ស៊ីប្រាល់តា មុននឹងចាក់ចេញទៅមហាសមុទ្រអាត្លង់ទិក។
ប្រសិនបើផ្ទាំងទឹកកកត្រូវរលាយ តំបន់មហាសមុទ្រអាកទិកនឹងត្រូវក្លាយជាផ្លូវនាវាចរណ៍មួយដ៏សំខាន់ សម្រាប់ការដឹកជញ្ជូនតាមផ្លូវសមុទ្រ ទាំងការដឹកជញ្ជូនធនធានធម្មជាតិ ក៏ដូចជាការដឹកជញ្ជួនទំនិញក្នុងវិស័យពាណិជ្ជកម្មអន្តរជាតិ ដោយក្នុងករណីខ្លះ ការធ្វើដំណើរកាត់តាមតំបន់អាកទិកនេះអាចជួយកាត់បន្ថយចម្ងាយផ្លូវរហូតដល់ទៅ ៤០% ឯណោះ បើប្រៀបធៀបនឹងផ្លូវនាវាចរណ៍បច្ចុប្បន្ន។
សក្តានុពលធនធានធម្មជាតិ
បច្ចុប្បន្ននេះ គេប៉ាន់ស្មានថា នៅក្នុងតំបន់មហាសមុទ្រអាកទិក មានស្តុកធនធានប្រេងប្រមាណជា ១៣% នៃធនធានប្រេងសរុបនៅទូទាំងពិភពលោក ចំណែកឧស្ម័នធម្មជាតិវិញ មានរហូតដល់ទៅប្រមាណជា ៣០% បូករួមជាមួយនឹងធនធានរ៉ែជាច្រើនផ្សេងទៀត ក្នុងនោះ ក៏មានដែររ៉ែលោហៈ ដែលជាវត្ថុធាតុដើមសំខាន់ៗ សម្រាប់វិស័យបច្ចេកវិទ្យាអេឡិចត្រូនិក។
ជាមួយនឹងការឡើងកម្តៅផែនដី ដែលធ្វើឲ្យផ្ទាំងទឹកកកត្រូវរលាយ ធនធានធម្មជាតិ ដែលគិតមកទល់នឹងពេលនេះ ត្រូវកប់ក្រោមផ្ទាំងទឹកកកមិនអាចឲ្យគេធ្វើអាជីវកម្មបាន នឹងត្រូវក្លាយជាធនធានធម្មជាតិប្រកបដោយសក្តានុពល។
ទាំងអស់នេះហើយ ដែលជាកត្តាចម្បងៗធ្វើឲ្យតំបន់អាកទិកត្រូវគេប្រជែងគ្នាចង់គ្រប់គ្រង ដើម្បីទាញយកផលប្រយោជន៍រៀងៗខ្លួន ដោយការប្រជែងគ្នានេះ មិនមែនកើតមានឡើងតែរវាងប្រទេសមានព្រំដែនជាប់ជាមួយនឹងតំបន់អាកទិកតែប៉ុណ្ណោះទេ។ ប្រទេសផ្សេងទៀត ជាពិសេស ប្រទេសចិន ក៏កំពុងតែសំឡឹងឃើញផលប្រយោជន៍នៅក្នុងតំបន់អាកទិកនេះដែរ ហេតុដូច្នេះហើយបានជា កាលពីខែកុម្ភៈកន្លងទៅ តែប៉ុន្មានសប្តាហ៍ប៉ុណ្ណោះ មុនពេលរុស្ស៊ីចូលឈ្លានពានអ៊ុយក្រែន ចិន រួមជាមួយនឹងរុស្ស៊ី បានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមគ្នាមួយ ដោយសន្យាថានឹងពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការទ្វេភាគី នៅក្នុងការអភិវឌ្ឍធនធានក្នុងតំបន់អាកទិក ក៏ដូចជាការអភិវឌ្ឍ និងប្រើប្រាស់ផ្លូវនាវាចរណ៍ឆ្លងកាត់តាមតំបន់អាកទិក៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ