ឥណ្ឌូណេស៊ី៖ ការស្ថាបនារដ្ឋធានីថ្មីនៅលើកោះប័រណេអូ ដែលគំរាមបរិស្ថាននិងប្រព័ន្ធជីវៈចម្រុះ
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៧:២៥
រដ្ឋាភិបាលឥណ្ឌូណេស៊ី មានគម្រោងស្ថាបនារដ្ឋធានីថ្មីនៅទីតាំងថ្មីមួយទៀត ជំនួសឲ្យរដ្ឋធានីចាការតា ដែលប្រឈមនឹងបញ្ហាជន់លិច ដោយសារទឹកសមុទ្រឡើងកំពស់។ រដ្ឋធានីថ្មីដែលនឹងចាប់ផុសចេញពីដីក្នុងឆ្នាំនេះ មានឈ្មោះថា ទីក្រុង នូសាន់តារ៉ា (Nusantara) ស្ថិតនៅមាត់ឆ្នេរខាងកើត កោះប័រណេអូ ដែលជាតំបន់ព្រៃភ្នំធម្មជាតិ ព្រៃឈើត្រូពិកដ៏សំខាន់បំផុតមួយ របស់ពិភពលោកយើង។ វាគឺជាគម្រោងដ៏ធំមហិមា ដែលលោកចូកូ វីដូដូ ប្រធានាធិបតីឥណ្ឌូស៊ី មានបំណងចង់ទុកជាកេរមរតកនៅក្រោយពេលលោកចប់អាណត្តិ។ តែយ៉ាងណា គំរោងស្ថាបនាទីក្រុងដ៏ធំនេះ បានបង្កឲ្យមានការព្រួយបារម្ភជាខ្លាំង ពីសំណាក់ក្រុមអ្នកការពារបរិស្ថាន ព្រោះក្រៅពីប្រព័ន្ធជីវៈចម្រុះធនធានធម្មជាតិ ដែលនឹងត្រូវបំផ្លិចបំផ្លាញ បាត់បង់តុល្យភាពនោះ សហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិច ដែលរស់នៅក្នុងតំបន់នោះ ប្រាកដជានឹងត្រូវបាត់បង់ដីព្រៃអាស្រ័យផល ព្រមទាំងភូមិស្រុកផ្ទះសំបែងថែមទៀត។
ទឹកសមុទ្រឡើងកំពស់ បានគំរាមទីក្រុងចាការតាដែលស្ថិតនៅលើកោះហ្សាវ៉ា។ ជាងនេះទៀត ចាការតាមានមនុស្សរស់នៅណែនណាន់តាន់តាប់ ចរាចរណ៍កកស្ទះ បង្កឲ្យមានខ្យល់ពុលបរិស្ថានក្រខ្វក់បំផុត។ ដើម្បីគេចចេញពីបញ្ហាទាំងអស់នេះ រដ្ឋាភិបាលឥណ្ឌូនេស៊ី បានសម្រេចលើករដ្ឋធានី ទៅកាន់ទីតាំងថ្មី នៅរវាងដំណាច់ឆ្នាំ២០២៤។ អនាគតរដ្ឋធានីថ្មី បេះដូងអំណាចនយោបាយរបស់ឥណ្ដូណេស៊ី មានឈ្មោះថា នូសាន់តារ៉ា (Nusantara) ចំងាយផ្លូវប្រមាណ២ម៉ោង ពីទីក្រុង Balikpapan ខាងកើតកោះប័រណេអូ។ យោងតាមអាជ្ញាធរឥណ្ឌូណេស៊ី ទីក្រុងនូសាន់តារ៉ា នឹងក្លាយជាបេះដូង នៃសកម្មភាពសេដ្ឋកិច្ចពាណិជ្ជកម្ម របស់កោះប័រណេអូ ជាមួយនឹងប្រជាជនរស់នៅប្រមាណ១លាន៩សែននាក់ ពីនេះរហូតដល់ឆ្នាំ២០៤៥។
កោះប័រណេអូ សួតមួយរបស់ផែនដី
ទីក្រុងនូសាន់តារ៉ា និងត្រូវស្ថាបនាឡើងថ្មីសន្លាងតែម្តង លើដីព្រៃ ទំហំប្រមាណ២៥០០គីឡូម៉ែត្រក្រឡា។ សំឡេងគ្រឿងចក្រ ការដ្ឋានសំណង់ បានចាប់ផ្តើមបន្លឺឡើងហើយ នៅដើមឆ្នាំ២០២៣។ អ្នកកាសែតដែលបានធ្វើដំណើរទៅដល់ បានលើកឡើងថា ការធ្វើដំណើរឆ្លងកាត់ព្រៃភ្នំបានបង្ហាញឲ្យឃើញពីទំហំជាក់ស្តែងដ៏ធំមហិមា នៃប្រព័ន្ធជីវចម្រុះ ដែលនឹងត្រូវបំផ្លិចបំផ្លាញ ដោយសារតែការស្ថាបនាទីក្រុងថ្មីនូសាន់តារ៉ា។ នៅតាមដងផ្លូវចុះឡើងពេនពង់ តាមជ្រលងដងភ្នំពីទីក្រុង Balikpapan ឆ្ពោះទៅកាន់អនាគតក្រុង នូសាន់តារ៉ា គេឃើញធម្មជាតិព្រៃភ្នំខៀវស្រងាត់ អមដោយសត្វស្វាជាច្រើនក្បាល អង្គុយត្រសងតាមដងផ្លូវ។ កោះប័រណេអូ ដែលឥណ្ដូណេស៊ី និងម៉ាឡេស៊ីមានចំណែកដែនដី គឺជាកោះធំជាងគេលំដាប់ទី៣ ក្នុងពិភពលោក។ កោះ នេះគឺជាតំបន់ព្រៃភ្នំធម្មជាតិដ៏ធំ និងជាជម្រកសត្វព្រៃកម្រជាច្រើនពូជ នៃតំបន់ត្រូពិក។
ក្រុមអ្នកការពារបរិស្ថានបារម្ភថា ការស្ថាបនាទីក្រុងដ៏ធំនេះ នឹងពន្លឿនសកម្មភាពកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើ នៅលើកោះប័រណេអូ ព្រមទាំងបំផ្លាញតុល្យភាព នៃតំបន់ព្រៃធម្មជាតិត្រូវពិកដ៏ធំបំផុត។ លោកស្រី Uli Arta Siagian តំណាងអង្គការការពារធម្មជាតិឥណ្ឌូណេស៊ី Walhi បានប្រាប់អ្នកយកព័ត៌មានបារាំងថា ការសាងសង់ទីក្រុងនូសាន់តារ៉ា វាគឺជាគម្រោងហន្តរាយធម្មជាតិដ៏ធ្ងន់ធ្ងរបំផុត។ លោកស្រីបញ្ជាក់ថា ប្រជាជនឥណ្ឌូណេស៊ី តែងតែចាត់ទុកកោះប័រណេអូ ប្រៀបបីដូចជាសួតដកដង្ហើមដ៏សំខាន់របស់ផែនដី។ ក្រៅពីពូជឈើកម្ររាប់ពាន់ពូជ កោះនេះ គឺជាជម្រកសត្វព្រៃកម្រជាច្រើនពូជ ដូចជាស្វាអូរ៉ងអ៊ូតង់ ស្វាកន្ទុយខ្លី ស្វាច្រមុះវែង ខ្លារខិនតូច និងសត្វប្រចៀវយក្សជាដើម។ ប្រព័ន្ធជីវចម្រុះទាំងនេះ ប្រាដកជានឹងហិនហោចផុតពូជ ដោយសារតែការរីកដុះទីក្រុងធំទំនើប ជាមួយនឹងសំណង់អាគារ ផ្ទះថ្មបេតុង ផ្លូវថ្នល់ខ្វាត់ខ្វែង។
ទីក្រុងថ្មីដែលគោរពធម្មជាតិ?
គួរកត់សំគាល់ថា កន្លងមកគម្រោងស្ថាបនាទីក្រុងថ្មីទាំងស្រុងរបៀបនេះ ធ្លាប់ត្រូវបានគេរិះគន់ច្រើនដងមកហើយ ដោយសារតែមានផលប៉ះពាល់ធ្ងន់ធ្ងរដល់បរិស្ថាន និងធនធានធម្មជាតិ។ ជាក់ស្តែងការស្ថាបនាទីក្រុងប្រាស៊ីលីយ៉ា នៅប្រេស៊ីល និងទីក្រុងណៃពីដាវ នៅភូមាជាដើម។ យោងតាមលោកស្រី Uli Arta Siagian ការសាងសង់ក្រុងនូសាន់តារ៉ា នឹងធ្វើឲ្យប្រែប្រួលដល់សណ្ឋានដី ភូមិសាស្ត្រ ដែលអ្នកជំនាញជឿថា នឹងបង្កឲ្យមានទឹកជំនន់ បាក់រមៀលដីធ្ងន់ធ្ង រពិបាកទប់ទល់ជាងគ្រោះធម្មជាតិទៅទៀត។ ឥណ្ឌូណេស៊ី ជាពិសេសនៅកោះប័រណេអូ បានរងនូវការបំផ្លិចបំផ្លាញព្រៃឈើខ្លាំងក្លារួចមកហើយ ជាក់ស្តែងដោយសារសកម្មភាពជីកគាស់យករ៉ែ ការរានព្រៃយកដីធ្វើកសិកម្ម និងកាប់ព្រៃឈើលក់ជាដើម។ ក្រុមហ៊ុនឯកជន បានធ្វើសកម្មភាពបំផ្លាញ ដោយរដ្ឋាភិបាលពុំមានការត្រួតពិនិត្យឲ្យបានតឹងតែងឡើយ។
ទោះជាយ៉ាងណា រដ្ឋាភិបាលឥណ្ឌូណេស៊ីបានការពារគម្រោងខ្លួន ដោយអះអាងថា ការលើករដ្ឋធានីទៅកាន់កោះប័រណេអូ គឺដើម្បីបង្កើនការអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ច ឲ្យមានសមភាពនៅលើកោះនេះ ខណៈបច្ចុប្បន្នសកម្មភាពសេដ្ឋកិច្ចសឹងទាំងស្រុង ប្រមូលផ្តុំខ្លាំងជ្រុលតែនៅលើកោះហ្សាវ៉ា ដែលកកកុញណែន។ លោកចូកូ វីដូដូ ប្រធានាធិបតីឥណ្ឌូណេស៊ី បានអះអាងថា ទៅក្រុងនូសាន់តារ៉ា ដែលមានទំហំផ្ទៃដីធំជាងក្រុងចាការតាដល់ទៅ៤ដងនេះ គឺជាទីក្រុងថ្មីដែលត្រូវសាងសង់ឡើង ប្រកបដោយការគោរពធម្មជាតិ ការរួមរស់យ៉ាងសុខសាន្ត រវាងមនុស្សនិងធម្មជាតិ។ អ្នករស់នៅក្នុងទីក្រុងនឹងប្រើកង់ ឬរថយន្តអគ្គិសនី ជាយានជំនិះ។
លោក Bambang Susantono ប្រធានរដ្ឋបាលនៃអនាគតរដ្ឋធានី Nusantara បានលើកឡើងថា ទីក្រុងនេះនឹងក្លាយជាទីក្រុងព្រៃឈើប្រកបដោយនិរន្តរភាព មុនគេបង្អស់។ លោក Sofian Sibarani ស្ថាបត្យករទទួលបន្ទុកគម្រោងនេះ បានអះអាងថា គេនឹងសង់ទីក្រុងនេះឲ្យស្របជាមួយបរិស្ថានធម្មជាតិ ដោយមិនកាប់បំផ្លាញចោលទេ។ ទីក្រុងនេះ នឹងមានសំណង់ធំៗមួយចំនួន ដូចជាវិមានរដ្ឋសភា សំណង់លំនៅដ្ឋាន ទំនប់ទឹក វិហារម៉ូស្កេ និងវិមានប្រធានាធិបតីដ៏ធំមួយ ដែលមានរូបរាងជាសត្វគ្រុឌ ដែលជានិម្មិតរូបរបស់ឥណ្ឌូណេស៊ី។ តែយ៉ាងណាស្ថាបត្យកររូបនេះ បានទទួលប្រាប់ទៅរដ្ឋាភិបាលថា ការសាងសង់នេះ គឺមិនអាចធ្វើដោយប្រញាប់ប្រញាល់បានទេ គឺត្រូវតែថ្លឹងថ្លែង ពិនិត្យផលប៉ះពាល់ឲ្យបានគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ។
ទុក្ខលំបាករបស់ជនជាតិដើមភាគតិច
គួរបញ្ជាក់ដែរថា ក្រៅពីការបារម្ភប៉ះពាល់ដល់ប្រព័ន្ធជីវៈចម្រុះ ការសាងសង់ទីក្រុងថ្មី ក៏បានធ្វើឲ្យបារម្ភផងដែរ ទៅដល់សហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិច ដែលរស់នៅក្បែរទីតាំងទីក្រុងថ្មី ជាក់ស្តែងដូចជាក្រុមជនជាតិ Balik ដែលរស់នៅអាស្រ័យផលនឹងព្រៃឈើ រាប់តំណមកហើយ។ ចាប់តាំងពីឆ្នាំ១៩៧០មក ទំហំដីព្រៃដែលជនជាតិដើមភាគតិច អាចបរបាញ់សត្វ ប្រមូលផលពីព្រៃឈើ បានរួញខើចអស់សឹងតែ៩០%ទៅហើយ ដោយសារតែពាក្យថា “អភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ច”។ រដ្ឋាភិបាលឥណ្ឌូណេស៊ី មិនបានទទួលស្គាល់ជាផ្លូវការ ថាជនជាតិដើមភាគតិច មានសិទ្ធិជាម្ចាស់ដី និងអាចបរបាញ់អាស្រ័យផលនឹងព្រៃឈើនោះឡើយ។ ជាងនេះទៀត នៅថ្ងៃអនាគត ជនជាតិដើមភាគតិច អាចប្រឈមនឹងការបណ្តេញចេញពីដីភូមិផ្ទះសម្បែង ដោយសារតែពួកគេគ្មានបណ្ណកម្មសិទ្ធិដីធ្លី។
២៨០០០លានអឺរ៉ូ
សូមបញ្ជាថា គម្រោងសាងសង់ទីក្រុងនូសាន់តារ៉ា ត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលឥណ្ឌូនេស៊ី អះអាងថា មានតម្លៃទឹកប្រាក់ប្រមាណ ៤៦៦ពាន់លានរូពី ដែលស្មើនឹង ២៨០០០លានអឺរ៉ូ។ ក្នុងកញ្ចប់ទឹកប្រាក់នេះ មានថវិការបស់រដ្ឋចំនួន ២០% សល់ពីនេះ រដ្ឋាភិបាលកំពុងបញ្ចុះបញ្ចូលក្រុមហ៊ុនបរទេសឲ្យវិនិយោគ ដូចជាចិន ឬអារ៉ាប៊ីសាអូឌីតជាដើម តាមរយៈការបន្ធូរបន្ថយពន្ធ។ យោងតាមលោកលេខារដ្ឋបាលទីក្រុងថ្មីនេះ គឺមានក្រុមហ៊ុនវិនិយោគអចលនទ្រព្យ ចំនួន៣ហើយដែលបានចូលរួម ក្នុងទឹកប្រាក់សរុបចំនួន ២៥០០លានអឺរ៉ូ។ តែយ៉ាងណាគេនៅខ្វះថវិកាច្រើនសន្ធឹកណាស់ បន្ទាប់ពីធនាគារវិនយោគជប៉ុន SoftBank បានសម្រេចដកខ្លួនចេញ។ លោក Eka Permanasari សាស្ត្រាចារ្យនៅសកលវិទ្យាល័យ Monash បានលើកឡើងថា ការងារស្ថាបនាទីក្រុងថ្មីនេះ នៅវែងឆ្ងាយខ្លាំងណាស់ ព្រោះគេមិនអាចរកប្រាក់ឲ្យបានគ្រប់ មុនចប់អាណត្តិលោកចូកូវីដូដូ នៅចុងឆ្នាំ២០២៤បានដោយងាយទេ។
តែយ៉ាងណា សម្រាប់ពេលនេះ ប្រជាជនមូលដ្ឋាន ព្រមទាំងក្រុមសកម្មជនការពារបរិស្ថាន បានចាប់ផ្តើមទទួលផលអវិជ្ជមានជាបណ្តើរៗហើយ បើទោះបីគម្រោងនេះទើបតែចាប់ផ្តើម។ តំបន់អភិរក្សសត្វស្វាធំអូរ៉ង់អ៊ូតង់ កំពុងតែរងការគំរាមកំហែង ដោយសារតែសកម្មភាពជីកគាស់កកាយយករ៉ែ និងការឈូសឆាយផ្សេងៗរបស់ក្រុមហ៊ុនអលចនទ្រព្យ។ លោក Jamartin Sihite នាយកមូលនិធិសង្គ្រោះស្វាអូរ៉ងអ៊ូតង់ នៅកោះប័រណេអូ បានលើកឡើងថា៤០%នៃតំបន់ព្រៃឈើដាំឡើងវិញទំហំ១៨០០ហិកតា ត្រូវបានបំផ្លាញហើយ ក្នុងរវាងប៉ុន្មានឆ្នាំមកនេះ។ ការរីកកាន់តែខ្លាំងនូវសកម្មភាពមនុស្ស នៅលើកោះប័រណេអូ នឹងកាន់តែគំរាមដល់ធនធានធម្មជាតិ ប្រព័ន្ធជីវៈចម្រុះ និងសត្វព្រៃ។ ការព្រួយបារម្ភនេះ ក៏ត្រូវបានលើកឡើងផងដែរ ពីលោក Agus Bei អ្នកអភិរក្សព្រៃកោងកាង ទំហំ១៥០ហិកតា នៅក្បែរតំបន់អនាគតទីក្រុងនូសាន់តារ៉ា។ លោកអះអាងថា បើតែយ៉ាងនេះ ទៅថ្ងៃអនាគត កូនចៅជំនាន់ក្រោយនឹងបានឮឈ្មោះសត្វ និងរុក្ខជាតិទាំងឡាយ តែក្នុងរឿងនិទានតែប៉ុណ្ណោះ៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ