អ្នកជំនាញជឿថា ចិនកំពុងតែបង្កើនទំហំចំនួនក្បាលគ្រាប់នុយក្លេអ៊ែរ
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៦:០២
ប្រមាណ១០ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ចិនបានធ្វើទំនើបកម្មយ៉ាងខ្លាំង លើវិស័យយោធា ទាំងផ្នែកសមត្ថភាពកងទាហាន ទាំងគ្រឿងសព្វាវុធរបស់ខ្លួន។ ស្ថិតក្នុងបរិបទប្រឈមមុខដាក់គ្នាកាន់តែខ្លាំងឡើង ជាមួយអាមេរិក ជុំវិញសំណុំរឿងកោះតៃវ៉ាន់ ចិនហាក់ដូចជាបាននិងកំពុង តែបង្កើនទំហំចំនួនក្បាលគ្រាប់នុយក្លេអ៊ែរផងដែរ។ នេះបើផ្អែកតាមការវិភាគរបស់អ្នកជំនាញក្នុងវិស័យនេះ។ ផ្អែកតាមប៉ាន់ស្មានរបស់ក្រសួងការពារជាតិអាមេរិក នៅរវាងឆ្នាំ២០៣៤ ចំនួនក្បាលគ្រាប់នុយក្លេអ៊ែររបស់ចិន នឹងកើនសរុបចំនួន១៥០០គ្រាប់។
ពី៣៥០គ្រាប់ឡើ់ងទៅ១៥០០គ្រាប់
ចិនបានធ្វើការសាកអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ នៅឆ្នាំ១៩៦៤។ តាំងតែពីនោះមក ចិនបានសន្យានឹងមិនពង្រីកទំហំចំនួនក្បាលគ្រាប់នុយក្លេអ៊ែររបស់ខ្លួនទេ ហើយក៏នឹងមិនប្រើប្រាស់អាវុធនុយក្លេអ៊ែរមុនដែរ ប្រសិនបើខ្លួនមិនរងការវាយប្រហារដោយអាវុធរបៀបនេះទេនោះ។ យោងតាមវិទ្យាស្ថានស្រាវជ្រាវសន្តិភាព ស្ថិតនៅទីក្រុងស្តុកខូម Sipri បច្ចុប្បន្ននេះចិនមានក្បាលគ្រាប់នុយក្លេអ៊ែរចំនួន ៣៥០គ្រាប់។ ពោលគឺតិងជាងគេឆ្ងាយ ដូចយ៉ាងរុស្ស៊ី មាន៤៤៧៧គ្រាប់ អាមេរិក មាន៣៧០៨គ្រាប់។
ក៏ប៉ុន្តែ អំណេះតទៅ ចិនទំនងហាក់ដូចជាមិនចង់ស្ថិតនៅក្នុងស្ថានភាពនេះតទៅទៀតទេ។ លោក Matt Korda អ្នកជំនាញសហព័ន្ធវិទ្យាសាស្ត្រអាមេរិក ដែលតាមដានឃ្លាំមើលការរីកសាយភាយអាវុធនុយក្លេអែរ បានឡើងថា ចិននឹងប្រឹងបន្ថែមចំនួនក្បាលគ្រាប់នុយក្លេអ៊ែរឲ្យបានច្រើន។ យោងតាមរបាយការណ៍មួយ របស់ក្រសួងការពារជាតិអាមេរិក ចេញផ្សាយកាលពីខែវិច្ឆិកា គឺនៅរវាងឆ្នាំ២០៣៥ ចិនអាចនឹងមានក្បាលគ្រាប់នុយក្លេអ៊ែរ សរុបចំនួន១៥០០គ្រាប់។
ដូចគ្នាដែរ លោក David Logan សាស្ត្រាចារ្យនៅ Naval War College ដែលជាវិទ្យាស្ថានស្រាវជ្រាវនិងសិក្សាផ្នែកកងទ័ពជើងទឹកអាមេរិក បានវិភាគឃើញថា ចិនកំពុងតែព្យាយាមពង្រីក ពង្រឹងសមត្ថភាព និងធ្វើទំនើបកម្ម ទៅលើកម្លាំងសមត្ថភាពនុយក្លេអ៊ែរ ខ្លាំងជាងពេលណាៗទាំងអស់។ អ្នកជំនាញរូបនេះបន្ថែមថា អំឡុងពេលនេះ ចិនកំពុងប្រើគ្រប់មធ្យោបាយ ដើម្បីផលិតក្បាលគ្រាប់នុយក្លេអ៊ែរបន្ថែម ឲ្យបានចំនួនច្រើន និងថែមទាំងពង្រឹងសមត្ថភាពអាវុធបាញ់បង្ហោះក្បាលគ្រាប់ទាំងនោះផង ដោយមានទាំងបាញ់ពីដី ពីលើអាកាស និងពីក្នុងទឹកសមុទ្រ។ ស្ថិតនៅក្នុងទិសដៅនេះដែរ ចិនបាននិងកំពុងសាងសង់ យ៉ាងលឿនរហ័ស នូវប្រព័ន្ធជើងទម្របាញ់បង្ហោះមីស៊ីលបាលីស្ទីកអន្តរទ្វីប។ យោងតាមក្រសួងការពារជាតិអាមេរិក បច្ចុប្បន្នចិនមានបំពង់ទម្របាញ់មីស៊ីលប្រភេទនេះ ចំនួន៣០០គ្រឿងហើយ។
រុស្ស៊ីសន្យាជួយ
គួរកត់សំគាល់ថា មហាយក្សចិន តែងតែអះអាងជានិច្ចជាកាលថា ខ្លួននឹងរក្សាកម្លាំងសព្វាវុធនុយក្លេអ៊ែរ ឲ្យស្ថិតនៅទាបបំផុត ក្នុងកម្រិតចាំបាច់ដើម្បីតែការពារសន្តិសុខជាតិប៉ុណ្ណោះ។ ហើយកាលពីខែមុន ក្នុងពេលជួបជាមួយលោកពូទីន លោកស៊ី ជីនពីង បានប្រកាសថា “សង្គ្រាមនុយក្លេអ៊ែរ នឹងមិនអាចផ្ទុះឡើងបានជាដាច់ខាត”។ ក៏ប៉ុន្តែទន្ទឹមគ្នានេះ យោងតាម ក្រុមសម្ព័ន្ធអន្តរជាតិ ដើម្បីលប់បំបាត់អាវុធនុយក្លេអ៊ែរ បានឲ្យដឹងថា ក្នុងឆ្នាំ២០២១ រដ្ឋាភិបាលចិនបានចំណាយប្រាក់ប្រមាណ ជិត១២ពាន់លានដុល្លារ ទៅលើវិស័យសព្វាវុធនុយក្លេអ៊ែរ។ ពោលគឺស្មើនឹង១ភាគ៣ នៃទំហំទឹកប្រាក់ដែលអាមេរិកបានចំណាយលើវិស័យនេះ។
តែយ៉ាងណាក៏ដោយ អ្នកជំនាញខ្លះបានលើកឡើងថា ការអភិវឌ្ឍន៍វិស័យសព្វាវុធនុយក្លេអ៊ែររបស់ចិន គឺអាចមានឧបសគ្គច្រើន។ ការផលិតក្បាលគ្រាប់នុយក្លែអ៊ែរ ត្រូវការជាចាំបាច់ នូវធាតុហ្វីស៊ីល (Matière fissile) ដែលមានស្នូលអាតូមិក ហើយសមត្ថភាពនិងបច្ចេកវិទ្យាផលិតរបស់ចិននៅមានកម្រិត។ ក្នុងបញ្ហានេះ អ្នកជំនាញជឿថា រុស្ស៊ីទំនងជាអាចជួយចិនបាន។
សូមរំលឹកថា កន្លងមកថ្មីៗនេះ ប្រធានាធិបតីចិននិងរុស្ស៊ី បានប្រកាសសន្យា រួមសហការគ្នាក្នុងវិស័យនុយក្លេអ៊ែរ។ អ្នកជំនាញបច្ចេកវិទ្យាថាមពលនុយក្លេអ៊ែររបស់រុស្ស៊ី បានសុខចិត្តយល់ព្រមជួយចិន នៅក្នុងគម្រោងសាសង់ រ៉េអាក់ទ័រល្បឿនលឿន ដែលអាចផលិតចេញជា ធាតុហ្វីស៊ីល ក្នុងបរិមានច្រើន យ៉ាងឆាប់រហ័ស។ ផ្អែកតាមប៉េកាំង កិច្ចព្រមព្រៀងសហប្រតិបត្តិការនេះ គឺពាក់ព័ន្ធតែលើវិស័យនុយក្លេអ៊ែរស៊ីវីលតែប៉ុណ្ណោះ។ តែយ៉ាងណា អ្នកជំនាញជឿថា អាចនឹងឆក់ឱកាសប្រើបច្ចេកវិទ្យានេះ ដើម្បីផលិត ធាតុហ្វីស៊ីល ឲ្យបានច្រើន ទុកប្រើក្នុងគ្រាប់បែកបរមាណូ។
បង្កើនសមត្ថភាពចម្រាញ់ធាតុព្លុយតូនីញ៉ូម
ផ្អែកតាមលោក Matt Korda ចិនពិតជាអាចមានផ្លូវ បង្កើនសកម្មភាពចម្រាញ់ធាតុព្លុយតូនីញ៉ូម ក្នុងទំហំមួយច្រើន តាមរយៈបច្ចេកវិទ្យា រ៉េអាក់ទ័រណឺត្រុងរហ័ស ដែលរុស្ស៊ីនឹងប្រគល់ឲ្យ។ ក៏ប៉ុន្តែសម្រាប់ពេលនេះ មិនទាន់មានសញ្ញាអ្វីមួយបញ្ជាក់ថា ចិនចង់ធ្វើបែបនេះនោះទេ។ លោក Gregory Kulacki អ្នកជំនាញចិននៅ Union of Concerned Scientists បានលើកឡើងថា ទំហំស្តុករបស់ចិនមានទាបខ្លាំងណាស់។ លោកអះអាងថា យោងតាមប្រភពព័ត៌មាន ជាមួយនឹងរ៉េអាក់ទ័រដែលផលិតធាតុអ៊ីហ្សូតូបហ្វីស៊ីល (Isotopes fissiles) បែបរហ័ស របស់រុស្ស៊ី គឺចិនមិនអាចមានលទ្ធភាពចម្រាញ់ធាតុព្លុយតូនីញ៉ូម ឲ្យបានលឿនរហ័ស ដូចអ្វីដែលខ្លួនចង់បាន បាននោះទេ ។
ប្រាប់ទៅអាមេរិកថា "កុំចង់សាក!"
គួរកត់សំគាល់ដែរថា ជាទូទៅរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការពារជាតិអាមេរិក តែងតែមានទំនោរបំផ្លើស ឬបំប៉ោងតួលេខខ្លះ ដើម្បីធ្វើឲ្យស្ថានការណ៍កាន់តែអាសន្ន ហើយទាមទារសុំថវិកាចំនាយឲ្យបានច្រើនពីសភាខុសហ្ក្រេស។ តែទន្ទឹមគ្នានេះ ចិនក៏មានហេតុផលគ្រប់គ្រាន់ដែរ ដែលតម្រូវឲ្យខ្លួនត្រូវតែពង្រឹងសមត្ថភាពសព្វាវុធនុយក្លេអ៊ែរ។ លោក David Logan សាស្ត្រាចារ្យនៅ Naval War College ពន្យល់ថា មេដឹកនាំចិនបារម្ភថា អាមេរិកអាចនឹងបើកការវាយប្រហារនុយក្លេអ៊ែរមកលើចិនមុន ហើយដែលនឹងកម្ទេចសមត្ថភាពចិន មិនឲ្យវាយបកទៅវិញបាន។ ដូច្នេះ ការពង្រឹងសមត្ថភាពរបស់ចិន គឺសំដៅឆ្លើយតប បិទផ្លូវកុំឲ្យលទ្ធភាពនេះ អាចកើតឡើងបាន។
បន្ថែមពីនេះទៀត ការប្រឹងប្រែងរបស់ចិននៅក្នុងវិស័យនេះ គឺចង់ប្រាប់ទៅភាគីអាមេរិក ឲ្យពិចារណាឲ្យបានច្បាស់ ព្រោះអាមេរិកនឹងខាតបង់ខ្លាំង បើហ៊ានលូកដៃចូលក្នុងសំណុំរឿងតំបន់ ។ លោក Ankit Panda អ្នកជំនាញនៅ មូលនិធិ Carnegie ដើម្បីសន្តិភាពអន្តរជាតិ បានពន្យល់ថា ចិនចង់ប្រើកម្លាំងសមត្ថភាពនុយក្លេអ៊ែររបស់ខ្លួន កំញើញប្រាប់ទៅអាមេរិក ថាមិនត្រូវលូកដៃចូលក្នុងបញ្ហាច្រកសមុទ្រតៃវ៉ាន់។ ទោះបីចិនអះអាងថា ចង់ឱបក្រសោបកោះតៃវ៉ាន់ មកក្នុងមហាគ្រួសារចិនវិញ ដោយសន្តិវិធីក្តី តែចិនមិនបានបដិសេធ ថានឹងមិនប្រើកម្លាំងសោះនោះឡើយ៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ