អ៊ីរ៉ាក់អាចនឹងធ្លាក់ក្នុងវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចធ្ងន់ធ្ងរ បើអាមេរិកសម្រេចដាក់ទណ្ឌកម្ម
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៥:០៩
ស្ថានភាពនៅអ៊ីរ៉ាក់ មានភាពវឹកវរខ្លាំង ប៉ុន្មានថ្ងៃចុងក្រោយនេះ ក្រោយពេលដែលកងទ័ពអាមេរិក បានបើកប្រតិបត្តិការសម្លាប់មន្ត្រីទាហានធំៗ១០នាក់ នៅក្នុងទឹកដីអ៊ីរ៉ាក់។ ព្រឹត្តិការណ៍នេះ បានបង្កឲ្យផ្ទុះកំហឹង ខឹងស្អប់អាមេរិកយ៉ាងខ្លាំង ពីសំណាក់ប្រជាជន។ ការប្រកាសឲ្យសងសឹកនឹងអាមេរិក បានផ្ទុះឡើងជាបន្តបន្ទាប់។ ពីសម្ព័ន្ធមិត្ត អ៊ីរ៉ាក់កំពុងតែចាត់ទុកអាមេរិក ជាសត្រូវ។ លោកប្រធានាធិបតីអាមេរិក ដូណាល់ ត្រាំ បានគំរាមថា អាមេរិកនឹងដាក់ទណ្ឌកម្មសេដ្ឋកិច្ចលើអ៊ីរ៉ាក់ ហើយថែមទាំងទារឲ្យអ៊ីរ៉ាក់សងប្រាក់ថ្លៃសង់មូលដ្ឋានទ័ពទៀតផង។ ការគំរាមនេះ កំពុងធ្វើឲ្យមានការព្រួយបារម្ភថា អ៊ីរ៉ាក់អាចនឹងធ្លាក់ក្នុងវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចធ្ងន់ធ្ងរ ដូចកាលជំនាន់ដើមទសវត្សឆ្នាំ១៩៩០។
ប្រតិបត្តិការសម្លាប់នាយឧត្តមសេនីយអ៊ីរ៉ង់ កាសឹម សូឡីម៉ានី កំពុងតែរុញវិបត្តិដើមបូព៌ា ឲ្យធ្លាក់កាន់តែជ្រៅ។ កំហឹងស្អប់អាមេរិក បានផ្ទុះឡើង។ អ៊ីរ៉ាក់ ដែលពីមុនធ្លាប់សហការជាមួយអាមេរិក កំពុងតែងាកទៅខាងអ៊ីរ៉ង់។ ប្រជាជនអ៊ីរ៉ាក់ មានអារម្មណ៍ថា ជាតិសាសន៍ខ្លួន ប្រទេសខ្លួន ត្រូវបានអាមេរិកមាក់ងាយខ្លាំងណាស់។ កំហឹងបានផ្ទុះ ការប្រកូកប្រកាសឲ្យសងសឹកនឹងអាមេរិក ក៏មានកាន់តែច្រើន។
ពងមាន់ជល់នឹងថ្ម
ក៏ប៉ុន្តែ សួរថាតើ អ៊ីរ៉ាក់មានលទ្ធភាព មានកម្លាំងអ្វី ធ្វើឲ្យអាមេរិក ព្រឺរោមដែរឬទេ? កាលពីថ្ងៃអាទិត្យ ទី៥មករា អមដោយកំហឹងឆាបឆួល រដ្ឋសភាអ៊ីរ៉ាក់ បាននាំគ្នាបោះឆ្នោតឈប់សហការជាមួយអាមេរិក នៅក្នុងយុទ្ធនាការសម្ព័ន្ធមិត្តអន្តរជាតិ ប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងក្រុមជីហាតភេរវកម្ម។ មានន័យថា អ៊ីរ៉ាក់ តំរូវឲ្យអាមេរិក ត្រូវដកទ័ពរបស់ខ្លួន ចេញឲ្យអស់ ពីទឹកដីអ៊ីរ៉ាក់។ ក្រសួងការពារជាតិអាមេរិក បានឆ្លើយតបថា អាមេរិក គោរពការសម្រេចនេះរបស់អ៊ីរ៉ាក់ ហើយនឹងចាប់ផើ្តមរៀបចំដកកម្លាំងទ័ព បន្តិចម្តងៗ ដោយធានាឲ្យបាននូវសន្តិសុខ និងប្រសិទ្ធិភាព។
អាមេរិក ព្រមដកទ័ពចេញមែន តែមិនមែនមានន័យថា អាមេរិកសុខចិត្តចុះចាញ់អ៊ីរ៉ាក់នោះទេ។ ប៉ុន្មានខែមុនរួចទៅហើយ មានមន្ត្រីទូតអាមេរិកម្នាក់ ធ្លាប់បានបង្ហើបប្រាប់អ្នកយកព័ត៌មានបារាំង AFP ថារដ្ឋាភិបាលអាមេរិក កំពុងតែពិចារណាចង់វាយឲ្យចំកញ្ចប់លុយរបស់អ៊ីរ៉ាក់។ មន្ត្រីរូបនោះបន្តថា បើដាក់ទណ្ឌកម្មមែន នោះគឺប្រៀបដូចជាអាមេរិក ទំលាក់គ្រាប់បរមាណូលើអ៊ីរ៉ាក់ដូច្នោះដែរ។ ព្រោះថាសេដ្ឋកិច្ចអ៊ីរ៉ាក់នឹងរលំ។ តើអាមេរិក អាចដាច់ចិត្តធ្វើបាបអ៊ីរ៉ាក់ របៀបនេះទៅរួចទេ ?
បើយើងក្រឡេក មកមើលបុគ្គលិកលក្ខណៈរបស់លោកដូណាល់ ត្រាំ វាបានបង្ហាញឲ្យឃើញច្បាស់ ថារដ្ឋាភិបាលអាមេរិក ប្រាកដជាមិនទុកឲ្យអ៊ីរ៉ាក់ ប្រកាសសត្រូវជាមួយខ្លួនដោយស្រួលនោះឡើយ។ យ៉ាងណាមិញ លោកដូណាល់ ត្រាំ ទើបតែបានប្រកាសក្នុងសំដីយ៉ាងក្អេងក្អាងថា អ៊ីរ៉ាក់ចាំតែមើលចុះ ថាទណ្ឌកម្មសេដ្ឋកិច្ចរបស់អាមេរិក នឹងធ្ងន់កម្រិតណា។ ទណ្ឌកម្មនោះនឹងធ្ងន់ រហូតសឹងតែមានអារម្មណ៍ថា ទណ្ឌកម្មលើអ៊ីរ៉ង់ រាល់ថ្ងៃស្រាលជាងរាប់សិបដង។
ស្រមោលអតីតកាល នៃទណ្ឌកម្មសេដ្ឋកិច្ចអាមេរិកមកលើអ៊ីរ៉ាក់
ការគំរាមដាក់ទណ្ឌកម្មនេះ ធ្វើឲ្យគេនឹកឃើញ ដល់អតីតកាល កាលពីដើមទសវត្សឆ្នាំ១៩៩០។ នៅពេលដែលអ៊ីរ៉ាក់ ដឹកនាំដោយសាដាម ហ៊ូសេន កាលជំនាន់នោះ បានលើកទ័ពទៅឈ្លានពានកូវ៉េត អាមេរិក បានលើកទ័ពមួយវាយអ៊ីរ៉ាក់ ព្រមទាំងបានដាក់ទណ្ឌកម្មសេដ្ឋកិច្ច លើអ៊ីរ៉ាក់យ៉ាងធ្ងន់ ទៀតផង។ វាគឺជារយៈពេលមួយដ៏លំបាក ដែលប្រជាជនអ៊ីរ៉ាក់ខ្លះ នៅចាំបានយ៉ាងច្បាស់។
ទណ្ឌកម្មអាមេរិក កាលជំនាន់នោះ បានធ្វើឲ្យតម្លៃប្រាក់ឌីណា របស់អ៊ីរ៉ាក់ ធ្លាក់ចុះហៅមិនឮ។ ចំណូលដុលក្នុងស្រុកបានធ្លាក់មួយជា២។ ទណ្ឌកម្មអាមេរិក បានបិទមិនឲ្យមានប្រាក់ដុល្លារហូរចូលមកអ៊ីរ៉ាក់ ដែលប្រការនេះ ធ្វើឲ្យប៉ះពាល់យ៉ាងខ្លាំង ដល់ការលក់ប្រេងឆៅ។ ក្នុងនាមជាប្រទេសនាំប្រេងចេញ លំដាប់ទី២នៃអង្គការOPEP អ៊ីរ៉ាក់មានចំណូលបានមកពីការលក់ប្រេងឆៅ ដែលស្មើសឹងតែ៩០% នៃចំណូលរដ្ឋសរុប។ ដូច្នេះ ការបិទខ្ទប់ប្រាក់ដុល្លារ អាចនឹងធ្វើឲ្យអ៊ីរ៉ាក់គ្មានថវិកា សម្រាប់ចំណាយដំណើរការទូទៅ ឬបើកប្រាក់ខែឲ្យបុគ្គលិករដ្ឋជាដើម។
អ្នកវិភាគសេដ្ឋកិច្ចបានលើកឡើងថា ស្ថានភាពអ៊ីរ៉ាក់បច្ចុប្បន្ននេះ បើរងទណ្ឌកម្មសេដ្ឋកិច្ចអាមេរិក គឺមិនមែនលំបាកវេទនាដូចកាលជំនាន់មុនទេ គឺធ្ងន់លើសមុនរាប់សិបដង។ ជាមួយនឹងប្រជាជនដែលមានចំនួនដល់ទៅ៤០លាននាក់ ពោរពេញដោយសេចក្តីត្រូវការ ទំនិញប្រើប្រាស់គ្រប់ប្រភេទ រាប់ទាំងរថយន្ត កុំព្យូទ័រ ទូរស័ព្ទទំនើប ជាដើម ។ល។ ទណ្ឌកម្មអាមេរិក ប្រាកដជាធ្វើឲ្យសេដ្ឋកិច្ច ការនាំចេញនាំចូលរបស់អ៊ីរ៉ាក់លំបាកខ្លាំង។
រោងចក្រមួយចំនួនធំ ដែលបានបិទទ្វារតាំងតែពីជំនាន់ទណ្ឌកម្មសេដ្ឋកិច្ចលើកមុន មានខ្លះមិនទាន់ទាំងបានបើកទ្វារមកវិញផង។ ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ ផ្លូវ ថ្នល់ អាគារស្ថាប័នរដ្ឋ មន្ទីរពេទ្យ ត្រូវស្ថិតក្នុងការខូចខាត គ្មានការថែរទាំ យកចិត្តទុកដាក់ ដោយសារតែអំពើពុករលួយ និងសង្រ្គាមរ៉ាំរ៉ៃមិនចេះចប់។ យុវជនអ៊ីរ៉ាក់ ម្នាក់ក្នុងចំណោម៤នាក់ គ្មានការងារធ្វើ។ បើមានទណ្ឌកម្មសេដ្ឋកិច្ចបន្ថែមនាពេលនេះ គឺដូចសង្កត់អ៊ីរ៉ាក់ ដែលទន់ជង្គង់ស្រាប់ទៅហើយនោះ ឲ្យរាបក្រាបនឹងដី។
កិត្តិយសធំជាងឆ្នាំងបាយ
តើអ៊ីរ៉ាក់ អាចចំណេញអ្វី ក្នុងការប្រកាសសត្រូវ ស្អប់អាមេរិក? ចំលើយគឺគ្មានចំណេញទេ មានតែខាត។ ក៏ប៉ុន្តែ កំហឹងរបស់ប្រជាជនអ៊ីរ៉ាក់ ចំពោះអាមេរិក វាមានកម្លាំងលើសពីរឿងគិតថាចំណេញឬខាត ។ ជាច្រើនឆ្នាំមកហើយ ដែលប្រជាជនអ៊ីរ៉ាក់ មានអារម្មណ៍ថា ប្រទេសខ្លួន ស្ថិតក្រោមអាណានិគមរបស់អាមេរិក។ ជាមួយនឹងរដ្ឋាភិបាលអាមេរិក ដឹកនាំដោយលោកដូណាល់ ត្រាំ ប្រជាជនអ៊ីរ៉ាក់ កាន់តែខឹងស្អប់អាមេរិកខ្លាំង ព្រោះលោកដូណាល់ ត្រាំ បានមាក់ងាយកិត្តិយសអ៊ីរ៉ាក់។
លោកដូណាល់ ត្រាំ បានលើកឡើងថា មុននឹងដកទ័ពចេញ លោកនឹងឲ្យអ៊ីរ៉ាក់ សងប្រាក់មកវិញទាំងអស់។ គឺប្រាក់ដែលអាមេរិក បានចំណាយក្នុងការសាងសង់មូលដ្ឋានទ័ពធំៗជាច្រើនកន្លែង សម្រាប់កងទ័ពអាមេរិកនៅទីនោះ។ បើអ៊ីរ៉ាក់មិនសងប្រាក់ គឺអាមេរិកមិនដកទ័ពចេញទេ។ សម្តីទាមទារឲ្យអ៊ីរ៉ាក់សងប្រាក់ ថ្លៃមូលដ្ឋានទ័ពអាមេរិក នៅអ៊ីរ៉ាក់នេះ គឺប្រៀបបានដូចជាការជេរប្រមាថមួយដ៏ធ្ងន់ ទៅលើប្រទេសអ៊ីរ៉ាក់។ ទោះទណ្ឌកម្មសេដ្ឋកិច្ចអាមេរិក ធ្វើឲ្យមានការលំបាកយ៉ាងណា ក៏ប្រជាជនអ៊ីរ៉ាក់ខ្លះ ប្រហែលជាលែងខ្វល់ហើយ។ ដល់ដំណាក់កាលមួយ ប្រាក់ដុល្លារមិនអាចយកទិញកិត្តិយសបានទេ៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ