ហេតុអ្វីបានជាក្រុមអ្នកស្រាវជ្រាវជាជម្រើសផ្ទាំងស៊ីបនៃរបបផ្តាច់ការនៅតំបន់មជ្ឈិមបូព៌ា?
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៥:១៦
តាំងពីខែមិថុនា ឆ្នាំ ២០១៩ អ្នកស្រាវជ្រាវជនជាតិបារាំង ២នាក់ប្តីប្រពន្ធត្រូវបានអ៊ីរ៉ង់ឃុំខ្លួនដោយចោទពីបទធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់សន្តិសុខរដ្ឋ។ ប្តីមានឈ្មោះរ៉ូឡង់ ម៉ារស្ហាល និងប្រពន្ធមានឈ្មោះហ្វារីបា អាឌែលខា។ គូស្វាមី ភរិយាបម្រើការឲ្យមជ្ឈមណ្ឌលស្រាវជ្រាវអន្តរជាតិនៃសាលាវិទ្យាសាស្រ្តនយោបាយក្រុងប៉ារីស។ នៅថ្ងៃអាទិត្យ ទី២ កុម្ភៈ ប្រមុខការទូតបារាំងលោកហ្សង់អ៊ីវ ឡឺឌ្រីយ៉ង់បានអំពាវនាវជាថ្មីឲ្យមានការដោះលែងអ្នកស្រាវជ្រាវបារាំងទាំងពីររូប។ ចំណែកក្រុមអ្នកជំនាញតំបន់មជ្ឈិមបូព៌ាបានគូសបញ្ជាក់ថា ក្រុមអ្នកស្រាវជ្រាវ និងសាស្រ្តាចារ្យបស្ចិមលោកបានក្លាយជាផ្ទាំងស៊ីបអាទិភាពរបស់របបផ្តាច់ការនៅមជ្ឈិមបូព៌ា ពិសេសនៅអ៊ីរ៉ង់។ តើមកពីមូលហេតុអ្វីទៅ?
ករណីចាប់ខ្លួនអ្នកស្រាវជ្រាវជនជាតិបារាំងប្តី ប្រពន្ធទាំងពីររូបនៅក្នុងប្រទេសអ៊ីរ៉ង់ក្នុងខែមិថុនា ឆ្នាំ ២០១៩ គ្រាន់ជាករណីតូចមួយប៉ុណ្ណោះ ព្រោះបើតាមលោក Jean-Pierre Filiu ដែលជាអ្នកឯកទេសតំបន់មជ្ឈិមបូព៌ា ក្រុមអ្នកស្រាវជ្រាវ និងក្រុមសាស្រ្តាចារ្យបស្ចិមលោកទោះជាជនជាតិអ្វីក៏ដោយមិនត្រូវបានទទួលស្វាគមន៍ដោយរបបផ្តាច់ការនៅមជ្ឈិមបូព៌ាទេ។ នៅក្នុងសិក្ខាសាលាមួយរៀបចំក្នុងថ្ងៃសុក្រ ទី៣១ មករាក្រោមប្រធានបទ « ចាប់ខ្លួនដោយគ្មានមូលហេតុ » លោក Jean-Pierre Filiu បានរម្លឹកឡើងវិញពីឃាតកម្មសម្លាប់ជនជាតិអាមេរិកាំងឈ្មោះ Malcolm Kerr ក្នុងឆ្នាំ ១៩៨៤ ដោយពួកហេស្បូឡាលីបង់ និងទុកជនជាតិបារាំងលោក Michel Seurat ឲ្យស្លាប់ក្នុងគុកដោយជំងឺ។ បើតាមអ្នកឯកទេសតំបន់មជ្ឈិមបូព៌ារូបនេះដដែល លោក Malcolm Kerr និងលោក Michel Seurat ជាជនរងគ្រោះនៅក្នុងការជម្រះបញ្ជីគ្នារវាងអ៊ីរ៉ង់ជាមួយអាមេរិក និងជាមួយបារាំង។
ក្នុងខែមករា ឆ្នាំ ២០១៦ ជនជាតិអ៊ីតាលីលោក Giulio Regeni ដែលទើបមានអាយុ ២៨ឆ្នាំបានបាត់ខ្លួនក្នុងទីក្រុងគែរ ប្រទេសអេហ្ស៊ីប។ លោក Regeni បានបើកការស៊ើបអង្កេតលើសហជីពអេហ្ស៊ីបដែលជាប្រធានរឿងរសើបខ្លាំងណាស់។ ប៉ុន្មានថ្ងៃក្រោយមក សាកសពរបស់លោក Giulio Regeni ដែលកាត់ជាកង់ និងមានស្នាមធ្វើទារុណកម្មត្រូវបានគេរកឃើញនៅជាយទីក្រុងគែរ។ តែរដ្ឋអំណាចអេហ្ស៊ីបបានបដិសេធពីការទទួលខុសត្រូវចំពោះរឿងនេះ។ ករណីអាស្រូវមួយទៀតបានកើតមានចំពោះជនជាតិអង់គ្លេសលោក Matthew Hedges ក្នុងប្រទេសអេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រួម។ លោក Matthew ត្រូវបានប៉ូលិសអេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រួមចាប់ខ្លួនក្នុងខែឧសភា ឆ្នាំ ២០១៨ រួចកាត់ទោសដាក់គុកមួយជីវិតក្នុងខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០១៨ ដដែល តែត្រូវបានលើកលែងទោសនៅជិតមួយសប្តាហ៍ក្រោយមក។
ជាទូទៅ ក្រុមអ្នកស្រាវជ្រាវបស្ចិមលោកពិបាកនឹងចូលទៅធ្វើការនៅក្នុងបណ្តាប្រទេសដែលកំពុងមានសន្ទុះកំណើនឥទ្ធិពលជាតិនិយម អំណាចផ្តាច់ការនិយម និងជីហាតនិយម។ ក្រៅពីមានក្នុងប្រទេសមួយចំនួននៅតំបន់មជ្ឈិមបូព៌ា ក៏គេឃើញមាននៅក្នុងតំបន់ផ្សេងទៀត ដូចយ៉ាងតួកគីនៅអឺរ៉ុប ចិននៅអាស៊ី ឬមួយប្រេស៊ីលនៅអាមេរិកឡាទីន។ ក្រុមប្រទេសផ្តាច់ការបានយល់ច្បាស់ណាស់ថា ការអនុញ្ញាតឲ្យក្រុមអ្នកស្រាវជ្រាវបស្ចិមលោកចូលស្រាវជ្រាវក្នុងទឹកដីរបស់ពួកគេ មិនខុសអ្វីពីការបើកកកាយការពិតខ្លួនឯងប្រាប់អ្នកដទៃឡើយ។ ក្រោមភ្នែក ច្រមុះរបស់ក្រុមប្រទេសផ្តាច់ការ ក្រុមអ្នកស្រាវជ្រាវបស្ចិមលោកសុទ្ធសឹងពួកគេញសម្ងាត់។ នេះហើយជាហេតុផលដែលរដ្ឋអំណាចអ៊ីរ៉ង់បានចាប់អ្នកស្រាវជ្រាវជនជាតិបារាំងប្តី ប្រពន្ធពីរនាក់គឺលោករ៉ូឡង់ ម៉ារស្ហាល និងលោកស្រីហ្វារីបា អាឌែលខាដាក់គុកតាំងពីខែមិថុនា ឆ្នាំ ២០១៩។
ក្រៅពីអ្នកស្រាវជ្រាវជនជាតិបារាំងទាំងពីរនាក់ នៅមានជនបរទេសពី ១០ ទៅ ១៥នាក់ផ្សេងទៀតកំពុងជាប់ឃុំក្នុងទឹកដីអ៊ីរ៉ង់ដែលភាគច្រើនមានសញ្ជាតិពីរ ដូចករណីលោកស្រី Kylie Moore-Gilbert ជាជនជាតិអូស្រា្តលីដើមកំណើតអ៊ីរ៉ង់ ឬលោកស្រី Nazanin Zaghari-Ratcliffe ជាជនជាតិអង់គ្លេសដើមកំណើតអ៊ីរ៉ង់។ លោក Bernard Hourcade អ្នកភូមិសាស្រ្តជំនាញអ៊ីរ៉ង់បានបញ្ជាក់ថាតាមធម្មតា គឺក្រុមមន្រ្តីការទូត ឬប្រធានរោងចក្រសហគ្រាសទេដែលត្រូវជាផ្ទាំងស៊ីប តែការដែលអ៊ីរ៉ង់បានចាប់ឃុំលោករ៉ូឡង់ ម៉ារស្ហាល និងលោកស្រីហ្វារីបា អាឌែលខា គឺមកពីអ្នកទាំងពីរបានព្យាយាមស្វែងយល់ និងចង់ដឹងរឿងផ្ទៃក្នុងរបស់អ៊ីរ៉ង់។ ទន្ទឹមគ្នានេះ និងបើតាមរូបអ្នកភូមិសាស្រ្តជំនាញអ៊ីរ៉ង់ដដែល ការចាប់ឃុំជនជាតិបារាំងទាំងពីររូបក៏មានបង្កប់ហេតុផលនយោបាយដែរ ព្រោះវាបានកើតមានឡើង ក្នុងពេលដែលប្រធានាធិបតីបារាំងលោកម៉ាក្រុងបានព្យាយាមចរចាជាមួយអ៊ីរ៉ង់ និងអាមេរិកដើម្បីស្រោចស្រង់កិច្ចព្រមព្រៀងនុយក្លេអ៊ែរអ៊ីរ៉ង់ឆ្នាំ ២០១៥ ដែលអាមេរិករបស់លោកត្រាំបានដកខ្លួនចេញកាលពីឆ្នាំ ២០១៨។
នៅថ្ងៃអាទិត្យ ទី២ កុម្ភៈ បារាំងតាមរយៈប្រមុខការទូតលោកហ្សង់ អ៊ីវ ឡឺឌ្រីយ៉ង់បានទាមទារជាថ្មីឲ្យអ៊ីរ៉ង់ដោះលែងលោករ៉ូឡង់ ម៉ារស្ហាល និងលោកស្រីហ្វារីបា អាឌែលខា។ តែអ៊ីរ៉ង់បានចាត់ទុកការអំពាវនាវរបស់បារាំងជាគំនាបមួយដែលខ្លួនមិនអាចទទួលយកបានទេ។ យ៉ាងណាក៏ដោយ អតីតឯកអគ្គរដ្ឋទូតបារាំងប្រចាំអ៊ីរ៉ង់លោក François Nicoullaud បានយល់ឃើញថាសព្វថ្ងៃ អ៊ីរ៉ង់មិនបានត្រៀមខ្លួនដើម្បីចរចាអ្នកទោសជនជាតិបារាំងទាំងពីរនាក់ទេ។ នេះក៏ដោយសារតែអ៊ីរ៉ង់កំពុងស្ថិតក្នុងស្ថានភាពលំបាកដោយបានរងការស្តីបន្ទោសពីការពង្រីកឥទ្ធិពលរបស់ខ្លួននៅក្នុងតំបន់ និងក្នុងរឿងបាញ់ទម្លាក់យន្តហោះស៊ីវិលអ៊ុយក្រែនដោយភាន់ច្រឡំ។ តែអ្នកសង្កេតការណ៍អ៊ីរ៉ង់ម្នាក់មិនព្រមបញ្ចេញឈ្មោះបានបង្ហើបថា បើមានកិច្ចព្រមព្រៀងមួយជុំវិញវិស្វករអ៊ីរ៉ង់ម្នាក់ដែលកំពុងជាប់ឃុំឃាំងក្នុងប្រទេសបារាំង នោះក៏អាចមានដំណោះស្រាយចំពោះពលរដ្ឋបារាំងទាំងពីររូបដែរ។
អ្វីដែលអ្នកសង្កេតការណ៍អ៊ីរ៉ង់ចង់និយាយ គឺការដោះដូរអ្នកទោសរវាងគ្នា ទោះពីរនាក់ដូរយកម្នាក់ក៏មិនអីដែរ៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ