ចិនកំពុងលេបត្របាក់ យកទន្លេមេគង្គ តែម្នាក់ឯងឬ?
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៦:១២
ទន្លេមេគង្គ កំពុងទទួលរងនូវការខូចខាតជាខ្លាំង ដោយការធ្វើទំនប់វារីអគ្គីសនី ការជីកកកាយយកដី និងការបូមខ្សាច់ ជាដើម។ សកម្មជនអង្គការ ការពារបរិស្ថានធម្មជាតិថៃ បានតវ៉ាចោទប្រកាន់ថាចិន កំពុងតែលេបត្របាក់ បំផ្លាញទន្លេមេគង្គ ដែលជាសម្បត្តិរួម របស់ប្រទេសតាមដងទន្លេនេះទាំងអស់។ ផែនការកែប្រែដងទន្លេមេគង្គ ឲ្យក្លាយជាផ្លូវឆ្លងកាត់កប៉ាល់ដឹកទំនិញធំៗរបស់ចិននេះ បាននឹងកំពុង តែបំផ្លាញជំរកត្រី ធ្វើឲ្យដាច់ពូជត្រី កែប្រែលំហូរទឹក ដែលទាំងនេះ គឺវាប៉ះពាល់យ៉ាងខ្លាំង ដល់ជីវភាពរបស់ប្រជាជន ដែលរស់នៅតាមដងទន្លេនេះ។
« ទន្លេរួមគ្នា អនាគតរួមគ្នា » នេះគឺជាពាក្យស្លោក ប្រកូកប្រកាសដោយរដ្ឋាភិបាលចិន និងជាឈ្មោះនៃគម្រោងមហាសាលមួយទៀតរបស់ចិន ស្តីពីការគ្រប់គ្រង ប្រើប្រាស់ ដងទន្លេមេគង្គ។ គម្រោងនេះ គឺចិន ចង់រៀបចំធ្វើដងទន្លេមេគង្គ ឲ្យក្លាយជាផ្លូវឆ្លងកាត់ កប៉ាល់ដឹកទំនិញ រាប់រយតោនរបស់ខ្លួន ឬក៏អាចជាផ្លូវឆ្លងកាត់ របស់នាវាចម្បាំងចិន ចេញពីខេត្តយូណាន ចុះមកកាន់សមុទ្រចិនខាងត្បូង ដោយត្រូវឆ្លងកាត់ ភូមា ថៃ ឡាវ កម្ពុជា និងវៀតណាម។
ស្ថិតក្រោមស្លាកយីហោគម្រោង « ទន្លេរួមគ្នា អនាគតរួមគ្នា » ដ៏សែនពិរោះនេះ ចិនកំពុងតែត្របាក់ក្តោបក្តាប់យកទន្លេមេគង្គ បំផ្លាញដងទន្លេនេះ ទៅតាមការចង់បានរបស់ខ្លួន ដោយមិនខ្វល់ពីផលប៉ះពាល់ធម្មជាតិ ប្រព័ន្ធជីវចម្រុះ និងជីវភាពរបស់ប្រជាជន រស់នៅតាមដងទន្លេឡើយ។ នេះគឺជាការយល់ឃើញ របស់សកម្មជនអង្គការការពារបរិស្ថានថៃ ដែលបានតស៊ូ ប្រឆាំងនឹងគម្រោងនេះ។
សកម្មជនបរិស្ថាន បានលើកឡើងថា ទំនប់វារីអគ្គីសនី សង់ដោយចិន នៅខាងលើដងទន្លេមេគង្គ បានធ្វើឲ្យប្រែប្រួល យ៉ាងឆាប់រហ័ស នូវលំហូរទឹក ក៏ដូចជាកំពស់ទឹកទន្លេ។ ការប្រែប្រួលនេះ បានធ្វើឲ្យខូចដល់ប្រព័ន្ធជីវចម្រុះក្នុងទន្លេ ប៉ះពាល់ជំរកត្រី និងធ្វើឲ្យប្រភេទត្រីខ្លះ ត្រូវស្ទើរតែផុតពូជ។ គឺប្រជាជនប្រមាណ៦០លាននាក់ ដែលរស់នៅតាមដងទន្លេនេះ ដែលនឹងក្លាយជាជនរងគ្រោះ ដោយសារសកម្មភាពវាទទី បំពេញមហិច្ឆិតារបស់ចិន។
បន្ទាប់ពីទន្លេអាម៉ាហ្សូន មេគង្គធ្លាប់ជាទន្លេដែលមានប្រព័ន្ធជីវចម្រុះសម្បូរបែប ធំជាងគេលើលោក ជាមួយនឹង ត្រីប្រមាណជា១៣០០ប្រភេទ។ តែប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ អ្នកស្រាវជ្រាវ បានសង្កេតឃើញថា កំពស់ទឹកទន្លេមេគង្គ បានធ្លាក់ចុះខ្លាំង រហូតដោយកន្លែងខ្លះ គេអាចមើលឃើញដុំថ្មបាតទន្លេ និងមានពំនូកខ្សាច់ដុះដោយកន្លែង ព្រមទាំងរុក្ខជាតិចាប់ផ្តើមដុះលាស់ទៀតផង។
អាងទន្លេមេគង្គ កំពុងតែស្ងួតទៅៗ គួរឲ្យព្រួយបារម្ភ។ ចំណែកនៅតំបន់ដីសណ្តរទន្លេមេគង្គ ភាគខាងត្បូងប្រទេសវៀតណាមវិញ គេសង្កេតឃើញថា ជីវជាតិនាំដោយដីល្បប់ទន្លេមេគង្គ បានធ្លាក់ចុះខ្សត់ទៅៗ ធ្វើឲ្យភោគផលត្រីធ្លាក់ចុះជាខ្លាំង។ ជាងនេះទៀត ការថយចុះនូវដីល្បប់ បានធ្វើឲ្យទឹកសមុទ្រ អាចជ្រាបចូលមកកាន់តែជ្រៅ តាមដងទន្លេ ហើយដែលធ្វើឲ្យទឹកទន្លេមេគង្គ មានជាតិអំបិលខ្ពស់។
នៅខេត្តឈាងរ៉ៃ ភាគខាងជើងប្រទេសថៃ ជាប់នឹងតំបន់ត្រីកោណមាស ដងទន្លេមេគង្គប្រវែង៩៧គីឡូម៉ែត្រ បានក្លាយជាជំលោះប្តឹងផ្តល់ រវាងអង្គការការពារបរិស្ថានថៃឈ្មោះ International Rivers និងក្រុមហ៊ុនចិន។ ក្រុមហ៊ុនចិន មានគម្រោងជីកកកាយដីបាតទន្លេ ព្រមទាំងពង្រីកច្រាំង ដើម្បីអាចឲ្យកប៉ាល់ដឹកទំនិញចំណុះលើសពី៥០០តោន អាចឆ្លងកាត់បាន។ មិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណោះ ក្រុមហ៊ុនចិន ចង់សាងសង់កំពង់ផែធំៗ សម្រាប់សាង និងស្តុកទំនិញ និងរៀបចំឲ្យតំបន់ខ្លះនៃដងទន្លេ ក្លាយជាតំបន់សេដ្ឋកិច្ចផ្តាច់មុខ ថែមទៀតផង។ នេះបើផ្អែកតាមការអះអាង របស់លោក ភៀនផន ឌីទេស តំណាងឲ្យអង្គការ International Rivers។
សកម្មជនបរិស្ថានរូបនេះបានបន្ថែមថានៅប្រទេសឡាវ និងប្រទេសកម្ពុជា ចិនបាននិងកំពុងបំផ្លាញទន្លេមេគង្គរួចទៅហើយ ជាមួយនឹងទំនប់វារីអគ្គីសនី និងតាមរយៈ ការបូមខ្សាច់ ធ្វើឲ្យបាតទន្លេខូងជ្រៅ។ តំបន់ទន្លេសាប ដែលជាជំរកត្រីដ៏សំខាន់បំផុត របស់កម្ពុជា គឺជាអ្នករងគ្រោះធ្ងន់ជាងគេ ដោយសារចរន្តទឹកមិនគ្រប់គ្រាន់ពីទន្លេមេគង្គ ហើយប្រការនេះ បានបំផ្លាញប្រព័ន្ធជីវចម្រុះរបស់សត្វត្រី។ លោក Bryan Eyler នាយកគំរោងស្រាវជ្រាវនៃ Stimson Center ប្រចាំតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ បានថ្លែងការព្រួយបារម្ភថា ទៅថ្ងៃអនាគត បឹងទន្លេសាប ដែលធ្លាប់តែផ្តល់ផលត្រី ប្រមាណកន្លះលានតោន ក្នុងមួយឆ្នាំៗ អាចនឹងត្រូវវិនាស។
ទំនប់វារីអគ្គីសនី ជីងហុង (Jinghong) ស្ថិតនៅក្នុងខេត្តយូណាន ត្រូវបានសកម្មជនបរិស្ថាន ចង្អុរបន្ទោសថា បានបង្កផលប៉ះពាល់ជាខ្លាំង ដល់ទឹកទន្លេ និងភោគផលត្រីនៅតាមប្រទេសដែលស្ថិតនៅខាងក្រោម មានថៃ ឡាវ កម្ពុជា និងវៀតណាម។ ចិន ចង់បើកចង់បិទទំនប់ ទៅតាមចិត្តរបស់គេ។ អ្នកភូមិជនជាតិថៃម្នាក់ អះអាងថា ត្រីកាន់តែខ្សត់ ហើយកំពស់ទឹកប្រែប្រួល ឡើងឬស្រក ពី១ម៉ែត្រកន្លះ ទៅ៣ម៉ែត្រ យ៉ាងឆាប់រហ័សបំផុត។
លោក ថងស៊ុក អ៊ិនថាវង់ អតីតប្រធានភូមិជនជាតិថៃ ជាប់ដងទន្លេម្នាក់ បានត្អូញត្អែរថា លោកបានត្រឹមតែសង្កេតឃើញ និងកត់សម្គាល់ថា ក្រុមហ៊ុនចិន បាននឹងកំពុងតែដើរប្រមូលទិញដីរបស់ប្រជាជនឡាវ ទាំងភូមិៗ ដែលស្ថិតនៅច្រាំងទល់មុខ យកទៅធ្វើជាចំការចេករបស់គេ។ ត្រីក៏អស់ ភូមិស្រុកក៏អស់ គួរឲ្យសោកស្តាយណាស់។
ឆ្លើយតបទៅនឹងពាក្យ រិះគន់ចោទប្រកាន់ទាំងនេះ លោកស្រីអគ្គរដ្ឋទូតចិន ប្រចាំប្រទេសថៃ បានលើកឡើងថា មិនមែនតែចិនទេ ដែលសង់ទំនប់វារីអគ្គីសនី លើដងទន្លេមេគង្គ។ ប្រទេសថៃខ្លួនឯង ក៏បានសង់ និងមានគម្រោងសង់ ច្រើនបង្គួរដែរ។ លោកស្រីអគ្គរដ្ឋទូតចិនបន្ថែមថា ចិនគ្មានបំណង គ្រប់គ្រងទន្លេមេគង្គតែម្នាក់ឯងឡើយ។ ចិនមានចំណែកតែ១២%នៃដងទន្លេប៉ុណ្ណោះ បើផ្អែកតាមតួលេខ នៃអង្គការ Water Risk។ លោកស្រីបញ្ជាក់ថា រាល់គម្រោងអភិវឌ្ឍន៍នានារបស់ចិន នៅតាមប្រទេសជាប់ដងទន្លេមេគង្គ គឺជាគម្រោងដែលចិន ចង់ជួយប្រទេសទាំងនេះ ដូចជាការបំពេញតម្រូវការផ្នែកអគ្គីសនីជាដើម។
តែយ៉ាងណា ការអះអាង របស់មន្ត្រីចិនរូបនេះ មិនត្រូវបានអង្គការបរិស្ថានយល់ស្របឡើយ។ សម្រាប់ពួកគេ ចិនបានយកជំនួយ និងប្រាក់កម្ចីអភិវឌ្ឍន៍ ដើម្បីចងប្រទេសមួយចំនួន ឲ្យស្ថិតក្រោមគំនៀបខ្លួន ដូចជានៅកម្ពុជា និងនៅឡាវ។ សម្រាប់ប្រទេសថៃ ឆ្លងកាត់ការតស៊ូជិត២០ឆ្នាំ របស់អង្គការការពារបរិស្ថាន International Rivers តុលាការថៃ ទើបតែបានសម្រេច ព្យួរសកម្មភាពជីកកកាយដងទន្លេមេគង្គ ប្រវែង៩៧គីឡូម៉ែត្រ របស់ក្រុមហ៊ុនចិន។
ទោះយ៉ាងនេះក្តី លោក នីវ៉ាត់ រ៉យកែវ សកម្មជនបរិស្ថានថៃ បានលើកឡើងប្រាប់ អ្នកយកព័ត៌មានបារាំង AFP ថា នេះគ្រាន់តែជាជ័យជំនះបណ្តោះអាសន្នតែប៉ុណ្ណោះ។ ទៅថ្ងៃមុខ លោកគ្មានសង្ឃឹមទេ ថាអង្គការបរិស្ថាន ឬក៏កម្លាំងតវ៉ារបស់ប្រជាជនសាមញ្ញ អាចយកឈ្នះកម្លាំងទឹកប្រាក់របស់ចិន។ លោកបន្តថា នៅតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ គ្មានអ្វីមួយ ដែលថា ចិនចង់បានហើយ មិនបាននោះទេ!
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ