តើអាមេរិកពិតជាសុខចិត្តចូលខ្លួនមកធ្វើសង្រ្គាមជាមួយចិនដើម្បីការពារតៃវ៉ាន់ឬ?
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៦:០៤
នៅក្នុងជម្លោះរឿងតៃវ៉ាន់ ចិនប្រថុយនឹងសង្រ្គាមជាមួយអាមេរិក ដោយសារតែតៃវ៉ាន់ធ្លាប់ជាទឹកដីមួយរបស់ចិនផង ហើយលើសពីនេះទៅទៀត តៃវ៉ាន់ក៏មានសារៈសំខាន់ខ្លាំងផងដែរ សម្រាប់សន្តិសុខជាតិចិន នៅក្នុងបរិបទនៃភូមិសាស្រ្តនយោបាយបច្ចុប្បន្ន។ ចុះចំពោះអាមេរិកវិញ? តើតៃវ៉ាន់មានសារៈសំខាន់ប៉ុណ្ណា ទើបអាមេរិកខិតខំការពារ? តើអាមេរិកពិតជាសុខចិត្តចូលខ្លួនមកធ្វើសង្រ្គាមជាមួយចិន ដើម្បីមកការពារតៃវ៉ាន់ដែរឬទេ?
បើគេមើលមួយភ្លែត គេអាចនិយាយបានថា អាមេរិកជួយការពារតៃវ៉ាន់ គឺដោយសារតែតៃវ៉ាន់ប្រកាន់នូវរបបននយោបាយប្រជាធិបតេយ្យសេរីតាមបែបលោកខាងលិច ហើយចិនដឹកនាំដោយរបបកុម្មុយនិស្ត។ ក៏ប៉ុន្តែ តាមការពិតទៅ ហេតុផលនេះអាចពន្យល់បានតែមួយផ្នែកតូចប៉ុណ្ណោះ អំពីនយោបាយអាមេរិកចំពោះតៃវ៉ាន់។
បើយើងមើលទៅលើសម្ព័ន្ធមិត្តរបស់អាមេរិក មានប្រទេសជាច្រើន រួមមានដូចជាតួកគី អេហ្ស៊ីប អារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីត និងប្រទេសជាច្រើនផ្សេងទៀត ជាពិសេស នៅតំបន់មជ្ឈិមបូព៌ា គឺសុទ្ធតែជាប្រទេសដែលមិនមែនជាប្រទេសប្រកាន់របបប្រជាធិបតេយ្យ តែអាមេរិកនៅតែយកធ្វើជាមិត្ត ដើម្បីផលប្រយោជន៍ជាតិ។
បើយើងក្រឡេកមើលទៅកាន់អតីតកាលវិញ យើងក៏អាចមើលឃើញដែរថា នៅក្រោយឆ្នាំ១៩៤៩ ពេលដែលអាមេរិកទទួលស្គាល់តៃវ៉ាន់ ហើយមិនទទួលស្គាល់ចិនដីគោក ព្រមទាំងចងសម្ព័ន្ធមិត្តជាមួយតៃវ៉ាន់ ដើម្បីប្រឆាំងនឹងចិននោះ តៃវ៉ាន់ក៏មិនមែនជាប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យនោះដែរ។ ផ្ទុយទៅវិញ តៃវ៉ាន់នៅពេលនោះ ក៏ជាប្រទេសស្ថិតក្រោមរបបសឹកផ្តាច់ការមួយដែរ រហូតទាល់តែដល់សម័យកាលលោកប្រធានាធិបតី លី តេងហ៊ុយ ក្នុងអំឡុងដើមទសវត្សរ៍ទី៩០ ទើបតៃវ៉ាន់ធ្វើកំណែទម្រង់មករកលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ។
ដូច្នេះ នៅពេលនោះ អាមេរិកជ្រើសរើសយកតៃវ៉ាន់ គឺមិនមែនជាជម្រើសដោយកត្តាប្រជាធិបតេយ្យនោះទេ តែជាជម្រើសដោយកត្តាមនោគមន៍វិជ្ជា។ ទាំងចិនដីគោក និងតៃវ៉ាន់ គឺសុទ្ធតែជាប្រទេសផ្តាច់ការដូចគ្នា គ្រាន់តែមួយកុម្មុយនិស្ត ហើយមួយទៀតមិនមែនកុម្មុយនិស្ត។
ក្រោយមកទៀត នៅពេលដែលអាមេរិកផ្លាស់ប្តូរជំហរ ដោយលែងទទួលស្គាល់តៃវ៉ាន់ ហើយងាកមកទទួលស្គាល់ចិនដីគោកវិញ នៅឆ្នាំ១៩៧៩នោះ ក្រៅតែពីកត្តាសេដ្ឋកិច្ច ដោយសារតែអាមេរិកសំឡឹងឃើញសក្តានុពលនៃទីផ្សារចិន កត្តាមនោគមន៍វិជ្ជាក៏នៅតែមានចំណែកដ៏មួយផងដែរ ពីព្រោះថា នៅពេលនោះ ចិន និងសហភាពសូវៀត ដែលធ្លាប់ជាប្លុកកុម្មុយនិស្តជាមួយគ្នា ត្រូវបែកបាក់គ្នា ហើយអាមេរិកសំឡឹងឃើញចិនជាសន្លឹកបៀរដ៏សំខាន់មួយ នៅក្នុងសង្រ្គាមត្រជាក់ជាមួយសូវៀត។
ក៏ប៉ុន្តែ នៅពេលនោះ ថ្វីដ្បិតតែអាមេរិកលែងទទួលស្គាល់តៃវ៉ាន់ជារដ្ឋឯករាជ្យ តែអាមេរិកនៅតែបន្តរក្សាទំនាក់ទំនងជាមួយតៃវ៉ាន់ ហើយសភាអាមេរិកថែមទាំងបានអនុម័តច្បាប់មួយ ឈ្មោះថា Taiwan Relations Act ដែលកំណត់ឲ្យអាមេរិកត្រូវជួយផ្តល់ជំនួយយោធាដើម្បីធ្វើយ៉ាងណាពង្រឹងសមត្ថភាពទ័ពតៃវ៉ាន់ ក្នុងការការពារខ្លួន។
ច្បាប់នេះហើយ ដែលជាមូលដ្ឋានគ្រឹះនៃទំនាក់ទំនង រវាងអាមេរិកនិងតៃវ៉ាន់ ហើយអាមេរិកតែងតែផ្គត់ផ្គង់សព្វាវុធទំនើបៗទៅឲ្យតៃវ៉ាន់ តាំងពីពេលនោះ រហូតមកទល់នឹងពេលបច្ចុប្បន្ននេះ។ ក៏ប៉ុន្តែ សំណួរសួរថា ក្រៅពីផ្តល់សព្វាវុធទៅឲ្យតៃវ៉ាន់ តើអាមេរិកនឹងហ៊ានចូលខ្លួនមកធ្វើសង្រ្គាមទល់នឹងចិន ដើម្បីជួយការពារតៃវ៉ាន់ដែរឬទេ?
ចម្លើយ គឺ « មិនប្រាកដ » ហើយតាមការពិតទៅ ភាពមិនប្រាកដប្រជានេះ វាគឺជាយុទ្ធសាស្រ្តជាផ្លូវការរបស់អាមេរិកចំពោះតៃវ៉ាន់តាំងពីដើមរៀងមក។ យុទ្ធសាស្រ្ត ដែលគេតែងតែហៅតាមភាសាអង់គ្លេសថា « Strategic Ambiguity »។
សម្រាប់អាមេរិក ការបង្ហាញជំហរមិនប្រាកដប្រជានេះ (មិនប្រាកដប្រជាទាំងចំពោះចិន និងទាំងចំពោះតៃវ៉ាន់) គឺជានយោបាយដ៏សំខាន់មួយ ដើម្បីបញ្ចៀសសង្រ្គាមនៅតៃវ៉ាន់ ពោលគឺ អាមេរិកមិនចង់ឲ្យចិនមើលឃើញថា អាមេរិកប្រាកដជាមិនចូលជួយតៃវ៉ាន់ ដើម្បីកុំឲ្យចិនបានចិត្តចូលឈ្លានពានតៃវ៉ាន់ ហើយអាមេរិកក៏មិនធានាច្បាស់លាស់ថានឹងចូលជួយតៃវ៉ាន់ ដើម្បីកុំឲ្យមេដឹកនាំតៃវ៉ាន់បានចិត្ត ប្រកាសឯករាជ្យ នាំឲ្យចិនចូលឈ្លានពាន ហើយត្រូវផ្ទុះសង្រ្គាម។
តាមការពិតទៅ ភាពមិនប្រាកដប្រជានេះ ប្រហែលជាមិនមែនត្រឹមតែជាយុទ្ធសាស្ត្រដែលបង្ហាញចេញមកខាងក្រៅនោះទេ។ នៅខាងក្នុងឯណោះវិញ អាមេរិកក៏ប្រហែលជាមិនប្រាកដខ្លួនឯងនោះដែរថា តើនឹងសុខចិត្តចូលខ្លួនធ្វើសង្រ្គាមជាមួយចិន ដើម្បីការពារតៃវ៉ាន់?
ម្ខាង យើងអាចមើលឃើញថា តៃវ៉ាន់បច្ចុប្បន្ននេះ ក្រៅតែពីមានម៉ូដែលសេដ្ឋកិច្ច និងនយោបាយតាមបែបលោកខាងលិចត្រូវនឹងអាមេរិក តៃវ៉ាន់ក៏មានសារៈសំខាន់ខ្លាំងផងដែរ សម្រាប់អាមេរិក នៅក្នុងបរិបទភូមិសាស្រ្តនយោបាយនៃការប្រជែងគ្នាកាន់តែខ្លាំងជាមួយនឹងចិន។ ការការពារតៃវ៉ាន់ គឺជាចំណុចសំខាន់មួយ នៅក្នុងយុទ្ធសាស្រ្តអាមេរិកនៅអាស៊ី ទាំងនៅក្នុងរចនាសម្ព័ន្ធសន្តិសុខរួម ជាមួយកូរ៉េខាងត្បូង និងជប៉ុន ទាំងបញ្ហានៅសមុទ្រចិនខាងត្បូង និងទាំងនៅក្នុងយុទ្ធសាស្រ្តកាន់តែទូលាយមួយទៀត គឺយុទ្ធសាស្រ្តឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិក។
ក៏ប៉ុន្តែ ម្ខាងទៀត ចិន ថ្វីដ្បិតតែជាគូប្រជែងដ៏ធំរបស់អាមេរិក ខាងផ្នែកភូមិសាស្រ្តនយោបាយ ក៏ប៉ុន្តែ ខាងផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចវិញ ចិនគឺជាទីផ្សារដ៏សំខាន់មួយ ដែលអាមេរិកនៅតែត្រូវការខ្លាំង។ ហើយម្យ៉ាងទៀត វិស័យការពារជាតិរបស់ចិនក៏មានភាពចម្រើនជឿនលឿនជាងមុនយ៉ាងដាច់ឆ្ងាយផងដែរ។ ដូច្នេះ សង្រ្គាមជាមួយចិន បើទោះបីជាចុងក្រោយទៅ អាមេរិកអាចយកឈ្នះចិនបានក៏ដោយ អាមេរិកខ្លួនឯងក៏ប្រាកដជានឹងរងការខូចខាតយ៉ាងសម្បើមដែរ។
ម្យ៉ាងទៀត គេក៏មិនត្រូវមើលរំលងផងដែរ ពីកត្តាដ៏រឹតតែសំខាន់ជាងនេះទៅទៀត គឺកត្តាប្រជាជន។ ប្រសិនបើគេអាចទាញយកមេរៀនដ៏សំខាន់តែមួយ ពីសង្រ្គាមនៅវៀតណាម គេឃើញថា នៅក្នុងការធ្វើសង្រ្គាម បើខ្វះការគាំទ្រពីប្រជាជន បើទោះជាមានកម្លាំងទ័ពខ្លាំងលើសលើគូសត្រូវយ៉ាងខ្លាំងក៏ដោយ ក៏នៅតែត្រូវបរាជ័យបានដែរ។ ហើយបើយើងមើលទៅលើការស្ទាបស្ទង់មតិថ្មីៗចុងក្រោយ នៅអាមេរិកបច្ចុប្បន្ននេះ មានប្រជាជនភាគតិច ពោលគឺត្រឹមតែប្រមាណជា ៣៥%ប៉ុណ្ណោះ ដែលគាំទ្រឲ្យអាមេរិកចូលខ្លួនមកធ្វើសង្រ្គាម ដើម្បីការពារតៃវ៉ាន់៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ