ថ្ងៃនេះ ហ្សង់ហ្វ្រង់-ស័រ តាន់ សូមបន្តលើកឡើងអំពីភូមិសាស្ត្រនយោបាយនៃភូមិភាគដើមបូព៌ា ដោយធ្វើការសិក្សាលម្អិតទៅលើស្ថានភាពបច្ចុប្បន្ននៃតំបន់នេះ។នា រយៈពេលជិត១០ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ មហារីកធំៗទាំងបួនដែលបាននិងកំពុងបន្តរាតត្បាត ភូមិភាគដើមបូព៌ា គឺជម្លោះរ៉ាំរ៉ៃរវាងអ៊ីស្រាអែល និងប៉ាលេស្ទីន អស្ថិរភាពនៅអៀរ៉ាក់ ស្ថានភាពមិនជាក់លាក់ នៅអាហ្វហ្កានិស្តង់ និងកម្មវិធីនុយក្លេអ៊ែររបស់អៀរ៉ង់។
តាំងពីឆ្នាំ២០០៦មក អភិក្រមនៃកិច្ចចរចាសន្តិភាពរវាងអ៊ីស្រាអែល និងប៉ាលេស្ទីន នៅទ័លច្រកមួយកន្លែង។ គឺជាភាពទ័លច្រក នៅក្នុងថ្លុកឈាមទៅទៀត ពីព្រោះនៅក្នុងដែនដីស្វយ័តប៉ាលេស្ទីន គឺGazaនិងCisjordanie រដ្ឋអំណាចត្រូវរង្គោះរង្គើ ដោយហេតុតែសង្គ្រាមស៊ីវិលរវាងចលនាFatah និងចលនាHamas។
Fatah ជាសាខានយោបាយរបស់អង្គការរំដោះប៉ាលេស្ទីន OLP ដែលបានចុះហត្ថលេខាទទួលយកកិច្ចព្រមព្រៀងOslo ឆ្នាំ១៩៩៣ ជាមួយភាគីអ៊ីស្រាអែល និយាយឲ្យខ្លី គឺជាចលនានយោបាយប៉ាលេស្ទីនដែលទទួលស្គាល់អ៊ីស្រាអែល។ ឯHamas វិញ ជាពួកប៉ាលេស្ទីនជ្រុលនិយម ដែលប្រកាសបន្តការតស៊ូ រហូតដល់កំទេចអ៊ីស្រាអែលឲ្យទៅជាផេះ។
នៅ ខែមករាឆ្នាំ២០០៦ ពួកHamasបានឈ្នះឆ្នោតនៅGaza និងនៅCisjordanie រួចហើយបានចេញមុខដឹកនាំរដ្ឋាភិបាលចម្រុះរួបរួមជាតិមួយ ជាមួយចលនាFatah។ ក៏ប៉ុន្តែ បស្ចិមប្រទេស ដែលមិនព្រមគាំទ្ររដ្ឋាភិបាលHamas ដ្បិតHamasមិនទទួលស្គាល់អ៊ីស្រាអែល បានសម្រេចឈប់ផ្តល់ជំនួយទៅឲ្យរដ្ឋអំណាចប៉ាលេស្ទីន ជាហេតុបានធ្វើឲ្យស្ថានភាពសេដ្ឋកិច្ចនិងមនុស្សធម៌នៅGaza ធ្លាក់ចុះដុនដាប និងជាហេតុបានបណ្តាលឲ្យចលនាFatahនិងHamas ទាស់ទែងគ្នា វាយប្រយុទ្ធគ្នា និងចែកគ្នាកាន់កាប់តំបន់ស្វយ័តប៉ាលេស្ទីន។ ពួកHamasបានក្រសោបយកតំបន់Gaza រីឯCisjordanieបន្តឋិតនៅក្រោមការត្រួតត្រារបស់ចលនាFatah។ សម្រាប់ភាគីអ៊ីស្រាអែលវិញ អ្វីដែលកំពុងប្រព្រឹត្តទៅនៅក្នុងដែនដីស្វយ័តប៉ាលេស្ទីន គឺជាScénarioនៃគ្រោះមហន្តរាយមួយដែលខ្លួនមិនអាចទទួលបាន។ ម្យ៉ាងគឺមកពីពួកសកម្មជនHamasបន្តបង្កភេរវកម្មអត្តឃាត និងម្យ៉ាងទៀតមកពីចលនាHamasទទួលអាវុធនិងជំនួយថវិកាពីប្រទេស អៀរ៉ង់។
ធ្ងន់ធ្ងរជាងនេះទៅទៀត អធិករណ៍រវាងអ៊ីស្រាអែលនិងប៉ាលេស្ទីន បន្តប្រព្រឹត្តទៅ នៅក្នុងភូមិភាគមួយ ដែលស្គាល់អស្ថិរភាពកាន់តែខ្លាំង។ សង្គ្រាមអាមេរិកាំងនៅអៀរ៉ាក់ បានរំលំមែនពិតរបបផ្តាច់ការរបស់Saddam Hussein តែបានរុញច្រានប្រទេសមួយនេះ ទៅក្នុងជ្រោះនៃវិបត្តិច្រើនយ៉ាង រួមមានជាអាទិ៍ សង្គ្រាមស៊ីវិលនិងភេរវកម្ម។ ដោយឡែក ប្រទេសអៀរ៉ង់ ដែលគ្រប់គ្រងតាំងពីឆ្នាំ២០០៥មកដោយប្រធានាធិបតីសំដីកោងកាច Ahmadinejad កំពុងរកលេសបង្កើតអាវុធនុយក្លែអ៊ែរ និងបានប្រកាសម្តងជាពីរដងថា ខ្លួនចង់កំទេច អ៊ីស្រាអែល និងចង់លុបបំបាត់អ៊ីស្រាអែលចេញពីផែនទីនៃភូមិភាគដើមបូព៌ា។ ប្រទេសលីបង់វិញ ដែលទើបតែបានរើបម្រះខ្លួន ចេញរួចពីនឹមនៃប្រទេសSyrie ត្រូវប្រឈមមុខនឹងពួកជ្រុលនិយម Hezbollah។ ពួកHezbollah ដែលគាំទ្រដោយប្រទេសSyrie និងប្រទេសអៀរ៉ង់។ ពួកHezbollahដែលចង់កំទេចអ៊ីស្រាអែលឲ្យទៅជាផេះដែរ។
គឺនៅក្នុង បរិបទបែបនេះហើយ ដែលនៅខែកក្កដាឆ្នាំ២០០៦ ពួក Hezbollah បានចាប់ជំរិតទាហានIsrëlពីរនាក់និងបានបាញ់ផ្លោងគ្រាប់Roquettes ទៅលើប្រទេសអ៊ីស្រាអែល ជាហេតុបានជម្រុញកងទ័ពអ៊ីស្រាអែលឲ្យធ្វើសង្គ្រាម៣៤ថ្ងៃវាយលុកទៅលើ ទីតាំងរបស់Hezbollah នៅប៉ែកខាងត្បូងនៃប្រទេសLiban។
ក្រៅពី នេះ នៅជាប់នឹងភូមិភាគដើមបូព៌ា មានប្រទេសអាហ្វហ្កានីស្តង់ ដែលបន្តផុងខ្លួនក្នុងអស្ថិរភាពសែនធ្ងន់ធ្ងរ។ អន្តរាគមន៍យោធារបស់បស្ចិមលោក នៅក្នុងប្រទេសនេះ នៅឆ្នាំ២០០១ មិនបានធ្វើឲ្យពួកតាលីបង់រលាយសាបសូន្យជាស្ថាពរទេ។ ពួកជ្រុលនិយមទាំងនេះ កំពុងវាយលុកមកវិញ និងបន្តបង្កភេរវកម្ម ធ្វើឲ្យប្រទេសអាហ្វហ្កានីស្តង់ ពិបាកនឹងវិលមករកភាពឋិតថេរវិញបាន។
ព្រឹត្តិការណ៍ អស់ទាំងនេះ សុទ្ធតែមានឫសគល់ប្រទាក់ប្រទាញគ្នា ឆ្ងាយឬជិត ខ្លាំងឬខ្សោយ តិចឬច្រើន ទៅនឹងជម្លោះដើម នោះគឺជម្លោះជាង៦០ឆ្នាំកន្លងមកហើយរវាងអ៊ីស្រាអែល និង បណ្តាប្រទេសអារ៉ាប់ជិតខាង។
ការដែលភូមិភាគដើមបូព៌ា ក្លាយទៅជាសមរភូមិមុខនៃសង្គ្រាមធំៗ ក្នុងពិភពលោកសព្វថ្ងៃ មិនមែនជារឿងចៃដន្យទេ ពីព្រោះដើមបូព៌ាជាតំបន់យុទ្ធសាស្រ្តចំបងមួយ។ គួរគូសបញ្ជាក់ ថា ភូមិភាគដើមបូព៌ាផលិត៣៥%នៃប្រេងកាតដែលពិភពលោកទាំងមូលប្រើប្រាស់ ក្នុងគ្រាបច្ចុប្បន្ន ហើយភូមិភាគដើមបូព៌ាក៏ជាតំបន់ដែលផ្ទុកទៅដោយ៦៨%នៃអណ្តូង ប្រេងកាតទាំងស្រុងរបស់ភពផែនដីដែរ។
បើតាមការប្រមើលឃើញរបស់ ទីភ្នាក់ងារថាមពលអន្តរជាតិ ប្រេងកាតផលិតដោយArabie Saoudite Emirats អារ៉ាប់រួម Koweït Iran និងអៀរ៉ាក់ នឹងកើនពី២៥%ក្នុងពេលឥឡូវ ទៅ៣២% នៅ២០១០ និងទៅដល់៤១%នៅឆ្នាំ២០២០។
ក្រៅពីប្រេងកាត កត្តាយុទ្ធសាស្រ្តសំខាន់មួយទៀតរបស់ភូមិភាគដើមបូព៌ាគឺផ្លូវទឹក ផ្លូវទឹកដែលនៅក្នុងអតីតកាលបានធ្វើឲ្យចក្រភពអង់គ្លេស ស្គាល់ភាពលូតលាស់និងមហិទ្ធិឫទ្ធិខ្លាំងក្លា។ មានជាឧទាហរណ៍ ព្រែកជីកSuez ដែលបើកលទ្ធភាពឲ្យនាវាធ្វើដំណើរពីសមុទ្រ Méditerranée ទៅសមុទ្រឥណ្ឌា។
នៅក្នុងបរិបទបែបនេះ សំនួរដែលចោទឡើងក្នុងពេលនេះគឺ តើមហារីកទាំងបួននៅក្នុងតំបន់និងនៅជាយតំបន់ដើមបូព៌ា ពោលគឺជម្លោះរ៉ាំរ៉ៃរវាងអ៊ីស្រាអែល និងប៉ាលេស្ទីន អស្ថិរភាពនៅ អៀរ៉ាក់ ស្ថានភាពមិនជាក់លាក់នៅអាហ្វហ្កានីស្តង់ និងកម្មវិធីនុយក្លេអ៊ែររបស់អៀរ៉ង់ តើមហារីកទាំងបួននេះអាចជាសះស្បើយ នៅថ្ងៃណាមួយដែរឬទេ?
រហូត មកដល់ឆ្នាំ២០០៩នេះ ការកើនឡើងនៃភេរវកម្មនៅអៀរ៉ាក់ ការវាយប្រហារកាន់តែខ្លាំងពីសំណាក់ពួកតាលីបង់នៅអាហ្វហ្កានីស្តង់ មហិច្ឆតានុយក្លេអ៊ែររបស់ប្រទេសអៀរ៉ង់ និងភាពទ័លច្រកនៃអភិក្រមសន្តិភាពរវាងអ៊ីស្រាអែលនិងប៉ាលេស្ទីន មិនបំផុសឲ្យមានសុទិដ្ឋិនិយមឡើយ។
សំនួរមួយទៀតដែលចោទឡើង ក្នុងពេលនេះ គឺ តើពីពេលនេះតទៅ បណ្តាមហាអំណាចក្នុងលោក ជាពិសេសបស្ចិមប្រទេស នឹងប្រកាន់យកឥរិយាបថបែបណា នៅចំពោះមុខស្ថានភាពពុះកញ្ជ្រោលក្តាប់មិនបានទាល់តែសោះនៃភូមិភាគ ដើមបូព៌ា?
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ