ម៉ាលី៖លោកប្រធានាធិបតីប្រកាសបទឈប់បាញ់ បន្ទាប់ពីទ័ពរដ្ឋាភិបាលចាញ់ពួកឧទ្ទាមតួរ៉ែក !
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៤:២៩
នៅក្នុងប្រទេសម៉ាលី រដ្ឋាភិបាលបានបើកប្រតិបត្តិការវាយប្រហារលើពួកឧទ្ទាមតួរ៉ែក (Touaregs) នៅយប់ថ្ងៃពុធ ទី២១ ឧសភាក្នុងគោលដៅរំដោះរដ្ឋគីដាល់ស្ថិតប៉ែកឦសាន។ ប្រតិបត្តិការវាយប្រហារនេះបានធ្វើឡើង បន្ទាប់ពីមានការផ្ទុះអាវុធដាក់គ្នាយ៉ាងហិង្សារវាងកម្លំាងរដ្ឋាភិបាល និងពួកឧទ្ទាមកាលពីថ្ងៃទី១៧ ឧសភាកន្លងទៅដែលបណ្តាលឲ្យមានមនុស្សស្លាប់ជាង ៣០នាក់ ព្រមទំាងរបួសជាច្រើននាក់ផ្សេងទៀត។ បន្ទាប់ពីបានប្រឈមមុខដាក់គ្នាអស់រយៈពេលជាច្រើនម៉ោងមក ទ័ពរដ្ឋាភិបាលហាក់ដូចជាបានចាញ់ច្រាបនឹងឥទ្ធិពលរបស់ពួកឧទ្ទាមតួរ៉ែក រួចក៏ត្រូវបានដកចេញពីរដ្ឋគីដាល់តែម្តង។ ប្រតិកម្មភ្លាមៗ លោកប្រធានាធិបតីម៉ាលីបានប្រកាសឲ្យមានបទឈប់បាញ់។ ព្រឹត្តិការណ៍ថ្មីនេះនឹងធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងស្វែងរកសន្តិភាពរវាងរដ្ឋាភិបាលទីក្រុងបាម៉ាកូ និងចលនាជាតិដើម្បីរំដោះដែនដីអាហ្សាវ៉ាដ (Azawad)។
ឈើគូសតែដើម វាគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីបង្កាត់ភ្លើងឲ្យឆេះយ៉ាងសន្ធោសន្ធៅបាន។ អ្វីៗបានចាប់ផ្តើមដំបូងនៅថ្ងៃទី១៧ ឧសភា ថ្ងៃនៃដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តីម៉ាលីមូសសា ម៉ារ៉ានៅក្នុងរដ្ឋគីដាល់ស្ថិតប៉ែកឦសានប្រទេស។ ក្នុងនាមជាប្រមុខរដ្ឋាភិបាលម្នាក់ លោកមូសសា ម៉ារ៉ាមានសិទ្ធិចុះទៅទស្សនកិច្ចទីកន្លែងណាក៏បានដែរឲ្យតែជាដែនដីស្ថិតក្រោមអធិបតេយ្យរបស់ប្រទេសម៉ាលី។ ប៉ុន្តែគេអាចនិយាយបានថា នៅតំបន់ប៉ែកឦសាន ពិសេសរដ្ឋគីដាល់ គឺជាដែនដីពិសេសមួយដែលបាន និងកំពុងបន្តញំាញីដោយពួកឧទ្ទាមតួរ៉ែក។ ជាក់ស្តែងនៅពេលដែលលោកមូសសា ម៉ារ៉ាបានដាក់ជើងជាន់ទឹកដីគីដាល់ភ្លាម ក៏ស្រាប់តែមានការវាយប្រហារពីក្រុមឧទ្ទាមតែម្តង។ ការប្រឈមមុខដាក់គ្នារវាងទ័ពរដ្ឋាភិបាល និងពួកឧទ្ទាមពេលនោះបានបណ្តាលឲ្យមានមនុស្សស្លាប់ជាង ៣០នាក់ និងរងរបួសជាច្រើននាក់ផ្សេងទៀត។
គឺនៅថ្ងៃដដែលនោះឯងដែលលោកនាយករដ្ឋមន្រ្តីមូសសា ម៉ារ៉ាបានប្រកាសធ្វើសង្រ្គាមប្រឆំាងនឹងពួកឧទ្ទាមតួរ៉ែកជាចំហតែម្តង។ ៣ថ្ងៃក្រោយមក គីដាល់ក៏បានក្លាយជាសមរភូមិប្រយុទ្ធរវាងទ័ពរដ្ឋាភិបាល និងពួកឧទ្ទាម។ អ្វីជាការកត់សម្គាល់ ការបើកប្រតិបត្តិការវាយប្រហារលើពួកឧទ្ទាមក្នុងរដ្ឋគីដាល់ពេលនេះត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលទីក្រុងបាម៉ាកូសម្រេចតែម្នាក់ឯង ដោយមិនបានសួរយោបល់ ឬមួយក៏ជូនដំណឹងដល់បេសកកម្មស៊ែរវ៉ាល់ (Serval) ឬមួយក៏បេសកកម្មមីនុសា (Minusma) ជាមុនទេ។ គួររម្លឹកជូនថា បេសកកម្មស៊ែរវ៉ាល់ (Serval) ជាបេសសកម្មរបស់បារំាងក្នុងការជួយម៉ាលីកុំឲ្យធ្លាក់ក្នុងកណ្តាប់របស់ពួកឧទ្ទាមអ៊ីស្លាមនិយមជ្រុល រីឯបេសកកម្មមីនុសា (Minusma) គឺជាបេសកកម្មរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិក្នុងការស្វែងរកសន្តិភាពឲ្យប្រទេសម៉ាលី។ សព្វថ្ងៃនេះ Minusma មានបុគ្គលិកមួកខៀវប្រមាណជា ១ ១០០នាក់ដែលគ្មានតួនាទីជាអ្នកចេញមុខប្រយុទ្ធទល់នឹងពួកឧទ្ទាមផ្ទាល់ទេ តែជួយគំាទ្រដល់កម្លំាងរដ្ឋាភិបាលម៉ាលី។
បន្ទាប់ពីបានប្រឈមមុខដាក់គ្នារយៈពេល ៥ម៉ោងមក ទ័ពរដ្ឋាភិបាលក៏ត្រូវបានក្រុមប្រដាប់អាវុធរបស់ពួកឧទ្ទាមវាយបណ្តេញចេញពីគីដាល់យ៉ាងអាម៉ាស់មុខ។ នៅទីបំផុត រដ្ឋាភិបាលទីក្រុងបាម៉ាកូក៏បានប្រកាសឲ្យមានបទឈប់បាញ់ជាបន្ទាន់មួយ។ ការប្រកាសឲ្យមានបទឈប់បាញ់ពីសំណាក់ទីក្រុងបាម៉ាកូបានធ្វើឡើង បន្ទាប់ពីលោកអគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិបាន គីមូនបានស្នើឲ្យមានការឈប់បាញ់គ្នាជាបន្ទាន់។ សម្រាប់លោកបាន គីមូន ប្រតិបត្តិការយោធារបស់ទីក្រុងបាម៉ាកូអាចនឹងជម្រុញឲ្យមានការវិលត្រឡប់វិញនូវជម្លោះនៅតំបន់ប៉ែកខាងជើង ពិសេសបង្កឲ្យមានភាពល្អក់ កករនៅក្នុងកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងអស់រយៈពេលជាច្រើនឆ្នំាក្នុងការនំាភាគីជម្លោះទំាងពីរមកកាន់តុចរចា។ តែយ៉ាងណាក៏ដោយ បរាជ័យរបស់កម្លំាងរដ្ឋាភិបាលនៅចំពោះមុខក្រុមប្រដាប់អាវុធក្នុងរដ្ឋគីដាល់ពេលនេះស បញ្ជាក់ឲ្យឃើញថា ផ្លូវសន្តិភាពដែលគូបដិបក្ខទំាងពីរត្រូវដើរនៅវែងឆ្ងាយនៅឡើយ។
សូមជម្រាបជូនថា សង្រ្គាមស៊ីវិលនៅក្នុងប្រទេសម៉ាលី គឺជាជម្លោះប្រដាប់អាវុធយ៉ាងហិង្សារវាងកម្លំាងរដ្ឋាភិបាល និងក្រុមឧទ្ទាមតួរ៉ែកនៅតំបន់ប៉ែកខាងជើង។ តួរ៉ែក គឺជាក្រុមឧទ្ទាមប្រដាប់អាវុធដែលកើតចេញពីចលនាជាតិដើម្បីរំដោះដែនដីអាហ្សាវ៉ាដ និងឧត្តមក្រុមប្រឹក្សាដើម្បីឯកភាពដែនដីអាហ្សវ៉ាដ។ អាហ្សាវ៉ាដ ជាដែនដីដែលផ្តុំដោយតំបន់ ៣ ខុសគ្នា គឺតំបន់គីដាល់ តុំប៊ូទូ និងហ្កាវ។ តំាងពីក្រោយការវាយប្រហារលើបន្ទាយទាហានរដ្ឋាភិបាលក្នុងថ្ងៃទី ១៧ មករា ឆ្នំា ២០១២ មក ក្រុមឧទ្ទាមតួរ៉ែកក៏បានប្រកាសបញ្ឈប់អធិករយោធាទល់នឹងកម្លំាងរដ្ឋាភិបាល និងបានប្រកាសឯករាជ្យភាពនៅដែនដីអាហ្សាវ៉ាដ។ តែតំាងពីពេលនោះមក ទីក្រុងបាម៉ាកូនៅតែបន្តព្យាយាមដណ្តើមយកដែនដីគីដាល់ត្រឡប់វិញ។
គឺទើបតែនៅក្នុងខែមិថុនាឆ្នំា ២០១៣ កន្លងទៅទេ ដែលភាគីជម្លោះបានយល់ព្រមអង្គុយចរចាគ្នា ដោយជ្រើសយកទីក្រុងអៅហ្គាឌូហ្គូ ប្រទេសបួគីណាហ្វាសូ ជាទីកន្លែងចរចា។ កិច្ចព្រមព្រៀងមួយដែលមាន ១២ទំព័រ និង ២៥មាត្រាត្រូវបានភាគីជម្លោះទំាងពីរចុះហត្ថលេខា ក្រោមអន្តរការីរបស់លោកប្រធានាធិបតីបួគីណាហ្វាសូ ប៊្លេស កុំប៉ាអូរ៉េ។ កិច្ចព្រមព្រៀងនេះ គឺជាលទ្ធផលបានមកពីការធ្វើសម្បទានឲ្យគ្នាទៅមក ទៅមក និងដោយមានការជួយជ្រោមជ្រែងពីសហគមន៍អន្តរជាតិផងដែរ។ សហគមន៍អន្តរជាតិបានចំណាយពេលរាប់សិបឆ្នំា ទំរំាតែអាចជំនះភាគីជម្លោះទំាងពីរឲ្យចូលតុចរចាបាន។ កិច្ចព្រមព្រៀងមានហើយ តែការអនុវត្តន៍ជាក់ស្តែងហាក់ដូចជាត្រូវបានគ្រប់គ្នាបំភ្លេចចោលទៅវិញ។
ល្បែងដែលភាគីនីមួយៗបាន និងកំពុងបន្តលេងនាពេលនេះ ពិតជាល្បែងមួយដ៏គ្រោះថ្នាក់ខ្លំាងណាស់សម្រាប់ប្រទេសជាតិ៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ