បើធ្វើអត្តសញ្ញាណបណ្ណប្រគេនព្រះសង្ឃ តើអាចផ្លាស់ប្តូរសំឡេងឆ្នោតដែរឬទេ?
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៤:៤៩
ចំនួនព្រះសង្ឃនៅស្រុកខ្មែរ មានជាង៥ម៉ឺនអង្គ។ ក្នុងនោះគឺមានព្រះសង្ឃ តែជាង៨ពាន់៨រយអង្គ តែប៉ុណ្ណោះ ដែលបានចុះឈ្មោះបោះឆ្នោតឃុំសង្កាត់។ ការមិនសូវមានសង្ឃទៅចុះឈ្មោះបោះឆ្នោតច្រើន គឺអាចមកពីការហាមប្រាមរបស់មន្ត្រីសង្ឃជាន់ខ្ពស់ និងមកពីគ្មានអត្តសញ្ញាណប័ណ្ណ ដែលជាឯកសារចម្បងបម្រើឲ្យការចុះឈ្មោះបោះឆ្នោត។ ដូច្នេះសួរថា បើគេធ្វើអត្តសញ្ញាណបណ្ណប្រគេនព្រះសង្ឃ តើអាចនឹងផ្លាស់ប្តូរសំឡេងឆ្នោតដែរឬទេ?
ព្រះសង្ឃមានតែជាង ៨ ៨០០ អង្គ តែប៉ុណ្ណោះ ក្នុងចំណោមព្រះសង្ឃទាំងជាង៥ម៉ឺនអង្គ ដែលបានចុះឈ្មោះបោះឆ្នោតក្រុមប្រឹក្សាសង្កាត់ សម្រាប់ឆ្នាំ២០១៧នេះ។ មានមូលហេតុច្រើនយ៉ាងដែលបណ្តាលឲ្យព្រះសង្ឃទៅចុះឈ្មោះបោះឆ្នោត បានតិចតួចយ៉ាងដូច្នេះ។
បញ្ហាចម្បងទី១ គឺមកពីគ្មានអត្តសញ្ញាណប័ណ្ណ ដែលជាឯកសារចម្បងបម្រើឲ្យការចុះឈ្មោះបោះឆ្នោត។ ព្រះសង្ឃភាគច្រើននៅស្រុកខ្មែរ គឺគ្មានអត្តសញ្ញាណបណ្ណទេ មានតែបណ្ណសម្គាល់ភេទអ្នកបួស គឺព្រះឆាយា សម្រាប់ព្រះភិក្ខុ ហើយសង្ឈដីកា សម្រាប់សមណេរ។
បញ្ហាទី២ គឺមានការអំពាវវនាវណែនាំពីសំណាក់មន្ត្រីសង្ឃខ្ពស់ជាន់ខ្ពស់ នៅក្នុងអនុសំវច្ចរៈមហាសន្និបាតសង្ឃ ប្រជុំមន្ត្រីសង្ឃទូទាំងប្រទេស ដែលចេញសង្ឃប្រកាស មិនឲ្យព្រះសង្ឃប្រលូកប្រឡាក់ពាក់ព័ន្ធនឹងរឿងនយោបាយ ហើយគួរតម្កល់នៅជាទីស្អាតស្អំ និងជាអព្យាក្រឹត្យ។
ទី៣ ព្រះសង្ឃអង្គខ្លះដែលមានមនសិការស្ទុះស្ទាទៅចុះឈ្មោះបោះឆ្នោតដែរ តែគ្មានឯកសារគ្រប់គ្រាន់ គ្មានសំបុត្រកំណើត គ្មានការបញ្ជាក់ទីលំនៅជាដើម។ ចូរកុំភ្លេចថា សង្ឃភាពច្រើន ពេលបួសហើយ គឺច្រើនតែបានផ្លាស់ប្តូរវត្ត ឬផ្ទេរវត្តអារាមពីជនបទទៅគង់នៅវត្តក្នុងទីក្រុង ឬទីប្រជុំជន ដើម្បីបានបន្តការសិក្សាជ្រៅជ្រះ។ ដូច្នេះ ការបញ្ជាក់ឯកសារនានា បើគ្មានការឯកភាព ឬជួយសម្របសម្រួលពីព្រះចៅអធិការវត្ត ឬអ្នកធានាផ្សេងៗទេ គឺជាការលំបាកណាស់។
ទី៤ ទៀតសោត គឺទាក់ទងនឹងឆន្ទៈនៅក្នុងចូលរួមទៅចុះឈ្មោះបោះឆ្នោតតែម្តង។ ព្រះសង្ឃខ្លះ យល់ឃើញពីភាពស្មុគស្មាញចំពោះសំណុំបែបបទឯកសារនានា ដែលបម្រើឲ្យការបោះឆ្នោតរបស់ខ្លួន គឺមិនគ្រប់គ្រាន់ ហើយក៏មិននឹកនា ឬក៏មិនខ្នះខ្នែងទៅចុះឈ្មោះតែម្តង។ ប៉ុន្តែសង្ឃអង្គខ្លះ ក៏ខំខ្នះខ្នែងទៅចុះឈ្មោះបោះឆ្នោតដែរ តែពុំមានលិខិតស្នាមត្រឹមត្រូវ បានត្រូវបាត់បង់សិទ្ធិចុះឈ្មោះ ក៏មានដែរ។
ហើយចុងក្រោយគឺពាក់ព័ន្ធនឹងផ្នត់ទម្លាប់ និងគំនិតរបស់សង្គមមនុស្ស គឺនៅតែបន្តគិតថា ព្រះសង្ឃមិនគួរចូលរួមនៅក្នុងសកម្មភាពនយោបាយនោះទេ។ ក៏ប៉ុន្តែ ជាផ្លូវការ ចំពោះច្បាប់រដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងច្បាប់បោះឆ្នោតរបស់ជាតិខ្មែរ គឺគ្មានមាត្រាណាមួយហាមប្រាមនោះឡើយ។ ព្រះសង្ឃក៏ដូចពលរដ្ឋទូទៅដែរ មានសិទ្ធិចុះឈ្មោះបោះឆ្នោត និងសិទ្ធិទៅបោះឆ្នោត ឲ្យតែមានអត្តសញ្ញាណបណ្ណ និងឯកសារត្រឹមត្រូវ។
ដូច្នេះ សួរថា ប្រសិនបើអាជ្ញធររដ្ឋសម្រេចធ្វើអត្តសញ្ញាណបណ្ណប្រគេនព្រះសង្ឃ តើអាចនឹងធ្វើឲ្យប្រែប្រួលសំឡេងឆ្នោត ឬបង្កើតអាសនៈសភាដែរឬទេ?
ចម្លើយតាមព្រះសង្ឃមួយចំនួន និងរាប់ទាំងមន្ត្រីសង្ឃជាន់ខ្ពស់ផង គឺការធ្វើអត្តសញ្ញាណបណ្ណ ទទួលស្គាល់ភេទអ្នកបួស ថាបានកើតនៅលើទឹកដីនេះនិងមានសញ្ជាតិខ្មែរដែរនោះ គឺគ្មានការខុសឆ្គងទៅនឹងធម្មវិន័យអ្វីទេ។ ព្រះសង្ឃដែលប្រសូត្រលើទឹកដីខ្មែរ គឺគួរមានអត្តសញ្ញាណបណ្ណសញ្ជាតិខ្មែរដូចពលរដ្ឋខ្មែរទូទៅដែរ។
ម្យ៉ាងឆ្លើយថាបើសង្ឃមានអត្តសញ្ញាណបណ្ណ ហើយសិទ្ធិទូលំទូលាយចូលរួមបោះឆ្នោតទៀតនោះ គឺអាចធ្វើឲ្យសំឡេងឆ្នោតផ្លាស់ប្តូរ ឬបង្កើតអាសនៈសភាយ៉ាងណានោះ ក៏មិនទាន់ប្រាកដដែរ។ ដ្បិតថា តាមលក្ខណៈបច្ចេកទេស គឺអាចមានភាពលំបាកស្មុគស្មាញក្នុងការគណនារបាយសង្ឃ។ ក៏ប៉ុន្តែ ជាក់ស្តែង ច្បាស់ណាស់ ចំពោះការបោះឆ្នោតឃុំសង្កាត់ គឺនឹងត្រូវបូកជាមួយសំឡេងពលរដ្ឋទូទៅដែរ។ ចំណែកចំពោះការបោះឆ្នោតជាតិវិញ ចំនួនព្រះសង្ឃ ប្រមាណជាង៥ម៉ឺន ចំនួនប៉ុណ្ណេះ គឺអាចស្មើ១កៅអីដែរ។ នេះបើតាមការគន់គូររបស់អ្នកនាំពាក្យគ.ជ.ប.។
ដូច្នេះ បើព្រះសង្ឃនៅទៅទូទាំងប្រទេស ទៅចុះឈ្មោះបោះឆ្នោត និងបោះឆ្នោតបានច្រើនអង្គ នោះ ទោះតិចឬច្រើន ច្បាស់ជា សំឡេងឆ្នោត អាចនឹងថែម ឬថយខ្លះ ចំពោះតំណាងបក្សនយោបាយណាមួយជាប្រាកដ។
ហើយវានឹងប្រែប្រួលទៅទៀត ទៅតាមឆន្ទៈ ជីវភាព និងការអប់រំរបស់សង្ឃ។ ព្រោះថា បើព្រះសង្ឃគង់នៅវត្តអារាមណាដែលមានការគំរាមតឹងតែង និងជួបអត្តខាត់ ទំនងជានឹងចង់ផ្លាសប្តូរស្ថានភាពខ្លះដែរ។
ហើយសង្ឃខ្លះទៀត ដែលមានសីលធម៌ខ្ពស់ និងបានទទួលការអប់រំជ្រៅជ្រះ ហើយបើពេលទទួលសិទ្ធិពេញទីសម្រាប់ចូលរួមសកម្មភាពនយោបាយទៀតនោះ លោកអាចនឹងចូលរួមទេសនាពន្យល់ពលរដ្ឋជាទូទៅ ឲ្យចូលរួមបោះឆ្នោតបានកាន់តែច្រើន។ ហើយទីបំផុត សំឡេងឆ្នោត អាចនឹងរឹងតែផ្លាស់ប្តូរថែមទៀត។
យ៉ាងណាក៏ដោយ ការធ្វើអត្តសញ្ញាណបណ្ណប្រគេនសង្ឃ អាចឲ្យសង្ឃចុះឈ្មោះ និងបោះឆ្នោតបានកាន់តែទូលំទូលាយ នឹងកាន់តែធ្វើឲ្យការចូលរួមគោរពសិទ្ធិបោះឆ្នោតរបស់ពលរដ្ឋបានកាន់តែច្រើន ហើយនេះក៏ជាចន្ទល់ នៃប្រជាធិបតេយ្យ របស់ខ្មែរ ទៅថ្ងៃខាងមុខ ៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ