នៅថ្ងៃសុក្រទី១៣ ខែវិច្ឆិកា តុលាការក្រុងភ្នំពេញបានចេញដីកាបង្គាប់ឲ្យចាប់ខ្លួនលោកសម រង្ស៊ី ប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ។ដីកានេះគឺជាការចាប់ផ្តើមអនុវត្តន៍សាលក្រមកាលពីជាងបួនឆ្នាំមុន។ ដីកាបង្គាប់ឲ្យចាប់ខ្លួនលោកសម រង្ស៊ី នេះបានបង្ហាញពីប្រៀបនយោបាយរបស់គណបក្សកាន់អំណាចផង បានបង្ហាញពីចំណុចខ្សោយរបស់គណបក្សប្រឆាំងផងនិងបានបង្ហាញពីការដើរថយក្រោយនៃសិល្បៈនយោបាយនៅកម្ពុជាផងដែរ។
ដីកាបង្គាប់ឲ្យសមត្ថកិច្ចចាប់ខ្លួនលោកសម រង្ស៊ី ពីបទបរិហាកេរ្តិ៍លោក ហោ ណាំហុង រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងការបរទេសជាសាធារណៈ និងញុះញង់ឲ្យមានការរើសអើង ធ្វើឡើងបួនឆ្នាំក្រោយពីសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញផ្តន្ទាទោសមេដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំងរូបនេះអោយជាប់ពន្ធនាគារចំនួនពីរឆ្នាំ និងធ្វើឡើងបីឆ្នាំក្រោយពីសាលាឧទ្ធរណ៍តម្កល់ការផ្តន្ទាទោសដដែលប្រឆាំងលោកសម រង្ស៊ី។ មូលហេតុនៃការដាក់ទោសក្រោយពីលោក សម រង្ស៊ី ថ្លែងនៅសារមន្ទីរជើងឯកកាលពីឆ្នាំ២០០៨ថាលោក ហោ ណាំហុង ជាអតីតមេគុកបឹងត្របែកក្នុងសម័យខ្មែរក្រហម។
ក៏ប៉ុន្តែសាលក្រមនិងសាលដីការបស់តុលាការទាំងពីរលំដាប់មិនត្រូវបានអនុវត្តន៍នោះទេ។មូលហេតុមានពីរ។ គឺទី១ កាលនោះលោកសម រង្ស៊ី បាននិរទេសខ្លួនទៅក្រៅប្រទេសដើម្បីគេចចេញពីការតាប់ខ្លួនចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០០៩ម្ល៉េះ និងទី២ សាលក្រមនិងសាលដីកាទាំងពីរមិនត្រូវបានអនុវត្តន៍ដោយសារតែមានការសម្រុះសម្រួលនយោបាយរវាងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជានិងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិដើម្បីបើកផ្លូវឲ្យលោកសម រង្ស៊ី មានលទ្ធភាពវិលត្រឡប់មកកម្ពុជាវិញនិងបានចូលរួមការបោះឆ្នោត ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៣។
ប៉ុន្តែសំណូរសូរថាតើហេតុអ្វីបានជាត្រូវការពេលវេលាយូរម្ល៉េះដើម្បីអនុវត្តន៍សេចក្តីសម្រេចរបស់តុលាការខាងលើនេះ?
មានមូលហេតុសមស្របជាច្រើនដែលគេអាចលើកមកពន្យល់ព្រឹត្តិការណ៍នេះ។ប៉ុន្តែកត្តាសត្យានុម័តមួយនៅក្នុងនយោបាយនោះគឺថាការអនុវត្តន៍សាលក្រមនិងសាលដីកាតុលាការប្រឆាំងលោកសម រង្ស៊ី នៅពេលនេះគឺជាអត្ថន័យនយោបាយមួយយ៉ាងពិតប្រាកដ។ នោះគឺជាចំណងមួយដែលនៅសេសសល់ពីកិច្ចព្រមព្រាងនយោបាយរវាងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជានិងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ។ ពោលគឺកិច្ចព្រមព្រាងសម្រួលនយោបាយដែលសំដៅលើកលែងទោសលោកសម រង្ស៊ី ដើម្បីឲ្យលោកអាចវិលត្រឡប់ចូលកម្ពុជាវិញដោយរលូននិងសុវត្ថិភាព ប៉ុន្តែការលើកលែងទោសនោះមិនបាននិយាយពីការលុបចោលឬការសំអាតរាល់ការចោទប្រកាន់លើមេដឹកនាំបក្សប្រឆាំងនោះទេ។
ត្រង់ចំណុចនេះគេបានមើលឃើញពីភាពវ័យឆ្លាតរបស់គណបក្សកាន់អំណាចក្នុងការរក្សាកូនអុកមួយទុកលេងជាមួយបក្សប្រឆាំងក្នុងពេលចាំបាច់។ ប៉ុន្តែវាក៏បានបង្ហាញពីភាពចន្លោះប្រហោង ការធ្វេសប្រហែស មើលមិនគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ គិតមិនបានវែងឆ្ងាយ មិនបានចងទុកនៅក្នុងកិច្ចព្រមព្រាងនយោបាយនិងមិនបានស្រាយទុកឲ្យស្រេចបាច់ដើម្បីបញ្ចៀសបញ្ហាសម្រាប់ថ្ងៃខាងមុខដែលនឹងអាចកើតឡើងជាយថាហេតុ របស់គណបក្សប្រឆាំង។
យ៉ាងណាក៏ដោយការអនុវត្តសាលក្រមតុលាការប្រឆាំងមេដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំងនៅពេលនេះក៏ជាគន្លឹះមួយរារាំងមិនឲ្យលោកសម រង្ស៊ី វិលចូលស្រុកនៅក្នុងពេលដែលលោកសម រង្ស៊ី កំពុងបំពេញបេសកកម្មនៅក្រៅប្រទេស។ ហើយធ្វើឲ្យមេដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំងបាត់បង់ឱកាសមួយផ្នែកក្នុងការដឹកនាំគណបក្សដោយផ្ទាល់នៅពេលដែលការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់នឹងប្រព្រឹត្តិទៅនៅឆ្នាំ២០១៧។ ហើយលោកសម រង្ស៊ី អាចនឹងមិនមានឱកាសជាន់ដីកម្ពុជាបានរហូតដល់កៀកពេលបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្រ្តឆ្នាំ២០១៨ បើសិនជាមិនមានដំណោះស្រាយនយោបាយប្រកបដោយប្រសិទ្ធិភាពនោះទេ។
បន្ថែមពីនោះទៀតការអនុវត្តសាលក្រមតុលាការបង្ហាញពីនយោបាយដើរថយក្រោយមួយរបស់កម្ពុជា។ ពីព្រោះថាអ្នកនយោបាយបានជ្រើសរើសការវិលត្រឡប់មករកបញ្ហាចាស់ដើម្បីជាដើមទុនប្រជែងគ្នា។ វាគឺជាគន្លឹះវិជ្ជមានដើម្បីភាពឈ្នះ ប៉ុន្តែមិនមែនជាគំរូល្អនៃជ័យជំនះទេព្រោះថាកត្តាបែបនេះមិនបានបង្ហាញពីភាពប្រសើរនៃនយោបាយឡើយ ហើយវាក៏មិនបានបង្ហាញពីការផ្សះផ្សារពិតប្រាកដមួយនៅក្នុងនយោបាយខ្មែរនោះដែរ។ ប៉ុន្តែប្រការនេះអាចកើតទៅបានទំនងជាបណ្តាលមកពីការវាយប្រហារមិនតមសំដីរបស់បក្សប្រឆាំងតាមរូបភាពមួយចំនួនផងដែរ។ ដ្បិតវោហាស័ព្ទក្នុងនយោបាយអាចជាការយកប្រៀបលើគ្នា ហើយវាក៏អាចជាភ្លើងដុតបញ្ឆេះនយោបាយផងដែរ។
ហើយផលវិបាកនៃការដោះស្រាយបញ្ហាបែបនេះនឹងជះឥទ្ធិពលជាអវិជ្ជមានដល់គោលដៅកំណែទម្រង់ប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌ ហើយធ្វើឲ្យប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌នៅតែស្ថិតនៅក្រោមការចោទប្រកាន់ទាក់ទងទៅនឹងអព្យាក្រិតភាពចំពោះអំណាចនយោបាយ។ បន្ថែមពីនោះទៀតការអនុវត្តសាលក្រមប្រឆាំងលោកសម រង្ស៊ី នៅពេលនេះ ចង់ឬមិនចង់នឹងជះឥទ្ធិពលដល់កិត្តស័ព្ទរបស់រដ្ឋសភាព្រោះរដ្ឋសភាដែលត្រូវដើរតាមគន្លងនយោបាយ។
ដូច្នេះដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាខាងលើនេះ គួរគប្បីបក្សនយោបាយនីមួយៗធ្វើដំណើរត្រង់ទៅមុខ ឈប់វិលវុលក្នុងអតីតកាល ហើយគួរដោះស្រាយ បញ្ហាមួយដំណាក់កាលម្តងៗឲ្យបានច្បាស់លាស់និងជាក់លាក់។ បក្សនយោបាយឬអ្នកដឹកនាំនយោបាយគួរកំណត់ព្រំដែនវោហាសាស្ត្រណាដែលអាចជាឧបករណ៍បង្កហេតុឲ្យគ្នាទៅវិញទៅមកដែលជាមូលដ្ឋាននៃការយកចាញ់ឈ្នះគ្នាគ្មានដែនកំណត់។
បន្ថែមពីនោះទៀតអ្នកនយោបាយឬបក្សនយោបាយគួរតែអភិវឌ្ឍន៍ផ្នែកនយោបាយសម្រាប់ជាមូលដ្ឋាននៃការអភិវឌ្ឍន៍ផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចដ្បិតរាល់ការប៉ះទង្គិចផ្នែកនយោបាយនឹងនាំឲ្យមានការភ័យខ្លាចផ្នែកធុរកិច្ចជាចាំបាច់៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ