៣ឆ្នាំក្រោយរបបកាដាហ្វ៊ីដួលរលំ លីប៊ីធ្លាក់ក្នុងភាពជ្រួលច្របល់ជាថ្មី កំហុសអ្នកណា ?
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៤:២០
ជាង២សប្តាហ៍មកនេះ ប្រទេសលីប៊ីបានធ្លាក់ក្នុងវិបត្តិហិង្សាជាថ្មី បង្កឡើងដោយការប្រយុទ្ធរវាងក្រុមដែលកំពុងប្រជែងគ្នាក្នុងស្រុក ក្នុងនោះក៏មានកងទ័ពចូលប្រយុទ្ធផងដែរ ពិសេសនៅភាគខាងត្បូងរដ្ឋធានីទ្រីប៉ូលីតែម្តង។ កាលពីថ្ងៃអាទិត្យ មានការបាញ់រ៉ុកកែតច្រើន ទៅលើតំបន់មានប្រជាជនរស់នៅមួយកន្លែង ស្ថិតនៅភាគខាងត្បូងក្រុងទ្រីប៉ូលី ធ្វើអោយអ្នកបំរើការជនជាតិអេហ្ស៊ីប២៣នាក់ ស្លាប់។ គ្រាន់តែ២សប្តាហ៍ ការប្រយុទ្ធគ្នាបានសម្លាប់មនុស្សជាង១០០នាក់។ ដោយសារអសន្តិសុខ និងខ្លាចមានការចាប់ជំរិត ប្រទេសអឺរ៉ុបជាច្រើនដូចជាអាមេរិក បារាំង អង់គ្លេស អាល្លឺម៉ង់ បានអំពាវនាវ រឺក៏ជម្លៀសពលរដ្ឋខ្លួនចាកចេញពីលីប៊ីយ៉ាងបន្ទាន់។ អង្គការសហប្រជាជាតិបានជម្លៀសបុគ្គលិកការងារខ្លួនចេញពីលីប៊ី តាំងពីពេលហិង្សាកើតឡើងដំបូងទីម្ល៉េះ។
រដ្ឋាភិបាលលីប៊ី កើតចេញពីបដិវត្តផ្តួលរលំរបបលោកកាដាហ្វ៊ី គ្មានទឹកមាត់ប្រៃបិទបញ្ចប់ហិង្សាក្នុងស្រុកទេ សូម្បីកងទ័ពក្នុងស្រុកដែលចូលប្រយុទ្ធនឹងក្រុមឧទ្ទាមក៏មិនខ្ចីស្តាប់រដ្ឋអំណាចដែរ។ រដ្ឋាភិបាលបានអំពាវនាវអោយគ្រប់ដៃគូប្រយុទ្ធ បញ្ឈប់ការវាយប្រហារគ្នា តែពេលនេះ គ្មានអ្នកណាស្តាប់អ្នកណាទេ។ ជាង២សប្តាហ៍មកនេះ ក្រុមប្រយុទ្ធមកពីក្រុងហ្សិនតិន នៅភាគខាងត្បូងក្រុងទ្រីប៉ូលី និងក្រុមប្រយុទ្ធមកពីក្រុងមីស្រាតា ជាក្រុងស្ថិតនៅឆ្នេរភាគខាងកើត បានបាញ់គ្នា ដណ្តើមកាន់កាប់អាកាសយានដ្ឋានរដ្ឋធានីទ្រីប៉ូលី។
ក្រុងបិនហ្កាហ្ស៊ី ជាក្រុងសំខាន់ទី២ ក៏រងហិង្សាប្រយុទ្ធរវាងកងទ័ពនិងក្រុមអ៊ីស្លាមជ្រុលនិយមដែរ។ ទាហានច្រើននាក់បានស្លាប់ ក្នុងការវាយប្រហារនេះ។ តាំងពីរបបលោកកាដាហ្វ៊ី ដួលរលំនៅឆ្នាំ២០១១ មក ក្រុងបិនហ្កាហ្ស៊ីជួបហិង្សាស្ទើរតែរាល់ថ្ងៃ។ កងទ័ពប្រយុទ្ធជាមួយក្រុមជ្រុលនិយមជាច្រើន ក្នុងនោះក៏មានក្រុមអាន់សា អាល់ស្ហារីយ៉ា ដែលអាមេរិកចាត់ទុកជាក្រុមភេរវជនដែរ។ ដោយឡែក ក្រុមអាន់សានេះធ្លាប់ជាប្រយុទ្ធនឹងរបបលោកខាដាហ្វ៊ីដែរ។
ទន្ទឹមនេះដែរ ឃ្លាំងប្រេងក្នុងស្រុកកំពុងរងការគំរាមកំហែង។ កាលពីថ្ងៃអាទិត្យ កន្លែងស្តុកប្រេងរបស់ក្រុមហ៊ុនប្រេហ្កា នៅភាគខាងត្បូង ដែលមានបរិមាណប្រេងដល់ទៅ៦លានលីត្រនោះ បានរងអគ្គិភ័យ។ ថ្វីបើភ្លើងត្រូវបានពន្លត់ហើយក្តី ប្រទេសលីប៊ីជាជង្រុកប្រេងកាត អាចនឹងជួបវិបត្តិខ្វះប្រេងនៅពេលខាងមុខនេះ។ យោងតាមអ្នកវិភាគ មូលហេតុនៃការធ្លាក់ដុនដាបចុងក្រោយនេះ គឺបណ្តាលមកពីក្រុមអ៊ីស្លាមជ្រុលនិយម មិនព្រមទទួលយកបរាជ័យខ្លួនក្នុងការបោះឆ្នោតសភា ថ្ងៃ២៥មិថុនា ព្រោះថា បើតាមលទ្ធផលបោះឆ្នោត ក្រុមសេរីនិយមក្នុងស្រុកប្រហែលជាអ្នកទទួលជោគជ័យ។ ប្រហែលដូច្នេះហើយ ទើបក្រុមជ្រុលនិយមអ៊ីស្លាមសម្រេចប្រើអាវុធហិង្សា ជំរុញអោយលីប៊ីធ្លាក់ដុនដាបជាថ្មី។
របបដឹកនាំលោកកាដាហ្វ៊ី ដួលរលំទៅ៣ឆ្នាំទៅហើយ តែលីប៊ីងើបក្បាលមិនផុតពីអំពើហិង្សាសោះ។ សួរថា តើវាជាកំហុសអ្នកណា? បដិវត្តន៍ផ្តួលរបបកាដាហ្វ៊ី មានទិសដៅជួយលីប៊ីអោយងើបផុតពីរបបផ្តាច់ការ។ កាលពីឆ្នាំ២០១១ ក្រុមបះបោរដែលបានផ្តួលរលំលោកកាដាហ្វ៊ីទៀតសោត សុទ្ធតែមានជំនួយពីអង្គការអូតង់ ពីប្រទេសលោកខាងលិចធំៗ ដូចជាអាមេរិក បារាំង រឺក៏អង់គ្លេសជាដើម។ តែពេលនេះ សុខសន្តិភាពនិងប្រជាធិបតេយ្យហាក់នៅឆ្ងាយណាស់ ព្រោះថា សូម្បីតែតាមតំបន់មួយចំនួនជាតំបន់ដែលគ្មានអំពើហិង្សាសោះ ក៏មេដឹកនាំក្នុងតំបន់ប្រជែងគ្នា ដណ្តើមអំណាច ដណ្តើផលប្រយោជន៍គ្នាឥតឈប់ដែរ។
ក្នុងការប្រយុទ្ធនៅក្រុងទ្រីប៉ូលី ក្រុមអ៊ីស្លាមមកពីក្រុងហ្សិនតិន ដែលកំពុងកាន់កាប់អាកាសយានដ្ឋានក្រុងទ្រីប៉ូលីបច្ចុប្បន្ន និងក្រុមមីស្រាតា សុទ្ធតែជាក្រុមសំខាន់ៗដែលធ្លាប់ផ្តួលរបបលោកកាដាហ្វ៊ី។ តែក្រុមហ្សិនតិនត្រូវបានគេចោទថា មានសមាជិកជាទាហានរបស់លោកកាដាហ្វ៊ី។ ក្រុមហ្សិនតិនប្រហែលកំពុងចុះចូលជាមួយក្រុមលោកហាហ្វតា ជាមេបញ្ជាការកងទ័ពជាតិលីប៊ី នៅក្រុងបិនហ្កាហ្ស៊ី។ លោកហាហ្វតា បានប្រកាសបង្កើតកងទ័ពនេះខ្លួនឯង ដើម្បីកំចាត់ក្រុមអ៊ីស្លាមជ្រុលនិយម។ លោកហាហ្វតាសុំអោយគ្រប់ក្រុមចូលរួមប្រយុទ្ធក្រុមអ៊ីស្លាមជ្រុលនិយមជាមួយកងកម្លាំងរបស់លោក។ ប៉ុន្តែ ក្រុមមីស្រាតា ជាសត្រូវក្រុមហ្សិនតិន មិនទុកចិត្តលោកហាហ្វតាទេ ព្រោះថា លោកហាហ្វតាធ្លាប់ជាមិត្តនឹងមេផ្តាច់ការកាដាហ្វ៊ី មុននឹងលោកចូលទៅជិតស្និទ្ធជាមួយអាមេរិក។ ដូច្នេះ បើយើងមើលគូសត្រូវដែលស៊ីសាច់ហុតឈាមគ្នានៅលីប៊ីសព្វថ្ងៃ បើមិនមែនជាក្រុមអ៊ីស្លាមជ្រុលនិយម ក៏ជាអតីតទាហាន រឺអតីតមិត្តភក្តិរបបលោកកាដាហ្វ៊ីដែរ។ យើងអាចនិយាយបានថា ការប្រយុទ្ធគ្នាសព្វថ្ងៃ គឺជាការប្រយុទ្ធរវាងក្រុមបដិវត្តន៍ផ្តួលលោកកាដាហ្វ៊ី និងក្រុមអតីតទាហានលោកកាដាហ្វ៊ី។
យើងនៅចាំបានទៀតថា មេដឹកនាំយោធាក្រុមបះបោរដែលបានផ្តួលលោកកាដាហ្វ៊ី កាលពីឆ្នាំ២០១១ សុទ្ធតែជាសមាជិកក្រុមជីហាត។ ក្រុមបះបោរក៏មានសមាជិកជិតដិតជាមួយក្រុមភេរវជនអាល់កៃដាដែរ។ តែកាលណោះ អង្គការអូតង់ អាមេរិក បារាំង និងអង់គ្លេស សុទ្ធតែនាំគ្នាគាំទ្រជួយក្រុមបះបោរអោយទំលាក់លោកកាដាហ្វ៊ីពីអំណាច។ លោកកាដាហ្វ៊ីធ្លាក់ពីអំណាច ស្លាប់ផុតពីផែនដីដូចបំណងលោកខាងលិចហើយ ទុកអោយក្រុមមិត្តភក្តិរបស់អាល់កៃដា ឡើងចាង វ៉ៃគ្នាជាមួយអតីតទាហានលោកកាដាហ្វ៊ីវិញម្តង។ ពេលនេះ បើប្រទេសលោកខាងលិចភ័យខ្លួន ហើយជម្លៀសពលរដ្ឋចេញពីលីប៊ី ពួកគេមិនគួរទំលាក់កំហុសលើអស្ថិរភាពក្នុងស្រុកលីប៊ីសព្វថ្ងៃទេ ព្រោះថា ពួកគេសុទ្ធតែធ្លាប់គាំទ្រពួកបះបោរពាក់ព័ន្ធនឹងក្រុមអាល់កៃដា អោយកំចាត់លោកកាដាហ្វ៊ី៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ