បោះឆ្នោតប្រធានាធិបតីនៅស៊ីមបាវ៉េ៖ សេដ្ឋកិច្ច គឺជាប្រធានបទចម្បងសម្រាប់រូបប្រធានាធិបតីថ្មី
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់
ប្រជាជនស៊ីមបាវ៉េប្រមាណជាជាង ៦លាននាក់បានចូលរួមបោះឆ្នោតជ្រើសរើសប្រធានាធិបតីថ្មីកាលពីថ្ងៃពុធ ទី៣១ កក្កដា។ មានបេក្ខជនសំខាន់តែពីរនាក់គត់ដែលបានឈរឈ្មោះនៅក្នុងការបោះឆ្នោតនោះ គឺលោកប្រធានាធិបតីផុតអាណត្តិ Robert Mugabe និងនាយករដ្ឋមន្រ្តីរបស់គាត់គឺលោក Morgan Tsvangirai។ ខណៈនេះ គេនៅមិនទាន់ដឹងពីលទ្ធផលផ្លូវការនៅឡើយទេ តែគណបក្សរបស់លោក Robert Mugabe បានប្រកាសពីជោគជ័យរបស់ខ្លួន។ អ្វីជាការកត់សម្គាល់ យុទ្ធនាការបោះឆ្នោតឆ្នំានេះត្រូវបានបេក្ខជននីមួយៗផ្តោតសំខាន់លើប្រធានបទសេដ្ឋកិច្ច។
ពិតជាមិនមែនរឿងមួយគួរឲ្យភ្ញាក់ឡើយ ដែលលោកប្រធានាធិបតីផុតអាណត្តិ Robert Mugabe និងនាយករដ្ឋមន្រ្តីរបស់គាត់គឺលោក Morgan Tsvangirai បានប្រឈមមុខដាក់គ្នាដើម្បីដណ្តើមកៅអីប្រធានាធិបតីនៅក្នុងការបោះឆ្នោតឆ្នំានេះ។ មិនភ្ញាក់ផ្អើលព្រោះថា ទីមួយ ឥស្សរជនទំាងពីរនាក់គឺជាតួអង្គសំខាន់នៅក្នុងជីវិតនយោបាយរបស់ប្រជាជនស៊ីមបាវ៉េទូទៅ និងទីពីរ លោក Robert Mugabe និងលោក Morgan Tsvangirai គឺជាគូប្រជែងប្រវត្តិសាស្រ្តនៅក្នុងការបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតីនាពេលកន្លងមក ក្នុងឆ្នំា ២០០២ និង ២០០៨។ តែបញ្ហានៅត្រង់ថា លោក Robert Mugabe តែងតែទទួលបានជ័យជំនះលើលោក Morgan Tsvangirai ជានិច្ច។ មិនមែនជាជ័យជំនះដែលលោក Mugabe ទទួលបានតាមសម្លេងឆ្នោតត្រឹមត្រូវឡើយ តែដោយការលួចបន្លំ និងការប្រើកម្លំាងបាយលើដៃគូរបស់ខ្លួន។
នៅក្នុងការបោះឆ្នោតឆ្នំានេះ គូប្រជែងទំាងពីរនាក់បានវិលមកកាន់ឆាកប្រយុទ្ធជាថ្មីដោយលើកនេះ ម្នាក់ៗបាននំាគ្នាផ្តោតសំខាន់លើបញ្ហាសេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេស។ នេះក៏មិនមែនជារឿងចៃដន្យដែរ ព្រោះថា ជាមួយនឹងអត្រាអ្នកអត់ការងារធ្វើរហូតដល់ទៅ ៨០% និងចំនួនអ្នកបោះឆ្នោតថ្មីវ័យក្មេងជិត ១លាននាក់ដែលកំពុងសម្លឹងឃើញអនាគតរបស់ខ្លួនស្រពេចស្រពិលនោះ លោក Mugabe និងលោក Morgan ហាក់ដូចជាគ្មានជម្រើសអ្វីផ្សេង ក្រៅពីរឿងសេដ្ឋកិច្ចនោះទេ។ តែសំណួរដែលកំពុងចោទនោះគឺថា តើលោក Mugabe ឬមួយក៏លោក Morgan ដែលនឹងត្រូវក្លាយជាប្រធានាធិបតីថ្មីរបស់ប្រទេសស៊ីមបាវ៉េ ?
គួរជម្រាបជូនថា ជាវីរជនរំដោះប្រទេសស៊ីមបាវ៉េ លោក Robert Mugabe បានដឹកនំាប្រទេសស៊ីមបាវ៉េតំាងពីបានទទួលឯករាជ្យក្នុងឆ្នំា ១៩៨០ មកម្ល៉េះ មានន័យថា លោក Mugabe បានអង្គុយលើកៅអីប្រធានាធិបតីតំាងពី ៣៣ឆ្នំាមកហើយ។ ៣៣ឆ្នំាដែលស្ថានភាពសេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេសស៊ីមបាវ៉េបានស្គាល់ភាពរុងរឿងផង និងវិបត្តិផង។ ជាក់ស្តែងវិបត្តិរំាងស្ងួតក្នុងឆ្នំា ១៩៩២ និង ១៩៩៥ ដែលធ្វើស្ថានភាពសេដ្ឋកិច្ចធ្លាក់ដុនដាបយ៉ាងខ្លំាង។
ដើម្បីរំងាប់ភាពក្តៅក្រហាយកាន់តែខ្លំាងឡើងៗរបស់ប្រជាជន លោក Mugabe បានផ្តើមធ្វើកំណែទម្រង់ដីធ្លីក្នុងដំណាច់ទសវត្សឆ្នំា ៩០។ គោលដៅគឺដើម្បីកាត់បន្ថយគម្លាតដែលនៅសេសសល់ពីសម័យអាណានិគមនិយម។ នៅក្រោមសម័យអាណានិគម ប្រជាជនស្បែក ស តំណាងឲ្យ ១% នៃប្រជាជនស៊ីមបាវ៉េទំាងអស់ ក៏ប៉ុន្តែ បានកាន់កាប់ដីធ្លីដំាដុះរហូតដល់ទៅ ៧០% ឯណោះ។ ចាប់ពីខែកុម្ភៈ ឆ្នំា ២០០០ មានដីធ្លីដំាដុះដែលជាកម្មសិទ្ធិរបស់ពួកស្បែក ស ប្រមាណជា ៤ ០០០ម្ចាស់ត្រូវបានរដ្ឋអំណាចរឹបអូស និងយកទៅចែកចាយឲ្យម្ចាស់ស្រុកស្បែក ខ្មៅវិញ។
តែបញ្ហានៅត្រង់ថា កង្វះចំណេះដឹងរបស់ពួកស្បែក ខ្មៅក្នុងការបន្តធ្វើអាជីវកម្មលើដីដំាដំណំាទំាងនោះ បានធ្វើឲ្យផលិតកម្មកសិកម្មមានការធ្លាក់ចុះយ៉ាងគំហុក។ ផលិតកម្មកសិកម្មធ្លាក់ចុះខ្លំាង បូកផ្សំជាមួយនឹងអំពើពុករលួយរបស់មន្រ្តីជាន់ខ្ពស់ក្នុងការគ្រប់គ្រងលើអាជីវកម្មធនធានសម្បូរបែបរបស់ប្រទេសផងនោះ បានធ្វើឲ្យសេដ្ឋកិច្ចដំាក្បាលចុះរហូតដល់ទៅ ៤០% និងអត្រាអតិផរណាកើនរហូតដល់ទៅ ២៣១% ក្នុងឆ្នំា ២០០៨។ គឺទើបតែនៅក្រោយការប្រសូត្រចេញនូវរដ្ឋាភិបាលឯកភាពជាតិមួយក្រោមសម្ពាធរបស់សហគមន៍អន្តរជាតិដែលចូលរួមដោយគណបក្សរបស់លោក Robert Mugabe និងលោក Morgan Tsvangirai ក្នុងឆ្នំា ២០០៩ ទេ ទើបប្រទេសស៊ីមបាវ៉េបានងើបចេញបន្តិចម្តងៗពីវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចដ៏ធ្ងន់ធ្ងរ។
ក៏ប៉ុន្តែ ការងើបចេញបន្តិចម្តងៗពីវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចហាក់ដូចជានៅមានលក្ខណៈផុយស្រួយនៅឡើយ។ ជាក់ស្តែង និងបើយោងតាមតួលេខផ្តល់ដោយក្រសួងហិរញ្ញវត្ថុ កំណើនសេដ្ឋកិច្ចក្នុងឆ្នំា ២០១៣ មានប្រមាណតែ ៣,៤% ប៉ុណ្ណោះ ពោលគឺតិចជាងការគ្រោងទុកដែលមាន ៥%។
សម្រាប់លោក Morgan Tsvangirai ដែលជាអតីតអ្នកសហជីព និងដែលមានប្រជាប្រិយភាពខ្លំាងក្នុងចំណោមអ្នកបោះឆ្នោតរស់ក្នុងទីក្រុង លោក Morgan បានសន្យាថា បើលោកជាប់ឆ្នោត លោកនឹងផ្តល់សន្ទុះកំណើនសេដ្ឋកិច្ចតាមរយៈការបង្កើតវិនិយោគបរទេស និងការបង្កើតការងារឲ្យបានចំនួន ១លានការងារចាប់ពីអណត្តិទីមួយទៅ។ ចំណែកលោក Robert Mugabe ដែលមានប្រជាប្រិយភាពខ្លំាងក្នុងចំណោមអ្នកបោះឆ្នោតរស់នៅតាមជនបទ លោកបានបន្តការពារតុល្យការនៃនយោបាយកំណែទម្រង់ដីធ្លីដែលបានជួយលើកតម្កើនជីវភាពរស់នៅរបស់ប្រជាជននៅតាមជនបទ។
សរុបមកវិញ ក្រោមភ្នែក ច្រមុះរបស់ប្រជាជនស៊ីមបាវ៉េទូទៅ ទោះបីជារូបប្រធានាធិបតីថ្មីមានឈ្មោះ Robert Mugabe ឬមួយក៏ Morgan Tsvangirai វាមិនសំខាន់ទេ អ្វីដែលសំខាន់ ប្រធានាធីបតីថ្មីត្រូវតែដោះស្រាយបញ្ហាអត់ការងារ និងកាត់បន្ថយភាពក្រីក្ររបស់ប្រជាជន៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ