តើកម្ពុជាអាចធ្វើអ្វីបានខ្លះដើម្បីកាត់បន្ថយផលប៉ះពាល់ជាអតិបរមា បើគ្មានការអនុគ្រោះពន្ធEBA ពីសហភាពអឺរ៉ុប?
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
នៅពេលដែលសារពត៌មានទាំងក្នុងស្រុក និងបរទេស ផ្តោតការយកចិត្តទុកដាក់លើស្ថានភាពបច្ចុប្បន្ននៃទំនាក់ទំនងពាណិជ្ជកម្មរវាងកម្ពុជា និងសហភាពអឺរ៉ុប ហើយថាតើកម្ពុជាអាចនឹងរងផលប៉ះពាល់អ្វីខ្លះពីបញ្ហាប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធEBA គេហាក់មើលមិនសូវឃើញពីរបាយការណ៍ ឬបទវិភាគដែលពាក់ព័ន្ធចំពោះអ្វីដែលកម្ពុជាអាចផ្លាស់ប្ដូរខ្លួនបាន ក្នុងបរិបទសេដ្ឋកិច្ច ដើម្បីកាត់បន្ថយផលប៉ះពាល់ជាអតិបរមា បើសិនអ្វីដែលសហភាពអឺរ៉ុបគំរាមបានក្លាយជាការពិតមែននោះ។
ស្ថានភាពបច្ចុប្បន្ននៃទំនាក់ទំនងពាណិជ្ជកម្មរវាងកម្ពុជានិងសហភាពអឺរ៉ុប
សម្រាប់ពេលបច្ចុប្បន្ន កម្ពុជានាំចេញទំនិញ ទៅកាន់ទីផ្សារធំបំផុតទីមួយរបស់ពិភពលោក គឺសហភាពអឺរ៉ុប ក្នុងទំហំទឹកប្រាក់ប្រមាណ ៥,៨ពាន់លានដុល្លារអាមេរិក ឬស្មើជាង ៤០ភាគរយ ធៀបនឹងចំណូលជាតិសរុបរបស់ប្រទេសកម្ពុជា។
យោងតាមអ្នកជំនាញសេដ្ឋកិច្ច ការព្រមានដកប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធនាំចេញរបស់កម្ពុជាដែលហៅកាត់ថា EBA (Everything But Arms) ឬជាភាសាខ្មែរ “អ្វីៗទាំងអស់លើកលែងអាវុធ” បើសិនជាវាអាចកើតឡើងមែននោះ ស្ថានភាពអាចរុញច្រានឱ្យប្រព័ន្ធសេដ្ឋកិច្ចដ៏ក្មេងខ្ចីរបស់ប្រទេសមួយនេះ មានភាពផុយស្រួយខ្លាំង។
ផលប៉ះពាល់ភ្លាមៗគឺ សេដ្ឋកិច្ចរបស់កម្ពុជាអាចខាតបង់ទឹកប្រាក់ប្រមាណ ៦០០ ទៅ៧០០ លានដុល្លារអាមេរិកក្នុងមួយឆ្នាំ ហើយវិស័យដែលរងផលប៉ះពាល់ដោយផ្ទាល់មុខគេ រួមមាន វិស័យកាត់ដេរ ការនាំចេញស្ករ ម៉ាស៊ីនកិនស្រូវ និងវិស័យកសិកម្មផ្សេងទៀតដែលមានទំនិញនាំចេញទៅកាន់ទីផ្សារអឺរ៉ុប។ ត្រឹមតែវិស័យកាត់ដេរមួយ វាតំណាងឱ្យប្រមាណជាង ៧៤ភាគរយនៃការនាំចេញសរុបរបស់កម្ពុជា។ ដូច្នេះ អាចមានកម្មកររោងចក្រប្រមាណ ៨០ម៉ឺននាក់ ដែលនឹងរងផលប៉ះពាល់ដោយផ្ទាល់ ខណៈវិស័យផ្សេងៗទៀត ដូចជា វិស័យធនាគារ មីក្រូហិរញ្ញវត្ថុ វិស័យជួលលំនៅដ្ឋាន ការប្រើប្រាស់ប្រចាំថ្ងៃរបស់កម្មកររោងចក្រ និងគ្រួសារកម្ពុជាយ៉ាងច្រើនដែលពឹងពាក់លើសមាជិកគ្រួសារជាកម្មករ ក៏នឹងត្រូវរងផលប៉ះពាល់ផងដែរ ដោយផ្ទាល់ ឬដោយប្រយោល។
ផលអវិជ្ជមានទាំងនេះអាចរីករាលដាលដល់ភាពប្រកួតប្រជែងជារួម ដោយទំនិញនាំចេញរបស់កម្ពុជានឹងមានតម្លៃថ្លែជាងមុនលើទីផ្សារពិភពលោក។ នៅទីបញ្ចប់ អ្នកប្រើប្រាស់ និងអ្នកវិនិយោគអាចនឹងផ្លាស់ប្ដូរទៅរកទីផ្សារថ្មី ពីប្រទេសដែលមានភាពប្រកួតប្រជែងជាងកម្ពុជា អាចជាទីផ្សារវៀតណាម ឬបង់ក្លាដែស។
យោងតាមមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់របស់ក្រសួងការងារ និងបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ ដោយស្វ័យប្រវត្តិកម្ពុជានឹងបាត់បង់ភាពអនុគ្រោះពន្ធEBAនេះ នៅអំឡុងឆ្នាំ ២០២១ ឬ ២០២៣ ដោយសារកម្ពុជាបានក្លាយទៅជាប្រទេសដែលមានចំណូលមធ្យម។ យ៉ាងណាមិញ ពីមុនពេលនោះមកដល់ តើកម្ពុជាអាចធ្វើអ្វីបានខ្លះ តាមទ្រឹស្ដីសេដ្ឋកិច្ច ដើម្បីកាត់បន្ថយផលប៉ះពាល់ជាអតិបរមា បើគ្មានការអនុគ្រោះពន្ធEBA ពីសហភាពអឺរ៉ុប?
តាមទ្រឹស្ដីសេដ្ឋកិច្ច តើកម្ពុជាអាចធ្វើអ្វីបានខ្លះដើម្បីប្រឈមនឹងបញ្ហានេះ?
ជម្រើសទីមួយ អាចធ្វើឡើង ក្រោមរូបភាពនៃការកាត់បន្ថយប្រាក់ចំនេញ របស់វិស័យផ្សេងៗទាំងមូល។ ក៏ប៉ុន្តែ បញ្ហានឹងអាស្រ័យលើប្រាក់ចំនេញប៉ុន្មានដែលគេអាចកាត់បន្ថយ ដើម្បីប៉ះប៉ូវទំហំទឹកប្រាក់ដែលខាតបង់ ដោយប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ និងថាតើវិនិយោគគិនអាចទទួលយកបានឬយ៉ាងណា ដោយសន្មតថា ការចំណាយផ្សេងៗសម្រាប់ការផលិត នៅដដែល។
ជម្រើសបន្ទាប់ អាចធ្វើឡើង ក្រោមរូបភាពនៃការបញ្ចុះថ្លៃដើមនៃការផលិត ឬបង្កើនផលិតភាព តាមរយៈការពង្រឹងស្ថាប័នសាធារណៈ បង្កើនកម្រិតធនធានមនុស្ស កាត់បន្ថយរនាំងរដ្ឋបាលមិនចាំបាច់ ការកាត់បន្ថយប្រាក់ឈ្នួលរបស់កម្មករ ឬការប្រើប្រាស់ម៉ាស៊ីនស្វ័យប្រវត្តិ។ ក៏ប៉ុន្តែ ក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ន កម្ពុជាជាប្រទេសមួយដែលមានការចំណាយថ្លៃដើមខ្ពស់រួចទៅហើយ ដូចជាការចំណាយលើអគ្គិសនី ធៀបនឹងប្រទេសក្នុងតំបន់ ខណៈការបញ្ចុះប្រាក់ឈ្នួលរបស់កម្មករទំនងជាមិនអាចទៅរួចទេ។ មួយវិញទៀត ទាក់ទងនឹងការប្រើប្រាស់ម៉ាស៊ីនស្វ័យប្រវត្តិ បើទោះជាវាអាចបង្កើនផលិតភាព តែវាត្រូវជំនួសដោយកម្លាំងពលកម្មមនុស្សដែលមានស្រាប់ ហើយវាទាមទារឱ្យមានបុគ្គលិកជំនាញដែលអាចគ្រប់គ្រងប្រើប្រាស់ម៉ាស៊ីនស្វ័យប្រវត្តិបាន។ យោងតាមរបាយការណ៍របស់ធនាគារអភវិឌ្ឍអាស៊ី ការប្រើប្រាស់ម៉ាស៊ីនស្វ័យប្រវត្តិក្នុងប្រទេសកម្ពុជាទំនងជាត្រូវការរយៈពេល ១០ឆ្នាំទៀត។
ជម្រើសផ្សេងពីនេះ ពាក់ព័ន្ធនឹងការធ្វើយ៉ាងណាបង្កើនពិពិធកម្ម (ចំរុះកម្ម) របស់ទំនិញដែលនាំចេញ។ នេះសំដៅដល់ការផលិតទំនិញដែលមានបរិមាណដូចគ្នា តែលក់បានថ្លៃជាងមុន។ តាមបទពិសោធន៍របស់ប្រទេសដទៃ តួយ៉ាងប្រទេសចិន វាត្រូវការពេលច្រើន អាចរហូតដល់រាប់សិបឆ្នាំ រួមទាំង ការបណ្តុះបណ្តាលធនធានមនុស្សនៅសាលាពហុបច្ចេកវិទ្យា និងការបង្កើនមូលធនជាសាវន្តផងដែរ។
ជម្រើសផ្សេងមួយទៀត អាចធ្វើឡើង ក្រោមរូបភាពនៃការស្វែងរកទីផ្សាថ្មី ដើម្បីនាំចេញទំនិញដែលកម្ពុជាកំពុងផលិត។ តាមអ្នកជំនាញ ក្រៅពីផ្សារអឺរ៉ុបនិងអាមេរិក គេមើលមិនឃើញថាមានទីផ្សារណា ក្រៅតែពីទីផ្សារប្រទេសចិននោះទេ។ សម្រាប់ពេលបច្ចុប្បន្ន កម្ពុជានាំចេញទំនិញទៅប្រទេសចិន តែប្រហែល ៥ភាគរយប៉ុណ្ណោះ ធៀបនឹងចំណូលជាតិសរុប។ ក៏ប៉ុន្តែ ចិនជាប្រទេសដែលសេដ្ឋកិច្ចពឹងផ្អែកលើការនាំចេញផងដែរ។ ស្របពេលជាមួយគ្នា ប្រទេសយក្សមួយនេះកំពុងប្រឈមស្រាប់ជាមួយបញ្ហាសង្គ្រាមពាណិជ្ជកម្ម។ ដូច្នេះ ការបង្កើនការនាំចូលទំនិញបន្ថែមពីប្រទេសកម្ពុជានឹងត្រូវទាមទារនូវល័ក្ខខ័ណ្ឌចរចាពិសេសណាមួយកើតឡើង។
ជម្រើសមួយទៀត អាចធ្វើឡើងក្រោមរូបភាព ការផ្តល់ឧបត្ថម្ភធនរបស់រដ្ឋាភិបាល ក្នុងរយៈពេលណាមួយ។ ជាឧទាហរណ៍ រដ្ឋបញ្ចេញថវិការ ៦០០ ទៅ ៧០០ លានដុល្លារអាមេរិកក្នុងមួយឆ្នាំ ដើម្បីរក្សា ភាពប្រកួតប្រជែងពាណិជ្ជកម្មរបស់កម្ពុជាលើទីផ្សារអន្តរជាតិ ដោយសន្មតថាអ្វីៗផ្សេងៗនៅដដែល។ ក៏ប៉ុន្តែ សំនួរបន្ទាប់ដែលនឹងត្រូវចោទសួរ តើរដ្ឋាភិបាលបានលុយមកពីណា? ក្នុងទ្រឹស្ដី គេអាចធ្វើបានតាមរយៈការបង្កើនពន្ធលើវិស័យផ្សេងៗ ដូចជា ពន្ធលើការប្រើប្រាស់ ឬពន្ធលើវិស័យអចលទ្រព្យជាដើម។ នេះវាមានន័យថា គេយកលុយពីហោប៉ៅម្ខាង ទៅដាក់ហោប៉ៅម្ខាងទៀត ឬយកពីហោប៉ៅអ្នកនេះ ទៅដាក់ក្នុងហោប៉ៅអ្នកផ្សេង។ ផងដែរ គេក៏អាចធ្វើឡើងតាមរយៈ ការបង្កើនបំណុលសាធារណៈ។ ប៉ុន្តែ បំណុលបច្ចុប្បន្នរបស់កម្ពុជាមានប្រមាណជាង ៣៥ភាគរយរួចទៅហើយ ធៀបជាមួយនឹងផលិតផលក្នុងស្រុកសរុប (GDP) ឬ ៥៤,៤ភាគរយ ធៀបជាមួយនឹងផលិតផលជាតិសរុប (GNP)។ ចិនជាម្ចាស់បំណុលធំជាងគេរបស់កម្ពុជា ដោយតំណាងប្រហែល ៥០ភាគរយនៃបំណុលសរុប។
សរុបជារួម ផ្អែកតាមទ្រឹស្ដីសេដ្ឋកិច្ច គ្មានជម្រើសណាមួយ មានភាពងាយស្រួលនោះទេ សម្រាប់កម្ពុជា ជាពិសេសការអនុវត្តក្នុងរយៈពេលខ្លី។ ទោះជាយ៉ាងណា ជម្រើសល្អបំផុត តាមន័យសេដ្ឋកិច្ច អាចនឹងមិនត្រូវបានជ្រើសរើស បើល័ក្ខខ័ណ្ខពិសេសណាមួយផ្សេងទៀត ដូចជាជម្រើសនយោបាយ មានឧត្តមភាពជាង៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ