វិបត្តិស៊ីរី ៖ តើអ៊ីរ៉ង់ឡើងឆាកអន្តរជាតិបានយ៉ាងដូចម្តេច ?
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៤:២៧
ជាលើកទីមួយ កាលពីថ្ងៃទី ៣០ តុលា ដែលអ៊ីរ៉ង់ បានចូលរួម យ៉ាងពេញមុខពេញមាត់ ជួយរកដំណោះស្រាយឱ្យវិបត្តិស៊ីរី។ តំណាងដោយរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេស អ៊ីរ៉ង់ បានចូលតុអង្គុយប្រជុំជាមួយសមភាគីអាមេរិក រុស្ស៊ី អារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីត តួកគី បារាំង អាល្លឺម៉ង់ អង់គ្លេស អេហ្ស៊ីប លីបង់ និងសហភាពអឺរ៉ុប។ វត្តមានអ៊ីរ៉ង់នេះ បញ្ជាក់អំពីភាពសំខាន់របស់តេអេរ៉ង់ ក្នុងវិបត្តិស៊ីរីផង និងជាការវិលត្រលប់មកកាន់ឆាកអន្តរជាតិរបស់អ៊ីរ៉ង់ផង។
សង្គ្រាមស៊ីវិលនៅស៊ីរី បានផ្ទុះឡើងតាំងពីឆ្នាំ២០១១ សម្លាប់ជីវិតមនុស្សអស់មិនតិចជាង ២៥ម៉ឺននាក់ និងបង្កឱ្យមានជនភៀសខ្លួនជាង១៥លាននាក់ ! ជំនួបអន្តរជាតិជាច្រើនលើកច្រើនសា ដោយមានការចូលរួមពីបណ្តាប្រទេសមហាអំណាចធំៗលើលោក សន្និសីទអន្តរជាតិនៅហ្សឺណែវ បានរៀបចំម្តងហើយម្តងទៀត នៅតែមិនអាចរកច្រកចេញឱ្យវិបត្តិស៊ីរីបាន។ ជារៀងរាល់លើក អ៊ីរ៉ង់មិនត្រូវគេរាប់រក ឬអញ្ជើញឱ្យមកស្តាប់ ឬបញ្ចេញយោបល់អ្វីទាំងអស់ បើទោះបីជាដឹងថាអ៊ីរ៉ង់មានពាក់ព័ន្ធយ៉ាងស្អិតល្មួតជាមួយនឹងរបបដឹកនាំក្រុងដាម៉ាស របស់លោក បាស្ហារ អាល់អាសាដក៏ដោយ។ ប្រទេសដែលប្រឆាំងនឹងវត្តមានអ៊ីរ៉ង់ខ្លាំងជាងគេ គឺសហរដ្ឋអាមេរិក និងអារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីត ដែលកាលពីឆ្នាំ២០១២ បានជំរុញឱ្យលោកអគ្គលេខាធិការ អង្គការសហប្រជាជាតិ បាន គីមូន ដកលិខិតលែងអញ្ជើញអ៊ីរ៉ង់ មកកាន់សន្និសីទអន្តរជាតិក្រុងហ្សឺណែវវិញ។
ប៉ុន្តែ ថ្ងៃទី៣០តុលា២០១៥ ខុសពីឆ្នាំមុន ! ក្រោយពីបានរកឃើញកិច្ចព្រមព្រៀងនុយក្លេអ៊ែរជាប្រវត្តិសាស្ត្រ អាមេរិកប្តូរចិត្ត សំឡឹងឃើញប្រយោជន៍នៃវត្តមានរបស់អ៊ីរ៉ង់ក្នុងកិច្ចចរចា ទទួលស្គាល់ អំពីតួនាទីដ៏ចាំបាច់របស់អ៊ីរ៉ង់ក្នុងវិបត្តិស៊ីរី និងបានអញ្ជើញប្រទេសដែលធ្លាប់ឯកាមួយនេះ ឱ្យឡើងឆាកជាមួយ។ ដូច្នេះអ៊ីរ៉ង់ក៏បានទទួលចំណែកមួយភាគ បើទោះបីជាក្រុងរីយ៉ាត នៅរក្សាជំហរប្រឆាំងទៀតក៏ដោយ។
វត្តមានអ៊ីរ៉ង់ ក្បែរអន្តរជាតិមិនធ្លាប់មានបែបនេះ អាចឆ្លុះបញ្ចាំងឱ្យឃើញអ្វីៗច្បាស់ជាងមុន។ ហើយការដែលអារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីត សត្រូវជួរជាតិរបស់លោកបាស្ហារ អាល់អាសាដ ព្រមឃើញវត្តមានអ៊ីរ៉ង់ក្នុងតុប្រជុំ គឺជាកាយវិការប្រកបដោយនិមិត្តរូបបំផុតទៅហើយ។
ចុះហេតុអ្វីបានជាគ្រប់គ្នាចាត់ទុកអ៊ីរ៉ង់ មានតួនាទីសំខាន់ក្នុងដំណោះស្រាយវិបត្តិស៊ីរី ?
រាល់ការចរចាអន្តរជាតិមុនៗ ដែលគ្មានអ៊ីរ៉ង់ សុទ្ធតែជួបបរាជ័យទាំងអស់ ! សន្និសីទអន្តរជាតិក្រុងហ្សឺណែវ ក៏ត្រូវជាប់គាំង ! ដូច្នេះ ការមិនរាប់អានអ៊ីរ៉ង់ មិនមែនជាយុទ្ធសាស្ត្រឈ្នះៗទេ។ ដំណោះស្រាយឱ្យវិបត្តិស៊ីរី មានច្រកតែមួយគត់ គឺទាល់តែគ្រប់ភាគីពាក់ព័ន្ធទាំងអស់ ទាំងខាងប្រឆាំង និងគាំទ្រ ប្រឹងរួមគ្នាទើបបាន។ នេះជាការយល់ឃើញរបស់តំណាងការទូតជាន់ខ្ពស់អឺរ៉ុប។
អ៊ីរ៉ង់ ដើរតួជាកូនសោ ក្នុងសំណុំរឿងស៊ីរីនេះ ព្រោះប្រទេសទាំងពីរ ជាសម្ព័ន្ធមិត្តចាក់ទឹកមិនលិច មានប្រវត្តិគាំទ្រគ្នាទៅវិញទៅមក តាំងពីយូរលង់។ គ្រាន់តែបានទទួលឯករាជ្យភ្លាមនៅឆ្នាំ១៩៤៦ភ្លាម អ៊ីរ៉ង់ជាអ្នកទទួលស្គាល់រដ្ឋាភិបាលផ្លូវការស៊ីរីមុនគេ។ ក្រោយបដិវត្តផ្តួលរំលំរបបរាជានិយមអ៊ីរ៉ង់ នៅឆ្នាំ១៩៧៩ រដ្ឋាភិបាលក្រុងដាម៉ាស បានប្រកាសគាំទ្រដោយគ្មានបង្អង់ និងដោយផ្ទាល់ ប្រមុខសាសនា អាយ៉ាតូលា ខូមេណី នៃរបបសាធារណរដ្ឋអ៊ីស្លាមអ៊ីរ៉ង់។ ស៊ីរី និងអ៊ីរ៉ង់ ល្មូកល្មើននឹងគ្នាទាំងខាងសាសនា និងទាំងខាងសេដ្ឋកិច្ចកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ។
ក្នុងសម័យសង្រ្គាមអ៊ីរ៉ាក់-អ៊ីរ៉ង់៨ឆ្នាំ (១៩៨០- ១៩៨៨) ក៏ដូចជាក្រោយរបប Saddam Hussein ដួលរលំដែរ ស៊ីរី និងអ៊ីរ៉ង់ នៅតែរក្សាបានល្អណាស់នូវទំនាក់ទំនងដ៏កក់ក្តៅនឹងគ្នា។ ជានិច្ចកាល ក្រុងដាម៉ាស និងតេហេរ៉ង់តែងតែបានសហការរួមគ្នាដោយផ្អែកលើស្ថានការណ៍ជាក់ស្តែងក្នុងតំបន់ និងតម្រូវការរបស់ខ្លួនម្នាក់ៗ។
សម្រាប់អ៊ីរ៉ង់ គេគ្មានហេតុផលអ្វីត្រូវធ្វើឱ្យស៊ីរីអាក់អន់ស្រពន់ចិត្តទេ ព្រោះស្ថានភាពនយោបាយប្រទេសនេះ មានតែនាំផលចំណេញដល់អ៊ីរ៉ង់ ឱ្យមានតួនាទីមិនអាចខ្វះបាន នៅក្នុងតំបន់តែប៉ុណ្ណោះ។
អ្វីដែលគួរឲ្យកត់សម្គាល់ ស៊ីរីបានផ្តល់អំណោយផលភូមិសាស្រ្តយុទ្ធសាស្រ្តល្អដល់អ៊ីរ៉ង់ ព្រោះស៊ីរីគឺជាស្ពានដែលអនុញ្ញាតឲ្យអ៊ីរ៉ង់អាចចូលទៅកាន់សមុទ្រមេឌីទែរ៉ាណេ ដោយកាត់តាមតំបន់ Alep ក្នុងទឹកដីស៊ីរី និងដែនដីលីបង់របស់ក្រុម Hezbollah ដែលស្និទ្ធិនឹងរបបអ៊ីរ៉ង់។ ម្យ៉ាងទៀត និងដើម្បីជួយការពារផលប្រយោជន៍របស់សហគមន៍អ្នកកាន់សាសនាអ៊ីស្លាមនិកាយឈីអ៊ីតនៅលីបង់ អ៊ីរ៉ង់ក៏ត្រូវការស៊ីរីដែលធ្លាប់បាន និងកំពុងបន្តដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់នៅក្នុងឆាកនយោបាយលីបង់។ ដូច្នេះអ៊ីរ៉ង់ ត្រូវការការពារនិងគាំទ្ររដ្ឋាភិបាលស្របច្បាប់របស់ស៊ីរី ដើម្បីទប់ស្កាត់ពួកឧទ្ទាមភេរវនិយមនៃអង្គការរដ្ឋអ៊ីស្លាម និងពួកអាល់ណូស្រា។
អ៊ីរ៉ង់គាំទ្រទាំងហិរញ្ញវត្ថុនិងយោធា របបក្រុងដាម៉ាស ចំណែកអារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីត ប្រទេសអ៊ីស្លាមនិកាយស៊ុននីត ជាគូប្រជែងខ្លាំងនឹងអ៊ីរ៉ង់ក្នុងតំបន់ ប្រឆាំងនឹងជំហររក្សាទុករដ្ឋាភិបាលស៊ីរី ផ្តល់ហិរញ្ញវត្ថុដល់ក្រុមឧទ្ទាម និងចូលដៃធ្វើអន្តរាគមន៍យោធាផ្លូវអាកាសជាមួយសម្ព័ន្ធមិត្តអន្តរជាតិប្រឆាំងនឹងពួកអង្គការរដ្ឋអ៊ីស្លាម។ ជំហរពីរបញ្ច្រាសគ្នានេះ ជារនាំងនៃដំណោះស្រាយវិបត្តិ តែយ៉ាងហោចណាស់ ក៏បានបង្ហាញពីសមភាព ដោយក្រុមប្រទេសអ្នកប្រឆាំង និងអ្នកគាំទ្រ បានចូលអង្គុយទល់មុខគ្នាចរចា៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ