៥ឆ្នំា ក្រោយបដិវត្តន៍ ប្រជាជនអេហ្ស៊ីបនៅតែមិនស្គាល់ជាតិប្រជាធិបតេយ្យ
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៥:១៨
កាលពី ៥ឆ្នាំមុន ពោលនៅថ្ងៃចន្ទ ទី២៥ មករា ឆ្នាំ ២០១១ ប្រជាជនអេហ្ស៊ីបរាប់សិបម៉ឺននាក់បាននាំគ្នាចុះផ្លូវធ្វើបាតុកម្មទាមទារឲ្យលោកប្រធានាធិបតីហូស្ន៊ី មូបារ៉ាក់ចុះចេញពីអំណាចដែលលោកបានកាន់តែពី ៣០ឆ្នាំ។ បាតុកម្មរបស់ប្រជាជនអេហ្ស៊ីបកាលណោះបានចម្លងតាមបដិវត្តន៍អារ៉ាប់ផ្ទុះដំបូងចេញពីប្រទេសទុយនីស៊ី។ បាតុកម្មរយៈពេល ១៨ថ្ងៃបានទម្លាក់លោកមូបារ៉ាក់ចេញពីតំណែង និងបានបណ្តាលឲ្យមានមនុស្សស្លាប់ ៨៥០នាក់។ ៥ឆ្នាំ ក្រោយបដិវត្តន៍ប្រជាជន តើអ្វីទៅជាស្ថានភាពនយោបាយនៅអេហ្ស៊ីប?
អ្វីដែលប្រជាជនអេហ្ស៊ីបចងចាំបានមិនភ្លេច ពិសេសអ្នកដែលបានចុះផ្លូវធ្វើបាតុកម្មក្នុងថ្ងៃទី២៥ មករា ឆ្នាំ ២០១១ នោះ គឺជោគជ័យនៃការទម្លាក់ជនផ្តាច់ការចេញពីអំណាចលោកប្រធានាធិបតី ឧត្តមសេនីយហូស្ន៊ី មូបារ៉ាក់។ ប៉ុន្មានខែក្រោយការផ្តួលរំលំរបបផ្តាច់ការរបស់លោកមូបារ៉ាក់ ពោលក្នុងខែមិថុនា ឆ្នាំ ២០១២ អេហ្ស៊ីបក៏បានរៀបចំបោះឆ្នោតជ្រើសរើសប្រធានាធិបតីថ្មីដោយសេរី និងតាមបែបប្រជាធិបតេយ្យ។ កាលណោះ ប្រជាជនអេហ្ស៊ីបភាគច្រើនបានបោះឆ្នោតឲ្យឥស្សរជននយោបាយស៊ីវិលម្នាក់ចេញមកពីចលនាភាតរអ៊ីស្លាម គឺលោកម៉ូហាមែត ម័រស៊ី។
ក៏ប៉ុន្តែនៅតែមួយឆ្នំាក្រោយមក ពោលក្នុងថ្ងៃទី៣០ មិថុនា ឆ្នំា ២០១៣ អ្នកដែលបានបោះឆ្នោតឲ្យលោកម័រស៊ីក្នុងខែមិថុនា ឆ្នំា ២០១២ បាននំាគ្នាចុះផ្លូវធ្វើបាតុកម្មជាថ្មីទាមទារឲ្យលោកម័រស៊ីចុះចេញពីតំណែងម្តង។ នៅពេលនោះ ក្បួនបាតុកម្មប្រឆំាងលោកម័រស៊ីបានរីករាលដាលកាន់តែធំរហូតធ្វើឲ្យកងទ័ពមិនអាចឈរឱបដៃមើលបានទេ។ ទីបំផុតក្នុងថ្ងៃទី៣ កក្កដា ឆ្នាំ ២០១៣ កងទ័ពក្រោមបញ្ជារបស់ឧត្តមសេនីយអាប់ដែល ហ្វាតតា អាល់ ស៊ីស៊ីក៏បានធ្វើរដ្ឋប្រហារទម្លាក់លោកម័រស៊ីបាត់ទៅ។ អំពើហិង្សាដែលកាលណោះបានបណ្តាលឲ្យមានមនុស្សស្លាប់ជាង ១ ៤០០នាក់ដែលភាគច្រើនជាសកម្មជនចលនាភារតអ៊ីស្លាមរបស់លោកម័រស៊ី។
ប៉ុន្តែខែក្រោយមកទៀត គឺរូបឧត្តមសេនីយអាល់ស៊ីស៊ីនេះឯងដែល
បានលាលែងពីមុខតំណែងមេទ័ព ក្រវាត់ចោលឋានន្តរសក្តិជាសេនាប្រមុខ និងស្រាតខោអាវទាហានដែលលោកបានពាក់ជាប់ខ្លួនជាប្រចំាអស់រយៈ ៤៤ឆ្នំា។ គោលដៅរបស់លោកអាល់ ស៊ីសស៊ីកាលណោះ គឺដើម្បីឈរឈ្មោះបោះឆ្នោតជាប្រធានាធិបតី។ ហេតុផលដែលលោកអាល់ ស៊ីស៊ីបានលើកទៅពន្យល់បកស្រាយនាពេលនោះ គឺដើម្បីឆ្លើយតបនឹងការអំពាវនាវចង់បានរបស់ប្រជាជនអេហ្ស៊ីបទូទៅ។
អ្វីៗពិតជាសម្រេចបានដូចបំណង និងការចង់បានរបស់ក្រុមសកម្មជនគាំទ្រលោកអាល់ ស៊ីស៊ីមែន ព្រោះមនុស្សខ្លាំងអាល់ ស៊ីស៊ីរូបនេះត្រូវបានប្រជាជនបោះឆ្នោតឲ្យ និងបានក្លាយជាប្រធានាធិបតីអេហ្ស៊ីបតាំងពីថ្ងៃទី៨ មិថុនា ឆ្នាំ ២០១៤ មកដល់សព្វថ្ងៃ។ មកដល់ត្រង់ចំណុចនេះនាំឲ្យមានសំណួរចោទឡើងថា តើរវាងបដិវត្តន៍ថ្ងៃទី២៥ មករា ឆ្នាំ ២០១១ ទម្លាក់លោកប្រធានាធិបតីមូបារ៉ាក់ និងបដិវត្តន៍ថ្ងៃទី៣០ មិថុនា ឆ្នាំ ២០១៣ ទម្លាក់លោកម័រស៊ី មួយណាបានកើតចេញពីស្មារតីនៃបដិវត្តន៍អារ៉ាប់ពិតប្រាកដ?
មានចម្លើយខុសគ្នាចំពោះសំណួរខាងលើ និងផ្អែកលើប្រភេទមនុស្សដែលបានឆ្លើយ។ សម្រាប់ក្រុមសកម្មជនអ្នកប្រជាធិបតេយ្យ និងចលនាភារតអ៊ីស្លាម បដិវត្តន៍ថ្ងៃទី២៥ មករា ជាសា្មរតីនៃបដិវត្តន៍អារ៉ាប់ដែលបានចម្លងចេញពីប្រទេសទុយនីស៊ី។ ចំណែកក្រុមសកម្មជនប្រឆាំងនឹងពួកអ៊ីស្លាម និងក្រុមអ្នកគាំទ្រលោកអាល់ ស៊ីស៊ីវិញ ពួកគេមិនបានទាត់ចោលទាំងស្រុងចំពោះការយល់ឃើញរបៀបនេះទេ។ រូបលោកប្រធានាធិបតីអាល់ ស៊ីស៊ីខ្លួនឯងក៏បានទទួលស្គាល់ពីគោលការណ៍នៃបដិវត្តន៍ថ្ងៃទី២៥ មករាដែរ តែគ្រាន់បានបន្ថែមថា បដិវត្តន៍ថ្ងៃទី៣០ មិថុនាបានចូលរួមកែតម្រូវកំហុសឆ្គងមួយចំនួនដែលបន្សល់ទុកដោយបដិវត្តន៍ថ្ងៃទី២៥ មករា។
ការលើកឡើងរបស់លោកប្រធានាធិបតីអាល់ ស៊ីស៊ីយ៉ាងដូចនេះនាំឲ្យគេយល់បានភ្លាមថា អេហ្ស៊ីបជាប្រទេសដែលមិនអាចគ្រប់គ្រងដោយ
ចរន្តនយោបាយអ៊ីស្លាមបានឡើយ ពោលជាប្រទេសដែលស្គាល់តែការដឹកនំាដោយរបបយោធា និងដែលកងទ័ពជាអ្នកមានអំណាចពិតប្រាដក្នុងដៃ។ អ៊ីចឹងហើយបានជាតាំងពីក្រោយការទម្លាក់លោកម័រស៊ីក្នុងឆ្នាំ ២០១៣ មក របបសឹកមិនអនុគ្រោះឲ្យមានបាតុកម្មឡើយ ទោះបីជាត្រូវធ្វើឡើងក្រោមរូបភាពអ្វី និងមានគោលដៅស្អីក៏ដោយ។ ជាក់ស្តែងនៅក្នុងឱកាសខួបថ្ងៃទី២៥ មករាម្តងៗ រដ្ឋអំណាចបានពង្រឹងវិធានការសន្តិសុខដោយដាក់ពង្រាយកម្លាំងប៉ូលិស និងកម្លាំងទ័ពយ៉ាងច្រើនសម្បើមដើម្បីប្រឈមទប់នឹងការបះបោរជាយថាហេតុ។
ក្នុងរយៈពេលនៃការកាន់តំណែងប្រធានាធិបតីជាង ១ឆ្នាំកន្លងទៅ លោកប្រធានាធិបតីអាល់ស៊ីស៊ីមិនញញើតនឹងប្រើវិធានការសឹកបង្រ្កាបពួកប្រឆាំងតាមគ្រប់រូបភាព។ តាមតួលេខផ្តល់ដោយអង្គការការពារសិទ្ធិមនុស្សឲ្យដឹងថា មានអ្នកទោសនយោបាយជាង ៤០ ០០០នាក់កំពុងជាប់ក្នុងទ្រង់ដែកនៅអេហ្ស៊ីបសព្វថ្ងៃ និងដែលរូបអ្នកទោសទាំងនោះបានទទួលរងការធ្វើទារុណកម្មជាប្រចាំថ្ងៃ។ សម្រាប់អង្គការសិទ្ធិមនុស្ស នេះពិតជាស្ថានការណ៍មួយដែលសែនអាក្រក់ជាងសម័យលោកមូបារ៉ាក់ទៅទៀត។
ទន្ទឹមគ្នានេះ និងជួនចំពេលដែលអេហ្ស៊ីបកំពុងទទួលរងការគំរាមកំហែងពីអង្គការរដ្ឋអ៊ីស្លាម របបទីក្រុងគែរថែមទាំងបានឆ្លៀតប្រើយុទ្ធនាការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងពួកជីហាតដើម្បីបង្ក្រាបក្រុមសកម្មជនប្រជាធិបតេយ្យ និងពួកអ៊ីស្លាមដែលជាក្រុមប្រឆាំងខ្លួន។ ៥ឆ្នាំក្រោយបដិវត្តន៍ ប្រជាជនអេហ្ស៊ីបមិនត្រឹមតែមិនបានស្គាល់រសជាតិប្រជាធិបតេយ្យប៉ុណ្ណោះ តែមានភាគច្រើនថែមទាំងស្តាយក្រោយថា បើទុកលោកហូស្ន៊ី មូបារ៉ាក់ក៏ប្រហែលជាគ្រាន់បើជាងសព្វថ្ងៃដែរ៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ