កំណត់ត្រារបស់អតីតទេសាភិបាលបារាំង ស្ដីពីដំណើរបរបាញ់សត្វរបស់ព្រះបាទនរោត្តម ចេញផ្សាយជាផ្លូវការ
កំណត់ត្រារបស់អតីតទេសាភិបាលបារាំង ស្ដីពីដំណើរបរបាញ់សត្វរបស់ព្រះបាទនរោត្តម ដែលនិពន្ធដោយ លោក ហ្សង់ មូរ៉ា អតីតទេសាភិបាលបារាំងប្រចាំកម្ពុជា ចេញផ្សាយជាផ្លូវការហើយ នៅក្នុងសប្ដាហ៍នេះ។ ស្នាដៃដែលមានចំណងជើងថា «ពីភ្នំពេញទៅកាន់ខេត្តពោធិ៍សាត់ អមដំណើរព្រះមហាក្សត្រកម្ពុជានិងវាជបរិពារ» របស់លោក ហ្សង់ មូរ៉ា និពន្ធឡើងក្នុងឆ្នាំ១៨៨២ ពោលគឺមានអាយុកាលចំណាស់ រហូតដល់ទៅ១៤០ឆ្នាំ។ លោកស្រី ភឿង សកុណា រដ្ឋមន្ដ្រីក្រសួងវប្បធម៌ ដែលជាអ្នករៀបរៀងនិងប្រែសម្រួលកំណត់ត្រានេះ ពីភាសាបារាំង មកភាសាខ្មែរ ចាត់ទុកស្នាដៃរបស់លោក ហ្សង់ មូរ៉ា នេះថា ជាបង្អួចតូចមួយ ដែលបើកចំហឡើង អនុញ្ញាតឲ្យប្រជាជនកម្ពុជានាពេលបច្ចុប្បន្ន បានធ្វើដំណើរត្រឡប់ទៅកាន់អតីតកាល ដើម្បីយល់ដឹងអំពីដំណើរប្រវត្តិសាស្ត្រដ៏វែងឆ្ងាយនៃប្រជាជាតិ និងប្រជាជនខ្មែរ។
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៣:១៩
មិនឃ្លាតចាកពីចំណងជើងឡើយ សៀវភៅ «ពីភ្នំពេញទៅកាន់ខេត្តពោធិ៍សាត់ អមដំណើរព្រះមហាក្សត្រកម្ពុជានិងរាជបរិពារ» កត់ត្រាអំពីបទពិសោធរបស់លោក ហ្សង់ មូរ៉ា អតីតទេសាភិបាលបារាំងប្រចាំកម្ពុជា ដែលបានចូលរួមនៅក្នុងដំណើរបរបាញ់សត្វ និងប្រពាតព្រៃដ៏ធំមួយ របស់ព្រះបាទនរោត្តម។ ព្រះបាទនរោត្តម ដែលសោយរាជ្យជាក្សត្រនៃកម្ពុជា ពីឆ្នាំ១៨៥៩ ដល់ឆ្នាំ១៩០៤ ក្នុងអំឡុងពេលដែលកម្ពុជាស្ថិតក្រោមអាណាព្យាបាលរបស់បារាំង។
នៅក្នុងកំណត់ត្រាដ៏សំខាន់នេះ លោក ហ្សង់ មូរ៉ា បានរៀបរាប់យ៉ាងលម្អិតអំពីរឿងរ៉ាវដែលលោកបានជួបប្រទះ ចាប់តាំងពីពេលចេញដំណើរពីភ្នំពេញ កាត់ល្អាងភ្នំប្រសិទ្ធិ៍ ឧត្តុង្គ លង្វែក និងបរិបូណ៌ ទម្រាំទៅដល់ពោធិ៍សាត់។ ជាទីដៅដែលព្រះមហាក្សត្រ និងរាជបរិពារ ស្នាក់នៅដើម្បីបរបាញ់សត្វ។ នៅក្នុងក្បួនដំណើរនេះ អតីតទេសាភិបាលបារាំងសែស ជិះនៅលើដំរីមួយក្បាល អមដោយអ្នកបកប្រែម្នាក់និងចុងភៅម្នាក់ ដែលជិះលើដំរីរៀងៗខ្លួន។ លោក ហ្សង់ មូរ៉ា សរសេររៀបរាប់អំពីទិដ្ឋភាពនៅតាមដងផ្លូវ ព្រមទាំងរឿងនិទានបក្សីចាំក្រុង ដែលមន្ដ្រីខ្មែរម្នាក់បានរ៉ាយរ៉ាប់ប្រាប់លោក នៅពេលធ្វើដំណើរដល់ក្បែរភ្នំប្រសិទ្ធិ៍។
ក្រៅពីរឿងរ៉ាវនៃដំណើររយៈពេល១០ថ្ងៃ លោក ហ្សង់ មូរ៉ា ក៏បានកត់ត្រាអំពីការបរបាញ់សត្វរបស់ព្រះបាទនរោត្តម នៅក្នុងព្រៃនៃខេត្តពោធិ៍សាត់ផងដែរ។ ការបរបាញ់របស់ព្រះមហាក្សត្រដែលហែហមអមដំណើរដោយមនុស្សច្រើនសន្ធឹក មិនបានទទួលលទ្ធផលល្អគួរគាប់ចិត្តទេ។ ថ្ងៃដំបូងៗ លោក ហ្សង់ មូរ៉ា អះអាងថា គេបរបាញ់បានតែសត្វជ្រូកព្រៃ និងឈ្លូសពីរបីក្បាលប៉ុណ្ណោះ។ លុះក្រោយមក ទើបក្បួនបរបាញ់សត្វ ប្រមាញ់បានសត្វក្របីព្រៃដ៏ធំនិងអង់អាចមួយក្បាល។ ក្របីព្រៃនេះ មានស្នែងមួយដែលស្រួចរលែម ស្រស់ស្អាតគ្មានអ្វីប្រៀបប្រដូចបានឡើយ ហើយលោក ហ្សង់ មូរ៉ា បានរក្សាទុកស្នែងក្របីព្រៃ ដែលមានប្រវែងរហូតដល់ទៅជាង១ម៉ែត្រនោះ ទុកជាអនុស្សាវរីយ៍ដ៏សែនកម្រនៃការបរបាញ់សត្វលើកនេះ។
នៅពេលការបរបាញ់សត្វបិទបញ្ចប់ លោក ហ្សង់ មូរ៉ា បានធ្វើដំណើរត្រឡប់មកភ្នំពេញវិញ មុនព្រះរាជា។ លោកធ្វើដំណើរតាមផ្លូវទឹក កាត់បឹងទន្លេសាប ហើយបានឃើញពីជីវភាពប្រជារាស្ត្រនៅលើបឹងទន្លេសាប ដែលលោកសម្គាល់ឃើញជាពិសេសថា ពួកគេរស់នៅច្រឡូកចូលគ្នាគ្រប់ជាតិសាសន៍ស្ទើរតែទាំងអស់ មានខ្មែរ អណ្ណាម ចិន ចាម និងជ្វា ជាដើម។
លោកស្រី ភឿង សកុណា រដ្ឋមន្ដ្រីក្រសួងវប្បធម៌ ដែលជាអ្នករៀបរៀងនិងប្រែសម្រួលកំណត់ត្រានេះ ពីភាសាបារាំង មកភាសាខ្មែរ ចាត់ទុកស្នាដៃរបស់លោក ហ្សង់ មូរ៉ា នេះថា ជាបង្អួចតូចមួយ ដែលបើកចំហឡើង អនុញ្ញាតឲ្យប្រជាជនកម្ពុជានាពេលបច្ចុប្បន្ន បានធ្វើដំណើរត្រឡប់ទៅកាន់អតីតកាល ដើម្បីយល់ដឹងអំពីដំណើរប្រវត្តិសាស្ត្រដ៏វែងឆ្ងាយនៃប្រជាជាតិ និងប្រជាជនខ្មែរ។
តាមរយៈការរៀបរៀងនិងប្រែសម្រួលកំណត់ត្រានេះ លោកស្រីរដ្ឋមន្ដ្រីសង្ឃឹមថា អ្នកអានដែលជាយុវជនជំនាន់ក្រោយ នឹងមានឱកាសច្រើនជាងលោកស្រី ក្នុងការកាន់សៀវភៅអាន ដើម្បីបង្កើនចំណេះដឹងរបស់ខ្លួន ព្រោះសម្រាប់លោកស្រី ភឿង សកុណា «សៀវភៅគឺពិតជាមិត្តមួយរូបដ៏ស្មោះត្រង់បំផុតសម្រាប់យើង ដែលមិនរសាយទៅតាមមាសប្រាក់ បុណ្យសក្តិ និងពេលវេលាឡើយ»៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ