ឆ្នាំ២០២០ បន្សល់ឲ្យឆ្នាំ ២០២១ នូវជំងឺផ្លូវដង្ហើមកូវីដ រាតត្បាតពាសពេញពិភពលោក
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៥:៤៨
ឆ្នាំ ២០២០គ្របដណ្តប់ បាំងលុបជិត ដោយជំងឺរាតត្បាត កូវីដ ដែលបានធ្វើឲ្យជីវិតមនុស្សពេញមួយផែនដី ត្រូវផ្លាស់ប្តូរ សឹងទាំងស្រុង។ មនុស្សពាក់ម៉ាស សេដ្ឋកិច្ច ដើរថយក្រោយ ដោយសារ ប្រទេស ទីក្រុងត្រូវបិទ ខ្ទប់ ដើម្បី ទប់ស្កាត់ការឆ្លងរីករាលមេរោគកូរ៉ូណា។ ឆ្នាំ ២០២០ ត្រូវបិទបញ្ចប់ទៅ នៅ ថ្ងៃទី៣១ធ្នូនេះ មែន ប៉ុន្តែ ជំងឺផ្លូវដង្ហើមកូវីដ ដែលផ្ទុះចេញពី ទីក្រុងវូហាន កាលពី ១ឆ្នាំមុន នៅមិនទាន់ចាកចេញឆ្ងាយ ឈប់បៀតបៀនមនុស្សលោកនៅឡើយទេ។ វ៉ាក់សាំង ជាប្រភពនៃក្តីសង្ឃឹមចុងក្រោយ ដើម្បីស្រោចស្រង់ មនុស្សចេញពីវិបត្តិកូវីដ។ តើវិបត្តិកូវីដ នឹងអាចបិទបញ្ចប់ ដើម្បី ឲ្យមនុស្សលោកអាចត្រលប់ទៅរស់នៅ ធម្មតាឡើងវិញបានឬទេ?
នៅថ្ងៃនេះ កាលពី ១ឆ្នាំមុន មនុស្សក្នុងពិភពលោកបានស្រែកច្រៀងអបអរ ស្វាគមឆ្នាំថ្មី ឆ្នាំ ២០២០ ដោយមិនដឹងថា ឆ្នាំនេះ នឹងធ្វើឲ្យជីវិតរបស់ពួកគេផ្លាស់ប្តូរយ៉ាងណានោះទេ។
ក្នុងរយៈពេលពេញមួយឆ្នាំ២០២០ ជំងឺកូវីដ ១៩ ដែលបង្កឡើងដោយមេរោគកូរ៉ូណាថ្មី បានធ្វើពិភពលោក ទន់ជង្គង់។ សេដ្ឋកិច្ចពិភពលោកត្រូវជាប់គាំង ដើរថយក្រោយ។ ព្រំដែនប្រទេសត្រូវបិទ ចំណែក មនុស្សជាង ៤ពាន់លាននាក់ ត្រូវរដ្ឋាភិបាលចាត់វិធានការ បិទខ្ទប់ ដាក់ឲ្យនៅតែក្នុងផ្ទះ រាប់ខែ។ ចរាចរណ៍ដើរហើរត្រូវកាត់បន្ថយ យ៉ាងគំហុក ដែលជាហេតុធ្វើឲ្យទំនាក់ទំនងសង្គម សហគមន៍ ត្រូវកាត់ផ្តាច់ទាំងស្រុង។
ពេញមួយឆ្នាំ ២០២០ ជំងឺកូវីដ១៩បានសម្លាប់មនុស្សជាង ១លាន ៧សែននាក់ និងបានឆ្លងទៅមនុស្ស ៨០លាននាក់នៅក្នុងពិភពលោក។ ក្មេងកំព្រា បាត់បង់ ម្តាយ ឬឪពុក ជីដូនជីតា។ អ្នកជំងឺស្លាប់នៅមន្ទីរពេទ្យ ដោយគ្មាន បានលាកូនចៅ សាច់ញាតិ ឬធ្វើបុណ្យតាមប្រពៃណី ដោយសារតែខ្លាចឆ្លងមេរោគកូរ៉ូណា។ សម្រាប់Sten Vermund អ្នកជំនាញខាងជំងឺឆ្លងនិងជាសកលវិទ្យាធិការនៃ សកលវិទ្យាល័យ យែល ផ្នែកសុខភាពសាធារណៈ ជំងឺកូវីដជាបទពិសោធពិសេស ដែលមានតែមួយគត់ នៅក្នុងជីវិតរបស់មនុស្សគ្រប់រូប។ មនុស្សប្រុសស្រី នៅលើផែនដី ពីកុមារ ដល់មនុស្សចាស់ តែងប៉ះពាល់ដោយផ្ទាល់ ឬប្រយោលដោយសារជំងឺកូវីដ។
ប្រៀបធៀបនឹងជំងឺរាតត្បាតសម្លាប់មនុស្សផ្សេងទៀត ដូចជា ជំងឺប៉េស្តនៅ សតវត្សរ៍ទី១៤ ដែលសម្លាប់មនុស្សមួយភាគបួន លើផែនដី ជំងឺផ្លូវដង្ហើមអេស្ប៉ាញដែលបានសម្លាប់មនុស្ស៥០លាននាក់ នៅឆ្នាំ ១៩១៨ និងជំងឺអេដស៍ដែលសម្លាប់មនុស្ស៣៣លាននាក់នៅ លើផែនដី ជំងឺកូវីដមិនជាកាចសាហាវ សម្លាប់មនុស្សខ្លាំងនោះទេ។ ប៉ុន្តែ ឆ្លងជំងឺកូវីដ គឺងាយស្រួល សាមញ្ញ ដូចការដកដង្ហើម នៅ ចំកាលៈទេសៈមិនល្អ។
រឿងរ៉ាវចាប់កើតឡើងដំបូង នៅថ្ងៃទី ៣១ធ្នូឆ្នាំ ២០១៩ នៅពេលមានអាជ្ញាធរចិន រកឃើញករណីជំងឺផ្លូវដង្ហើម ចម្លែក នៅទីក្រុងវូហាន។ នៅ មួយថ្ងៃបន្ទាប់ អាជ្ញាធរបានសម្រេចបិទផ្សារលក់សត្វព្រៃ ដែលមានជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងជំងឺឆ្លងថ្មី។ ក្នុងរយៈពេលពេញ១ខែ មករា អាជ្ញាធរចិន បានរកឃើញមេរោគ ដែលជាប្រភពនៃជំងឺឆ្លងផ្លូវដង្ហើម មុននឹងសម្រេចបិទទីក្រុងវូហាន និងដាក់បង្ឃាំង មនុស្ស ១១លាននាក់ ឲ្យនៅតែក្នុងផ្ទះ។
រូបភាពបុរសចិនម្នាក់ ពាក់ម៉ាស ដេកស្លាប់នៅតាមផ្លូវ ក្នុងទីក្រុងវូហាន ហើយនិងការឆ្លងរាលដាលមេរោគកូរ៉ូណា ក្នុងចំណោមអ្នកដំណើរ ជាង៧០០នាក់ នៅ លើកប៉ាល់ទេសចរណ៍ Diamond Princess បានធ្វើឲ្យមនុស្សចាប់ភ័យខ្លាច លែងគិតថា ជំងឺបង្កឡើងដោយមេរោគកូរ៉ូណា កើតមានតែនៅប្រទេសចិន។
នៅដើមខែកុម្ភៈ អង្គការសុខភាពពិភពលោកបានដាក់ឈ្មោះ ជំងឺផ្លូវដង្ហើមថ្មី ថា កូវីដ ១៩។ ៤ថ្ងៃក្រោយមក បារាំងបានក្លាយជាប្រទេសក្រៅតំបន់អាស៊ី ទី១ដែលមានអ្នកជំងឺ ស្លាប់ដោយសារកូវីដ១៩។ ស្ថានភាពដុនដាបខ្លាំង កើតមាននៅ អ៊ីតាលី ជាទី ដែលគ្រូពេទ្យត្រូវសម្រេចចិត្តជ្រើសរើសអ្នកជំងឺ សម្រាប់ព្យាបាល ដោយសារតែគ្មានគ្រែ និងសម្ភារៈពេទ្យគ្រប់គ្រាន់។ ជំងឺកូវីដលើកនេះ បានស្តែងឲ្យឃើញ ជាទូទៅ ក្នុងពិភពលោក ពីភាពទន់ខ្សោយ និងការធ្វេសប្រហែស មិនយកចិត្តទុកដាក់របស់រដ្ឋាភិបាលទៅលើវិស័យសុខាភិបាល។ គ្រូពេទ្យគ្មានម៉ាស មន្ទីរពេទ្យ គ្មានឧបករណ៍ បំពង់អុកស៊ីសែន សម្រាប់អ្នកជំងឺ កើតមានគ្រប់ប្រទេស សូម្បីនៅ ប្រទេសអ្នកមាន ដូចជា អង់គ្លេស អ៊ីតាលី ឬបារាំង ឬអាមេរិក។
បន្ទាប់ពី អ៊ីតាលី អេស្ប៉ាញ បារាំង និងអង់គ្លេស ប្រកាសបិទទីក្រុង បិទព្រំដែន អង្គការសុខភាពពិភពលោកប្រកាសចាត់ទុក កូវីដ ១៩ជាជំងឺឆ្លងសកល។ នៅពាក់កណ្តាលខែមេសា មនុស្សជិត ៤ពាន់លាននាក់ ត្រូវគេដាក់ឲ្យនៅក្នុង ផ្ទះ។ ពីប៉ារីស ដល់ញូវយ៉ក ពីទីក្រុងញូវដេលី ដល់ទីក្រុងឡុងដ៍ ប៊ុយណូស៊ែរ ផ្លូវថ្នល់ស្ងាត់ជ្រាប ដោយគេលឺភាគច្រើនតែសំឡេងស៊ីរ៉ែនរបស់ឡានពេទ្យ។ សាលារៀន ភោជនីយដ្ឋាន រោងកុន ក្លិបហាត់ប្រាណ ដែលជាសុទ្ធជាកន្លែងប្រមូលផ្តុំមនុស្ស ត្រូវបិទទ្វារ គ្មានសកម្មភាព។ យន្តហោះរាប់ម៉ឺនគ្រឿងត្រូវចតចោល ដោយសារវិធានការបិទព្រំដែន និងគ្មានអ្នកដំណើរ។ បុគ្គលិកត្រូវតម្រូវ ឲ្យធ្វើការពីផ្ទះ សិស្សត្រូវរៀនតាមឡាញ។ មនុស្សម្នារត្រូវពាក់ម៉ាស រក្សាគម្លាត ឲ្យនៅឆ្ងាយពីគ្នា យ៉ាងតិច ១ម៉ែត្រ និងត្រូវលាងសំអាតដៃ ដោយទឹកអាល់កុល។
អាមេរិកដែលជាមហាអំណាចពិភពលោក ដែលបានបិទព្រំដែនជាមួយចិនមុនគេ បានក្លាយជាប្រទេសនាំមុខគេខាងសំបូរអ្នកឆ្លង និងអ្នកស្លាប់ដោយសារជំងឺកូវីដ។ បើនិយាយពីសេដ្ឋកិច្ច វិបត្តិកូវីដបានធ្វើឲ្យប្រជាជនអាមេរិកាំង ២០លាននាក់ បាត់បង់ការងារធ្វើ។
របាយការណ៍របស់ធនាគារពិភពលោកបានបង្ហាញហើយថា ជំងឺកូវីដ និងសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោកដើរថយក្រោយ នឹងធ្វើឲ្យប្រជាជនប្រមាណ ១៥០លាននាក់ នៅក្នុងពិភពលោក ធ្លាក់ខ្លួនក្រីក្រកាន់តែខ្លាំង នៅឆ្នាំ ២០២១។
បញ្ហាសេដ្ឋកិច្ចជារឿងមួយ។ សុខភាពសាធារណៈ ឯណោះវិញ ក៏កំពុងចោទជាបញ្ហាដែរ។ នៅ ទឹកដី អឺរ៉ុប ដោយសារតែ វិធានការបិទខ្ទប់មនុស្សឲ្យនៅក្នុងផ្ទះ ក្នុងរយៈពេលវែង និងជាច្រើនដង អំពើហិង្សាក្នុងគ្រួសារ កើតមានកាន់តែច្រើន ទន្ទឹមគ្នានឹងជំងឺផ្លូវចិត្ត។
នៅជិត១ឆ្នាំដែលរួបរឹតដោយជំងឺកូវីដ ពិភពលោកក៏ចាប់មានក្តីសង្ឃឹមឡើងវិញ នៅក្រោយការរកឃើញ វ៉ាក់សាំងប្រឆាំងជំងឺកូវីដ។ ប្រទេសលោកខាងលិចដែលកំពុងប្រឈមនឹងការរីករាលដាលខ្លាំង នៃជំងឺកូវីដ នៅរដូវត្រជាក់ បានពន្លឿន យុទ្ធនាការចាក់វ៉ាក់សាំង ជាបន្តបន្ទាប់គ្នា។ អង់គ្លេសបានក្លាយជាប្រទេសនាំមុខ មុនអាមេរិក និងសហភាពអឺរ៉ុប។ នៅពេលក្រុមប្រទេសអ្នកមានសម្រុកទិញ ស្តុកវ៉ាក់សាំងថ្លៃៗរបស់ក្រុមហ៊ុនអាមេរិកាំង Moderna និងPfizer BioNTech គឺរុស្ស៊ី និងចិនដែលនឹងអាចទាញផលចំណេញពីវ៉ាក់សាំងរបស់ខ្លួន ដែលលក់ក្នុងតម្លៃថោក និងងាយស្តុកចែកចាយ ទៅគ្រប់ប្រទេស មិនថា អ្នកមាន ឬអ្នកក្រ។ មានវ៉ាក់សាំងហើយ ក៏គេនៅមិនទាន់ប្រាកដចិត្តថា នឹងអាចឆ្លងចាកផុត ជំងឺរាតត្បាតកូវីដលើកនេះដែរ។ មេរោគកូរ៉ូណា បានផ្លាស់ប្តូរ បំប្លែងខ្លួន ដែលធ្វើឲ្យគេបារម្ភថា នឹងធ្វើឲ្យវ៉ាក់សាំងដែលគេរកឃើញ និងផលិតបាន គ្មានប្រសិទ្ធិភាពទៅបង្ក្រាប ជំងឺកូវីដ។ ឆ្នាំ ២០២០ ចាកចោលយើង នៅថ្ងៃនេះ ប៉ុន្តែនៅតែបន្សល់ជំងឺកូវីដ ដល់ឆ្នាំថ្មី ឆ្នាំ ២០២១៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ