លោកមូន ចៃអ៊ីនដាក់ក្តីសង្ឃឹមលើឆ្នាំចុងក្រោយនៃអាណត្តិ ដើម្បីស្វែងរកសន្តិភាពជាមួយកូរ៉េខាងជើង
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៨:៤០
នៅឆ្នាំចុងក្រោយនៃអាណត្តិ៥ឆ្នាំរបស់ខ្លួន លោកប្រធានាធិបតីកូរ៉េខាងត្បូង មូន ចៃអ៊ីនបានប្រកាសថា លោកនឹងប្រឹងប្រែងអស់ពីសមត្ថភាព យកពេលវេលាចុងក្រោយ នៃអាណត្តិដឹកនាំរបស់លោក ដើម្បីស្វះស្វែងរកសន្តិភាពយូរអង្វែងជាមួយកូរ៉េខាងជើង។ នៅមិនដល់ ២សប្តាហ៍ទៀតនោះទេ ប្រធានាធិបតី កូរ៉េខាងត្បូង លោកមូន ចៃអ៊ីននឹងធ្វើដំណើរទស្សនកិច្ចទៅជួបលោកចូ បៃដិន នៅទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន។ ជំនួបទ្វេភាគី រវាងមេដឹកនាំអាមេរិក និងកូរ៉េខាងត្បូង នឹងផ្តោតទៅលើសំណុំរឿងនុយក្លេអ៊ែររបស់កូរ៉េខាងជើង។
នៅក្នុងសន្និសីទកាសែត ដើម្បី សំគាល់រយៈពេល៤ឆ្នាំ នៃអាណត្តិដឹកនាំរបស់លោកក្នុងនាមជាប្រធានាធិបតីកូរ៉េខាងត្បូង លោកមូន ចៃអ៊ីនបានអះអាងថា លោកនឹងប្រើរយៈពេល ១ឆ្នាំចុងក្រោយនៃអាណត្តិដឹកនាំ របស់លោក (ដែលមាន៥ឆ្នាំ ) សម្រាប់ជាឱកាស ដើម្បី ប្រែក្លាយសន្តិភាពនៅឧបទ្វីបកូរ៉េ ដែល មិនពេញលក្ខណៈ ឲ្យទៅជា សន្តិភាព ពេញទី មិនអាចត្រលប់ក្រោយបាន។
កមូន ចៃអ៊ីន ដែលជាកូនជនភៀសខ្លួន មកពីកូរ៉េខាងជើង ជាអ្នកមានឆន្ទៈមោះមុត ក្នុងការស្វែងរកសន្តិភាព រវាងកូរ៉េទាំងពីរ។ ចាប់តាំងពីឈ្នះឆ្នោត ចូលកាន់តំណែងជាប្រធានាធិបតីកូរ៉េខាងត្បូង នៅឆ្នាំ ២០១៧ លោក មូន ចៃអ៊ីនបានប្តេជ្ញាចិត្ត តាំងពីថ្ងៃដំបូង ដោយ យក ការផ្សះផ្សារសន្តិភាពជាមួយកូរ៉េខាងជើង ធ្វើជាបុព្វហេតុធំបំផុត សម្រាប់អាណត្តិប្រធានាធិបតីរបស់លោក។
លោក មូន ចៃអ៊ីន ដែលបានជ្រើសរើសយកគំរូនយោបាយ ពន្លឺព្រះអាទិត្យរបស់អតីតប្រធានាធិបតី កូរ៉េខាងត្បូង គីម ដេជុង បានផ្តល់អាទិភាព លើការជួបចរចា ប៉ុន្តែ មិនមែនការគំរាម និយាយសំឡុតឲ្យម្ខាងៗ បាក់ស្បាតនោះទេ។ គោលនយោបាយនេះបានធ្វើឲ្យលោកមូន ចៃអ៊ីន សម្រេចបាន ជំនួបកំពូលដ៏កម្រ រវាង បងប្អូនកូរ៉េទាំង ២ ដល់ទៅ ៣ដង ក្នុងរយៈពេល តែមួយឆ្នាំ ២០១៨។
លោកមូន ចៃអ៊ីនជាប្រធានាធិបតីកូរ៉េខាងត្បូង ទី ២ បន្ទាប់ពី លោក គីម ដេជុង ដែលអាចបើកជំនួបកំពូលជាមួយ ថ្នាក់ដឹកនាំកំពូលរបស់កូរ៉េខាងជើង។ នៅខែ មេសា ឆ្នាំ ២០១៨ លោកមូន ចៃអ៊ីនបានបើកជំនួបកំពូល ជាមួយមេដឹកនាំកូរ៉េខាងជើង លោកគីម ជុងអ៊ុន។ ភាគីទាំងពីរ បានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួម ដែលនៅក្នុងនោះ ភាគីទាំងពីរ បានសន្យា នាំឧបកូរ៉េឲ្យស្គាល់សុខសន្តិភាព និង លែងមានអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ។
គឺលទ្ធផលជាវិជ្ជមាននៃជំនួបកំពូលរវាងមេដឹកនាំកូរ៉េទាំងពីរ ដែលឈានទៅលើកចិត្ត ឲ្យមានការបើកជំនួបកំពូលជាប្រវត្តិសាស្រ្តរវាងមេដឹកនាំអាមេរិក និងមេដឹកនាំកូរ៉េខាងជើង។ អ្នកជំនាញជាច្រើនវាយតម្លៃថា ជំនួបកំពូលរវាងលោកដូណាល់ ត្រាំ ជាមួយ លោកគីម ជុងអ៊ុន នៅសិង្ហបុរី ឆ្នាំ ២០១៨ និងនៅវៀតណាម នៅឆ្នាំ ២០១៩នឹងមិនអាចកើតឡើងបានទេ បើសិនគ្មាន លោកប្រធានាធិបតីមូន ចៃអ៊ីន ចូលរួមដើរតួយ៉ាងសកម្ម ក្នុងនាមជាអន្តរការីទេនោះ។
នៅក្នុងអាណត្តិរបស់ខ្លួន លោកមូន ចៃអ៊ីន គឺបានបោះដៃទៅរកកូរ៉េខាងជើង រហូត។ ទោះ កូរ៉េខាងជើង ខឹងខ្លាំងនឹងអាមេរិក នៅក្រោយ បរាជ័យ នៃជំនួបកំពូលជាមួយប្រធានាធិបតីអាមេរិក ប៉ុន្តែ លោកមូន ចៃអ៊ីន នៅតែ ព្យាយាម បញ្ចុះបញ្ចូល ឲ្យកូរ៉េខាងជើង ត្រលប់មកចូលតុចរចា ដើម្បី បង្កើតឲ្យបានកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាព និងប្រែក្លាយ ឧបទ្វីបកូរ៉េឲ្យទៅជាតំបន់ដែល គ្មានអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ។ ដើម្បីកុំឲ្យកូរ៉េខាងជើងអាក់អន់ចិត្ត លែងត្រលប់មកចរចា អ្វីសោះនោះ សេអ៊ូល មិនបានចេញមុខ រិះគន់ ថ្កោលទោសខ្លាំងៗទេ នៅពេល កូរ៉េខាងជើង ចាប់បាញ់សាកល្បង មីស៊ីល នៅប៉ុន្មានខែមុននេះ។ អាចថា នៅ៤ឆ្នាំមកនេះ លោកមូន ចៃអ៊ីនបានដើរនយោបាយត្រជាក់ច្រើន ដើម្បី បញ្ចុះបញ្ចូលកូរ៉េខាងជើង។ គេអាចថា ភាពតានតឹងនៅឧបទ្វីបកូរ៉េ បានថមថយចុះ បន្តិច ក៏ដោយសារតែនយោបាយត្រជាក់ ចង់ផ្សះផ្សារ សន្តិភាព របស់លោកមូនចៃអ៊ីននេះដែរ។
ដើម្បីថ្នមចិត្តកូរ៉េខាងជើង រដ្ឋាភិបាលរបស់លោក មូន ចៃអ៊ីន បង្កើតច្បាប់ ចាប់ដាក់ពន្ធនាគារ អ្នកដែលបង្ហោះប៉េងប៉ោង ដើម្បីបាចសាចខិតប័ណ្ណ ទៅក្នុងទឹកដីកូរ៉េខាងជើង
នៅក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍ រួមរបស់មេដឹកនាំកូរ៉េខាងជើង និងប្រធានាធិបតីកូរ៉េខាងត្បូង កាលពី ខែ មេសា ឆ្នាំ ២០១៨ គេមាននិយាយពីការបញ្ឈប់ សកម្មភាព ញុះញង់ ដែលនាំឲ្យកើតមានភាពតានតឹងរវាងភាគីទាំងពីរ។ ការបង្ហោះ បញ្ជូន ប៉េងប៉ោង ដែលនាំយកខិតប័ណ្ណ ទៅបាចសាចក្នុងទឹកដីកូរ៉េខាងជើង ជារឿងដែលរបបកុម្មុយនិស្តព្យុងយ៉ាង តែងថ្កោលទោស និងបានទាមទារឲ្យកូរ៉េខាងត្បូងបញ្ឈប់ជាបន្ទាន់។
រដ្ឋាភិបាលកូរ៉េខាងត្បូងមុនៗ មិនសូវធ្វើដឹង ធ្វើឮការទាមទាររបស់ព្យុងយ៉ាងនោះទេ បើទោះបីជាមានការគំរាមកំហែង ខ្លាំងៗពីកូរ៉េខាងជើងក្តី។ នៅក្នុងអាណត្តិរបស់លោកមូន ចៃអ៊ីន អាជ្ញាធរ នៅបន្តបិទភ្នែក បណ្តោយឲ្យសកម្មជន គាំទ្រ កូរ៉េខាងជើង ដែលមួយចំនួនជាអ្នកលួចរត់ចេញផ្ទាល់ពីទឹកដីកូរ៉េខាងជើង បង្ហោះ ប៉េងប៉ោង ដើម្បីបាចសាចខិតបណ្ណ ដែលនិយាយរិះគន់ អាជ្ញាធរកូរ៉េខាងជើង។
ខឹង នឹងសកម្មជនកូរ៉េខាងត្បូង បញ្ជូន ប៉េងប៉ោង ទៅហោះ បាចសាចខិតបណ្ណទៅក្នុងទឹកដីកូរ៉េខាងជើង ក្រុងព្យុងយ៉ាង បានសម្រេចផ្តាច់ទំនាក់ទំនង ជាមួយកូរ៉េខាងត្បូង។ អគារ ទំនាក់ទំនង រវាងប្រទេសទាំងពីរ ដែលស្ថិតនៅតំបន់ ឧស្សាកម្ម កៃសុង ក្នុងទឹកដីកូរ៉េខាងជើង ជាប់ព្រំដែនក៏ ត្រូវអាជ្ញាធរកូរ៉េខាងជើង ដាក់គ្រាប់បំផ្ទុះបំផ្លាញចោល កាលពីខែ មិថុនាឆ្នាំ២០២០ ពោលគឺ ២ឆ្នាំក្រោយជំនួបទ្វេភាគីរវាងមេដឹកនាំកូរ៉េទាំងពីរ។
ទំនងដើម្បី ចង់ស្តារ កុំឲ្យប្រទេសទាំងពីរ កាន់តែតានតឹង អាក្រក់ខ្លាំងជាងនេះ រដ្ឋាភិបាល កូរ៉េខាងត្បូងទើបសម្រេច បង្កើតច្បាប់ថ្មី មួយ កាលពីខែធ្នូឆ្នាំមុនដែរ ដើម្បី ដាក់ទោសរាល់អ្នកដែលល្មើស បញ្ជូនខិតប័ណ្ណទៅបាចសាច ក្នុងទឹកដីកូរ៉េខាងជើង។ ទៅតាមច្បាប់ថ្មីនេះ អ្នកដែលល្មើសបង្ហោះ ប៉េងប៉ោង ដឹកជញ្ជូនខិតប័ណ្ណ ទៅបាចសាចក្នុងទឹកដីកូរ៉េខាងជើង នឹងត្រូវប្រឈមនឹងទោសជាប់ពន្ធនាគារ ៣ឆ្នាំ ហើយនិង ត្រូវបង់ប្រាក់ពិន័យជាង ២ម៉ឺនអឺរ៉ូ។
ច្បាប់នេះ បានបង្កឲ្យមានការតវ៉ា ខ្លាំង ពីក្នុងស្រុក ជាពិសេស ពីខាងក្រុមគណបក្សប្រឆាំង ក្រុមអភិរក្សនិយម ដែលបានចាត់ទុក រដ្ឋបាលរបស់លោកមូន ចៃអ៊ីនថា ដើរតាមខ្សែបន្ទាត់ នយោបាយ របស់ប្អូនស្រី របស់មេដឹកនាំកូរ៉េខាងជើង។ អ្នកនាំពាក្យរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ សម្រាប់កិច្ចការសិទ្ធិមនុស្សក៏បានរិះគន់ច្បាប់កូរ៉េខាងត្បូងនេះដែរ។ ប៉ុន្តែ រដ្ឋាភិបាលកូរ៉េខាងត្បូងវិញ បាននិយាយការពារខ្លួនថា ដោយអនុវត្តច្បាប់ ដើម្បីទប់ស្កាត់ការបង្ហោះ បាចសាច ខិតប័ណ្ណ ទៅក្នុង ទឹកដីកូរ៉េខាងជើង រដ្ឋាភិបាលកំពុងគិតដល់សុវត្ថិភាពរបស់ប្រជាជនកូរ៉េខាងត្បូង ដែលរស់នៅតាមព្រំដែន ដែលអាចរងការវាយប្រហារ សងសឹកគ្រប់ពេលវេលាពីកូរ៉េខាងជើង ដែលប្រឆាំងដាច់ខាត ការបាចសាចខិតប័ណ្ណ រិះគន់ មេដឹកនាំកូរ៉េខាងជើងនោះ។
តើលោកមូន ចៃអ៊ីនអាចសម្រេច នយោបាយ ផ្សះផ្សារសន្តិភាព ជាមួយ កូរ៉េខាងជើង បានដែរឬទេ?
គេដឹងហើយថា ការចរចាឈានទៅបង្កើនសន្តិភាព ឬការឈានទៅរុះរើកម្មវិធីផលិតអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ របស់កូរ៉េខាងជើង មិនអាស្រ័យទៅលើកូរ៉េខាងត្បូង ឬទៅលើប្រធានាធិបតីកូរ៉េខាងត្បូង លោកមូន ចៃអ៊ីននោះទេ ប៉ុន្តែ វាអាស្រ័យទៅលើភាគីជម្លោះ អាមេរិក និងកូរ៉េខាងជើង ដែលមានចិននៅគាំទ្រពីក្រោយ។
រហូតមក លោកមូន ចៃអ៊ីន បានប្រឹងប្រែង រហូតត្រួសត្រាយឲ្យកើតមានជំនួបកំពូលប្រវត្តិសាស្រ្ត អាមេរិក និងកូរ៉េខាងជើង។ ជំនួបកំពូលដែលធ្លាប់ផ្តល់ក្តីសង្ឃឹម បានបរាជ័យធ្លាក់ទឹកទៅវិញ ដោយសារតែនយោបាយមិនទៀងទាត់ និងការទាមទារច្រើនខ្លាំងពេកពីខាងប្រធានាធិបតី លោកដូណាល់ត្រាំ។ កូរ៉េខាងជើង ចង់បានខ្លាំងបំផុត ឲ្យអាមេរិក និងសហគមន៍អន្តរជាតិដកចោលទណ្ឌកម្មសេដ្ឋកិច្ច ប៉ុន្តែ អាមេរិករបស់លោកដូណាល់ ត្រាំ ធ្លាប់បានទាមទារ ថា កូរ៉េខាងជើង ត្រូវបោះបង់ចោល កម្មវិធីផលិតអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ ទាំងស្រុងសិន ទើបបានអាមេរិកដកចោលទណ្ឌកម្មសេដ្ឋកិច្ច។ ដោយសារតែនិយាយមិនត្រូវគ្នា កូរ៉េខាងជើង បានឆេះដុំ ដកខ្លួន លែងគោរព តាមការសន្យា ធ្វើឡើងនៅក្នុងជំនួបកំពូលអាមេរិកកូរ៉េខាងជើងតទៅទៀត។
យ៉ាងណាក៏ដោយ លោកមូន ចៃអ៊ីន មិនអស់សង្ឃឹមនោះទេ។ ទោះលោក នៅសល់ពេល ដឹកនាំ កូរ៉េខាងត្បូងតែ១ឆ្នាំទៀតមែន ប៉ុន្តែ លោកមានសង្ឃឹមច្រើន ថា នឹងអាចអូសទាញកូរ៉េខាងជើង ឲ្យត្រលប់ចូលតុចរចា ជាមួយអាមេរិកសាជាថ្មី ព្រោះថា អាមេរិកសព្វថ្ងៃ ដែលដឹកនាំលោកចូ បៃដិន បានបង្ហាញជំហរ ចង់ដោះស្រាយវិបត្តិនុយក្លេអ៊ែរកូរ៉េខាងជើង តាមការចរចាផ្លូវទូត។ លោកមូន ចៃអ៊ីនដឹងថា ដោយសារតែ បញ្ហាសេដ្ឋកិច្ចក្នុងប្រទេស ហើយនិងជម្លោះប្រជែងជាមួយ ចិន រដ្ឋបាលលោកចូ បៃដិនមិនសូវផ្តល់អាទិភាពទៅលើបញ្ហា កូរ៉េខាងជើង ប៉ុន្មានទេ។ ប៉ុន្តែ លោកមូន ចៃអ៊ីនបានសន្យា នៅថ្ងៃចន្ទទី ១០ ឧសភានេះហើយថា លោកនឹងព្យាយាម ប្រើជំនួបកំពូលជាមួយលោកចូ បៃដិន នៅថ្ងៃទី ២១ឧសភា ខាងមុខ ដើម្បី ជំរុញឲ្យរដ្ឋបាលលោកចូ បៃដិន ចាប់ផ្តើមការចរចាការទូតឡើងវិញ ជាមួយកូរ៉េខាងជើង។ សម្រាប់លោក មូនចៃអ៊ីន នយោបាយការទូតរបស់លោកចូ បៃដិននឹងជួយទៅ ដោះស្រាយ វិបត្តិនុយក្លេអ៊ែរកូរ៉េខាងជើង។ គេជឿថា ទោះកូរ៉េខាងជើង បង្ហាញ អរិភាព មិនជឿទុកចិត្តលើនយោបាយចរចាផ្លូវទូតរបស់អាមេរិក ប៉ុន្តែ គេដឹងថា កូរ៉េខាងជើង ដែលមិនចូលចិត្តទេ ពាក្យគំរាម ទណ្ឌកម្ម សេដ្ឋកិច្ច មកដាក់សម្ពាធ នោះ ប្រាកដជាអាចទន់ចិត្ត នៅថ្ងៃណាមួយ ដោយមកពីមានអន្តរការី ចំរើននិយម ដូចជាមូន ចៃអ៊ីន មេដឹកនាំកូរ៉េខាងត្បូង សព្វថ្ងៃ។
គេកំពុងបារម្ភថា បើសិន កូរ៉េខាងត្បូង ផ្លាស់ប្តូរ ថ្នាក់ដឹកនាំ នៅក្នុងការបោះឆ្នោត នៅឆ្នាំក្រោយ ដោយមានគណបក្សអភិរក្សនិយម មកដឹកនាំប្រទេស សាជាថ្មី នោះ កូរ៉េខាងត្បូង ប្រហែលជានឹងលែងអាចដើរតួជាអន្តរការី ប៉ុន្តែ ជាអ្នកចាំតែរិះគន់ និងញុះញង់ឲ្យអាមេរិក ដំឡើងសំឡេង ដាក់សម្ពាធលើ កូរ៉េខាងជើងសាជាថ្មី៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ