ក្រុមហ៊ុនបច្ចេកវិទ្យាអ៊ីស្រាអែលNSO ត្រូវគេចោទថាបានផលិតកម្មវិធី លួចឈ្លបយកការណ៍តាមទូរស័ព្ទ
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៨:២៩
បណ្តាញសារព័ត៌មានអន្តរជាតិធំៗ បានរួមគ្នាចុះផ្សាយអត្ថបទស៊ើបអង្កេតមួយ ដែលបានលើកឡើង ពីសកម្មភាពឈ្លបយកការណ៍តាមទូរស័ព្ទ តាមរយៈកម្មវិធីបច្ចេកវិទ្យាមួយ ឈ្មោះ Pegasus ដែលផលិតដោយក្រុមហ៊ុនអ៊ីស្រាអែលមួយ ឈ្មោះ NSO។ យោងតាមអះអាង របស់បណ្តាញសារព័ត៌មាន គឺក្នុងចំណោមមនុស្ស ដែលគេប្រើកម្មវិធីបច្ចេកវិទ្យានេះដើម្បីឈ្លបយកការណ៍ គឺមានភាគច្រើន ជាអ្នកកាសែត សកម្មជនសិទ្ធិមនុស្ស ព្រមទាំងអ្នកនយោបាយផងដែរ។ ដំណឹងនេះបានធ្វើឲ្យកក្រើក រញ្ជួយមតិសាធារណៈ នៅសហរដ្ឋអាមេរិក និងនៅអឺរ៉ុប ដោយវាបានស្តែងអំពី ទំហំគ្រោះថ្នាក់ នៃបច្ចេកវិទ្យាទំនើប ដែលក្រុមហ៊ុនឯកជន ផលិតលក់ទៅឲ្យរដ្ឋាភិបាល ឬក៏ក្រុមណាមួយ ដើម្បីប្រើជាអាវុធ ឈ្លបតាមដាន និងរារាំងសិទ្ធិសេរីភាព។
ស្រូបយកទិន្នន័យក្នុងទូរស័ព្ទ បញ្ជាឲ្យថតសម្លេង និងវីដេអូ
Pegasus គឺជាកម្មវិធីបច្ចេកវិទ្យាព័ត៌មានវិទ្យា ឬដែលយើងហៅជាភាសាសាមញ្ញថា Logiciel។ វាត្រូវបានបង្កើតឡើង ដោយក្រុមហ៊ុនបច្ចេកវិទ្យាអ៊ីស្រាអែលមួយ ឈ្មោះថា NSO Group ដែលជាក្រុមហ៊ុនឯកជន មានជំនាញផលិតកម្មវិធីបច្ចេកវិទ្យាទំនើប។ Pegasus គឺជាប្រភេទLogiciel ឈ្លបយកការណ៍ នៅលើទូរស័ព្ទទំនើប។
ដើមហេតុដំបូង នៃការបែកធ្លាយដំណឹងនេះ គឺ ក្រុមវេទិការឯករាជ្យមួយឈ្មោះ Forbidden Stories ដែលមានទីតាំងនៅក្រុងប៉ារីស រួមជាមួយ អង្គការ Amnesty International ដែលជាអ្នកមានតារាងបញ្ជី លេខទូរស័ព្ទ ចំនួនប្រមាណ៥ម៉ឺនលេខ ដែលគេអះអាងថា សុទ្ធតែរងគ្រោះ ដោយកម្មវិធីឈ្លបយកការណ៍ Pegasus។ ស្ថាប័នទាំង២នេះ មិនបានបញ្ជាក់ថា បានតារាងលេខទូរស័ព្ទនេះពីអ្នកណាមកទេ។ បន្ទាប់មក គេបានប្រគល់វាទៅឲ្យ បណ្តាញសារព័ត៌មានធំៗ ចំនួន១៧ ដើម្បីឲ្យបើកការស៊ើបអង្កេតរួមគ្នា។ បណ្តាញសារព័ត៌មាន ធំៗទាំងនោះ គឺមានជាអាទិ៍ កាសែតបារាំង Le Monde កាសែតអង់គ្លេស The Guardian និងកាសែតអាមេរិក The Washington Post ជាដើម។
ក្រោយការស៊ើបអង្កេតស៊ីជំរៅ បណ្តាញសារព័ត៌មានទាំងនេះ បានចុះផ្សាយលទ្ធផល ដោយបានលើកឡើងថា ពិតជាមានការឈ្លបយកការណ៍ តាមទូរស័ព្ទពិតមែន ដោយប្រើកម្មវិធី Pegasus នេះ។ លេខទូរស័ព្ទទាំង៥ម៉ឺនលេខនេះ គឺត្រូវបានអតិថិជនរបស់ ក្រុមហ៊ុន NSO Group កំណត់តាំងតែពីឆ្នាំ២០១៦មក។ ក្រុមអ្នកស្រាវជ្រាវអះអាងថា Pegasus អាចចូលទៅសំងំ ដោយស្ងាត់ៗបំផុត នៅក្នុងទូរស័ព្ទដៃ មិនថាជាទូរស័ព្ទប្រើប្រព័ន្ធ Androïd ឬ iOS របស់ iPhone នោះទេ។
Pegasus មិនមែនត្រឹមតែអាច ស្តាប់ការសន្ទនាតាមទូរស័ព្ទ នោះទេ គឺវាអាចបូម ស្រូបយកទិន្នន័យទាំងអស់ នៅក្នុងទូរស័ព្ទតែម្តង ដែលមានដូចជា សារSMS E-Mail រូបថត ឯកសារផ្សេងៗ និងអាចចូលទៅសំងំ ក្នុងកម្មវិធីឆ្លើយឆ្លងគ្នាផ្សេងទៀត ដូចជា WhatsApp ជាដើម។ ហើយជាងនេះទៀត Pegasus អាចបញ្ជាពីចំងាយ ឲ្យទូរស័ព្ទដៃ ថតសម្លេង និងបើកកាម៉េរ៉ាថតរូប ថែមទៀតផង។
អ្នករងគ្រោះ៖ អ្នកកាសែត សកម្មជនសិទ្ធិមនុស្ស អ្នកនយោបាយ
យោងតាមការអះអាងរបស់បណ្តាញព័ត៌មានទាំង១៧ គឺ ក្នុងចំណោមលេខទូរស័ព្ទ ដែលរងគ្រោះ មានយ៉ាងហោច អ្នកកាសែត១៨០នាក់ អ្នកនយោបាយខ្ទង់៦០០នាក់ សកម្មជនសិទ្ធិមនុស្ស ៨៥នាក់ រួមទាំងថៅកែក្រុមហ៊ុន ប្រមាណ៦៥នាក់ទៀត។
ក្នុងចំណោមអ្នកកាសែត ដែលរងនូវការឈ្លបយកការណ៍នេះ គឺមានជាអាទិ៍ អ្នកកាសែតនៅ Wall Street Journal ទូរទស្សន៍ CNN ទូរទស្សន៍បារាំង France 24 កាសែតបារាំង Mediapart កាសែតអេស្ប៉ាញ El Pais អ្នកឆ្លើយឆ្លងព័ត៌មានវិទ្យុបារាំងអន្តរជាតិ RFI ព្រមទាំងអ្នកកាសែតរបស់ទីភ្នាក់ងារព័ត៌មានបារាំង AFP ទៀតផង។ ហើយបើតាមការចុះផ្សាយរបស់ The Gardian គឺមានថ្នាក់ដឹកនាំធំៗរបស់ កាសែត Financial Times ទូរទស្សន៍ CNN កាសែត New York Times និងទីភ្នាក់ងារ ព័ត៌មាន Reuters ផងដែរ។ ក្នុងចំណោមអ្នកនយោបាយទាំង៦០០នាក់វិញ គឺមានយ៉ាងហោច ប្រមុខរដ្ឋប្រទេសអឺរ៉ុបម្នាក់ និងប្រមុខដឹកនាំរដ្ឋាភិបាលអឺរ៉ុប ២នាក់ផង។
ដូច្នេះ ទំហំនៃការឈ្លបយកការណ៍នេះ មិនមែនតូចទេ ហើយវាមានសណ្ឋានធ្ងន់ធ្ងរខ្លាំងណាស់ ប៉ះពាល់ ដល់សិទ្ធិសេរីភាពសារព័ត៌មាន និងសិទ្ធិបុគ្គល។ បណ្តាញសារព័ត៌មានធំៗ បានចុះផ្សាយថា សកម្មភាពឈ្លបយកការណ៍នេះ គឺវាសំដៅ តាមដានការងាររបស់អ្នកកាសែត សកម្មជនបរិស្ថាន សកម្មជនសិទ្ធិមនុស្ស ឬក៏អ្នកនយោបាយ ដើម្បីរកវិធីរារាំង តាមស្ទាក់ ឬគំរាមកំហែងបំបិទមាត់ជាដើម។
យ៉ាងណាមិញ អ្នកកាសែតមិកស៊ិក ឈ្មោះ Cecilio Pineda Birto ត្រូវបានគេសម្លាប់នៅខែមីនា ឆ្នាំ២០១៧ ប៉ុន្មានសប្តាហ៍ បន្ទាប់ពីលេខទូរស័ព្ទរបស់អ្នកកាសែតរូបនេះ ត្រូវគេបញ្ចូលក្នុងចំណោមមនុស្ស ដែលរងគ្រោះដោយ កម្មវិធីឈ្លបយកការណ៍ Pegasus។ ដូចគ្នាដែរ ទូរស័ព្ទ របស់ស្ត្រី២នាក់ ដែលមានទំនាក់ទំនងជិតស្និទនឹងលោក Jamal Khashoggi អ្នកកាសែតដែលគេសម្លាប់ នៅក្នុងស្ថានកុងស៊ុលអារ៉ាប៊ីសាអូឌីទ ក្រុងអ៊ីស្តង់ប៊ូល នៅឆ្នាំ២០១៨ ក៏បានរងគ្រោះដោយកម្មវិធី Pegasus នេះដែរ នៅមុនពេលកើតហេតុ។
ការសន្និដ្ឋានដែលគ្មានអង្គហេតុច្បាស់លាស់
ក្រុមហ៊ុនអ៊ីស្រាអែល NSO Group បានច្រានចោល ការចោទប្រកាន់ទាំងអស់តែម្តង។ នៅលើគេហទំព័រអ៊ីនធ័រនែត ក្រុមហ៊ុននេះបានអះអាងថា ការសន្និដ្ឋានទាំងអំបាលម៉ាន ថា កម្មវិធី Pegasus បានឈ្លបយកការណ៍ លើអ្នកកាសែត អ្នកនយោបាយ និងសកម្មជនសិទ្ធិមនុស្ស វាគឺជាការសន្និដ្ឋាន បែបលំអៀង ដោយគ្មានមូលដ្ឋានអង្គហេតុច្បាស់លាស់ អាចយកជាការបានទេ។ ក្រុមហ៊ុននេះ បានអះអាងទៀត ថាគេនឹងដាក់ពាក្យប្តឹង ពីបទបរិហារកេរ្តិ៍។ NSO Group បានអះអាងជាថ្មីថា ក្រុមហ៊ុនគេផលិតកម្មវិធីបច្ចេកវិទ្យាទំនើប ដើម្បីផ្គត់ផ្គង់ទៅឲ្យតែអាជ្ញាធររដ្ឋ ដើម្បីស៊ើបការណ៍សំងាត់ ប្រឆាំងនឹងបណ្តាញឧក្រិដ្ឋកម្ម ឬបណ្តាញភេរវកម្ម តែប៉ុណ្ណោះ។
តែយ៉ាងណា នេះមិនមែនជាលើកទីមួយទេ ដែល ក្រុមហ៊ុន NSO Group នេះ ត្រូវគេចោទប្រកាន់។ កន្លងមកធ្លាប់មានដំណឹងចោទផងដែរ ថាក្រុមហ៊ុនអ៊ីស្រាអែលនេះ ផលិតកម្មវិធីឈ្លបយកការណ៍មែន តែភាគច្រើន គឺលក់ទៅឲ្យរដ្ឋាភិបាលប្រទេសផ្តាច់ការ ឬប្រទេសដែលមិនខ្វល់ពីការគោរពសិទ្ធិសេរីភាព។ រដ្ឋាភិបាលទាំងនោះ ប្រើប្រាស់បច្ចេកវិទ្យាទាំងនេះ ដើម្បីតាមដាន រារាំង គំរាមបំបិតមាត់ អ្នកកាសែតប្រឆាំង អ្នកកាសែតបរទេស និងសកម្មជនសិទ្ធិមនុស្សជាដើម។
មួយវិញទៀត កាលពីឆ្នាំ២០២០ ការស្រាវជ្រាវរបស់ Citizen Lab នៃសកលវិទ្យាល័យ Toronto ប្រទេសកាណាដា បានបង្ហាញថា កម្មវិធី Pegasus របស់ក្រុមហ៊ុន NSO Group នេះ ក៏ត្រូវបានគេប្រើ ដើម្បីឈ្លបយកការណ៍ ទៅលើអ្នកកាសែត ទូរទស្សន៍កាតា Al-Jazeera ជាង១០នាក់ផងដែរ។ កាលពីឆ្នាំ ២០១៩ ក្រុមហ៊ុន WhatsApp បានអះអាងថា គណនីរបស់អ្នកប្រើប្រាស់ចំនួន១៤០០នាក់ ត្រូវបានកម្មវិធីឈ្លបយកការណ៍មួយ របស់ក្រុមហ៊ុន NSO Group នេះ សំងំវាយលុក។ ក្រុមហ៊ុន WhatsApp បានដាក់ពាក្យប្តឹងក្រុមហ៊ុន NSO Groupនេះ ដោយមានការសហការគាំទ្រ ពី Amazon និង Microsoft ផងដែរ។
ក្រុមហ៊ុនបច្ចេកវិទ្យាអ៊ីស្រាអែលជាច្រើន ធ្លាប់ត្រូវគេចោទប្រកាន់
វាមិនមែនជាលើកទីមួយទេ ដែលក្រុមហ៊ុនបច្ចេកវិទ្យាអ៊ីស្រាអែល ត្រូវបានគេចោទថាគ្មានការទទួលខុសត្រូវ ធ្វើជំនួញតាមរយៈការផលិតបច្ចេកវិទ្យា ដែលរំលោភបំពានធ្ងន់ធ្ងរ លើសិទ្ធិសេរីភាព។ កន្លងមក ធ្លាប់មានការលើកឡើង ចោទប្រកាន់ច្រើនករណីមកហើយ ទៅលើក្រុមហ៊ុនអ៊ីស្រាអែល មួយចំនួន ដែលមានជំនាញផលិតបច្ចេកវិទ្យាទំនើប ហើយលក់ទៅឲ្យគេ យកទៅឈ្លបយកការណ៍។ ក្រុមហ៊ុនបច្ចេកវិទ្យាអ៊ីស្រាអែលទាំងនោះ ធ្វើការស្អិតរមួត និងបានទទួលការអនុញ្ញាតិ ពីក្រសួងការពារជាតិអ៊ីស្រាអែល ថែមទៀតផង។
ជាក់ស្តែង កម្មវិធីឈ្លបយកការណ៍មួយ ឈ្មោះ DevilsTongue ផលិតដោយក្រុមហ៊ុន Saito Tech Ltd ដែលត្រូវគេយកទៅប្រើដើម្បីឈ្លបយកការណ៍ មនុស្សជាច្រើនរយនាក់ មានអ្នកកាសែត អ្នកនយោបាយប្រឆាំង និងសកម្មជនសិទ្ធិមនុស្ស។ នេះបើផ្អែកតាមការអះអាង កាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍កន្លងទៅ របស់អ្នកជំនាញនៅក្រុមហ៊ុន Microsoft និង Citizen Lab។
ក្រុមហ៊ុនបច្ចេកវិទ្យាអ៊ីស្រាអែល ផ្សេងទៀត ដូចជា NICE Systems និង Verint ជាដើម ក៏ធ្លាប់ ត្រូវគេចោទថាបានលក់បច្ចេកវិទ្យាឈ្លបយកការណ៍ ទៅឲ្យនគរបាលសំងាត់ នៅប្រទេសអ៊ូហ្សបេគីស្ថាន ប្រទេស កាហ្សាក់ស្ថាន និងនៅកូឡុំប៊ី ផងដែរ។ នេះបើផ្អែកតាមការចុះផ្សាយ របស់អង្គការ Privacy International កាលពីឆ្នាំ ២០១៦៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ