ស៊ូដង់ ប្រកាសថានឹងប្រគល់ខ្លួនអតីតប្រធានាធិបតី ទៅឲ្យតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៧:៣២
ស៊ូដង់ ប្រកាសថានឹងប្រគល់ខ្លួន អតីតប្រធានាធិបតី លោកអូម៉ារ អាល់បាស្ហៀរ ទៅឲ្យតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ នៅក្នុងសំណុំរឿងប្រល័យពូជសាសន៍ នៅ ដារហ្វួរ (Darfour)។ ភ្លាមៗ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេស សហរដ្ឋអាមេរិក បានថ្លែងគាំទ្រការសម្រេចចិត្តរបស់ស៊ូដង់។ មន្ត្រីទូតអាមេរិក បញ្ជាក់ថា « អាមេរិក សាទរឲ្យ ស៊ូដង់ បន្តកិច្ចសហការជាមួយ តុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ ជាបន្តទៀត ដើម្បីបញ្ចូនមេៗឧក្រិដ្ឋជនទាំងឡាយដែលតុលាការតាមស្វែងរកមុខ។ » ការទូតអាមេរិកបន្តទៀតថា « ការសម្រេចប្រគល់ខ្លួនលោក អូម៉ារ អាល់បាស្ហៀរ ទៅឲ្យតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ នៅពេលនេះ ជាការបោះជំហានមួយយ៉ាងធំ ក្នុងការចូលរួមប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងនិទ្ទណ្ឌភាព។ »
តើការប្រល័យពូជសាសន៍នៅ ដារហ្វួរ កើតឡើងយ៉ាងម៉េច?
ដារហ្វួរ ជាតំបន់នៅប៉ែកខាងលិច ប្រទេសស៊ូដង់សព្វថ្ងៃ។ លោក អូម៉ារ អាល់បាស្ហៀរ (Omar el-Béchir ) បានធ្វើរដ្ឋប្រហារឡើងកាន់អំណាចផ្តាច់ការ នៅឆ្នាំ ១៩៨៩។ ចាប់ពីឆ្នាំ២០០៣ ក្រុមអ៊ីស្លាមជាក្រុមភាគច្រើន នៅតំបន់ដារហ្វូរ និងដែលនៅស្និទ្ធជាមួយលោក អូម៉ារ អាល់បាស្ហៀរ បានបង្កជម្លោះបង្ហូរឈាម ជាមួយក្រុមជនជាតិភាគតិច និងជាតិពន្ធុផ្សេងទៀត។ ជម្លោះបង្ហូរឈាមគ្នានេះ ត្រូវអង្គការសហប្រជាជាតិ ព្យាករណ៍ថា បានបណ្តាលឲ្យស្លាប់បាត់បង់ជីវិតមនុស្ស ប្រមាណ ៣០ ម៉ឺននាក់ ហើយ ២លាន៥សែននាក់ ត្រូវជម្លៀសខ្លួន ចោលផ្ទះសម្បែង។
តុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ នៅក្រុងឡាអេ បានបើកការស៊ើបអង្កេត និងបានលើកបទចោទប្រកាន់ ពីបទប្រល័យពូជសាសន៍ ឧក្រិដ្ឋកម្មសង្គ្រាម ឧក្រិដ្ឋប្រឆាំងមនុស្សជាតិ ចំពោះបទឧក្រិដ្ឋដែលបានកើតឡើងនៅតំបន់ ដារហ្វួរ នេះ។ តុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ ក៏បានចេញដីកាចាប់ខ្លួនមេដឹកនាំស៊ូដង់ និងអ្នកទទួលខុសត្រូវជាន់ខ្ពស់ ក្នុងការប្រល័យជីវិតមនុស្ស នៅដារហ្វួរ។
បទឧក្រិដ្ឋបានកើតឡើងជិត២០ឆ្នាំទៅហើយ។ តើហេតុអ្វី ទើបតែមានការសម្រេចប្រគល់ខ្លួន នៅពេលនេះ?
ជាក់ស្តែងទៅ លោកអូម៉ារ អាល់បាស្ហៀរ នៅតែបន្តកាន់អំណាចផ្តាច់ការ នៅស៊ូដង់ ជាប់រហូតមក។ លោកទើបតែត្រូវធ្លាក់ចុះពីតំណែង កាលពីឆ្នាំ២០១៩ ក៏ព្រោះតែ កម្លាំងចលនាប្រជាជន ដែលទ្រាំនឹងអំណាចផ្តាច់ការ លែងបាន។ ប្រជាជនស៊ូដង នៅឆ្នាំ២០១៩ បានងើបបះបោរ ខឹង និងប្រឆាំងរដ្ឋាភិបាល អាល់បាស្ហៀរ ដែលដំឡើងថ្លៃ នំប៉័ង ជាស្បៀងចាំបាច់សម្រាប់ជីវភាពប្រចាំថ្ងៃ។ ពេលធ្លាក់ចុះពីតំណែង គឺ តុលាការក្នុងស្រុកស៊ូដង់ ដែលកើតចេញរដ្ឋាភិបាលចម្រុះ ស៊ីវិលនិងយោធា បានកាត់ទោសអតីតថ្នាក់ដឹកនាំខ្លួន រូបនេះ ក្នុងសំណុំរឿងជាច្រើន ដូចជា រឿងរដ្ឋប្រហារ រឿងពុករលួយ និងឧក្រិដ្ឋកម្មផ្សេងៗទៀត។
ការបញ្ចូនខ្លួនក្រុមជនសង្ស័យទៅ តុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ នៅពេលនេះ គឺមិនមែនត្រឹមតែ អាល់បាស្ហៀរ តែម្នាក់ឯងទេ គឺនៅមានលោក Ahmed Haroun ជាអតីតរដ្ឋមន្ត្រី និងអតីតអភិបាលតំបន់ Kordafan និងលោក Abdel Rahim Mohanmed Hussein អតីតរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការពារជាតិ ទៀត។ សរុប មេដឹកនាំធំ យ៉ាងហោចបីនាក់ ក្នុងឧក្រិដ្ឋនៅ ដារហ្វួរ ដែលបានសម្រេចត្រូវបញ្ជូនទៅ តុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ ។ ការប្រកាសនេះ គឺចេញពីមាត់របស់រដ្ឋអាជ្ញាស៊ូដង និងដែលធ្វើឡើងក្រោយជំនួបជជែកគ្នា ប្រមាណ១សប្តាហ៍ ជាមួយនឹង រដ្ឋអាជ្ញារបស់តុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ ដែលចុះទៅផ្ទាល់ នៅស៊ូដង។ ១សប្តាហ៍មកនេះ នៅរដ្ឋធានីKhartoum រដ្ឋអាជ្ញារបស់តុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ Karim Khan បានជួបប្រាស្រ័យនឹងថ្នាក់ដឹកនាំស៊ូដង់ ជាច្រើននាក់ ទាំងស៊ីវិលនិងទាំងយោធា។
អ្នកវិភាគស្ថានការណ៍ស៊ូដង់ យល់ថា ជាយុទ្ធសាស្ត្ររបស់ប្រទេសស៊ូដង់ ក្រោមការដឹកនាំរបស់រដ្ឋាភិបាលចម្រុះ។
ការដែលគិតពីយុទ្ធសាស្ត្រដឹកនាំស្រុកទេសនេះ ក៏មិនខុសដែរ។ ចំពោះអ្នកវិភាគ គឺគេអាចមើលឃើញច្រើនចំណុច។ ទី១ ពិតហើយ ថា នេះភាពចាប់បាច់ក្នុងការស្វែងរកយុត្តិធម៌សម្រាប់ជនរងគ្រោះនិងក្រុមគ្រួសារ ពិសេសគឺស្វែងរកយុត្តិធម៌សម្រាប់មនុស្សជាតិទាំងមូល។ ពីព្រោះថា នេះជាបទឧក្រិដ្ឋប្រល័យពូជសាសន៍ ដែលជារឿងធំសម្បើមណាស់។
ទី២ ក៏ជាការបោះជំហានមួយ ដើម្បីស្តារមុខមាត់ប្រទេសឡើងវិញ ព្រោះថា ស៊ូដង់ បានជាប់ទណ្ឌកម្មអន្តរជាតិជាច្រើន ដែលធ្វើឲ្យសេដ្ឋកិច្ចពាណិជ្ជកម្ម ត្រូវរងវិបត្តិរាំរ៉ៃជាយូរឆ្នាំមកហើយ។
ទី៣ គឺអ្នកវិភាគគេមើលឃើញថា វាអាចដោយសារតែការចរចានិងការយល់ព្រមគ្នា ពីក្រុមមេៗយោធាផ្សេងទៀត។ ក៏ប៉ុន្តែ ប្រហែលជាមានលក្ខខណ្ឌសម្រេចថា ប្រគល់ត្រឹមតែឈ្មោះ៣នេះបានហើយ កុំឲ្យបន្លាយបញ្ជីឈ្មោះវែង ដែលធ្វើជាប់ឈ្មោះរបស់ពួកគេថែមទៀត។
តើដំណើរកាត់ទោស អ្នកទាំងបីនេះ អាចនឹងប្រព្រឹត្តិទៅ នៅទីណា?
តាមធម្មតា បើត្រូវបញ្ចូនបន្ត ទៅតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ គឺមានតែត្រូវ ក្រុងឡាអេ ប្រទេសហូឡង់។ តែអតីតអ្នកដឹកនាំទាំងបីនេះ កំពុងតែឋិតនៅក្នុងពន្ធនាគារ ក្នុងរដ្ឋធានី របស់ស៊ូដង់ ហើយពួកគេក៏កំពុងត្រូវតុលាការក្នុងស្រុក កាត់ទោសពីបទល្មើសផ្សេងៗ នៅមិនទាន់ចប់សព្វគ្រប់ទេ។
សេណារីយ៉ូ អាចមានពីរ គឺអាចថា ត្រូវកាត់ទោសនៅស៊ូដង់ តាមយន្តការពិសេស ឬក៏បញ្ចូលឲ្យស្រេចទៅ ក្រុងឡាអេ តែម្តង។ បើកាត់ក្តីនៅ ក្រុងឡាអេ មិនចំណោទទេ ព្រោះថាឆ្នាំមុន កាលពីខែមិថុនា ថ្ងៃ២០២០ តុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ បានកាត់ផ្តើមកាត់ទោសមេទាហាន Ali Kosheib ដែលចូលរួមក្នុងវិនាសកម្ម នៅដារហ្វូរ ដែរ។ លោកនេះ ជា មេក្រុមឧទ្ទាម ដែលមានឥទ្ធិពលខ្លាំង នៅដារហ្វួរ និងដែល បានគេចខ្លួនអស់១៣ឆ្នាំហើយ។ បើ សវនាការធ្វើនៅឡាអេ មិនទាស់ខុសអីទេ។
សេណារីយ៉ូទី២ គឺគេអាចបង្កើតតុលាការកូនកាត់នៅស្រុកស៊ូបង់។ ប្រហែលយកគំរូតាម តុលាការកាត់ទោសមេដឹកនាំខ្មែរក្រហម នៅកម្ពុជាដែរ ដោយមានចៅក្រមក្នុងស្រុក និងចៅក្រមអន្តរជាតិ ហើយនិងបុគ្គលិកចម្រុះសាសន៍ចូលរួម។ ត្រង់ចំណុចនេះ ឧត្តមស្នងការអង្គការសហប្រជាជាតិ ប្រចាំស៊ូដង់ ប្រាប់អ្នកសារព័ត៌មានថា តុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ អាចនឹងជួយ ស៊ូដង់ ដើម្បីបង្កើតតុលាការកូនកាត់ នៅទឹកដីស៊ូបង់ ផ្ទាល់តែម្តង។ តុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ នៅមិនទាន់សម្រេចយ៉ាងណានៅឡើយទេ តែគេគ្រោងនឹងរៀបចំសន្នីសីទពន្យល់សំណុំរឿងឧក្រិដ្ឋកម្មប្រល័យពូជសាសន៍ ដារហ្វួរ៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ