អាមេរិកនិងសម្ព័ន្ធមិត្តព្រមានពីការគំរាមកំហែងភេរវកម្មនៅព្រលានយន្តហោះកាប៊ុល
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៧:៣២
អាមេរិកនិងសម្ព័ន្ធមិត្ត ប្រាប់ពលរដ្ឋកុំឲ្យធ្វើដំណើរទៅព្រលានយន្តហោះកាប៊ុលឲ្យសោះ ដោយសារមានការគំរាមកំហែងភេរវកម្ម។ ការទាញសញ្ញាអាសន្ននៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ទី២៦ សីហានេះបានកើតឡើង នៅពេលដែលកងទ័ពលោកខាងលិចប្រញាប់ប្រញាល់ជម្លៀសពលរដ្ឋនិងប្រជាជនអាហ្វហ្កានីស្ថានឲ្យបានមុនពេលផុតកំណត់នៃការដកទ័ពនាថ្ងៃទី ៣១ ខែសីហា។ តើអ្វីជាការគំរាមកំហែងភេរវកម្មនៅអាកាសយានដ្ឋានក្រុងកាប៊ុល?
ប្រទេសលោកខាងលិចដឹកមុខដោយអាមេរិកព្រមានពីការគំរាមកំហែងភេរវកម្មនៅព្រលានយន្តហោះកាប៊ុល
សហរដ្ឋអាមេរិក និងសម្ព័ន្ធមិត្តមានដូចជាអូស្ត្រាលី និងអង់គ្លេស បានប្រាប់ពលរដ្ឋរបស់ខ្លួនឲ្យចាកចេញជាប្រញាប់ពីតំបន់ព្រលានយន្តហោះក្រុងកាប៊ុល ខណៈមនុស្សរាប់ពាន់នាក់នៅកំពុងបន្តព្យាយាមចាកចេញពីទឹកដីអាហ្វហ្កានីស្ថាន តាមរយៈព្រលានដែលជាច្រកចេញតាមផ្លូវអាកាសតែមួយគត់។
ការប្រកាសអាសន្នត្រូវបានធ្វើឡើងនៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍នេះ នៅបន្ទាប់ពីប្រធានាធិបតីអាមេរិកលោក ចូ បៃដិន បានព្រមានអំពីការគំរាមកំហែងភេរវកម្មដែលជាការវាយប្រហារពីសំណាក់ក្រុមសកម្មប្រយុទ្ធដែលមានទំនាក់ទំនងជាមួយក្រុមអង្គការរដ្ឋអ៊ីស្លាម។
នៅក្នុងសេចក្តីជូនដំណឹងមួយដែលចេញផ្សាយកាលពីល្ងាចថ្ងៃពុធម្សិលមិញ ស្ថានទូតអាមេរិកនៅទីក្រុងកាប៊ុលបានណែនាំដល់ពលរដ្ឋអាមេរិកឲ្យជៀសសវាងធ្វើដំណើរទៅព្រលានយន្តហោះ និងបានប្រាប់អ្នកដែលកំពុងនៅច្រកទ្វារព្រលានឲ្យចាកចេញពីទីនោះជាបន្ទាន់។ ស្ថានទូតអាមេរិកបានលើកឡើងពី “ការគំរាមកំហែងសន្តិសុខ” ប៉ុន្តែមិនបានប្រាប់ព័ត៌មានអ្វីលើសពីនេះនោះទេ។
ប្រទេសអង់គ្លេសនិងអូស្ត្រាលីក៏បានចេញសេចក្តីណែនាំស្រដៀងគ្នានេះដែរ ដោយប្រាប់ពលរដ្ឋដែលនៅតំបន់ព្រលានយន្តហោះកាប៊ុលឲ្យចាកចេញទៅរកកន្លែងមានសុវត្ថិភាព ដោយហេតុថាការគំរាមកំហែងភេរវកម្មគឺធ្ងន់ធ្ងរខ្លាំងនិងអាចកើតឡើងក្នុងពេលដ៏ខ្លីក៏ថាបាន។
ទន្ទឹមនេះ ទីក្រុងឡុងដ៍ក៏បានប្រកាសថាដែរថាប្រសិនបើអ្នកណាអាចចាកចេញពីអាហ្វហ្កានីស្ថានដោយសុវត្ថិភាពតាមរយៈមធ្យោបាយផ្សេងទៀត គេគួរតែធ្វើដូច្នេះភ្លាមៗ កុំបង្អែបង្អង់រង់ចាំយូរឲ្យសោះ។
នៅត្រង់ចំណុចនេះ គួរបញ្ជាក់ជូនដែរថា ចាប់តាំងពីក្រុងកាប៊ុលធ្លាក់ចូលក្នុងកណ្តាប់ដៃពួកតាលីបង់កាលពីថ្ងៃទី ១៥ ខែសីហាមក មានមនុស្សជាច្រើនភ័យខ្លាច និងបានព្យាយាមធ្វើដំណើរទៅកាន់ព្រលានយន្តហោះក្រុងកាប៊ុលដើម្បរត់គេចពីរបបគ្រប់គ្រងរបស់តាលីបង់។
គិតមកទល់នឹងពេលនេះ សហរដ្ឋអាមេរិក និងសម្ព័ន្ធមិត្តបានដឹកជម្លៀសជនបរទេស និងជនជាតិអាហ្វហ្កានីស្ថានចំនួនជិត ៩០ ០០០ នាក់ហើយចេញពីអាកាសយានដ្ឋានក្រុងកាប៊ុលក្នុងប្រតិបត្តិការជម្លៀសអាកាសដែលគេចាត់ទុកថាជាប្រតិបត្តិការជម្លៀសដ៏ធំនិងមានគ្រោះថ្នាក់បំផុតមួយក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រ។
តើអ្វីជាការគំរាមកំហែងភេរវកម្មរបស់ក្រុមរដ្ឋអ៊ីស្លាមនៅអាហ្វហ្កានីស្ថាន?
មន្រ្តីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន និយាយថាព្រលានយន្តហោះទីក្រុងកាប៊ុលដែលមានកងកម្លាំងទ័ពបរទេសរាប់ពាន់នាក់ដឹកនាំដោយសហរដ្ឋអាមេរិក ហ៊ុំព័ទ្ធដោយប្រជាជនអាហ្វហ្កានីស្ថានដ៏ច្រើនកំពុងស្ថិតក្រោមការគំរាមកំហែងខ្ពស់ណាស់ពីក្រុមរដ្ឋអ៊ីស្លាមជ្រុលនិយមមួយដែលមានឈ្មោះថា ខូរ៉ាសាន (Islamic State-Khorasan)។
សេចក្តីព្រមានពីការគំរាមកំហែងភេរវកម្មរបស់អាមេរិក អង់គ្លេស និងអូស្ត្រាលី បានជំរុញឲ្យក្រុមមនុស្សដែលប្រមូលផ្តុំគ្នាយ៉ាងច្រើនកកកុញនៅតំបន់ព្រលានយន្តហោះកាប៊ុលចាកចេញទៅទីកន្លែងដែលមានសុវត្ថិភាពជាងមុន។
ដូចបានលើកឡើងមុននេះបន្តិចហើយថា ក្រុមប្រទេសលោកខាងលិចដែលដឹកមុខដោយសហរដ្ឋអាមេរិកបានលើកឡើងពីការគំរាមកំហែងភេរវកម្ម តែពួកគេមិនបានផ្តល់ព័ត៌មានលម្អិតជាក់លាក់ណាមួយអំពីការគំរាមកំហែងនេះនោះទេ។
ដោយឡែក បើតាមលោកប្រធានាធិបតីអាមេរិកចូ បៃដិន និយាយកាលពីថ្ងៃអាទិត្យ ក្រុមរដ្ឋអ៊ីស្លាមជ្រុលនិយម ខូរ៉ាសាននេះគឺជាសត្រូវសួពូជរបស់ពួកតាលីបង់ ហើយពួកគេទាំងសងខាងសុទ្ធតែមានប្រវត្តិធ្លាប់វាយប្រយុទ្ធគ្នាទៅវិញទៅមក។
ដូច្នោះហើយទើបលោកចូ បៃដិនលើកឡើងថាកងទ័ពអាមេរិកនិងសម្ព័ន្ធមិត្តព្រមទាំងជនស៊ីវិលស្លូតត្រង់ទាំងជនបរទេសនិងជនជាតិអាហ្វហ្កានីស្ថានដែលមានវត្តមានរៀងរាល់ថ្ងៃ នៅឯព្រលានយន្តហោះកាប៊ុល ប្រឈមនឹងហានិភ័យនៃការវាយប្រហារពីពួករដ្ឋអ៊ីស្លាមខូរ៉ាសានណាស់។
យន្តហោះយោធាមួយចំនួនដែលហោះដឹកមនុស្សចេញពីព្រលានក្រុងកាប៊ុលក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានថ្ងៃចុងក្រោយនេះ ត្រូវបានគេមើលឃើញថា បានបាញ់ពន្លឺភ្លើងដើម្បីបន្លំមីស៊ីល កុំឲ្យចាប់ទីតាំងយន្តហោះបាន។
តើក្រុមរដ្ឋអ៊ីស្លាមខូរ៉ាសានជាអ្នកណា? ហើយតើថាពួកគេធ្លាប់បានបើកការវាយប្រហារអ្វីខ្លះ?
ក្រុមរដ្ឋអ៊ីស្លាមខូរ៉ាសាន (Islamic State-Khorasan) ត្រូវបានគេស្គាល់ដែរថា IS-K ឬ ISIS-K។ “ខូរ៉ាសាន” គឺជាឈ្មោះប្រវត្តិសាស្ត្រសម្រាប់តំបន់ដែលសព្វថ្ងៃនេះមានផ្នែកខ្លះនៅក្នុងប្រទេសប៉ាគីស្ថាន អ៊ីរ៉ង់ អាហ្វហ្កនីស្ថាន និងអាស៊ីកណ្តាល។
រដ្ឋអ៊ីស្លាមខូរ៉ាសានត្រូវបានបង្កើតឡើងដំបូងក្នុងឆ្នាំ ២០១៥ នៅពេលដែលអង្គការរដ្ឋអ៊ីស្លាម ឬក្រុមជ្រុលនិយមអាយស៊ីស ISIS បានព្យាយាមពង្រីកវិសាលភាពភូមិសាស្ត្ររបស់ខ្លួនហួសពីប្រទេសអ៊ីរ៉ាក់ និងស៊ីរី។
ក្រុមរដ្ឋអ៊ីស្លាមខូរ៉ាសាននេះត្រូវបានបង្កើតឡើងនៅខេត្តណាងហ្កាហារ (Nangarhar) ភាគខាងកើតប្រទេសអាហ្វហ្កានីស្ថានក្នុងខែមករា ឆ្នាំ ២០១៥។ ពួកគេ ទាក់ទាញនិងជ្រើសរើសអ្នកចូលរួមយ៉ាងសកម្មជាពិសេសបណ្តាជនដែលរត់ចោលស្រុក រត់គេចចេញពីការគ្រប់គ្រង់របស់តាលីបង់ និងក្រុមអ្នកដែលមិនសប្បាយចិត្តនឹងបរាជ័យរបស់មេដឹកនាំក្រុងកាប៊ុលក្នុងសមរភូមិជាមួយទាហានតាលីបង់។
បើយោងតាមមជ្ឈមណ្ឌលសិក្សាយុទ្ធសាស្ត្រនិងអន្តរជាតិហៅកាត់ថា CSIS ពួករដ្ឋអ៊ីស្លាមខូរ៉ាសានទទួលបានការគាំទ្រពីក្រុមរដ្ឋអ៊ីស្លាមនៅអ៊ីរ៉ាក់ និងស៊ីរី។ ក្រុមនេះធ្លាប់បានបើកការវាយប្រហាររហូតដល់ជិត ១០០ ដង ប្រឆាំងនឹងជនស៊ីវិលនៅអាហ្វហ្កានីស្ថាន និងប៉ាគីស្ថាន។ ក្រៅពីនេះ ពួកក្រុមរដ្ឋអ៊ីស្លាមខូរ៉ាសានធ្លាប់បានប៉ះទង្គិចគ្នាហិង្សាប្រមាណ ២៥០ ដងជាមួយកងទ័ពអាមេរិក អាហ្កានីស្ថាន និងប៉ាគីស្ថានរាប់ចាប់តាំងពីខែមករា ឆ្នាំ ២០១៧ មក។
ក្រុមរដ្ឋអ៊ីស្លាមខូរ៉ាសាននេះ ស្ទើរតែរលាយបាត់រូបរាងបាត់អស់ពីមូលដ្ឋានដ៏សំខាន់របស់ពួកគេនៅភាគខាងកើតអាហ្វហ្កានីស្ថានទៅហើយកាលពីចុងឆ្នាំ ២០១៩ ដោយសារតែរងការវាយប្រហារពីយោធាអាមេរិក អាហ្វហ្កានីស្ថាន និងរងការវាយប្រហារផងដែរពីក្រុមសកម្មប្រយុទ្ធតាលីបង់។
ដោយឡែក នៅពេលត្រូវបានគេសួរអំពីការគំរាមកំហែងភេរវកម្មធ្ងន់ធ្ងរនៅព្រលានយន្តហោះកាប៊ុល អ្នកនាំពាក្យតាលីបង់ម្នាក់ បានទទួលស្គាល់ពីហានិភ័យដែលបង្កជាបញ្ហាបន្ថែមជាន់ពីលើស្ថានការណ៍ដែលវឹករវស្រាប់ទៅហើយនៅទីក្រុងប៊ុល។ ក្រុមតាលីបង់បានស្តីបន្ទោសថានេះគឺជាកំហុសរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកទាំងស្រុង៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ