បណ្តាសារព័ត៌មានជំនាញសុខភាព និងធម្មជាតិ រួមគ្នាអំពាវនាវឲ្យពិភពលោកគិតគូរពីបញ្ហាអាកាសធាតុជាបន្ទាន់
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៨:៣៧
វិបត្តអាកាសធាតុ គឺជាបញ្ហាអាសន្ន និងបន្ទាន់បំផុត ដែលពិភពលោកយើង ត្រូវតែរួមគ្នាដោះស្រាយ ដោយមិនត្រូវបង្អង់ រងចាំទាល់តែចប់វិបត្តិកូវីដនោះទេ។ នេះគឺជាការលើកឡើងរួមគ្នា របស់បណ្តាសារព័ត៌មានធំៗ ជំនាញសុខភាព និង បរិស្ថានធម្មជាតិ ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃចន្ទ ទី៦កញ្ញានេះ។ បណ្តាសារព័ត៌មានជំនាញទាំងនេះ បានអះអាងថា សីតុណ្ហភាពផែនដីឡើងកំដៅ គឺជាប្រភពនៃវិបត្តិទាំងឡាយទាំងពួង មិនថាសុខភាព ស្បៀងអាហារ និងគ្រោះធម្មជាតិ។ មនុស្សលោកត្រូវតែគិតគូរ កែប្រែអាកប្បកិរិយា និងទំលាប់រស់នៅ មុននឹងអ្វីៗហួសពេល សម្រាប់ក្មេងជំនាន់ក្រោយ។
“ មិនត្រូវយកលេស ថាចាំឲ្យចប់វិបត្តិកូវីដ ! ”
សេចក្តីអំពាវនាវនេះ ធ្វើឡើងរួមគ្នាដោយ បណ្តាសារព័ត៌មាន កាសែត ទស្សនាវត្តីធំៗចំនួនជាង២០ ដែលមានជំនាញផ្នែកវិទ្យាសាស្ត្រសុខភាព និងបរិស្ថានធម្មជាតិ ដូចជា ទស្សនាវត្តី The Lancet British Medical Journal និង National Medical Journal of India ជាដើម។ អត្ថបទអំពាវនាវនេះ ត្រូវបានចុះផ្សាយនៅក្នុងវិចារណកថា សារព័ត៌មានសុខភាពចំនួន២២០ នៅថ្ងៃចន្ទទី៦កញ្ញានេះ។
ក្រុមអ្នកជំនាញនៃបណ្តាសារព័ត៌មានទាំងនេះ បានលើកឡើងថា ពិភពលោកយើង មិនអាចបង្អែរបង្អង់ រងចាំទាល់តែចប់វិបត្តិកូវីដ ទើបនាំគ្នាងាកទៅគិតគូរពីបញ្ហាអាកាសធាតុនោះទេ។ វិបត្តិអាកាសធាតុគឺជាវិបត្តិដ៏ធំ អាសន្នបន្ទាន់បំផុត ដែលតម្រូវឲ្យយើងគ្រប់គ្នាត្រូវតែរួសរាល់ ចាត់វិធានការ រួមគ្នារកដំណោះស្រាយ មុននឹងអ្វីៗហួសពេល។ ពិភពលោក ត្រូវតែរួមគ្នាកាត់បន្ថយ ការបញ្ចេញឧស្ម័នកាបូនិក ទៅក្នុងបរិយាកាស ដើម្បីទប់កុំឲ្យផែនដីឡើងកំដៅ ដោយមិនត្រូវយកលេស ថាបច្ចុប្បន្ននេះ រវល់គិតតែរឿងវិបត្តិជំងឺឆ្លងកូវីដនោះទេ។
បើគិតពីសម័យបុរេឧស្សាហកម្មមក ផែនដីយើងបានឡើងសីតុណ្ហភាព ប្រមាណ ១,១°c រួចទៅហើយ។ យោងតាមអ្នកជំនាញ សីតុណ្ហភាពឡើងប៉ុណ្ណេះ គឺវាបានបង្កផលអវិជ្ជមានធ្ងន់ធ្ងរ មកដល់អាយុជីវិតមនុស្ស សត្វ និងធម្មជាតិលើផែនដីយើងរួចទៅហើយ។ ហើយយោងតាមអ្នកជំនាញរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ GIEC នៅរវាងឆ្នាំ២០៣០ ផែនដីយើងនឹងឡើងកំដៅបន្ថែម ចំនួន១,៥°c បើប្រៀបធៀបទៅសម័យបុរេឧស្សាហកម្ម។ ពោលគឺវាលឿនជាងការព្យាករណ៍ទុក ដល់ទៅ១០ឆ្នាំឯណោះ។
សុខភាពមនុស្ស ចុះដុនដាបដោយសារវិបត្តិអាកាសធាតុ
យោងតាមអ្នកជំនាញ សម្រាប់ពេលបច្ចុប្បន្ននេះ សីតុណ្ហភាពឡើងក្តៅ គឺវាបានបង្កជាបញ្ហាមួយចំនួនរួចទៅហើយ មកលើសុខភាពមនុស្សយើង ដូចជា ខ្សោះជាតិទឹក ឈឺតម្រងនោះ មហារីកស្បែក ជំងឺឆ្លងតំបន់ត្រូពិក បញ្ហាសតិអារម្មណ៍ ផលប៉ះពាល់លើស្ត្រីពរពោះ ជំងឺបេះដូង ជំងឺសរសៃឈាម ជំងឺសួតផ្លូវដង្ហើម និងប្រតិកម្មអាលែកហ្ស៊ី ជាដើម ។ល។
បន្ថែមពីនេះ សីតុណ្ហភាពក្តៅ គឺវាប៉ះពាល់ធ្វើឲ្យទិន្នផលកសិកម្មចុះថយ ដែលវាបង្កឲ្យមានបញ្ហាកង្វះស្បៀងអាហារថែមទៀត ជាពិសេសនៅតាមប្រទេសក្រីក្រ ដែលរំពឹងលើកសិកម្មដាំដុះ។ ប្រភពទឹកស្អាត មិនថាស្រទាប់ទឹកក្នុងដី ទន្លេ ស្ទឹងបឹងបួជាដើម ក៏កាន់តែរួញខើចដែរ ដោយសារតែតម្រូវការកាន់តែធំទៅៗ ព្រោះមេឃកាន់តែក្តៅ។ ហើយបើនៅរវាង១០ឆ្នាំទៀត សីតុណ្ហភាពផែនដីឡើងបន្ថែម ១,៥°c នោះគឺមានន័យថា ប្រព័ន្ធជីវចម្រុះ នឹងដើរដល់ដំណាក់កាលមួយ ហិនហោច មិនអាចស្រោចស្រង់បាន។ សុខភាពមនុស្សសត្វ និងធម្មជាតិនៅលើផែនដី ក៏នឹងស្ថិតក្នុងដំណាក់កាលអាសន្ន មិនអាចស្រោចស្រង់បានដែរ។
ផ្លាស់ប្តូរឲ្យបានស៊ីជំរៅ និងដោយរហ័សបំផុត មិននឹងអ្វីៗហួសពេល
នៅក្នុងអត្ថបទវិចារណកថា ដែលបណ្តាសារព័ត៌មានបានរួមគ្នាសរសេរនេះ គឺគេបានលើកឡើងថា ជាមួយនឹងវិបត្តិកូវីដ១៩ ពិភពលោកបានចំណាយប្រាក់ដ៏ច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់។ ដូច្នេះ ជាមួយវិបត្តិអាកាសធាតុ ពិភពលោក ក៏ត្រូវតែហ៊ានចំណាយ ឲ្យបានច្រើនដែរ ព្រោះថាវាជាបញ្ហារួម ជាអាយុជីវិតរបស់មនុស្សជាតិទាំងមូលតែម្តង។ យ៉ាងណាមិញ លោកអគ្គលេខាធិការអង្គការសុខភាពពិភពលោក បានលើកឡើងថា ជាមួយកូវីដ យើងអាចមានវ៉ាក់សាំងការពារបាន។ តែបញ្ហានានា ដែលបង្កឡើងដោយវិបត្តិអាកាសធាតុ គឺគ្មានវ៉ាក់សាំងណា មកការពារបានទេ។
អ្នកជំនាញបានអំពាវនាវថា គ្រប់ប្រទេសទាំងអស់ ត្រូវតែចូលរួម ចេញវិធានការឲ្យមានប្រសិទ្ធភាព ដើម្បីកាត់បន្ថយការបញ្ចេញឧស្ម័នកាបូនិក ដែលជាប្រភពនៃការកើនឡើងកំដៅផែនដី។ ជាក់ស្តែង បើសិនជាយើងអាចចូលរួម ធ្វើឲ្យគុណភាពខ្យល់ដកដង្ហើម មានភាពបរិសុទ្ធ មានគុណភាពល្អប្រសើរជាងបច្ចុប្បន្ននេះ គឺវាអាចដោះស្រាយបញ្ហាបានមួយចំនួនធំ ទាក់ទិននឹងកត្តាសុខភាពមនុស្ស។ មនុស្សមានសុខភាពល្អប្រសើរ មានន័យថាយើងនឹងអាចសល់ថវិកា ដែលធ្លាប់តែប្រើលើការមើលជម្ងឺ ឬក្នុងវិស័យសុខាភិបាលនោះ យកទៅប្រើក្នុងវិធានការការពារបរិស្ថានធម្មជាតិបាន។
លើសពីកត្តាថវិកានេះ អ្នកជំនាញបានអំពាវនាវថា គឺមនុស្សយើងម្នាក់ៗ ដែលត្រូវចូលរួម ធ្វើឲ្យមានការផ្លាស់ប្តូរជាលក្ខណៈមូលដ្ឋានគ្រិះតែម្តង។ ជាការផ្លាស់ប្តូរ ក្នុងអាកប្បកិរិយា ទម្លាប់រស់នៅ ក្នុងសង្គម និង កត្តាសេដ្ឋកិច្ច ដោយផ្អែកលើមនសិកា ស្មារតីទទួលខុសត្រូវ ចំពោះវាសនាអនាគតនៃភពផែនដីយើង។ ជាក់ស្តែង ដូចជាតាមរយៈការប្រើប្រាស់ មធ្យោបាយដឹកជញ្ជូនសាធារណៈឲ្យបានច្រើនបំផុត និងការផ្តល់អាទិភាពដល់ទំនិញចំណីស្បៀងអាហារ ដែលមានប្រភពនៅទីជិតៗយើង ដោយមិនចាំបាច់ដឹកជញ្ជូនរាប់រយរាប់ពាន់គីឡូម៉ែត្រ ជាដើម។ សម្រាប់អាជ្ញាធរសាធារណៈវិញ គឺត្រូវតែគិតគូរពី ការរៀបចំទីក្រុងដែលផ្តល់អាទិភាពដល់បរិស្ថានធម្មជាតិ កាត់បន្ថយការបញ្ចេញឧស្ម័នពុល និងការរៀបចំទីផ្សារហិរញ្ញវត្ថុឡើងវិញ ដែលឆ្លើយតបទៅនឹងការវិនិយោគ ចរន្តសេដ្ឋកិច្ចដែលមានប្រយោជន៍ដល់បរិស្ថាន និងអាកាសធាតុ។
សម្របខ្លួនជាមួយវិបត្តិគ្រោះធម្មជាតិ ដោយប្រើប្រាស់ដំណោះស្រាយធម្មជាតិ
វិបត្តិសីតុណ្ហភាពឡើងក្តៅ គឺវាធ្វើឲ្យប្រែប្រួល ក្រឡាបចាក់ ដល់អាកាសធាតុ ភាពរាំងស្ងួតនៅកន្លែងខ្លះ តែនៅកន្លែងផ្សេងទៀត បែរជាមានភ្លៀងធ្លាក់យ៉ាងគំហុកខុសធម្មតា បង្កជាទឹកជំនន់ធ្ងន់ធ្ងរ។ ជាក់ស្តែងដូចយើងបានឃើញហើយ ថ្មីៗនេះ ទឹកជំនន់បំផ្លិចបំផ្លាចយ៉ាងរហ័ស និងយ៉ាងចម្លែក នៅភាគខាងលិចអាល្លឺម៉ង់ ជាព្រំដែនប៊ែលហ្សិក ទឹកជំនន់នៅប្រទេសចិន និងភ្លៀងធ្លាក់យ៉ាងគំហុកនៅទីក្រុងញូយ៉ក សហរដ្ឋអាមេរិកជាដើម។
លោកស្រី Radhika Murti អគ្គនាយកកម្មវិធីគ្រប់គ្រងប្រព័ន្ធជីវចម្រុះពិភពលោក នៃអង្គការសម្ព័ន្ធអន្តរជាតិដើម្បីការអភិរក្សធម្មជាតិ UICN បានលើកឡើងថា កន្លងមកមនុស្សយើង បានព្យាយាម ស្រាវជ្រាវ ប្រើប្រាស់វិស័យវិស្វកម្ម និងបច្ចេកវិទ្យា ដើម្បីទប់ទល់ជាមួយកម្លាំងធម្មជាតិ។ ជាក់ស្តែងដូចជាទំនប់ទប់ទឹកជំនន់ ជាដើម។ ក៏ប៉ុន្តែ ប្រឈមនឹងការគំរាម កាន់តែធ្ងន់និងកាចសាហាវពីធម្មជាតិ ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ សំណងវិស្វកម្មទាំងនោះ អាចនឹងមិនគ្រប់គ្រាន់ទេ។ មនុស្សយើងត្រូវតែងាក មកប្រើប្រាស់ធម្មជាតិ ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាវិញ។ ជាក់ស្តែងដូចជាករណីទឹកទន្លេឡើងជន់លិចភូមស្រុក គឺយើងត្រូវពិចារណា ចាត់វិធានការស្តារ កាយដីបាតទន្លេឬស្ទឹងឲ្យជ្រៅ សាងសង់ ពង្រីកប្រព័ន្ធបង្ហូរទឹក និងបញ្ចៀសការសាងសង់ផ្ទះសំបែង នៅតំបន់ប្រឈមនឹងទឹកជំនន់ជាដើម។
គំនិតយកធម្មជាតិ ដើម្បីមកដោះស្រាយបញ្ហាគ្រោះធម្មជាតិ បានចាប់ផ្តើមរីកផុសផុលបន្តិចម្តងៗ ប្រមាណ១០ឆ្នាំមកនេះ។ ពោលគឺជាដំណោះស្រាយដែលមានស្រាប់ នៅក្នុងធម្មជាតិ ដោយការសម្របខ្លួនពីសំណាក់មនុស្សយើង ទៅលើការប្រែប្រួលរបស់ធម្មជាតិ មិនមែនទៅប្រឆាំងតទល់នឹងធម្មជាតិទេ។ គំនិតជ្រើសយកដំណោះស្រាយ ដោយផ្អែកលើធម្មជាតិ និងសម្របខ្លួនទៅតាមធម្មជាតិនេះ គឺមានការគាំទ្រ កាន់តែខ្លាំងឡើង ជាក់ស្តែងដូចជា ពីអង្គការ WWF ធនាគារហិរញ្ញវត្ថុអភិវឌ្ឍន៍ ដូចជា ទីភ្នាក់ងារបារាំងដើម្បីការអភិវឌ្ឍន៍ AFD និងសមូហភាពមូលដ្ឋានជាច្រើនផងដែរ៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ