មហាសន្និបាទ អ.ស.ប ៖ ប្រធានាធិបតីចិន និងអាមេរិក ឌឺដងឲ្យគ្នាទៅវិញទៅមក តែអះអាងថាមិនមានសង្រ្គាមត្រជាក់
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៨:៣៨
នៅក្នុងឱកាសមហាសន្និបាតអង្គការសហប្រជាជាតិ កាលពីថ្ងៃទី២១កញ្ញា លោកប្រធានាធិបតី ចូ បៃដិន បានចូលទៅថ្លែងសន្ទរកថាដោយផ្ទាល់ ជាលើកដំបូងបង្អស់ សម្រាប់អាណត្តិរបស់លោក។ ចំណែកលោកប្រធានាធិបតីចិន ស៊ី ជីនពីងវិញ បានថ្លែងសារតាមវីដេអូ ថតទុកពីចំងាយ។ ជាសន្ទរកថា ដែលគេបានរំពឹងតាមដានស្តាប់ជាខ្លាំង ដោយសារតែមហាអំណាចទាំង២នេះ កំពុងប្រឈមមុខដាក់គ្នាជាច្រើនសំណុំរឿង។ តែយ៉ាងណា នៅក្នុងសន្ទរកថា របស់ប្រធានាធិបតីទាំង២ គេសង្កេតឃើញថា មេដឹកនាំទាំង២ បានចៀសវាងមិនប្រើពាក្យចោទធ្ងន់ៗ ចំៗ ទៅវិញទៅមកទេ។ ទន្ទឹមគ្នានេះ ប្រធានាធិបតីទាំង២ បានប្រកាសពីការប្រឹងប្រែងមួយចំនួន បន្ថែមទៀត ដើម្បីចូលរួមដោះស្រាយវិបត្តិអាកាសធាតុ។
គ្មានសង្រ្គាមត្រជាក់ មានតែការប្រកួតប្រជែង
សង្គ្រាមត្រជាក់ដែលគ្រប់គ្នាកំពុងតែបារម្ភ ថាវាបានលេចរូបរាង្គកាន់តែច្បាស់ហើយ រវាង ចិន និង អាមេរិក។ យ៉ាងណាមិញ នៅក្នុងសន្ទរកថា បើកសម្ភោធអង្គមហាសន្និបាត លោក អង់តូនីញ៉ូ ហ្គូតទែស អគ្គលេខាធិការនៃអង្គការសហប្រជាជាតិ បានថ្លែងថាប្រាប់ទៅចិន និងអាមេរិក ដោយប្រយោលថា វិបត្តិពិភពលោកបច្ចុប្បន្ននេះ អាចនឹងធ្ងន់ធ្ងរ និងមានផលវិបាកខ្លាំងជាងជំនាន់សង្គ្រាមត្រជាក់ផង ក៏ថាបាន។ ដូច្នេះ មហាអំណាចទាំងអស់ ត្រូវតែនិយាយគ្នា ដើម្បីកសាងការយល់យោគគ្នាទៅវិញទៅមក។
ចំពោះមុខអង្គមហាសន្និបាត អង្គការសហប្រជាជាតិ លោក ចូ បៃដិន បានលើកឡើងថា លោកមិនចង់ឲ្យមានសង្គ្រាមត្រជាក់ក្នុងទំរង់ថ្មីណាមួយនោះទេ។ ហើយលោកក៏មិនចង់ ឃើញពិភពលោក បែងចែកគ្នា ជាបក្សពួក រឹងរូសដូចថ្ម មិនអាចចូលគ្នាចុះនោះដែរ។ តែទន្ទឹមនឹងនេះ លោកចូ បៃដិន ថ្លែងថា សហរដ្ឋអាមេរិក នឹងចូលរួមក្នុងការប្រកួតប្រជែង ដោយប្រុងប្រយ័ត្ន និងម៉ដ្ឋចត់បំផុត ដើម្បីការពារផលប្រយោជន៍សេដ្ឋកិច្ច ក៏ដូចជាតម្លៃនៃមនសិកានយោបាយ របស់សហរដ្ឋអាមេរិក ដែលផ្អែកលើ សិទ្ធិសេរីភាព និងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ។ ក្នុងន័យនេះ គឺអាមេរិក នឹងនៅពីក្រោយប្រទេសជាមិត្តនានា ដើម្បីជួយជ្រោមជ្រែង មិនឲ្យប្រទេសទាំងនោះ រងគ្រោះដោយការឈ្លានពាន ឬដោយក្រញ៉ាំឥទ្ធិពល នៃប្រទេសណាមួយ ដែលប្រើប្រាស់របបផ្តាច់ការ។
សំដីទាំងនេះ លោក ចូ បៃដិន មិនបានបញ្ចេញឈ្មោះដោយត្រង់ៗ ថាសំដៅទៅលើចិនទេ។ តែយ៉ាងណា យើងអាចកាត់យល់បាន។ ហើយវាក៏ជាគោលជំហររបស់រដ្ឋាភិបាលលោកចូ បៃដិន ដែលធ្លាប់បានអះអាងកន្លងមកហើយដែរ ពោលគឺ គ្មានសង្គ្រាមត្រជាក់ទេ គឺមានតែការប្រកួតប្រជែង រវាងចិន និង អាមេរិក។ ក៏ប៉ុន្តែសួរថា តើការប្រកួតប្រជែង ប្រណាំងគ្នានេះ វាអាចឈានក្លាយទៅជាការប្រឈមមុខដាក់គ្នា ដែរឬទេ ទៅថ្ងៃអនាគត?
ប្រជាធិបតេយ្យ មិនមែនជាទ្រឹស្តីផ្តាច់មុខរបស់អាមេរិក
នៅក្នុងសារជាវីដេអូ លោកប្រធានាធិបតីចិន ស៊ី ជីនពីងបានលើកឡើង បែបឆ្លើយតបដោយប្រយោល ទៅកាន់សហរដ្ឋអាមេរិកថា លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ មិនមែនជាសិទ្ធិផ្តាច់មុខ របស់ប្រទេសណាមួយនោះទេ។ វាគឺជាសិទ្ធិសម្រាប់ប្រជាជនទាំងអស់ នៅទូទាំងពិភពលោក។ សម្តីនេះ លោកស៊ី ជីនពីង ចង់សំដៅថា និយមន័យ ឬខ្លឹមសារនៃលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ មិនមែនអាមេរិកតែម្នាក់ឯង ដែលជាអ្នកកំណត់ថាទាល់តែបែបហ្នឹង ទើបបានគេហៅថាលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនោះទេ។ សម្រាប់ លោកស៊ី ជីនពីង ប្រជាធិបតេយ្យ គឺវាត្រូវឆ្លើយតបទៅតាមលក្ខណៈពិសេស និងស្ថានភាពរបស់ប្រទេសនីមួយៗ ទូទាំងពិភពលោក។
លោកស៊ី ជីនពីង បន្ថែមទៀតថា ថ្មីៗនេះយើងបានឃើញហើយ ថាអន្តរាគមន៍យោធាពីខាងក្រៅ គឺវាមិនមែនជាដំណោះស្រាយនោះទេ។ ផ្ទុយទៅវិញវាអាចធ្វើឲ្យស្ថានការណ៍ កាន់តែដុនដាបក៏មាន។ លោកអះអាងថា ចិន មិនដែលលើកទ័ពទៅឈ្លានពាននរណាទេ ហើយក៏នឹងមិនធ្វើទង្វើនេះដែរ។ អ្នកចាត់ចែងសណ្តាប់ធ្នាប់ពិភពលោក គឺមានតែមួយទេ គឺស្ថាប័នអន្តរជាតិ នេះឯង។ សម្តីទាំងអម្បាលម៉ាននេះ គឺលោកស៊ី ជីនពីង បានរិះគន់ដោយប្រយោល ចំពោះសហរដ្ឋអាមេរិក ដែលបានលើកទ័ពដោយអត្តនោម័ត ទៅអាហ្វហ្កានីស្ថាន ទៅអ៊ីរ៉ាក់ ហើយបានបរាជ័យ ធ្វើឲ្យស្ថានការណ៍កាន់តែវឹកវរ រហូតសព្វថ្ងៃនេះ។
សករាជថ្មី នៃនយោបាយការទូត
លោក ចូ បៃដិន បានអះអាងថា រយៈពេល៨ខែមកនេះ គឺរដ្ឋបាលលោក បានព្យាយាមលើកកំពស់ឡើងវិញ នូវការពង្រឹងសម្ព័ន្ធភាព នយោបាយការបរទេស ជាមួយប្រទេសជាមិត្តនានា។ សម្ព័ន្ធភាពរឹងមាំ វាគឺជាកម្លាំង រុញភាពរីកចម្រើនជាដរាប សម្រាប់សហរដ្ឋអាមេរិក។ លោក បៃដិន បានប្រកាសថា អំណេះតទៅ គឺអាមេរិក នឹងបើកសករាជថ្មី ដែលផ្តល់អាទិភាពដល់នយោបាយការទូត បន្ទាប់ពីបានបិទបញ្ចប់សង្គ្រាម២០ឆ្នាំ នៅអាហ្វហ្កានីស្ថាន។ លោកថា កងទ័ពអាមេរិក មិនអាចជាដំណោះស្រាយ សម្រាប់គ្រប់បញ្ហាទាំងអស់ នៅទូទាំងពិភពលោក បានតទៅទៀតទេ។ ចាប់ពីពេលនេះទៅ អាមេរិក អាចប្រើអន្តរាគមន៍យោធាបាន គឺទាល់ជាដំណោះស្រាយចុងក្រោយបង្អស់ គ្មានជំរើសផ្សេង។
តែយ៉ាងណា នយោបាយការទូត និងការរួមកម្លាំងជាមួយប្រទេសសម្ព័ន្ធ ដែលលោកចូ បៃដិន ទើបតែបានប្រកាសនេះ គឺវាកំពុងស្ថិតនៅក្នុងស្ថានភាពមួយ មិនប្រាកដប្រជាទេ ព្រោះថា អាមេរិក និងបារាំង កំពុងតែមានរឿងរកាំរកូសនឹងគ្នា ទាក់ទិននឹងសំណុំរឿងនាវាមុជទឹកបាតសមុទ្រ។ សម្រាប់បារាំង ការដែលអាមេរិក បានទៅអូសទាញអូស្ត្រាលី ឲ្យបោះបង់ចោលកិច្ចសន្យាបារាំង ហើយងាកទៅទិញនាវាមុជទឹក ដើរដោយប្រព័ន្ធនុយក្លេអ៊ែររបស់ខ្លួននោះ គឺវាទង្វើមិនគម្បី មិនគោរពសម្ព័ន្ធមិត្ត ហើយអាចចាត់ទុកជាអំពើមិត្តទ្រុស្តមិត្ត។
មាត់ថាចង់ពង្រឹងសម្ព័ន្ធភាព តែនៅពីក្រោយ អាមេរិកបានទាត់បារាំង ចេញពីយុទ្ធសាស្ត្រ AUKUS ព្រោះមិនចង់ឲ្យបារាំង លក់នាវាមុជទឹកបាតសមុទ្រ ទៅឲ្យអូស្ត្រាលី។ ហើយយុទ្ធសាស្ត្រ AUKUS នេះទៀតសោត ក៏វាជាការរៀបផែនការ របស់អាមេរិក ដើម្បីទប់ទល់កម្លាំង ប្រឈមជាមួយចិនដែរ នៅតំបន់ឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិក ទាំងដែលលោកចូ បៃដិន អះអាងថា មិនចង់ធ្វើសង្រ្គាមត្រជាក់ជាមួយចិន។
រួមគ្នាប្រឹងប្រែង ដោះស្រាយវិបត្តិអាកាសធាតុ
លោកស៊ី ជីនពីង បានប្រកាសថា អំណេះតទៅ ចិននឹងលែងចូលរួមវិនិយោគ សាងសង់ស្ថានីយ៍អគ្គីសនីដើរដោយចំហេះធ្យូងថ្ម នៅក្នុងប្រទេសផ្សេងហើយ។ លោក ស៊ី ជីនពីង បានទទួលស្គាល់ថា ការដុតធ្យូងថ្ម គឺជាប្រភពថាមពលដែលបំពុលបរិស្ថាន និងបង្កបញ្ហាអាកាសធាតុខ្លាំងបំផុត។ កន្លងមក កូរ៉េខាងត្បូង និង ជប៉ុន ក៏ធ្លាប់បានប្រកាសដែរ ថាគេនឹងឈប់ចូលរួមវិនិយោគសាងសង់ រោងចក្រអគ្គីសនី ដើរដោយធ្យូងថ្ម នៅតាមប្រទេសផ្សេងទៀតហើយ ដើម្បីចូលរួមកាត់បន្ថយការបញ្ចេញឧស្ម័នកាបូនិក ហើយងាកទៅលើកកំពស់ ប្រភពថាមពលស្អាតស្អំវិញ។
គួរបញ្ជាក់ថា កន្លងមក នៅក្នុងក្របខណ្ឌ គម្រោងផ្លូវមួយខ្សែក្រវ៉ាត់មួយ ចិនបានចូលរួមវិនិយោគ សាងសង់រោងចក្រអគ្គីសនី ដើរដោយចំហេះធ្យូងថ្ម មាននៅវៀតណាម នៅបង់ក្លាដែស និងឥណ្ឌូណេស៊ីជាដើម។ លោកស្រី Helen Mountford តំណាងវិទ្យាស្ថានធនធានពិភពលោក World Ressources Institute បានថ្លែងអបអរចំពោះការសន្យារបស់ចិន។ តែយ៉ាងណាលោកស្រីសង្កត់ធ្ងន់ថា មិនមែនមិនសង់រោងចក្រអគ្គីសនី ដើរដោយធ្យូងថ្មនៅក្រៅស្រុកហើយ ចិនអាចគិតថារួចខ្លួននោះទេ។ ចិនក៏ត្រូវតែគិតរឿងរោងចក្រអគ្គីសនីធ្យូងថ្ម នៅក្នុងស្រុកខ្លួនដែរ។
ដោយឡែក លោក ចូ បៃដិនវិញ បានប្រកាសថា លោកនឹងប្រឹងប្រែង ប្រមូលប្រាក់ ឲ្យបានចំនួន ១ម៉ឺន១ពាន់លានដុល្លារ ដើម្បីចូលរួមចំណាយ ដោះស្រាយវិបត្តិអាកាសធាតុនៅទូទាំងពិភពលោក។ ជាទឹកប្រាក់ ដែលអាមេរិក បានសន្យាជាមួយប្រទេសផ្សេងៗទៀត កាលពីឆ្នាំ២០០៩ នៅក្រុងកូប៉េនហាក ថានឹងប្រមូលឲ្យបានសរុប ១០ម៉ឺនលានដុល្លារក្នុងមួយឆ្នាំ ចាប់ពីឆ្នាំ២០២០ ដល់ ២០២៥។
បញ្ហាថវិកាចំណាយ នៅក្នុងយុទ្ធនាការកាត់បន្ថយកំដៅផែនដី ជួយប្រទេសរងគ្រោះខ្លាំង ដោយវិបត្តិអាកាសធាតុនេះ គឺជាចំណុចស្នូល ហើយដែលគេជឿថា វាអាចបង្កការជជែកគ្នាតែងតែងណាស់ នៅក្នុងសន្និសីទ COP26 នៅខែវិច្ឆិកាខាងមុខ។ អាមេរិក និង ចិន គឺជាកំពូលអ្នកបញ្ចេញឧស្ម័នកាបូនិក ច្រើនជាងគេបង្អស់។ ដូច្នេះជាមួយនឹងការប្រកាសប្រឹងប្រែងនាពេលនេះ គេសង្ឃឹមថា អាមេរិក និងចិន អាចនឹងសហការគ្នាធ្វើការ នៅក្នុងសំណុំរឿងអាកាសធាតុនេះ បើទោះបីជាមិនត្រូវគ្នា លើសំណុំរឿងផ្សេងៗទៀតក៏ដោយ៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ