សាហ៊ែល៖ កំហឹងនិងការប្រឆាំងនឹងវត្តមាន របស់កងទ័ពបារាំង ពុះកញ្ជ្រោលកាន់តែខ្លាំង
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៧:៤៦
អស់រយៈពេល៩ឆ្នាំមកហើយ ដែលប្រតិបត្តិការ បាកកាន របស់កងទ័ពបារាំង បានមានវត្តមាននៅប្រទេសម៉ាលី ដើម្បីប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងក្រុមជីហាតភេរវកម្ម នៅតំបន់សាហ៊ែល។ ក៏ប៉ុន្តែបច្ចុប្បន្ននេះ បន្ទាប់ពីមានការធ្វើរដ្ឋប្រហារជាបន្តបន្ទាប់ នៅតាមប្រទេសមួយចំនួន នៃតំបន់សាហ៊ែលនេះ គេសង្កេតឃើញថា វត្តមានរបស់កងទ័ពបារាំង កាន់តែត្រូវបានមតិទូទៅ នៃប្រជាជនម្ចាស់ស្រុក ប្រឆាំងតវ៉ា នឹងទាមទារឲ្យបារាំង ដកទ័ពចេញជាបន្ទាន់។ នៅតាមបណ្តាញសង្គមវិញ មតិខ្លះលើកឡើងទៀតផង ថាកងទ័ពបារាំងឃុបឃិតជាមួយក្រុមជីហាតភេរវកម្ម ដើម្បីយកលេស បន្តវត្តមាននៅតំបន់សាហ៊ែល។
ភាពឈឺចាប់នៃអតីតកាលអាណានិគម កម្រើកឡើងវិញ
មូលហេតុចំបងមួយ ដែលបាននឹងកំពុងតែជំរុញទឹកចិត្ត ប្រឆាំងតវ៉ា ចំពោះវត្តមានកងទ័ពបារាំង ក៏ដូចជាកងទ័ពប្រទេសអឺរ៉ុបមួយចំនួន នៅតំបន់សាហ៊ែល គឺវាស្ថិតនៅក្នុងអតីតកាល ប្រវត្តិសាស្ត្រនៃតំបន់នោះ។ ពោលគឺអតីតកាល នៃសម័យអាណានិគមនិយមបារាំង នៅតំបន់នេះតែម្តង។
បារាំង ដែលជាអតីតម្ចាស់អាណានិគម កំពុងតែត្រូវបានមតិមួយចំនួន ចាត់ទុកថាកំពុងបន្តដាក់ជើងជាន់ឈ្លីសង្កត់ប្រទេសមួយចំនួននៅតំបន់នេះ តួយ៉ាងក្នុងវិស័យសេដ្ឋកិច្ចហិរញ្ញវត្ថុ តាមរយៈរូបិយបណ្ណ France CFA តាមរយៈមធ្យោបាយកងទ័ព ក្រោមលេសថាដើម្បីប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងក្រុមជីហាតភេរវកម្ម ជាដើម ។ល។ ហើយជាងនេះទៀត ប្រទេសអាហ្វ្រិកនៅតែក្រវេទនា ក្រុមជីហាតភេរវកម្ម ក៏មិនចុះថយកម្លាំងដែរ ដែលវាហាក់មានន័យថា វត្តមានរបស់បារាំង គឺវាគ្មានបានការអ្វីទាល់តែសោះ។ ៩ឆ្នាំហើយ ដែលប្រតិបត្តិការបាកកាន (Barkhane) បានចាប់ផ្តើមដំណើរការនៅតំបន់សាហ៊ែល ពោលគឺជាវត្តមានកងទ័ពបារាំង នៅក្រៅប្រទេសដែលមានរយៈពេលយូរជាងគេបង្អស់ បើគិតពីសង្គ្រាមអាល់ហ្សេរីមក។
លោក Rodrigue Koné អ្នកស្រាវជ្រាវនៅវិទ្យាស្ថានសិក្សាយុទ្ធសាស្ត្រ បានលើកឡើងថា នៅអាហ្វ្រិក គឺប្រជាជនខ្លះមានមតិយល់ឃើញថា ថ្នាក់ដឹកនាំនយោបាយបារាំង មានចរិកក្រអឺតក្រទម មើលងាយប្រទេសរបស់គេ ពោលគឺនៅប្រកាន់ចរិកថា ខ្លួនជាមេ ខ្លួនជាអ្នកចាត់ចែង បើគ្មានវត្តមានខ្លួន ប្រទេសទាំងនោះនឹងមិនរីកចម្រើន។
ដូចគ្នាដែរ អ្នកស្រាវជ្រាវជនជាតិនីហ្សេរីយ៉ា ឈ្មោះ Rahmane Idrissa បានលើកឡើងថា ក្រោយការដកអាណានិគមនៅចុងទសវត្សឆ្នាំ១៩៥០ បារាំង ធ្វើខុសពីអង់គ្លេស។ ពោលគឺបារាំង បានអនុវត្តគោលនយោបាយ អាណានិគមសម័យថ្មី តាមរយៈការបើកប្រតិបត្តិការយោធាផ្សេងៗ នៅតាមប្រទេសមួយចំនួន។ ដូច្នេះ ប្រតិបត្តិការបាកកាន នៅប្រទេសម៉ាលី គឺវាត្រូវបានគេគិតថា ជាយុទ្ធសាស្ត្រដដែលរបស់បារាំង ដើម្បីបន្តធ្វើអាណានិគមសម័យថ្មី លើប្រទេសរបស់គេ។
នៅជានីហ្សេ មតិពុះកញ្ជ្រោលប្រឆាំងកងទ័ពបារាំង បានផុសផុលឡើង ក្រោយបាតុករ៣នាក់ បានស្លាប់កាលពីខែវិច្ឆិកា បន្ទាប់ពីពួកគេបានព្យាយាមរារាំង ក្បួនរថយន្តរបស់កងទ័ពបារាំង។ នៅបួគីណាហ្វាសូ ក៏មានបាតុកម្មប្រឆាំងនឹងកងទ័ពបារាំងដែរ។ នៅឆាដ ក្រុមបាតុករ បានដុតទង់ជាតិបារាំង ដែលនេះជារឿងមិនធ្លាប់មានទេពីមុនមក។ នៅតាមបណ្តាញសង្គម មានទាំងអ្នកខ្លះ បានចោទថាកងទ័ពបារាំង ឃុបឃិតជាមួយក្រុមជីហាតថែមទៀតផង ដើម្បីបន្តយកលេស ឈរជើងនៅក្នុងតំបន់សាហ៊ែល។
អ្នកវិភាគនៅឆាដម្នាក់ ឈ្មោះ Kelma Manatouma បានលើកឡើងថា អតីតកាលអាណានិគម ការលូកដៃចូលកិច្ចការផ្ទៃក្នុងនៃនយោបាយជាតិ ពីសំណាក់បារាំង ព្រមទាំងការបារម្ភខ្លាចក្រែង ធនធានធម្មជាតិ រ៉ែអ៊ុយរ៉ានីញ៉ូម ជាដើម ធ្លាក់ទៅក្នុងកណ្តាប់ដៃបារាំង គឺប្រការទាំងនេះ ដែលរុញច្រាន ឲ្យយុវជនឆាដមួយចំនួន ព្រួយបារម្ភ និងនាំគ្នាប្រឆាំងបណ្តេញកងទ័ពបារាំង ក៏ដូចជាកងទ័ពអឺរ៉ុប ឲ្យចេញ ពីទឹកដីគេ។
បំផុសបំផុល ដើម្បីកេងចំណេញនយោបាយ
មតិពុះកញ្ជ្រោលប្រឆាំងបារាំងនេះ គឺវាមិនមែនផុសផុលដោយឯកឯងទេ ប្រសិនបើគ្មានការរុញច្រានបន្ថែម ពីសំណាក់ ក្រុមមនុស្សមួយចំនួន ដែលមិនចង់ឃើញបារាំង បន្តវត្តមាននៅក្នុងតំបន់សាហ៊ែល។ ជាក់ស្តែង គឺក្រុមកងទ័ព ដែលបានធ្វើរដ្ឋប្រហារយោធា នៅម៉ាលី និងនៅបួគីណាហ្វាសូ នេះតែម្តង។
កងទ័ពបណ្តាប្រទេសទាំងនេះ បើតាមការវិភាគ គឺបានបំផុសបំផុលគំនិតជាតិនិយម អធិបតេយ្យភាព ប្រឆាំងនឹងវត្តមានរបស់កងទ័ពបរទេស ដែលជាអតីតម្ចាស់អាណានិគម។ គំនិតបែបនេះ វាបានចូលជ្រាប ក្នុងស្រទាប់មហាជនយ៉ាងងាយស្រួល នាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ តាមរយៈបណ្តាញសង្គម ដែលមនុស្សម្នាបញ្ចេញមតិ ឬចែកចាយព័ត៌មានសព្វគ្រប់សព្វយ៉ាង ទាំងពិតទាំងមិនពិត ក៏ចេះតែផ្អើលតៗគ្នាទៅ។ តាមរយៈយុទ្ធសាស្ត្រនេះ ក្រុមកងទ័ពដូចជានៅម៉ាលី គឺកំពុងប្រើវិធីដើម្បីការពារអំណាចខ្លួន ព្រោះថាបារាំងរិះគន់ និងទាមទារឲ្យមានការបោះឆ្នោតដោយសេរី។
ត្រង់នេះ មានអ្នកវិភាគនៅបារាំងខ្លះ ក៏លើកឡើងដែរថា បារាំងខ្លួនឯងដើរយុទ្ធសាស្ត្រខុស ដើរចូលអន្ទាក់ពួករបបសិកម៉ាលី។ របបសិកម៉ាលី រករឿងឲ្យបារាំងខឹងក្តៅក្រហាយ ដើម្បីឲ្យបារាំងដកទ័ពចេញ ទុកទីលានឲ្យទូលាយ ចាំទទួលក្រុមទាហានស៊ីឈ្នួលរបស់រុស្ស៊ី។ បើទោះបីរបបសិកម៉ាលី បដិសេធ ថាគ្មានទាហានស៊ីឈ្នួលរុស្ស៊ីក៏ដោយ តែប្រភពជាច្រើនបានអះអាងដោយលែងលាក់លៀមទៅហើយ ថាប្រទេសតំបន់សាហ៊ែលខ្លះ ចង់សាកឱសថថ្មី ជាមួយនឹងរុស្ស៊ី ព្រោះឱសថចាស់របស់បារាំង គឺវាគ្មានប្រសិទ្ធភាពសោះ។ Rodrigue Koné ពន្យល់ថា ប្រជាជនមូលដ្ឋានមានអារម្មណ៍ខឹងអ្នកនយោបាយមុនៗ ដែលពុករលួយ គ្មានបានការ។ គេចង់ឃើញប្រទេសគេស្ថិតក្រោមអំណាចរឹងមាំ ខ្លាំងដូចជារបបសិក របបយោធានេះវិញម្តង។
ដកទ័ពចេញ ទុកទីវាលឲ្យរុស្ស៊ីនៅសាហ៊ែល?
នៅបារាំង ខណៈដែលការបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតីអាណត្តិថ្មី កំពុងតែខិតជិតមកដល់ អ្នកនយោបាយបារាំង ព្យាយាមបង្ហាញគោលជំហររៀងៗខ្លួនទាក់ទិននឹងប្រតិបត្តិការ ក៏ដូចជាអន្តរាគមនន៍នៃកងទ័ពបារាំង នៅក្រៅប្រទេស។ តើបារាំងគួរបន្តប្រតិបត្តិការកងទ័ព នៅសាហ៊ែលដែរឬទេ?
យ៉ាងណា សម្រាប់ពេលនេះ រដ្ឋាភិបាលលោកម៉ាក្រុង មិនចង់សម្រេចអ្វីតែម្នាក់ឯងទេ ព្រោះថាការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងក្រុមជីហាតភេរវកម្មនៅតំបន់សាហ៊ែល គឺវាជាយុទ្ធសាស្ត្ររួមសម្រាប់អឺរ៉ុបទាំងមូល។ តំបន់សាហ៊ែលបានសុខ គ្មានអស្ថិរភាព គ្មានក្រុមជីហាតអ៊ីស្លាមជ្រុលនិយម ប្រជាជនតំបន់ក៏មានសុខ ហើយមិនធ្វើចំណាកស្រុក ភៀសខ្លួនមកអឺរ៉ុប។ ហេតុដូច្នេះហើយ បានជាអឺរ៉ុប នឹងបើកវេទិកាកំពូលមួយ នៅថ្ងៃទី១៧កុម្ភៈខាងមុខនេះ ដើម្បីជជែកគ្នាអំពីបញ្ហាអឺរ៉ុប អាហ្វ្រិកនេះ ឲ្យបានច្បាស់។
ជម្រើសមាន២ ទី១ដកទ័ពចេញទាំងស្រុង ទី២ គឺរៀបចំផែនការថ្មី យកទ័ពទៅដាក់នៅមូលដ្ឋាន ក្នុងប្រទេសមួយផ្សេងទៀត ក្រៅពីម៉ាលី។ តែយ៉ាងណា ប្រទេសជុំវិញម៉ាលី ក៏មើលទៅ នាំគ្នាប្រឆាំងទាំងអស់គ្នាទៅហើយ។ តែបើដកទ័ពចេញទាំងស្រុង បានន័យថា តំបន់នេះនឹងទូលាយស្អាត សម្រាប់ឲ្យកងទ័ពរុស្ស៊ីចូលធ្វើអន្តរាគមន៍ជាក់ជាមិនខានទេ។ វាជារឿងដែលពិបាកថ្លឹងថ្លែងណាស់ សម្រាប់បារាំង ក៏ដូចជាសហភាពអឺរ៉ុបទាំងមូល៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ