សន្និសីទមហាសមុទ្រ បិទបញ្ចប់ទៅជាមួយនឹងក្តីសង្ឃឹម ក្នុងការការពារប្រព័ន្ធជីវចម្រុះសមុទ្រ
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៧:១៣
សន្និសីទអន្តរជាតិស្តីពីមហាសមុទ្រ ដែលត្រូវបានរៀបចំឡើងនៅទីក្រុងលីសបូន ប្រទេសព័រទុយហ្កាល់ បានបិទបញ្ចប់ទៅកាលពីថ្ងៃសុក្រ ទី១កក្កដា។ មហាសមុទ្រដែលមានតួនាទីសំខាន់បំផុត ដល់អាយុជីវិតរបស់មនុស្សជាតិយើង ហើយបច្ចុប្បន្ននេះមហាសមុទ្រ កំពុងតែមានសុខភាពទ្រុឌទ្រោម ខូចគុណភាព មិនអាចបំពេញតួនាទីដ៏សំខាន់របស់ខ្លួនបាន។ ឆ្លងកាត់ការជជែកពិភាក្សាគ្នា រវាងតំណាងរដ្ឋាភិបាលជាង១៩០ប្រទេស និងក្រុមអ្នកជំនាញ អស់រយៈពេល៥ថ្ងៃមកនេះ គេឃើញថា មានក្តីសង្ឃឹមច្រើន នៅក្នុុងការឈានទៅកំណត់វិធានការ ដើម្បីការពារ និងស្រោចស្រង់ ប្រព័ន្ធជីវចម្រុះនៃមហាសមុទ្រ។
ទឹកដល់ច្រមុះ
មនុស្សយើងកន្លងមក អាងតែថាមើលមិនឃើញនៅក្នុងទឹក និងនៅបាតសមុទ្រ គឺមិនសូវចាប់អារម្មណ៍ មិនសូវខ្វល់ទេអំពីសុខភាពសមុទ្រ។ កាកសំណល់គ្រប់មុខ ទាំងសារធាតុពុល ទាំងសំរាមប្លាស្ទិក ចោលទៅក្នុងសមុទ្រ ទាំងដែលការពិត គឺមនុស្សយើងខ្លួនឯង រស់រំពឹងនឹងចំណីអាហារ ប្រូតេអ៊ីនបានមកពីក្នុងសមុទ្រ។ សមុទ្រមិនត្រឹមតែជាអ្នកស្រូបយកឧស្ម័នកាបូនិកប៉ុណ្ណោះទេ សមុទ្រគឺជាអ្នកបញ្ចេញនូវឧស្ម័នអុកស៊ីសែនបរិសុទ្ធ ឲ្យមនុស្សយើងអាចដកដង្ហើមរស់បាន។
សន្និសីទអន្តរជាតិស្តីពីសមុទ្រ មិនសូវដែលមានទេ។ សន្និសីទនៅទីក្រុងលីសបូន ដែលបានបើកទ្វារពេញមួយសប្តាហ៍កន្លងមកនេះ គឺជាលើកទី ២ប៉ុណ្ណោះ បន្ទាប់ពីលើកទី១ធ្វើនៅញូយ៉ក ឆ្នាំ២០១៧។ ចំនុចមួយទៀត ដែលបង្ហាញថាពិភពលោកយើង មិនសូវខ្វល់ពីមហាសមុទ្រ គឺគម្រោងអង្គការសហប្រជាជាតិ កំណត់កម្មវត្ថុអភិវឌ្ឍន៍ប្រកបដោយចីរភាពនៃមហាសមុទ្រ គឺជាគំរោង ដែលបានទទួលថវិកាវិភាគទាន តិចជាងគេបំផុត ក្នុងចំណោមគម្រោងធំៗទាំង១៧ ពីនេះដល់ឆ្នាំ២០៣០។
តែយ៉ាងណា សន្និសីទរយៈពេល៥ថ្ងៃមកនេះ បានបង្ហាញថាប្រទេសទាំងអស់ ចាប់ផ្តើមយល់ពីសារៈសំខាន់នៃមហាសមុទ្រ ហើយជាពិសេសនេះ គឺបន្ទាប់ពីឃើញនូវហានិភ័យទាំងឡាយនៅចំពោះមុខ។ ទឹកសមុទ្រឡើងកំដៅ ឡើងកំពស់ និងឡើងកម្រិតជាតិអាស៊ីត។ កាកសំណល់ប្លាស្ទិកបន្ថប់ដង្ហើមសមុទ្រ ធនធានត្រីនិងប្រព័ន្ធជីវចម្រុះនានាក្នុងសមុទ្រ កំពុងតែបាត់បងតុល្យភាព។ កត្តាទាំងអស់នេះ គឺវាបាននឹងកំពុងតែជះផលវិបាក មកលើជីវិត ជីវភាព សុខភាពរបស់មនុស្សយើង ជាពិសេសនៅតាមប្រទេសក្រីក្រ។
លោក Olivier Poivre d’Arvor អគ្គរដ្ឋទូតសុច្ឆន្ទៈរបស់បារាំង ទទួលបន្ទុកកិច្ចការតំបន់ប៉ូលនិងធនធានសមុទ្រ បានលើកឡើងថា ឆ្លងកាត់សន្និសីទរយៈពេល៥ថ្ងៃ នៅក្រុងលីសបូននេះ គឺថាជារួម ប្រទេសទាំងអស់ និងអ្នកជំនាញមានការឯកភាពគ្នា ទាក់ទិននឹងសារៈសំខាន់ ក៏ដូចជាភាពបន្ទាន់ ដែលត្រូវតែការពារមហាសមុទ្ររបស់យើង។
សេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមជាឯកច្ឆ័ន្ទ
សន្និសីទនៅទីក្រុងលីសបូន បានបិទបញ្ចប់ ជាមួយនឹងសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមជាឯកច្ឆ័ន្ទ របស់ប្រទេសទាំង១៩៣ប្រទេស នៃអង្គការសហប្រជាជាតិ ដែលបានទទួលស្គាល់ថា ត្រូវតែរួមគ្នាប្រឹងប្រែង ប្រកបដោយភាពក្លាហាន ដើម្បីការពារអភិរក្សមហាសមុទ្រ។ ថ្វីត្បិតតែការប្រកាសនេះ វាគ្មានកម្លាំងចាប់បង្ខំផ្លូវច្បាប់មែន តែយ៉ាងណា វាបង្ហាញពីការឆ្វេងយល់ និងបំណងក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហា ទាក់ទិននឹងសុខភាពមហាសមុទ្រនេះ។
លោក Peter Thomson ប្រេសិតពិសេសនៃអង្គការសហប្រជាជាតិ ទទួលបន្ទុកកិច្ចការសមុទ្រ បានលើកឡើងថា ការបាត់បង់នូវប្រព័ន្ធជីវចម្រុះ ការចុះទ្រុឌទ្រោមនៃសុខភាពសមុទ្រ ព្រមទាំងកម្រិតអាសន្នធំឡើងៗ ទាក់ទិននឹងវិបត្តិអាកាសធាតុនេះ គឺមានមានចំនុចរួមតែមួយ។ ចំនុចរួមនោះ គឺទង្វើរបស់មនុស្សលោកយើង។ គឺវាមកពីមនុស្សយើង ដែលងុបងុល ជាមួយនឹងការប្រើប្រេងឥន្ធនៈ ប្រើហ្កាស និងកាកសំណល់ប្លាស្ទិកជាដើម។ ដូច្នេះ គឺទម្លាប់របស់មនុស្សយើង ដែលត្រូវតែផ្លាស់ប្តូរ ដើម្បីស្រោចស្រង់ ការពារសមុទ្រ ហើយស្រោចស្រង់អាយុជីវិតរបស់់មនុស្សជាតិខ្លួនឯង។
សង្គ្រោះប្រព័ន្ធជីវចម្រុះទាំងក្នុងទឹក និងលើគោក
តាមរយៈសន្និសីទនៅលីសបូន គឺក្រុមប្រទេសទាំងអស់ បានកំណត់នូវដំណាក់កាលជជែកគ្នា មួយជំហានម្តងៗ ឆ្ពោះទៅសម្រេចកម្មវត្ថុរួម។ នៅខែសីហាខាងមុខនេះ នៅទីក្រុងញូយ៉ក គឺគេនឹងពិភាក្សាគ្នា ឈានទៅអនុម័តសន្ធិសញ្ញាការពារប្រព័ន្ធជីវចម្រុះនាយសមុទ្រ ពោលគឺដែនសមុទ្រ ដែលនៅឆ្ងាយក្រៅតំបន់សេដ្ឋកិច្ចផ្តាច់មុខរបស់ប្រទេសនីមួយៗ។ បន្ទាប់មកទៀត គឺនៅមានសន្និសីទCOP27 ស្តីពីអាកាសធាតុ នៅខែវិច្ឆិកា ហើយCOP15 ស្តីពីប្រព័ន្ធជីវចម្រុះនៅម៉ុងរ៉េអាល់ នៅខែធ្នូ។
សន្ទុះវិជ្ជមាននៅក្នុងសន្និសីទក្រុងលីសបូន៥ថ្ងៃមកនេះ បានបង្ហាញពីក្តីសង្ឃឹមច្រើនណាស់។ ក្តីសង្ឃឹមដ៏ធំបំផុតនោះ គឺការឈានទៅសម្រេចបាន នូវសន្ធិសញ្ញាអន្តរជាតិ គ្រប់គ្រងកាកសំណល់ប្លាស្ទិកនៅទូទាំងពិភពលោក ព្រមទាំងការសន្យាបង្កើត តំបន់អភិរក្សទាំងផ្ទៃសមុទ្រនិងនៅលើដី ឲ្យបាន៣០% នៃផ្ទៃផែនដីទាំងមូល។ បញ្ហានេសាទជ្រុលហួសហេតុ ក៏ត្រូវបានគេលើកមកជជែកគ្នាដែរ បន្ទាប់ពីអង្គការពាណិជកម្មពិភពលោក បានសម្រេចហាមឃាត់ការផ្តល់ប្រាក់វិនិយោគក្នុងវិស័យនេះ។
បង្កើតក្របខណ្ឌច្បាប់អន្តរជាតិដើម្បីការពារបាតសមុទ្រ
បច្ចុប្បន្ននេះ មានក្របខណ្ឌច្បាប់អន្តរជាតិតែមួយគត់ ដែលគ្រប់គ្រងដែននាយសមុទ្រអន្តរជាតិ ផុតពីតំបន់សេដ្ឋកិច្ចផ្តាច់មុខ។ គឺសន្ធិសញ្ញា Montego Bay ចុះនៅឆ្នាំ១៩៨២ តែសន្ធិសញ្ញានេះ កំណត់ពាក់ព័ន្ធតែការគ្រប់គ្រង តែលើផ្ទៃទឹកសមុទ្រតែប៉ុណ្ណោះ ដោយមិនបាននិយាយអ្វីទាំងអស់ អំពីបាទសមុទ្រ។ ហេតុដូច្នេះហើយ បានជាអង្គការសហប្រជាជាតិ កំពុងតែប្រឹងប្រែង សម្រេចឲ្យបាននូវក្របខណ្ឌច្បាប់អន្តរជាតិថ្មីមួយ ដើម្បីគ្រប់គ្រងចាត់ចែងការពារបាតសមុទ្រ នៃដែននាយសមុទ្រ។
បច្ចុប្បន្ននេះ បច្ចេកវិទ្យាកាន់តែរីកចម្រើន ធ្វើឲ្យគេអាចចូលទៅរុករកធនធានរ៉ែនៅបាតសមុទ្រ បានកាន់តែងាយ។ ជាងនេះទៀត តម្រូវការរបស់មនុស្សមានកាន់តែខ្លាំង ព្រោះត្រូវការរ៉ែកម្រៗជាច្រើន យកមកផលិតថ្មទូរស័ព្ទ ថ្មរថយន្តអគ្គិសនីជាដើម។ រ៉ែកូបាល់ត៍ រ៉ែស្ពាន់ និងម៉ង់កាណែ ជាដើម កំពុងទាក់ទាញក្រុមហ៊ុនឧស្សាហកម្មរ៉ែធំៗ។ ជាក់ស្តែង អាជ្ញាធរអន្តរជាតិទទួលបន្ទុកបាតសមុទ្រ បានទទួលការពាក្យស្នើសុំអាជ្ញាបណ្ណចំនួន៤ហើយ ដើម្បីរុករករ៉ែនៅបាតសមុទ្រ នៃដែនទឹកអន្តរជាតិ។
បើគ្មានក្របខណ្ឌច្បាប់អន្តរជាតិគ្រប់គ្រងឲ្យទាន់ពេលវេលាទេ គឺបាតសមុទ្រអាចនឹងខ្ទេចខ្ទីដោយសារសកម្មភាពរុករករ៉ែទាំងនេោះ ទៅថ្ងៃមុខ។ លោកប្រធានាធិបតីកោះប៉ាឡាអូស បានអំពាវនាវមុនគេ នៅក្នុងសន្និសីទក្រុងលីសបូន ថាត្រូវតែប្រញាប់រៀបចំក្របខណ្ខច្បាប់ ការពារបាតសមុទ្រពីការរុករករ៉ែដោយគ្មានការទទួលខុសត្រូវ ឲ្យបាន។ តែយ៉ាងណា មន្ត្រីជំនាញមួយចំនួន បានបង្ហាញការបារម្ភថា ប្រទេសជាច្រើននៅស្ងាត់ស្ងៀម ទាក់ទិននឹងបញ្ហានេះ ព្រោះផលចំណេញហិរញ្ញវត្ថុ បានមកពីធនធានរ៉ែបាតសមុទ្រ អាចមានទំហំធំ ដែលតម្រូវឲ្យគេត្រូវគិតគូរ។ អ្នកជំនាញទទួលស្គាល់ថា ក្នុងបញ្ហារុករកធនធានរ៉ែបាតសមុទ្រនេះ គឺអាចនឹងលំបាកបន្តិចក្នុងការនិយាយចរចាគ្នា៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ