អាស៊ែបៃហ្សង់ និងអាមេនីផ្ទុះអាវុធដាក់គ្នាសាជាថ្មីនៅព្រំដែន ដោយសម្លាប់ទាហានអាមេនី ៤៩នាក់
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៨:៥៨
អាមេនី និងអាស៊ែបៃហ្សង់ អតីតប្រទេសសហភាពសូវៀត នៅតំបន់កូកាសបានផ្ទុះអាវុធ ដាក់គ្នាសាជាថ្មី នៅថ្ងៃអង្គារ។ នាយករដ្ឋមន្រ្តីអាមេនីបាននិយាយប្រាប់សមាជិកសភាថា ការប្រយុទ្ធទ្រង់ទ្រាយធំ នៅព្រំដែន ជាមួយ អាស៊ែបៃហ្សង់ តាំងពី យប់ថ្ងៃចន្ទម្សិលមិញ បានសម្លាប់ទាហានអាមេនីស្លាប់ នៅក្នុងការប្រយុទ្ធគ្នាជាមួយកងទ័ពអាស៊ែបៃហ្សង់។ អាមេនី និងអាស៊ៃបៃហ្សង់បានធ្វើសង្រ្គាមបង្ហូរឈាមជាមួយគ្នា ២លើក ដោយសង្រ្គាមលើកចុងក្រោយ ផ្ទុះឡើងនៅឆ្នាំ ២០២០ ដោយបានសម្លាប់មនុស្សជាង ៦៥០០នាក់ ហើយអាមេនីបានសុខចិត្តបាត់បង់ទឹកដីមួយចំណែក ទៅឲ្យអាស៊ែបៃហ្សង់។ តើការផ្ទុះអាវុធ នៅព្រំដែន លើកនេះនឹងធ្វើឲ្យប្រទេសទាំងពីរ អាមេនី និងអាស៊ែរបៃហ្សង់ឈានទៅប្រយុទ្ធ ធ្វើសង្រ្គាមទ្រង់ទ្រាយធំនឹងគ្នាម្តងទៀតដែរឬទេ?
អាមេនី និងអាស៊ែបៃហ្សង់ បានផ្ទុះអាវុធដាក់គ្នា ដោយភាគីអាមេនីអះអាងថា បានសម្លាប់កងទ័ពរបស់ខ្លួន យ៉ាងហោច ៤៩នាក់។ នៅក្រោយបញ្ចប់សង្រ្គាមកាលពីឆ្នាំ ២០២០ ដែលបានសម្លាប់មនុស្សជាង ៦៥០០នាក់ អាស៊ែបៃហ្សង់ និងអាមេនីកំពុងបើកការចរចាសន្តិភាពជាមួយគ្នា ក្រោមការជួយជំរុញរបស់សហភាពអឺរ៉ុប។ មេដឹកនាំប្រទេសទាំងពីរទើបជួបគ្នា កាលពីខែសីហា និងធ្លាប់បានសន្យាជំរុញ ឲ្យមានកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពនឹងគ្នា នៅក្នុងជំនួបកាលពីខែមេសាកន្លងទៅ។
អាស៊ែបៃហ្សង់ និងអាមេនីផ្ទុះអាវុធដាក់គ្នា នៅពេលនេះ មិនមែនជារឿងភ្ញាក់ផ្អើលនោះទេ។ ប្រទេសទាំងពីរបានបញ្ចប់សង្រ្គាម រយៈពេល ៤៤ថ្ងៃ ដែលបានសម្លាប់មនុស្សជាង ៦៥០០នាក់ កាលពីខែ វិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០២០ ទៅមែន ប៉ុន្តែ ការផ្ទុះអាវុធបាញ់បោះ រប៉េះរប៉ោះ ដាក់គ្នា នៅតាមព្រំដែនប្រទេសទាំងពីរ កើតមានជាហូរហែ រហូតមក។
នៅខែ សីហា នៅពេលថ្នាក់ដឹកនាំប្រទេសអាមេនី និងអាស៊ែបៃហ្សង់ កំពុងជួបចរចាគ្នានៅប្រទេសប៊ែលហ្សិក នៅក្រោមការសម្របសម្រួលរបស់ប្រធានសហភាពអឺរ៉ុប ក្រសួងការពារជាតិ អាស៊ែបៃហ្សង់បាននិយាយថា កងទ័ពអាស៊ែបៃហ្សង់ម្នាក់ស្លាប់ នៅក្នុងការផ្ទុះអាវុធជាមួយពួកឧទ្ទាមផ្តាច់ទឹកដីដែលគាំទ្រដោយរដ្ឋាភិបាលអាមេនី នៅតំបន់ការ៉ាបាក់។ នៅសប្តាហ៍មុននេះវិញ អាមេនីបានចោទប្រកាន់អាស៊ែបៃហ្សង់ថា បានសម្លាប់ទាហានរបស់ខ្លួនម្នាក់ នៅក្នុងការផ្ទុះអាវុធនៅព្រំដែន។
តាមសេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់ក្រសួងការពារជាតិអាមេនី ការផ្ទុះអាវុធលើកនេះ បានចាប់ផ្តើមខ្លាំង នៅអាធ្រាត្រថ្ងៃចន្ទ ចូលដល់ថ្ងៃអង្គារនេះ ដោយទាហានអាស៊ែបៃហ្សង់បានប្រើយន្តហោះដ្រូន គ្មានមនុស្សបើក កាំភ្លើងធំ ដើម្បីវាយប្រហារយ៉ាងសន្ធឹកទៅលើទីតាំងកងទ័ពរបស់អាមេនី នៅទីតាំង ៣កន្លែង នៅព្រំដែនប្រទេសទាំងពីរ។ តាមរដ្ឋមន្រ្តីការពារជាតិអាមេនី កងទ័ពបានធ្វើការវាយបកវិញ ទៅនឹងការវាយប្រហារបែបញុះញង់របស់អាស៊ែបៃហ្សង់។ នាយករដ្ឋមន្រ្តីអាមេនីវិញ បាននិយាយប្រាប់សភា ថា ការប្រយុទ្ធគ្នានៅព្រំដែននៅតែបន្តមាន ដោយអាមេនីខាតបង់ជីវិត ទាហានយ៉ាងហោច ៤៩នាក់។ អាមេនីនៅបានចោទប្រកាន់អាស៊ែបៃហ្សង់ថា បានរំលោភបទឈប់បាញ់ ព្រោះ អាស៊ែបៃហ្សង់នៅបន្តវាយប្រហារ ចូលទឹកដីអាមេនី បើទោះបីបទឈប់បាញ់បានចូលជាធរមាននៅព្រឹកថ្ងៃអង្គានេះក្តី។ អាស៊ែបៃហ្សង់វិញ អះអាងថា ខ្លួនក៏មានទាហានស្លាប់នៅក្នុងការផ្ទុះអាវុធ នៅព្រឹកនេះដែរ ប៉ុន្តែ ទីក្រុងBakouមិនបានបញ្ចេញតួលេខទាហានស្លាប់របស់ខ្លួន នោះទេ។
អាស៊ែបៃហ្សង់ និងអាមេនីចោទប្រកាន់គ្នាទៅវិញទៅមក
អាមេនីថា ទាហានអាស៊ែបៃហ្សង់បានបើកវាយប្រហារលើទីតាំងយោធារបស់អាមេនី នៅតាមទីក្រុងជាប់ព្រំដែនអាស៊ែបៃហ្សង់ ព្រោះ អាជ្ញាធរនៅតាមក្រុងអាមេនី ដែលនៅជាប់ព្រំដែនជាមួយអាស៊ែបៃហ្សង់ បដិសេធមិនចរចា ទទួលស្គាល់សិទ្ធិគ្រប់គ្រងរបស់រដ្ឋាភិបាលអាស៊ែបៃហ្សង់លើតំបន់ការ៉ាបាក់ ដែលអាស៊ែបៃហ្សង់បានវាយឈ្នះ ចូលកាន់កាប់ កាលពីសង្រ្គាម៤៤ថ្ងៃ កាលពី២ឆ្នាំមុន។
ប៉ុន្តែ តាមការបកស្រាយ របស់អាស៊ែបៃហ្សង់ គឺទាហានអាមេនីដែលចាប់ផ្តើមវាយប្រហារមុនទៅលើកងទ័ពអាស៊ៃបៃហ្សង់ ដែលប្រចាំការនៅព្រំដែន។ ក្រសួងការពារជាតិអាស៊ែបៃហ្សង់នៅបានចោទប្រកាន់ រដ្ឋាភិបាលអាមេនីថា កំពុងបើកប្រតិបត្តិការធ្វើវិទ្ធង្សនាទ្រង់ទ្រាយធំ និងកំពុងពង្រាយទ័ព សព្វាវុធ នៅព្រំដែន រវាងប្រទេសទាំងពីរ និងនៅក្នុងតំបន់ការ៉ាបាក់។
ភាគីជម្លោះទាំងពីរបានលើកហេតុផលមកចោទគ្នារៀងៗខ្លួន។ យ៉ាងណាក៏ដោយ ទោះជាគេមិនដឹងថា តើអ្នកណាជាអ្នកចាប់ផ្តើមមុន នៅក្នុងជម្លោះប្រដាប់អាវុធនេះ ប៉ុន្តែ គេនៅតែអាចដឹងថា ជម្លោះប្រដាប់អាវុធរវាងបដិបក្ខ សត្រូវសួរពូជទាំងពីរបា្រកដជាអាចផ្ទុះឡើងគ្រប់ពេលវេលា ព្រោះថា ភាគីទាំងពីរ ហាក់មិនព្រមចុះចាញ់គ្នាទាល់តែសោះ ជាពិសេស អាមេនីដែល ត្រូវកាត់ទឹកដី នៅតំបន់ការ៉ាបាក់ ជាច្រើនកន្លែង ទៅឲ្យអាស៊ែបៃហ្សង់ នៅក្នុងការចាញ់សង្រ្គាមដ៏អាម៉ាស់មុខ កាលពីឆ្នាំ ២០២០។
សូមរំលឹកឡើងវិញថា តំបន់ការ៉ាបាក់ ស្ថិតនៅក្នុងទឹកដីរបស់អាស៊ែបៃហ្សង់ ហើយក៏ត្រូវបានសហគមន៍អន្តរជាតិទទួលស្គាល់ថា ជាទឹកដីរបស់អាស៊ែបៃហ្សង់ដែរ ប៉ុន្តែ ក្រុមឧទ្ទាម ដើមកំណើតអាមេនី ដែលរស់នៅភាគច្រើននៅតំបន់ការ៉ាបាក់ បានឆ្លៀតឱកាសដែលសហភាពសូវៀតដួលរលំ ដើម្បីធ្វើសង្រ្គាមផ្តាច់ទឹកដី ចេញពីអាស៊ៃបៃហ្សង់ នៅឆ្នាំ ១៩៩១។ អាមេនីបានចេញមុខគាំទ្រ ដោយផ្តល់ជំនួយយោធាជួយក្រុមឧទ្ទាម នៅតំបន់ការ៉ាបាក់ ដើម្បីធ្វើសង្រ្គាមតទល់កងទ័ពអាស៊ែបៃហ្សង់។ សង្រ្គាមរ៉ាំរ៉ៃជាច្រើនឆ្នាំ រវាងអាស៊ែបៃហ្សង់ និងអាមេនីបានសម្លាប់មនុស្សជាង ៣ម៉ឺននាក់។ រហូតមក អាមេនី និងអាស៊ែបៃហ្សង់ក៏បានប្រទះ ប៉ះទង្គិចអាវុធគ្នាជាហូរហែ និងបានផ្ទុះសង្រ្គាមជាលើកទី២ នៅឆ្នាំ ២០២០ ដែលបានសម្លាប់មនុស្សជាង ៦៥០០នាក់។
ដោយភាគីទាំងពីរនៅតែចិញ្ចឹមចិត្ត ចង់ដណ្តើមគ្រប់គ្រងទឹកដីការ៉ាបាក់រៀងៗខ្លួនយ៉ាងដូច្នេះ បទឈប់បាញ់រវាងអាស៊ែបៃហ្សង់ និងអាមេនីនៅតែផុយស្រួយ ដរាបណាភាគីជម្លោះទាំងពី គ្មានចុះកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពនឹងគ្នានោះ។
ការប៉ះទង្គិចអាវុធគ្នាអាចរាលដាលឈានទៅជាសង្រ្គាមធំដូចកាលពីឆ្នាំ ២០២០?
គេអាចបារម្ភដែរថា ការផ្ទុះអាវុធដាក់គ្នាលើកនេះ នឹងអាចរាលដាល ទៅជាសង្រ្គាមបង្ហូរឈាមគ្នាសាជាថ្មីរវាង អាសែបៃហ្សង់ និងអាមេនី។ ការផ្ទុះអាវុធរវាងអាស៊ែបៃហ្សង់ និងអាមេនីកើតឡើង នៅពេលនេះ នៅខណៈពេលដែលរុស្ស៊ី ដែលជាសម្ព័ន្ធមិត្ត គាំទ្រផ្នែកយោធាដល់រដ្ឋាភិបាលអាមេនី កំពុងធ្លាក់ដៃ នៅក្នុងសង្រ្គាមឈ្លានពានអ៊ុយក្រែន។
ប៉ុន្តែ រុស្ស៊ី តាមរដ្ឋមន្រ្តីការបរទេស លោកឡាវ៉្រូវ វិញ បានចេញមកបញ្ជាក់នៅថ្ងៃអង្គារនេះ ដោយបានទាមទារឲ្យភាគីអាស៊ែបៃហ្សង់ និងអាមេនីគោរព បទឈប់បាញ់ ដែលរុស្ស៊ី បានផ្ចុងផ្តើមកាលពីឆ្នាំ ២០២០។ សង្រ្គាមរវាងអាស៊ែបៃហ្សង់ និងអាមេនីបានបិទបញ្ចប់នៅឆ្នាំ ២០២០ ក៏ដោយសារមានអន្តរាគមន៍លូកដៃរបស់រុស្ស៊ី ដែរ។ រុស្ស៊ី ដែលជាសម្ព័ន្ធមិត្ត និងមានមូលដ្ឋានទ័ពរបស់ខ្លួន នៅប្រទេសអាមេនី។
ទៅតាមបទឈប់បាញ់ដែលរុស្ស៊ីបានដាក់កំហិត អាស៊ៃបៃហ្សង់ត្រូវឈប់វាយប្រហារលើអាមេនី។ ជាថ្នូរវិញ អាស៊ែបៃហ្សង់អាចគ្រប់គ្រងដែនដីនៅការ៉ាបាក់ ដែលអាស៊ែបៃហ្សង់វាយចូលកាន់កាប់បាន នៅក្នុងសង្រ្គាម ៤៤ថ្ងៃ។ មួយវិញទៀត រុស្ស៊ីបានបញ្ជូនកងទ័ពរបស់ខ្លួន ២ពាន់នាក់ ក្នុងនាមជាកងទ័ព រក្សាសន្តិភាព ឲ្យទៅប្រចាំការបន្ថែមនៅ អាមេនី។
តាមក្រសួងការបរទេសរុស្ស៊ី រុស្ស៊ី និងអាមេនីបានយល់ព្រមព្រៀងគ្នា ដើម្បីធានាស្តារ ស្ថិរភាព នៅព្រំដែនអាមេនី។
ដោយមកពីវត្តមានលូកដៃរបស់រុស្ស៊ី គេសង្ឃឹមថា ការផ្ទុះអាវុធដាក់គ្នាលើកនេះ នឹងមិនរាលដាលក្លាយទៅជាសង្រ្គាមធំរវាងអាមេនី និងអាស៊ៃបៃហ្សង់ នោះបើទោះជាអាស៊ែបៃហ្សង់បានទទួលការគាំទ្រចេញមុខពីតួកគីសាជាថ្មីក្តី។ ម្យ៉ាង ក្រៅពីរត់រករុស្ស៊ី ដែលជាសម្ព័ន្ធមិត្ត រដ្ឋាភិបាលអាមេនីនៅបានអំពាវនាវផងដែររកការអន្តរាគមន៍ពីសហគមន៍អន្តរជាតិ ដើម្បីដាក់សម្ពាធ ដាក់ទោសអាស៊ែបៃហ្សង់។
សហគមន៍អន្តរជាតិអំពាវនាវឲ្យភាគីជម្លោះអត់ធ្មត់
ក្រៅពីតួកគីនិងរុស្ស៊ី ដែលជាអ្នកគាំទ្ររៀងៗខ្លួន នៅពីក្រោយ ភាគីជម្លោះ អាមេរិក តាមរយៈ រដ្ឋមន្រ្តីការបរទេស លោកអង់តូនី ប្លីងកិន បានអំពាវនាវឲ្យភាគីអាមេនី និងអាស៊ែបៃហ្សង់ដោះស្រាយជម្លោះតាមរយៈការចរចាផ្លូវទូត។
ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាអឺរ៉ុបដែលដើរតួជាអាជ្ញាកណ្តាល នៅក្នុងការចរចាស្វែងរកកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពរវាងអាស៊ែបៃហ្សង់ និងអាមេនី ក៏បានអំពាវនាវឲ្យភាគីទាំងពីរអត់ធ្មត់ សង្កត់ចិត្ត ឈប់ប្រយុទ្ធបង្ហូរឈាមគ្នាតទៅទៀត។
វិមានប្រធានាធិបតីបារាំងឯណេះវិញ បានអះអាងថា បារាំងលើកយកជម្លោះប្រដាប់អាវុធនៅព្រំដែនអាមេនីនិងអាស៊ែបៃហ្សង់ទៅពិភាក្សាក្នុងកិច្ចប្រជុំរបស់ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខ ដែលមានបារាំងធ្វើជាប្រធានផ្លាស់វេន។ តាមវិមានប្រធានាធិបតីបារាំងដដែល លោកម៉ាក្រុងបានពិភាក្សាតាមទូរស័ព្ទជាមួយនាយករដ្ឋមន្រ្តីអាមេនី កាលពីយប់ថ្ងៃចន្ទ។ បារាំងអះអាងនឹងជួយសម្របសម្រួលឲ្យភាគីទាំងពីរបិទបញ្ចប់ជម្លោះ តាមរយៈការចរចា ប៉ុន្តែ យ៉ាងណាក៏ដោយ បារាំងដែលសំបូររស់នៅប្រជាជនដើមកំណើត អាមេនី នៅតែទាមទារឲ្យគេគោរពដែនអធិបតេយ្យភាពរបស់អាមេនី។
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ