ទិវាសិទ្ធិនារីអន្តរជាតិ២០២៣៖ ស្ត្រីនៅតែរងគ្រោះដោយអំពើជិះជាន់ និងការមិនផ្តល់តម្លៃឲ្យស្មើបុរស
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៨:២៦
ចាប់តាំងពីឆ្នាំ១៩៧៧មក ទិវាសិទ្ធិនារីអន្តរជាតិ ត្រូវបានគេប្រារព្ធនៅថ្ងៃទី៨មីនា ដើម្បីជាឱកាសលើកឡើង ពីស្ថានភាពសិទ្ធិរបស់ស្ត្រី នៅទូទាំងពិភពលោក។ ដូចជារៀងរាល់ឆ្នាំ នៅថ្ងៃ៨មីនានេះ នឹងមានក្បួនដង្ហែរបាតុកម្ម នៅតាមទីក្រុងធំៗជាច្រើន នៅទូទាំងពិភពលោក។ ដោយឡែកនៅតាមប្រទេសមួយចំនួនវិញ មិនត្រឹមតែសិទ្ធស្ត្រីបានរងការគំរាមកំហែងប៉ុណ្ណោះទេ តែក្បួនដង្ហែរនៅក្នុងទិវា៨មីនានេះ ក៏ត្រូវបានអាជ្ញាធរហាមឃាត់ដែរ។ មកទល់ឆ្នាំ២០២៣នេះ ស្ថានភាពសិទ្ធិស្ត្រីបានធ្លាក់ចុះជាខ្លាំង តួយ៉ាងជាមួយនឹងការវិលត្រលប់មកកាន់អំណាចវិញ របស់ក្រុមតាលីបង់នៅអាហ្វហ្កានីស្ថាន ឬអំណាចកៀបសង្កត់ នៃរបស់រដ្ឋាភិបាលអ៊ីស្លាមផ្តាច់ការអ៊ីរ៉ង់ជាដើម។
បើនិយាយពីទិវាសិទ្ធិនារីអន្តរជាតិ ៨មីនា វាមិនមែនត្រូវបានគេបង្កើតឡើង ដើម្បីតែយកថ្ងៃនេះទិញផ្កា ទិញកាដូជូននារីៗនោះទេ។ តែវាគឺជាទិវា ដែលត្រូវបានបង្កើតឡើង ក្នុងកម្មវត្ថុទាមទារសិទ្ធិ ដាស់សតិស្មារតីឲ្យមនុស្សគ្រប់រូបក្នុងសង្គម ត្រូវគិតពិចារណា ចូលរួមធ្វើឲ្យយ៉ាងណា ឲ្យស្ត្រីនៅទូទាំងពិភពលោក បានទទួលសិទ្ធិសេរីភាព មានសមភាពស្មើមនុស្សប្រុស និងជាពិសេសនោះ គឺធ្វើយ៉ាងណា កុំឲ្យស្ត្រីនៅតែក្លាយជាជនរងគ្រោះ នៃអំពើរើសអើងផ្លូវភេទគ្រប់រូបភាព។ ជាការប្រយុទ្ធតស៊ូ ដែលនៅមានដំណើរវែងឆ្ងាយណាស់ ព្រោះរហូតមកទល់ពេលនេះ មនុស្សស្រីនៅតែជារងគ្រោះដដែល។
អសមភាពក្នុងវិស័យការងារ
ទាក់ទិននឹងវិស័យការងារ ស្ត្រីនៅតែរងនូវការរើសអើង។ យោងតាមតួលេខរបស់អង្គការពលកម្មអន្តរជាតិ ចេញផ្សាយ២ថ្ងៃមុននេះ ស្ត្រីនៅតែជួបឧបសគ្គច្រើនជាងបុរស នៅពេលណាពួកគេចង់ស្វែងរកការងារធ្វើ ដើម្បីចិញ្ចឹមជីវិត។ ជាឧបសគ្គ ដែលបានដាក់បន្ទុក ឲ្យស្ត្រីត្រូវតែបង្ខំចិត្តបោះបង់ចោលចំណេះជំនាញ ហើយងាកទៅធ្វើការងារផ្ទះ និងរស់រំពឹងនឹងប្រាក់ចំណូលរបស់បុរស ដែលធ្វើឲ្យស្ត្រីកាន់តែស្ថិតនៅក្នុងគំនៀបកៀបសង្កត់ពីសំណាក់មនុស្សប្រុស។
បើនិយាយពីប្រាក់កំរៃការងារវិញ សម្រាប់ការងារដូចគ្នា មនុស្សស្រីជាទូទៅ នៅតែទទួលបានប្រាក់កំរៃទាបជាងបុរស។ ជាមធ្យមបើមនុស្សប្រុសបានប្រាក់កំរៃ ១ដុល្លារ មនុស្សស្រីបានត្រឹមតែ៥១សេនតែប៉ុណ្ណោះ។ នេះបើផ្អែកតាមតួលេខរបស់អង្គការពលកម្មអន្តរជាតិ។ ហើយយោងតាមការស្រាវជ្រាវថ្មីមួយ ធ្វើឡើងដោយ Women in Work Index បានបង្ហាញថា គំលាតប្រាក់ខែ រវាងបុគ្គលិកភេទប្រុស និងភេទស្រី នៅតែមានខ្ពស់ដដែល មិនបានល្អប្រសើរទេ ក្នុងរវាង១០ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ។ ជាមធ្យមនៅតាមប្រទេសសមាជិក របស់អង្គការ OCDE គឺស្ត្រីមានប្រាក់ខែទាបជាងបុរស ចំនួន ១៤% ឯណោះ។
ស្ត្រីជាជនរងគ្រោះទី១នៃសង្គ្រាម តែស្ត្រីមិនត្រូវបានគេផ្តល់តួនាទីក្នុងការចរចាសន្តិភាព
នៅក្នុងឱកាសបើកវេទិកាជជែក កាលពីថ្ងៃអង្គារទី៧មីនា នៅចំពោះមុខក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខ លោកស្រី Sima Bahous ប្រធានគណៈកម្មការលក្ខខណ្ឌស្ត្រី នៃអង្គការសហប្រជាជាតិ បានទាញសញ្ញាអាសន្នលើច្រើនចំណុច ទាក់ទិនការមិនផ្តល់សិទ្ធិនិងតួនាទីជូនស្ត្រី នៅក្នុងដំណើរកសាងសន្តិភាព។
“ស្ត្រី សន្តិភាព និងសន្តិសុខ” វាគឺជាយុទ្ធនាការដ៏សំខាន់ ដែលត្រូវបានអង្គការសហប្រជាជាតិ កំណត់តាំងតែពីថ្ងៃទី៣១ តុលា ២០០០។ អត្ថបទនេះមានខ្លឹមសារ លើកកំពស់ និងទទួលស្គាល់ តួនាទីដ៏ចាំបាច់មិនអាចខ្វះបានរបស់ស្ត្រី នៅក្នុងដំណើរការដោះស្រាយវិវាទនយោបាយ ដោះស្រាយជម្លោះប្រដាប់អាវុធ ហើយឈានទៅចរចាកសាងសន្តិភាព។ តែផ្ទុយទៅវិញ ជាង២០ឆ្នាំមកនេះ ស្ត្រីនៅតែត្រូវបានគេទុកចោល ឲ្យនៅខាងក្រៅតុចរចាដដែល។
មិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណោះស្ត្រី គឺជាជនរងគ្រោះទីមួយ ដោយសារតែសង្គ្រាម ជម្លោះប្រដាប់អាវុធ ឬក៏អំណាចដឹកនាំផ្តាច់ការ។ ជាក់ស្តែង សង្គ្រាមនៅអ៊ុយក្រែន បានរុញច្រាន ឲ្យប្រជាជនអ៊ុយក្រែនជិត៨លាននាក់ ត្រូវរត់ភៀសខ្លួនទៅក្រៅប្រទេស ដែលក្នុងនោះ មាន៩០គឺជាស្ត្រីនិងកុមារ។ ស្ត្រីជាជនរងគ្រោះទី១នៃសង្គ្រាមជាទូទៅ តែផ្ទុយទៅវិញពេលគេនិយាយចរចាគ្នា គេមិនដែលឲ្យស្ត្រីចូលរួម ដើម្បីស្តាប់យោបលនិងការយល់ឃើញរបស់ស្ត្រីនោះទេ។ ជាងនេះទៀត លោកស្រី Sima Hahous បានបរិហារផងដែរ អំពី និទណ្ឌភាព របស់ក្រុមដឹកនាំអំណាចផ្តាច់ការមួយចំនួន ដូចជានៅអ៊ីរ៉ង់ និងនៅអាហ្វហ្កានីស្ថានជាដើម ដែលនៅតែបន្តបំបិទសិទ្ធិសេរីភាពស្ត្រី។
ស្ត្រីអាហ្វហ្កានីស្ថាន ស្ថិតក្រោមអាណាព្យាបាលទាំងស្រុងរបស់បុរស
ក្រុមតាលីបង់ត្រលប់មកកាន់អំណាចវិញ កាលពីខែសីហា ឆ្នាំ២០២១ ធ្វើឲ្យការរីកចម្រើននៃសិទ្ធិស្ត្រីអាហ្វហ្កានីស្ថាន ប្រមាណ២០ឆ្នាំមកនេះ ត្រូវរលាយដូចអំបិលត្រូវទឹក។ របបផ្តាច់ការអ៊ីស្លាមដ៏ខ្មៅងងឹតនេះ បានដកហូតសិទ្ធិ សឹងទាំងស្រុងរបស់ស្ត្រីអាហ្វហ្កានីស្ថាន។ ស្ត្រីមានសិទ្ធិអាហ្វហ្កានីស្ថាន លែងមានសិទ្ធិធ្វើដំណើរផ្លូវឆ្ងាយតែម្នាក់ឯង ដោយគ្មានមនុស្សប្រុសសមាជិកគ្រួសារទៅជាមួយ។ ពោលគឺស្ត្រីត្រូវស្ថិតនៅក្រោមអាណាព្យាបាលរបស់បុរសទាំងស្រុងតែម្តង។ ទីកន្លែងសាធារណៈ សួនច្បារអីជាដើម ក៏គេហាមមិនឲ្យស្ត្រីចូលទៅដែរ។
ធ្ងន់ធ្ងរជាងនេះទៀត គឺវិស័យអប់រំបណ្តុះបណ្តាល។ រដ្ឋាភិបាលក្រុមតាលីបង់បានបិទសាលារៀនសិស្សស្រីទូទាំងប្រទេស។ កាលពីថ្ងៃចន្ទដើមសប្តាហ៍នេះ សកលវិទ្យាល័យ ត្រូវបានបើកទ្វារវិញហើយនៅអាហ្វហ្កានីស្ថាន តែអនុញ្ញាតឲ្យតែមនុស្សប្រុសចូលរៀនតែប៉ុណ្ណោះ។ សហភាពអឺរ៉ុប បានសម្រេចដាក់ទណ្ឌកម្មទៅលើរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងអប់រំអាហ្វហ្កានីស្ថាន ដែលជាអ្នកទទួលខុសត្រូវ ចំពោះអំពើរំលោភបំពានដ៏គ្មានហេតុផល ទៅលើសិទ្ធិទទួលបានការអប់រំរបស់ស្ត្រី។
ស្ថានភាពនៅអ៊ីរ៉ង់ ក៏ជាការព្រួយបារម្ភមួយដែរ បន្ទាប់ពីប្រជាជនអ៊ីរ៉ង់បានធ្វើបាតុកម្មជាច្រើនខែមកនេះ ដើម្បីប្រឆាំងនឹងការបំបិទសេរីភាព។ បាតុកម្មដែលបានចាប់ផ្តើមឡើង ក្រោយមរណភាព របស់ស្ត្រីឈ្មោះ Ahsa Amini ដែលនរគបាលចាប់ខ្លួន ដោយចោទថាទទូលក្បាលមិនជិតសក់ កាលពីខែកញ្ញា។ ប៉ុន្មានខែមកនេះ នៅអ៊ីរ៉ង់ មានករណីដាក់ថ្នាំបំពុល តាមសាលារៀនសិស្សស្រី ធ្វើឲ្យកុមារីជាច្រើនរយនាក់ត្រូវគេបញ្ជូនទៅមន្ទីរពេទ្យ។ សកម្មភាពដ៏ហួសហេតុនេះ គឺធ្វើឡើងដោយក្រុមជនជ្រុលនិយម ដែលចង់រារាំងមិនឲ្យក្មេងស្រីទៅរៀន ហើយជាសកម្មភាព ដែលរដ្ឋអំណាចអ៊ីរ៉ង់ ហាក់បានបើកដៃឲ្យធ្វើយ៉ាងទូលំទូលាយ។
នៅមិចស៊ិក មានស្ត្រី៩៦៩នាក់ ត្រូវមនុស្សប្រុសសម្លាប់ក្នុងឆ្នាំ២០២១
អំពើឃាតកម្មធ្វើទៅលើមនុស្សស្រី បង្កឡើងដោយបុរស គឺជាបញ្ហាដ៏ធំនៅតាមប្រទេសមួយចំនួន។ ផ្នត់គំនិតមនុស្សប្រុសនៅតាមប្រទេសខ្លះ នៅតែគិតថាស្ត្រីជាមនុស្សដែលខ្លួនអាចធ្វើអ្វីទៅលើក៏បានតាមចិត្ត។ អំពើហិង្សាដ៏កម្រោលរបស់មនុស្សប្រុស ធ្វើទៅលើស្ត្រី ទោះក្នុងហេតុផលណាក៏ដោយ គឺត្រូវតែទទួលបានការផ្តន្ទាទោស។
នៅប្រទេសកូឡុំប៊ី ថ្ងៃទី៨មីនានេះ គេគ្រោងដង្ហែរក្បួនដ៏ធំមួយ ដើម្បីទាមទារឲ្យមានវិធានការជាក់ច្បាស់ ដើម្បីទប់ស្កាត់អំពើឃាតកម្មធ្វើទៅលើស្ត្រី។ ឆ្នាំ២០២១ ករណីស្ត្រីត្រូវមនុស្សប្រុសជាប្តី ជាសង្សារ ឬសមាជិកគ្រួសារសម្លាប់គឺមាន ១៨២ករណី នៅកូឡុំប៊ី។ តែឆ្នាំ២០២២ វាបានកើនឡើងចំនួន ៦១៤ករណីឯណោះ។ ចំណែកនៅ ប្រទេសម៉ិចស៊ិកវិញ គឺជាប់ចំណាត់ថ្នាក់លេខ១តែម្តង ជាទីដែលស្ត្រីត្រូវមនុស្សប្រុសសំលាប់ច្រើនជាងគេបង្អស់។ ឆ្នាំ២០២២ ស្ត្រីមិចស៊ិកចំនួន ៩៦៩នាក់ ត្រូវបានមនុស្សប្រុសសំលាប់ ពោលគឺសឹងតែស្លាប់ ៣នាក់ជារៀងរាល់ថ្ងៃ!
កុំថាឡើងនៅតាមប្រទេសក្រីក្រ ឬសេដ្ឋកិច្ចមធ្យម ដែលស្ថានភាពសិទ្ធិស្ត្រីបានចុះទន់ខ្សោយ សូម្បីតែនៅសហរដ្ឋអាមេរិក ក៏មានបញ្ហាដែរ។ សិទ្ធិស្ត្រីនៅក្នុងការរំលូតកូន ដែលត្រូវបានការពារដោយគោលការណ៍យុត្តិសាស្ត្រ តាំងតែពីឆ្នាំ១៩៧៣នោះ ត្រូវបានតុលាការកំពូលអាមេរិកលុបចោលវិញ។ អំណេះតទៅ នៅតាមរដ្ឋខ្លះនៃសហរដ្ឋអាមេរិក គឺស្ត្រីអាចប្រឈមនឹងទោសជាប់ពន្ធនាគារ ប្រសិនបើហ៊ានរំលូតកូន។ ទិវា៨មីនាឆ្នាំនេះ ចលនាបាតុកម្មដង្ហែរក្បួននៅសហរដ្ឋអាមេរិក នឹងផ្តោតសំខាន់ណាស់ ទៅលើបញ្ហានេះ៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ