បោះឆ្នោតនៅថៃ៖ ក្រុមគណបក្សប្រឆាំងសង្ឃឹមថាអាច គាស់រំលើងកៅអីអំណាចរបស់ក្រុមយោធា
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៨:២៨
នៅថ្ងៃអាទិត្យទី១៤ឧសភា ប្រជាជនថៃប្រមាណជាង៥០លាននាក់ ត្រូវចូលរួមបោះឆ្នោត ដើម្បីជ្រើសរើសសមាជិកសភា និងឈានទៅតែងតាំងនាយករដ្ឋមន្ត្រីអាណត្តិថ្មី។ បើតាមការសង្កេត សន្ទុះគាំទ្រគណបក្សប្រឆាំង បានផុសផុលខ្លាំង នៅទូទាំងប្រទេសថៃ ដែលបង្ហាញអំពីទឹកចិត្ត ចង់ឲ្យមានការផ្លាស់ប្តូរ ចង់បិទបញ្ចប់ទំព័រសករាជ នៃអំណាចនយោបាយរបស់លោកប្រាយុទ្ធ ចាន់អូចា ដែលកើតចេញពីការធ្វើរដ្ឋប្រហាររបស់កងទ័ព។ តែយ៉ាងណា ប្រព័ន្ធបោះឆ្នោតថៃ មានភាពស្មុគស្មាញ និងបានការពារអំណាច របស់ក្រុមយោធាថៃបានយ៉ាងរឹងមាំ ហើយការភ័យបារម្ភពីករណីរដ្ឋប្រហារសារជាថ្មី ក៏នៅស្ថិតនៅមិនឆ្ងាយប៉ុន្មានដែរ។
ការបោះឆ្នោតនៅថ្ងៃនេះ គឺបោះឆ្នោតជ្រើសរើសតំណាងរាស្ត្រ សមាជិកសភាជាតិថៃ ដែលមានអាសនៈចំនួន៥០០អាសនៈ។ មណ្ឌលបោះឆ្នោតប្រមាណ៩៥០០០ទីតាំង បានចាប់ផ្តើមបើកទ្វារនៅម៉ោងប្រមាណ៨ព្រឹក រងចាំទទួលអ្នកបោះឆ្នោតប្រមាណ៥២លាននាក់ ទូទាំងប្រទេសថៃ។ លទ្ធផលផ្លូវការ នឹងត្រូវប្រកាសនៅខែកក្កដា។បន្ទាប់មកទៀត គឺនឹងឈានដល់ការសម្រេចតែងតាំងនាយករដ្ឋមន្ត្រី។
នាយករដ្ឋមន្ត្រីថ្មី ត្រូវការសំឡេងភាគច្រើន៣៧៦
ចំណុចពិសេសមួយ គឺថានៅថៃ នាយករដ្ឋមន្ត្រីមិនចាំបាច់ឈរឈ្មោះបោះឆ្នោត ជាតំណាងរាស្ត្រនោះទេ។ ពោលគឺគណបក្សដែលឈ្នះឆ្នោត ដែលអាចមានសំឡេងភាគច្រើនគ្រប់គ្រាន់ក្នុងសភា អាចបញ្ជូនឈ្មោះបុគ្គលណាម្នាក់ក៏បានដែរ ដើម្បីឲ្យគេតែងតាំងឲ្យដឹកនាំរដ្ឋាភិបាល។ យ៉ាងណាមិញ លោកប្រាយុទ្ធ ចាន់អូចា ដែលជាបេក្ខជននាយករដ្ឋមន្ត្រីរបស់គណបក្ស “រួមថៃសាងឆាត” មិនឈរឈ្មោះជាបេក្ខជនតំណាងរាស្ត្រទេ។ ហើយលោកស្រី ភែថងថាន ស៊ីណាវ៉ាត់ បេក្ខជនរបស់គណបក្សភឿថៃ ក៏ដូចគ្នាដែរ មិនឈរឈ្មោះជាតំណាងរាស្ត្រទេ។
ចំណុចពិសេសមួយទៀត គឺមិនមែនសភាតែម្នាក់ឯងទេ ដែលបោះឆ្នោតតែងតែងនាយករដ្ឋមន្ត្រី។ ព្រឹទ្ធសភាថៃ ក៏ចូលរួមនៅក្នុងនីតិវិធីតែងតាំងនេះដែរ។ ដូចយើងដឹងហើយ ព្រឹទ្ធសភាថៃ គឺមិនមែនកើតឡើងដោយការបោះឆ្នោតទេ ពោលគឺសមាជិកត្រូវបានតែងតាំងដោយព្រះមហាក្សត្រថៃ ទៅតាមការស្នើសុំរបស់កងទ័ពថៃដែលមានអំណាចមានឥទ្ធិពលបំផុត។ និយាយឲ្យចំទៅ គឺសមាជិកព្រឹទ្ធសភាថៃ ដែលមានចំនួន២៥០នាក់ គឺសុទ្ធតែជាមនុស្សស្និទ្ធនឹងស្ថាប័នព្រះមហាក្សត្រ ស្និទ្ធនឹងកងទ័ពថៃ ហើយស្និទ្ធនឹងលោកប្រាយុទ្ធចាន់អូចាតែម្តង។ ត្រង់នេះហើយ ដែលបង្កឲ្យមានការរិះគន់ពីសំណាក់អង្គការសិទ្ធិមនុស្សនានា ព្រោះប្រព័ន្ធប្រជាធិបតេយ្យថៃនេះ មានលក្ខណៈមិនស្មោះត្រង់។
ដូច្នេះ នាយករដ្ឋមន្ត្រីថៃ មិនមែនត្រូវបានតែងតាំងដោយសំលេងភាគច្រើន នៃសមាជិកសភាទាំង៥០០នាក់ ដែលកើតចេញពីសន្លឹកឆ្នោតប្រជាជនទេ តែគឺ ៥០០បូកថែម២៥០ទៀត។ មានន័យថា ក្រុមគណបក្សប្រឆាំងត្រូវធ្វើយ៉ាងណាឈ្នះបានអាសនៈក្នុងសភា ចំនួនដល់ទៅ៣៧៦អាសនៈ ទើបអាចដឹកនាំរដ្ឋាភិបាលបាន។ ផ្ទុយទៅវិញលោកប្រាយុទ្ធ ចាន់អូចា ដែលមានអាសនៈ២៥០នៅក្នុងព្រឹទ្ធសភាស្រាប់ហើយ ត្រូវការឈ្នះអាសនៈក្នុងសភា បន្ថែមតែ១២៦ប៉ុណ្ណោះ នឹងអាចបន្តតំណែងនាយករដ្ឋមន្ត្រីមួយអាណត្តិទៀត។
សន្ទុះគាំទ្រខ្លាំងក្លា លើគណបក្សប្រឆាំង
គណបក្សភឿថៃ ដែលជាបក្សរបស់លោកថាក់ស៊ីន នៅតែមានអ្នកគាំទ្រច្រើនខ្លាំងណាស់។ សន្ទុះឃោសនាបោះឆ្នោត របស់ក្រុមអាវក្រហមនេះ បានផុសផុលខ្លាំង ជាមួយនឹងវត្តមានរបស់កូនស្រីលោកថាក់ស៊ីន គឺលោកស្រី ភែថងថាន ស៊ីណាវ៉ាត់ អាយុ៣៦ឆ្នាំដែលកំពុងតែមានប្រជាប្រិយភាពបំផុត។ លោកភែថងថាន ស៊ីណាវ៉ាត់ សង្ឃឹមយ៉ាងមុតមាំថា និងបានអំពាវនាវ ឲ្យប្រជាជនថៃ ចូលរួមបោះឆ្នោតនៅថ្ងៃនេះ ឲ្យភ្លូកទឹកភ្លូកដី ដើម្បីឈានទៅប្រមូលអាសនៈឲ្យបានគ្រប់ ហើយរារាំងក្រុមយោធា កុំឲ្យកាន់អំណាចតទៅទៀត។
គណបក្សប្រឆាំងមួយទៀត ក៏មានសន្ទុះគាំទ្រខ្លាំងណាស់ដែរ ជាពិសេសគឺពីសំណាក់យុវជនថៃ។ នោះគឺគណបក្ស Move Forward ដឹកនាំដោយបេក្ខជននាយករដ្ឋមន្ត្រីវ័យ៤២ឆ្នាំ ឈ្មោះ ភិថា លិមចារឺនរ៉ាត់។ គណបក្សនេះ គឺកើតចេញពីបក្ស Future Forward របស់លោកថាណាថន ដែលបានស្ទុះឡើងប្រជាប្រិយភាពខ្លាំងណាស់ កាលពីពេលបោះឆ្នោតអាណត្តិមុន មុននឹងត្រូវតុលាការថៃប្រកាសរំលាយចោល។
គណបក្ស Move Forward របស់លោក ភិថា លិមចារឺនរ៉ាត់ ប្រកាសខ្លួនថាជាអ្នកតំណាងយុវជនថៃសម័យថ្មី តំណាងមនុស្សជំនាន់ថ្មី ដែលស្រេកឃ្លានសិទ្ធិសេរីភាព តាមរយៈការធ្វើកំណែទម្រង់សង្គម ឲ្យកាន់តែមានសមភាព។ គណបក្សនេះ បានប្រកាសពីចេតនាចង់លុបចោលមាត្រាច្បាប់ “ប្រមាថព្រះចេស្តាព្រះមហាក្សត្រ”។ គណបក្សនេះ បានអះអាងថា មាត្រាបំបិទសិទ្ធិសេរីភាពបញ្ចេញមតិនេះ ជាទូទៅ តែងតែត្រូវបានក្រុមយោធាក្រាញអំណាញ យកមកប្រើដើម្បីបំបិទមាត់អ្នករិះគន់ ឬសំឡេងប្រឆាំងនានា តែប៉ុណ្ណោះ។
រដ្ឋាភិបាលចម្រុះ?
យោងតាមការស្ទាបស្ទង់មតិ គណបក្សភឿថៃ ប្រហែលអាចបានអាសនៈច្រើននាំមុខគេមែន តែក៏នៅមិនគ្រប់គ្រាន់ដែរ។ តាមការវិភាគទៅ ការរួមគ្នាបង្កើតរដ្ឋាភិបាលចម្រុះ គឺអាចជាជម្រើសមួយសំខាន់ សម្រាប់ក្រុមគណបក្សប្រឆាំង ប្រសិនបើពិតជាចង់រារាំង កុំឲ្យលោកប្រាយុទ្ធ ចាន់អូចា បន្តកាន់អំណាចពិតមែន។គណបក្សភឿថៃ មានទំនោរស្រដៀងច្រើន នឹងបក្ស Move Forward។ ពោលគឺបក្សទាំង២នេះ ចង់បិទបញ្ចប់អំណាចរបស់លោកប្រាយុទ្ធ ចាន់អូចា ដែលជាអ្នកធ្វើរដ្ឋប្រហារយោធាប្លន់អំណាចកាលពីឆ្នាំ២០១៤ ចង់ធ្វើកំណែទម្រង់សេដ្ឋកិច្ច នាំយកអំណាចស៊ីវីលមកដឹកនាំរដ្ឋាភិបាលវិញ។
ដោយឡែក លោកប្រាយុទ្ធ ចាន់អូចា ក៏មិនប្រាកដថាអស់ផ្លូវដើរដែរ។ យ៉ាងហោចណាស់ មានគណបក្សចំនួនយ៉ាងហោច១៥គណបក្ស ដែលអាចនឹងរួមគ្នាបង្គ្រប់អាសនៈ ដើម្បីរុញលោកប្រាយុទ្ធ ឲ្យបង្កើតរដ្ឋាភិបាលថ្មី។ បន្ថែមពីនេះ គណបក្ស ប្រជាធិបតេយ្យថៃ និងគណបក្ស ភូមិចៃថៃ ដែលធ្លាប់បានចំនួនអាសនៈសភា លេខរៀងទី៤និងទី៥ កាលពីពេលបោះឆ្នោតអាណត្តិមុន ក៏អាចដើរតួនាទីសំខាន់ដែរ នៅក្នុងការចរចាគ្នា ហុចកម្លាំងទៅឲ្យខាងណាមួយ ដើម្បីបង្គ្រប់ចំនួនអាសនៈឲ្យបានគ្រប់ ឈានទៅតែងតាំងនាយករដ្ឋមន្ត្រីថ្មី។
បារម្ភពីរដ្ឋប្រហារយោធា
ដោយឡែក លោកប្រាយុទ្ធ ចាន់អូចា បានឃោសនាហៅឲ្យប្រជាជនថៃបោះឆ្នោតជូនលោក ដោយអះអាងថា មានតែលោកទេ ទើបអាចការពារ រក្សាស្ថិរភាពស្រុកទេសបាន។ សំដីនេះបានបង្កឲ្យមានការបារម្ភថា ក្នុងករណីដែលលោកប្រាយុទ្ធ ចាន់អូចា បរាជ័យ គឺក្រុមយោធាថៃ អាចនឹងធ្វើរដ្ឋប្រហារសាជាថ្មី។ នយោបាយថៃ តែងតែដើរជំពប់ ជួបនឹងករណីរដ្ឋប្រហារយោធានេះ ញឹកញាប់ខ្លាំងណាស់។ តែយ៉ាងណា លោកប្រាយុទ្ធ ចាន់អូចា បានថ្លែងកាលពីដើមខែមីនា ថា “ការធ្វើរដ្ឋប្រហារយោធា គឺត្រូវតែឈប់ឲ្យមានទៀតទៅ!”។ ហើយកាលពីថ្ងៃសុក្រកន្កងទៅនេះ លោកឧត្តមសេនីយ៍កងទ័ពជាតិថៃ ណារ៉ុងផាន់ ជីតកែវធែ បានប្រកាសសន្យាថា កងទ័ពនឹងមិនធ្វើរដ្ឋប្រហារទេ នៅក្រោយការបោះឆ្នោត។
យ៉ាងណាក៏ដោយ ការសន្យានេះ មិនប្រាកដថានឹងកងទ័ពថៃ នឹងគោរព្យរយៈយូរប៉ុណ្ណានោះទេ។ យោងតាមការវិភាគ របស់លោក Alexandre Barthel អ្នកស្រាវជ្រាវម្នាក់នៅទីក្រុងបាងកក បានលើកឡើងថា ប្រសិនគណបក្សភឿថៃឈ្នះឆ្នោតបានសំឡេងភាគច្រើនគ្រប់ ដើម្បីបង្កើតរដ្ឋាភិបាល នោះគឺក្រុមយោធាថៃ អាចនឹងចេញអន្តរាគមន៍ ធ្វើរដ្ឋប្រហាររំលាយចោល តែមិនឆាប់ភ្លាមៗទេ ប្រហែលក្នុងរវាង២ទៅ៣ឆ្នាំខាងមុខ។ យោងតាមបទពិសោធន៍ គឺជាអ្វីដែលកងទ័ពថៃតែងតែធ្វើ ជាក់ស្តែងនៅឆ្នាំ២០០៦ រដ្ឋប្រហារទំលាក់លោកថាក់ស៊ីន ឆ្នាំ២០១៤រដ្ឋប្រហារទំលាក់លោកស្រីយីងឡាក់។
បន្ថែមពីនេះ ក្រុមយោធាថៃ ក៏អាចប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធតុលាការដែរ តាមរយៈការរករឿងចោទប្រកាន់ ពីបទល្មើសផ្សេងៗ ដើម្បីឈានប្រកាសរំលាយគណបក្សប្រឆាំងចោលតែម្តង។ ករណីនេះ បានកើតឡើងរួចហើយ ទៅលើគណបក្ស Future Forward របស់លោកថាណាថន ដែលមានប្រជាប្រិយភាពខ្លាំងបំផុត កាលពីបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០១៩៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ