កេនយ៉ា៖ ជំនួបកំពូលអាហ្វ្រិកស្តីពីអាកាសធាតុជាលើកទី១ ដើម្បីបង្ហាញសក្តានុពលរបស់អាហ្រ្វិក
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ពីថ្ងៃទី៤ ដល់ថ្ងៃទី៨កញ្ញា ទីក្រុងណៃរ៉ូប៊ី ប្រទេសកេនយ៉ា ត្រូវបើកទ្វាររៀបចំជំនួបកំពូលអាហ្វ្រិក ស្តីពីអាកាសធាតុ។ នេះគឺជាលើកទី១ហើយ ដែលមានជំនួបកំពូលស្តីពីអាកាសធាតុ ដោយផ្តោតតែទៅលើបណ្តាប្រទេសទ្វីបអាហ្រ្វិក ក្រោមការសហការរៀបចំ ដោយកម្មវិធីសហប្រជាជាតិដើម្បីបរិស្ថាន ហៅកាត់ថា PNUE។ យ៉ាងហោចណាស់ មនុស្សចំនួន៣ម៉ឺននាក់ ដែលនឹងមកចូលរួមជំនួបកំពូលនេះ ដោយមានទាំងតំណាងរដ្ឋាភិបាល ស្ថាប័នអន្តរជាតិ អង្គការសង្គមស៊ីវីល ព្រមទាំងវិស័យឯកជន វិនិយោគជាច្រើន។
មានចំណែកតិចក្នុងការបង្កបញ្ហា តែរងគ្រោះខ្លាំងជាងគេ
មានប្រជាជនចំនួន ប្រមាណ ១៤០០លាននាក់ អាហ្វ្រិកត្រូវគេស្គាល់ថា គឺជាទ្វីបដែលក្រីក្រ និងងាយរងគ្រោះបំផុត ដោយគ្រោះមហន្តរាយ បង្កឡើងដោយវិបត្តិអាកាសធាតុ។ តែបើយើងក្រឡេកទៅមើលកម្រិតចូលរួម ក្នុងការបញ្ចេញឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់ ទៅក្នុងបរិយាកាសវិញ ទ្វីបអាហ្រ្វិកមានចំណែកតិចបំផុត ពោលគឺប្រមាណតែ៣%ប៉ុណ្ណោះ នៃទំហំសកល។ ហើយបើយើងដកប្រទេសធំៗ មួយក្តាប់តូចដែលបញ្ចេញឧស្ម័នកាបូនិកច្រើនបំផុតនៅអាហ្វ្រិក ដូចជាអាហ្រ្វិកខាងត្បូង នីហ្សេរីយ៉ា និងក្រុមប្រទេសតំបន់ម៉ាហ្ក្រេប នោះយើងឃើញថា បណ្តាប្រទេសអាហ្វ្រិកទាំង៤៩ប្រទេសផ្សេងទៀត បញ្ចេញឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់សរុប ត្រឹមតែ ០,៥៥%ប៉ុណ្ណោះ។ ផ្ទុយទៅវិញ ប្រទេសអ្នកមានប្រមាណតែ២០ប្រទេស បញ្ចេញឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់ ដល់ទៅ៨០% ឯណោះ នៃទំហំរួមទូទាំងសកលលោក។
ពីមួយឆ្នាំទៅមួយឆ្នាំ មហន្តរាយធម្មជាតិ ដែលបណ្តាលមកពីបម្រែបម្រួលអាកាសធាតុ ដូចជា អាកាសធាតុក្តៅហួតហែង គ្រោះរាំងស្ងួត បំផ្លាញផលដំណាំនិងសត្វចិញ្ចឹម ខ្យល់ព្យុះស៊ីក្លូន ទឹកជំនន់ និងសត្វល្អិតចង្រៃរាតត្បាតជាដើម ។ល។ បានធ្វើបាបបណ្តាប្រទេសអាហ្វ្រិកជាប្រចាំ។ មានសេដ្ឋកិច្ចក្រីក្រ បណ្តាប្រទេសអាហ្វ្រិក មិនអាចមានលទ្ធភាពទប់ទល់ ដោះស្រាយវិបត្តិដ៏ធ្ងន់ធ្ងរទាំងនេះទេ។ យោងតាមអង្គការ Unicef កុមារអាហ្វ្រិក គឺជាអ្នកប្រឈមខ្លាំងបំផុត នឹងផលវិបាកទាំងឡាយទាំងពួង ដោយសារតែវិបត្តិអាកាសធាតុ។ ផ្អែកតាមរបាយការណ៍អ្នកជំនាញអាកាសធាតុនៃអង្គការសហប្រជាជាតិ វិបត្តិបម្រែបម្រួលអាកាសធាតុ បានធ្វើឲ្យទ្វីបអាហ្វ្រិក គឺជាតំបន់ដែលរងគ្រោះខ្លាំងជាងគេ ដោយបញ្ហាបាត់បង់ឬធ្លាក់ចុះនូវទិន្នផលកសិកម្ម ក្នុងទំហំប្រមាណជា៣៤%។
អ្វីទៅជាកម្មវត្ថុនៃជំនួបកំពូល?
នេះគឺជាលើកទីមួយ ដែលទ្វីបអាហ្វ្រិក ត្រូវគេយកធ្វើជាស្នូលកណ្តាល នៃការជជែកពិភាក្សាគ្នា ទាក់ទិននឹងបញ្ហាអាកាសធាតុ។ ជាជំនួបកំពូល ដែលនឹងញ៉ាំងបើកផ្លូវ ឲ្យពិភពលោកបានដឹង បានឮអំពីការលំបាកដែលទ្វីបអាហ្វ្រិកកំពុងតែប្រឈម ព្រមទាំងសក្តានុពលផ្សេងៗ ដែលទ្វីបអាហ្វ្រិក អាចមានលទ្ធភាពធ្វើបាន ដើម្បីជួយចូលរួមដោះស្រាយវិបត្តិ។
មានប្រទេស៥៤ប្រទេស ទ្វីបអាហ្វ្រិកមានលក្ខណៈចម្រុះ ទាំងសង្គម នយោបាយ និងសេដ្ឋកិច្ច ដែលតម្រូវឲ្យមានការមូលមតិគ្នាតែមួយ ដើម្បីការពារផលប្រយោជន៍អាហ្វិ្រក និងឈានទៅដោះស្រាយវិបត្តិអាកាសធាតុ ដែលជាបញ្ហារួម។ ក្នុងរវាង៤ខែតទៅមុខនេះ គឺជារយៈពេលដ៏មមាញឹក នៃការជជែកគ្នាក្នុងក្របខណ្ឌអន្តរជាតិ ជាក់ស្តែង សន្និសីទអាកាសធាតុ COP28 នៅទីក្រុងឌូបៃ នាខែវិច្ឆិកា។ លោក William Ruto ប្រធានាធិបតីកេនយ៉ា ដែលជាម្ចាស់ផ្ទះរៀបចំជំនួបកំពូលនេះ បានលើកឡើងថា ជំនួបកំពូលអាហ្វ្រិកស្តីពីអាកាសាធាតុ នៅណៃរ៉ូប៊ី គឺជាឱកាស ដែលអនុញ្ញាតឲ្យទ្វីបអាហ្វ្រិក ស្វែងរកការមូលមតិគ្នាតែមួយ ស្តីអំពីផែនការអភិវឌ្ឍន៍និងអាកាសធាតុ ដើម្បីឈានទៅស្នើ “ដំណោះស្រាយមួយរបស់អាហ្វ្រិក” នៅឯសន្និសីទCOP28។
លោកប្រធានាធិបតីកេនយ៉ា បានលើកឡើងទៀតថា គោលជំហររបស់អាហ្វ្រិក គឺជាដំណោះស្រាយស្រោចស្រង់ជីវិតមនុស្ស ហើយទន្ទឹមគ្នានេះ វាគឺជាកាលវិភាគការងារ ដើម្បីការរីកចម្រើន ការអភិវឌ្ឍន៍ប្រកបដោយសមធម៌ និងចីរភាព។ ក្នុងក្របខណ្ឌនេះ លោកបានអំពាវនាវ ឲ្យសហគមន៍អន្តរជាតិ គោរពការសន្យា ប្រឹងប្រែងបញ្ចេញកញ្ចប់ប្រាក់មូលនិធិដើម្បីជួយវិនិយោគនៅទ្វីបអាហ្វ្រិក និងជួយសម្រាលបន្ទុកបំណុលការប្រាក់ ដែលសង្កត់កបណ្តាប្រទេសក្រីក្រនៅអាហ្វ្រិក។
សូមបញ្ជាក់ថា យោងតាមការគុណគូរ របស់មូលនិធិរូបិយវត្ថុអន្តរជាតិ FMI គេត្រូវវិនិយោគ ក្នុងទំហំទឹកប្រាក់ ២០០០ពាន់លានដុល្លារក្នុងមួយឆ្នាំ នៅទ្វីបអាហ្វ្រិក ក្នុងរវាង១០ឆ្នាំទៅមុខ ដើម្បីជួយប្រទេសទាំងនេះ ក្នុងផែនការអន្តរកម្មថាមពល ព្រមទាំងការសម្របខ្លួន ទប់ទល់ជាមួយវិបត្តិអាកាសធាតុ។ ជោគជ័យនៃជំនួបកំពូលនៅណៃរ៉ូប៊ី គឺជាការកំណត់ក្តីសង្ឃឹម នៅក្នុងក្របខណ្ឌការចរចា ជំនួបកំពូល G20 នៅរវាងប៉ុន្មានសប្តាហ៍ខាងមុខនៅឥណ្ឌា នៅមហាសន្និបាតអង្គការសហប្រជាជាតិ និងកិច្ចប្រជុំប្រចាំឆ្នាំរបស់ធនាគារពិភពលោក និងមូលនិធិរូបិយវត្ថុអន្តរជាតិ នៅខែតុលាខាងមុខ។
ទ្វីបអាហ្វ្រិក មានសក្តានុពលអ្វីខ្លះ?
ក្រៅពីគ្មានប្រាក់ចំណាយ ដោះសា្រយវិបត្តិអាកាសធាតុ ប្រទេសអាហ្វ្រិក មានការលំបាកក្នុងការទាក់ទាញអ្នកវិនិយោគក្នុងវិស័យសេដ្ឋកិច្ចបៃតងណាស់។ ភាគច្រើននៃក្រុមហ៊ុនវិនិយោគ ចាប់អារម្មណ៍តែលើវិស័យជីកគាស់កកាយយករ៉ែ និងធនធានធម្មជាតិរបស់អាហ្រ្វិកតែប៉ុណ្ណោះ។
លោក Joseph Nganga ប្រធានដឹកនាំជំនួបកំពូលអាហ្វ្រិកស្តីពីអាកាសធាតុ បានលើកឡើងថា ទ្វីបអាហ្រ្វិកមិនមែនគ្រាន់តែជាជនរងគ្រោះនោះទេ។ តែទ្វីបអាហ្វ្រិកត្រូវតែបង្ហាញថា ខ្លួនមានដំណោះស្រាយ មានលទ្ធភាពចូលរួមក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហារបស់សកលលោក។ អ្នកជំនាញកេនយ៉ារូបនេះ អះអាងថា ទ្វីបអាហ្វ្រិក គឺជាឱកាសដ៏មានសក្តានុពល នៅក្នុងវិស័យថាមពលបៃតង។
តាមការគ្រោងទុក នៅចុងជំនួបកំពូលនេះ គេគ្រោងចេញ សេចក្តីថ្លែងការរួមណៃរ៉ូប៊ី។ យោងតាមសេចក្តីព្រាង ដែលទីភ្នាក់ងារព័ត៌មានបារាំង AFP បានអាន គឺគេបានលើកឡើង អំពី សក្តានុពលរបស់អាហ្វ្រិក នៅក្នុងការរួមចំណែកដ៏ចាំបាច់នៃដំណោះស្រាយ។ ឯកសារនេះ បានរៀបចំលំអិត អំពី សក្តានុពលក្នុងវិស័យថាមពលកកើតឡើងវិញ តួយ៉ាង ថាមពលសូឡា ទំហំកម្លាំងពលកម្មដ៏ច្រើនសន្ធឹកនៃយុវជនក្មេងៗអាហ្រ្វិក ព្រមទាំងសក្តានុពលធនធានធម្មជាតិ ឧស្ម័នអ៊ីដ្រូសែន និងរ៉ែកម្រមួយចំនួន ដូចជា រ៉ៃកូបាល់ត៍ ម៉ង់កាណែស ប្លាទីន ដែលសុទ្ធតែជារ៉ែដ៏ចាំបាច់ ក្នុងការផលិតថ្មអគ្គិសនី។
ឧបសគ្គច្រើន
តែយ៉ាងណាក៏ដោយ ទ្វីបអាហ្វ្រិកស្ថិតនៅលើដំណើរផ្លូវវែងឆ្ងាយណាស់ ក្នុងវិស័យអភិវឌ្ឍន៍ប្រកបដោយចីរភាព ខណៈប្រជាជនអាហ្វ្រិកប្រមាណ៥០០លាននាក់ គ្មានចរន្តអគ្គិសនីប្រើប្រាស់នៅឡើយ។ មានសមត្ថភាពសក្តានុពលប្រមាណជា៦០% នៃទំហំពិភពលោក ក្នុងការផលិតថាមពលដើរដោយពន្លឺព្រះអាទិត្យ តែបច្ចុប្បន្នទ្វីបអាហ្វ្រិកទាំងមូល អាចផលិតបាន ក្នុងទំហំប៉ុនប្រទេសប៊ែលហ្ស៊ិកតែមួយប៉ុណ្ណោះ។ នេះបើផ្អែកតាមអគ្គនាយកទីភ្នាក់ងារថាមពលអន្តរជាតិ។ ជារួម ការវិនិយោគបរទេសក្នុងវិស័យអន្តរកម្មថាមពល បានមកដល់ដៃអាហ្វ្រិកក្នុងទំហំត្រឹមតែ៣%ប៉ុណ្ណោះ។
លោកស្រី Charra Tesfaye Terfessa អ្នកជំនាញនៅក្រុមពិចារណា E3G បានលើកឡើងថា ក្រុមប្រទេសអាហ្វ្រិក ត្រូវតែយកឱកាសជំនួបកំពូលនេះ ថ្លឹងថ្លែងរកតុល្យភាព រវាងសុទិដ្ឋិនិយមសង្ឃឹមខ្លាំង និងការវាយតម្លៃកំណត់មុខសញ្ញាឧបសគ្គ និងការលំបាកនានា ហើយឈានទៅកំណត់ផ្លូវដើរថ្មីមួយ ដែលអនុញ្ញាតឲ្យទ្វីបអាហ្វ្រិកអាចក្លាយជាកូនសោដ៏សំខាន់ នៅក្នុងការស្វែងរកដំណោះស្រាយរបស់ពិភពលោក៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ