ប្រជុំចារឹកវិទ្យានៅស្រុកខ្មែរ នាដើមសម័យអាណាព្យាបាលបារាំង
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ១០:៥៩
សព្វថ្ងៃនេះ ប្រជុំចារឹកនៅស្រុកខ្មែរ ដែលក្រុមអ្នកស្រាវជ្រាវរកឃើញ គឺមានប្រហែល ចំនួន ១ ៦០០។ កាលណា គេនិយាយពី ប្រជុំចារឹកវិទ្យា គឺមិនមែនមានត្រឹមតែ សិលាចារឹក ឬ អក្សរឆ្លាក់លើផ្ទាំងថ្ម មួយមុខទេ គឺក្នុងនោះ ក៏មានដែរ អក្សរឆ្លាក់លើ លោហៈ មាស ប្រាក់ និង ឥដ្ឋ ជាដើមដែរ។ គួរជ្រាបថា នៅចុងបញ្ចប់ បេសកកម្ម ៣ឆ្នាំ របស់ លោក Étienne Aymonier ឆ្នាំ១៨៨៥ គឺមាន ប្រជុំសិលាចារឹក ចំនួន ជាង ៣០០ បានផ្តិតរួច និងបានផ្ញើមកប្រទេសបារាំង។
ប្រសិនបើ គេប្រៀបធៀបជាមួយ ប្រជុំចារឹកវិទ្យា នៅប្រទេសផ្សេងៗទៀត ឧទាហរណ៍ ប្រទេសក្រិចសម័យបុរាណ ជាដើម គឺ ប្រជុំចារឹកស្រុកខ្មែរ ហាក់ដូចជាតិចតួច និងដូចជាទើបតែចាប់ផ្តើមសិក្សាថ្មីៗតែប៉ុណ្ណោះ។ ទោះបីជា ចារឹកវិទ្យាស្រុកខ្មែរ មានតាំងពីដើមសម័យអាណាព្យាបាលបារាំង គឺ ១សតវត្សរ៍កន្លះ មកក្តី ក៏ដូចជានៅថ្មីៗនៅឡើយ។ ទោះបីជាយ៉ាងនេះ គេឃើញថា អ្នកប្រាជ្ញធំៗ បានសិក្សា អានអក្សរចាស់ៗទាំងនោះ បកស្រាយ និង បកប្រែច្រើនណាស់ដែរមកហើយ។
នាទីអារ្យធម៌ខ្មែរ ពេលនេះ ដ្បិតតែមានខ្លី យើងសុំចែកជាពីរបីភាគ បើអាចទៅរួច។ ជាដំបូងយើងចាប់ផ្តើមពី ការសិក្សាប្រជុំចារឹកនៅដើមនិងក្នុងសម័យអាណាព្យាបាលបារាំងនៅស្រុកខ្មែរសិន។ យើងសូមសម្ភាស កញ្ញា ក្លូអេ ស្ហូឡេ ( Chloé Chollet) ដែលជានិស្សិតថ្នាក់បណ្ឌិតបុរាណវិទ្យា និងចារឹកវិទ្យា នៅសាលា École Pratique des Hautes Études នារដ្ឋធានីប៉ារីស។ កញ្ញា ក្លូអេ ស្ហូឡេ ជាជនជាតិបារាំង និងមានឈ្មោះខ្មែរថា បុប្ផា។ កញ្ញា បុប្ផា ក៏ជានិស្សិតបណ្ឌិត នៃ គម្រោងស្រាវជ្រាវអឺរ៉ុប DHARMA ដែលសិក្សាផ្តោតសំខាន់ពី ប្រជុំចារឹកវិទ្យានៅអាស៊ីខាងត្បូង និងនៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍។
ដើម្បីនឹងឈ្វេងយល់បន្ថែមពីប្រធានបទនេះ សូមអញ្ចើញអានឯកសារផ្សេងទៀត តួយ៉ាង ដូចខាងក្រោមនេះ ។ សូមបញ្ជាក់ដែរថា កញ្ញាវាគ្មិន ក៏បានស្រង់យកខ្លឹមសារពីឯកសារស្នាដៃខាងក្រោមនេះ ដើម្បីនិយាយនៅក្នុងនាទី«អារ្យធម៌ខ្មែរ»ដែរ។
Bibliographie :
១-MOUHOT Henri, 1868, Voyage dans les royaumes de Siam, de Cambodge, de Laos et autres parties centrales de l’Indo-Chine. Relation extraite du journal et de la correspondance de l’auteur par Ferdinand de Lanoye, Paris : Hachette.
២-DOUDART DE LAGRÉE Ernest et GARNIER, Francis, 1873, Voyage d'exploration en Indo-Chine : effectué pendant les années 1866, 1867 et 1868 [...], Paris : Hachette et Cie.
៣-KERN Hendrik, 1880, « Inscriptions cambodgiennes : inscription de Prea-Khan (Kompong Soai)», dans Annales de l'Extrême-Orient, vol. 2, p. 333–4
៤-KERN Hendrik, 1882, « Inscriptions cambodgiennes – Article II : Inscription de Bassac », dans Annales de l'Extrême-Orient, vol. 3, p. 65-76.
៥-ANTELME Michel, 2014, « Les estampeurs khmers d’Aymonier et leur production épigraphique connue (K. 1089.1, K. 1089.2, K. 1134, K. 1135, K. 1136 et K. 1137) », dans Bulletin de l’École française d’Extrême-Orient, vol. 100, p. 231‑252.
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ