១៥ឆ្នាំក្រោយនៃវិនាសកម្ម បង្កឡើងដោយរលកយក្សស៊ុណាមិ ក្នុងមហាសមុទ្រឥណ្ឌា
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៧:៤៥
ថ្ងៃទី២៦ធ្នូនេះ គឺជាថ្ងៃគម្រប់ខួប១៥ឆ្នាំ នៃវិនាសកម្មបង្កឡើង ដោយរលកយក្សស៊ុណាមិ នៅក្នុងមហាសមុទ្រឥណ្ឌា។ ពិធីបុណ្យ រំលឹកវិញ្ញាក្ខន្ធ័ដល់អ្នកស្លាប់ ត្រូវបានគេប្រារព្ធឡើង នៅតាមប្រទេស ដូចជា ឥណ្ឌូណេស៊ី ថៃ ស្រីលង្កា និងឥណ្ឌា ជាដើម។ ថ្ងៃទី២៦ ធ្នូ ឆ្នាំ២០០៤ ក្នុងរយៈពេល តែប៉ុន្មានម៉ោងប៉ុណ្ណោះ រលកយក្សស៊ុណាមិ បានផ្តាច់ជីវិតមនុស្ស អស់ប្រមាណ២៣០០០០នាក់ ទាំងដោយគ្មាននរណា អាចដឹងមុនទាល់តែសោះ។ តើ១៥ឆ្នាំមកនេះ ប្រព័ន្ធតាមដាននិងប្រកាសអាសន្ន ស្តីពីរលកយក្សស៊ុណាមិ មានប្រសិទ្ធិភាពកម្រិតណា ដើម្បីជម្លៀសមនុស្សឲ្យទាន់ពេលវេលា ?
ស្លាប់២៣០០០០នាក់
ដូចជារៀងរាល់ឆ្នាំ ឲ្យតែដល់ថ្ងៃ២៦ធ្នូ ប្រទេសដែលបានរងគ្រោះដោយសោកនាដកម្មស៊ុណាមិនេះ បានរៀបចំពិធីបុណ្យ រំលឹកវិញ្ញាណក្ខន្ធ ដល់អ្នកស្លាប់ ទៅតាមប្រពៃណីទំនៀបទំលាប់ របស់គេនីមួយៗ។ ថ្ងៃទី២៦ធ្នូ ឆ្នាំ២០០៤ ហេតុការណ៍រញ្ជួយដីបាតសមុទ្រ ក្នុងកម្រិត ៩,១ កម្រិតរិឆទឺ បានកើតឡើង បាទសមុទ្រត្រង់ចំណុចភាគខាងជើងបង្អស់ នៃកោះស៊ូម៉ាត្រា ក្នុងមហាសមុទ្រឥណ្ឌា។ ការរញ្ជួយស្រទាប់ដីបាតសមុទ្រ ដ៏ខ្លាំងនេះ បានបង្កឲ្យមានរលកសមុទ្រធំ កំពស់រហូតដល់ទៅ១៧ម៉ែត្រ។
រលកសមុទ្របានបោក រុញបន្តគ្នា ផ្ទប់ទៅតាមឆ្នេរ។ នៅខេត្តអាឆេ ភាគខាងជើងកោះស៊ូម៉ាត្រា របស់ឥណ្ឌូណេស៊ី ដែលនៅកៀកបំផុត នឹងចំណុចរញ្ជួយ គឺមានលក្ខណៈធ្ងន់ធ្ងរជាងគេ។ មនុស្សស្លាប់ប្រមាណ១២៥០០០នាក់ ដែលសុទ្ធតែជាប្រជាជនក្រីក្រ រស់នៅតាមឆ្នេរសមុទ្រ។ អាគារ ផ្ទះ សម្បែង ភូមិស្រុក ត្រូវវិនាសទាំងស្រុង។ កម្មវិធីបុណ្យរំលឹកវិញ្ញាណក្ខន្ធដ៏ធំមួយ ត្រូវគេរៀបចំនៅថ្ងៃនេះ នៅក្នុងខេត្តអាឆេ។ ដូចគ្នាដែរ នៅឥណ្ឌា ដែលមានមនុស្សស្លាប់ ១ម៉ឺននាក់ និងនៅស្រីលង្កា មានអ្នកស្លាប់ប្រមាណ៣៥០០០នាក់ ក៏មានគេរៀបចំពិធី រំលឹកវិញ្ញាណក្ខន្ធដែរ។
នៅថៃវិញ មានអ្នកស្លាប់ប្រមាណ៥៣០០នាក់ ដែលក្នុងនោះមានមួយចំនួនធំ គឺជាភ្ញៀវទេសចរណ៍បរទេស ដែលទៅសម្រាកលំហែរកាយនៅតាមឆ្នេរសមុទ្រ និងលើកោះនានា នៅតំបន់ភាគខាងត្បូងប្រទេសថៃ។ ភូមិអ្នកនេសាទមួយឈ្មោះ បានណាំខេម មានអ្នកស្លាប់ចំនួន១៤០០នាក់។ ក្នុងពិធីរំលឹកវិញ្ញាណក្ខខ្ធនៅថ្ងៃនេះ លោកអនុរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងមហាផ្ទៃថៃ បានថ្លែងថា ចាប់ពីពេលនេះទៅ ថ្ងៃទី២៦ធ្នូ និងត្រូវចាត់ទុកជាទិវាជាតិ នៃការការពារពីគ្រោះថ្នាក់។ លោកអះអាងថា រដ្ឋាភិបាលថៃ នឹងផ្តោតការយកចិត្តទុកដាក់ លើការត្រៀមលក្ខណៈជានិច្ច ដើម្បីប្រកាសអាសន្ន និងសង្គ្រោះប្រជាជន ក្នុងករណីមានគ្រោះមហន្តរាយ។
យូណេស្កូ បង្កើតប្រព័ន្ធប្រកាសអាសន្នរួម នៃមហាសមុទ្រឥណ្ឌា
គ្រោះមហន្តរាយធម្មជាតិ គ្មាននរណាអាចទប់ទល់ រារាំងបានទេ។ អ្វីដែលមនុស្សអាចធ្វើបានគឺ ការព្យាករណ៍ សន្និដ្ឋានទុក តាមរយៈការតាមដានជាប្រចាំ ដើម្បីអាចមានពេលវេលាគ្រប់គ្រាន់ ប្រកាសអាសន្ន ជូនដំណឹង ជម្លៀសមនុស្សចេញពីតំបន់ ដែលប្រឈមនឹងគ្រោះថ្នាក់។
ទាក់ទិននឹងបញ្ហាស៊ូណាមិនេះ គឺគេបានបង្កើតឲ្យមានប្រព័ន្ធប្រកាសអាសន្នមួយ ហៅកាត់ថា IOTWMS ដែលស្ថិតក្រោមការគ្រប់គ្រង របស់គណកម្មការអន្តររដ្ឋាភិបាលផ្នែកសមុទ្រ នៃអង្គការយូណេស្កូ។ អគ្គលេខាធិការរដ្ឋាន នៃ IOTWMS នេះ មានទីតាំងនៅទីក្រុង Perth ភាគខាងលិចអូស្ត្រាលី។ ចំណែកមជ្ឈមណ្ឌព័ត៌មានស្តីពីស៊ុណាមិ មានទីតាំងនៅទីក្រុងចាកាតា។
ក្រោមការសម្របសម្រួលរបស់គណកម្មការអន្តររដ្ឋាភិបាលផ្នែកសមុទ្រ របស់យូណេស្កូ ប្រទេសដែលនៅជុំវិញមហាសមុទ្រឥណ្ឌាទាំងអស់ មានកាតព្វកិច្ច ធ្វើការជាមួយគ្នា បែងចែកទិន្នន័យគ្នា ផ្តល់ដំណឹងឲ្យគ្នាទៅវិញទៅមក ឲ្យឆាប់រហ័ស ដើម្បីទាញសញ្ញាអាសន្នណាមួយ ក្នុងករណីដឹងថាអាចមានរលកយក្សស៊ូណាមិ។
សហការប្រមូល ចែករំលែកទិន្នន័យគ្នា និងផ្តល់ដំណឹងឲ្យទៅអាជ្ញាធរប្រកាសអាសន្ន
បើតាមការពន្យល់ របស់លោកស្រី Srinivasa Kumar Tummala ដែលជាអ្នកទទួលបន្ទុកមហាសមុទ្រឥណ្ឌា នៅអង្គការយូណេស្កូ គឺប្រព័ន្ធប្រកាសអាសន្នស៊ុណាមិនេះ ផ្អែកទាំងស្រុងទៅលើការសហការបែងចែងទិន្នន័យតាមដាន ទៅវិញទៅមក រវាងប្រទេសពាក់ព័ន្ធ។ មានមជ្ឈមណ្ឌលស្រាវជ្រាវតាមដានស៊ូណាមិ ចំនួន៣ ដែលត្រូវធ្វើការជាមួយគ្នាជាប្រចាំ មួយនៅអូស្ត្រាលី មួយនៅឥណ្ឌូណេស៊ី និងមួយទៀតនៅឥណ្ឌា។ នៅពេលមានហេតុការណ៍រញ្ជួយដីបាតសមុទ្រភ្លាម មជ្ឈមណ្ឌលទាំងនោះ នឹងផ្តល់ដំណឹង ទៅឲ្យអាជ្ញាធរប្រកាសអាសន្ន នៅតាមប្រទេសពាក់ព័ន្ធទាំងអស់។
ដំណាក់កាលដំបូងបំផុត គឺប្រព័ន្ធតាមដានរញ្ជួយដី ត្រូវកំណត់ អំពីចំណុចរញ្ជួយ ព្រមទាំងភិនភាគលក្ខណៈ នៃការរញ្ជួយស្រទាប់ដីបាតសមុទ្រ។ បន្ទាប់មកទៀត មុននឹងអាចសន្និដ្ឋានថា ការរញ្ជួយនេះ អាចបង្កជារលកយក្សស៊ូណាមិ គឺគេត្រូវពិនិត្យមើល លើទិន្នន័យផ្តល់ឲ្យដោយប្រព័ន្ធវាស់ នូវការផ្លាស់ប្តូរនៃកំពស់ទឹកសមុទ្រ។
ស្ថិតក្នុងការសហការនេះដែរ ជារៀងរាល់២ឆ្នាំម្តង ប្រទេសពាក់ព័ន្ធដែលនៅជុំវិញមហាសមុទ្រឥណ្ឌា បានចូលរួមក្នុងការហ្វឹកហាត់សម ក្នុងករណីមានគ្រោះមហន្តរាយរលកយក្សស៊ូណាមិ។ ការហាត់សមទ្រង់ទ្រាយធំ ដូចមែនទែន ទាំងអស់គ្នានេះ គឺដើម្បីបញ្ជ្រាបការស្វែងយល់ ផ្តល់ភាពវ័យឆ្លាតរហ័ស ឲ្យដល់ប្រជាជន និងអាជ្ញាធរ ដែលត្រូវជម្លៀសមនុស្ស។ ឆ្លងកាត់ការហាត់សមនេះ ប្រទេសនីមួយៗ អាចទាញយកបទពិសោធន៍ ចំណុចខ្វះខាត ឬការយឺតយ៉ាវនានា។
មានប្រសិទ្ធិភាព តែនៅតែមិនគ្រប់គ្រាន់
បើផ្អែកតាមការអះអាង របស់លោកស្រី Srinivasa Kumar Tummala បានលើកឡើងថា ១៥ឆ្នាំមកនេះ មានការរីកចំរើនច្រើន ទាំងផ្នែកបច្ចេកវិទ្យាតាមដានគ្រោះធម្មជាតិ និងផ្នែកសហការផ្តល់ដំណឹងគ្នា ទៅវិញទៅមក។
ក៏ប៉ុន្តែ ប្រទេសនីមួយៗ មានរបៀបធ្វើការរៀងៗខ្លួន។ អ្វីៗវាអាស្រ័យទៅលើប្រសិទ្ធិភាពការងារ ការរៀបចំចាត់ចែងរបស់អាជ្ញាធរ ប្រទេសនីមួយៗ។ បើទោះបីដំណាក់កាល ចែករំលែកទិន្នន័យគ្នា ដើម្បីប្រកាសអាសន្ន បានធ្វើដោយឆាប់រហ័ស ត្រឹមត្រូវ តែបើនៅតាមប្រទេសនីមួយៗ មានការយឺតយ៉ាវ ក្នុងកាជូនដំណឹង ឬក៏មិនមានសម្ភារៈ ហេដ្ឋរចនាសម្ព័ន្ធគ្រប់គ្រាន់ ក៏វានៅតែមិនគ្រប់ដែរ។
ករណីរញ្ជួយដីបាតសមុទ្រ បង្កជារលកយក្សស៊ូណាមិ គឺវាមានលក្ខណៈពិសេស រៀងៗខ្លួន ខុសគ្នាពីមួយទៅមួយ។ ដូចជាក្នុងករណីស៊ូណាមិ នៅកោះPalu ខែកញ្ញាឆ្នាំ២០១៨ គឺគិតចាប់ពីពេលរញ្ជួយដីបាតសមុទ្រ ដល់ពេលរលកបោកមកដល់ច្រាំង គឺមានរយៈពេលត្រឹមតែ៣នាទីប៉ុណ្ណោះ។ ដូច្នេះ ទោះប្រព័ន្ធប្រកាសអាសន្ន មានប្រសិទ្ធភាពកម្រិតណាក៏ដោយ ក៏មិនអាចធ្វើទៅទាន់ដែរ។
អ្នកជំនាញអះអាងថា ប្រព័ន្ធប្រកាសអាសន្នIOTWMS ល្អហើយ តែត្រូវតែធ្វើការជាប្រចាំ ដើម្បីរកចំណុចខ្វះខាត ឬក៏ប្រើប្រាស់បច្ចេកវិទ្យាទំនើបៗ ដើម្បីឲ្យការព្យាករណ៍ កាន់តែប្រត្យក្ស កាន់តែរហ័ស។ អាជ្ញាធរប្រទេសនីមួយៗ ក៏ត្រូវរៀបចំប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ ប្រកាសអាសន្ននេះ ឲ្យមានប្រសិទ្ធិភាពដែរ ហើយត្រូវត្រៀមខ្លួនជាប្រចាំ។ អាជ្ញាធរ ក៏ត្រូវតែបណ្តុះបណ្តាល បង្វឹកហាត់ ផ្សព្វផ្សាយទៅប្រជាជន ដើម្បីឲ្យពួកគាត់ មានភាពវៃឆ្លាត រហ័ស ក្នុងការគេចចេញពីគ្រោះថ្នាក់៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ