ចលាចល វិបត្តិនយោបាយ កាន់តែធ្ងន់ធ្ងរ នៅកៀហ្ស៊ីស៊ីស្ថាន
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៧:៣៩
កៀហ្ស៊ីស៊ីស្ថាន អតីតសាធារណរដ្ឋសូវៀត តំបន់អាស៊ីកណ្តាល កំពុងពើបប្រទះ និងវិបត្តិនយោបាយធ្ងន់ធ្ងរ តាំងពីថ្ងៃបោះឆ្នោតសភាទី៤ តុលា។ ក្រោយការតវ៉ាយ៉ាងពុះកញ្ជ្រោល លទ្ធផលបោះឆ្នោត ត្រូវបានលុបចោល។ បាតុកម្មតវ៉ារបស់ប្រជាជន ប៉ះទង្គិចជាមួយប៉ូលីស បណ្តាលឲ្យស្លាប់មនុស្សម្នាក់ និងរបួសជាង៧០០នាក់។ យប់ថ្ងៃអង្គារទី ៦តុលា លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី បានប្រកាសលាចេញពីមុខតំណែង ហើយលោក Sadyr Japarov ឥស្សរជនជាតិនិយម ដែលត្រូវពួកបាតុកររំដោះចេញពីពន្ធនាគារ បានចូលកាន់តំណែងនេះវិញ ។ បាតុករ ក៏បានចូលទៅរំដោះ អតីតប្រធានាធិបតី Almaz-bek Atambayev ពីពន្ធនាគារដែរ ដែលបានជាប់នៅទីនោះ អស់ជាងមួយឆ្នាំ ក្រោមបទចោទថាពុករលួយ។
បក្សនយោបាយ ចំនួន១៦បានចូលរួមចូលប្រឡូកក្នុងការបោះឆ្នោតសភា ថ្ងៃទី៤តុលា ដើម្បីដណ្តើមយក អាសនៈចំនួន១២០ នៃរដ្ឋសភា។ ប៉ុន្តែ សម្រេច សម្រួចទៅ គឺមានតែ ៥ គណបក្សប៉ុណ្ណោះ ដែលទទួលបានអាសនៈ ចូលក្នុងសភា ដ្បិតតាម គជប គណបក្ស ១១ ទៀត មិនបានទទួលសម្លេងឆ្នោត លើសពីពី ៧%ទេ។ ១១ គណបក្សនោះ គឺសុទ្ធតែជា បក្សប្រឆាំង។
គណបក្សប្រឆាំងទាំងនោះ បានពួតដៃគ្នាព្រលះអាជ្ញាធរតែម្តង តាមផ្លូវ បំបះគ្នីគ្នាខ្លួន ឲ្យធ្វើបាតុកម្មតវ៉ា ដើម្បីចាត់ទុកលទ្ធផលបោះឆ្នោតថា ក្លែងបន្លំ រហូតដល់ដុតទីស្នាក់ការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី និង ចូលទៅកាន់កាប់អគាររដ្ឋសភា។ បន្ទាប់មក បាតុករបានបើកឡានបុកទម្លាយក្លោងទ្វារគុក ចូលទៅរំដោះ មេៗ របស់ខ្លួន ដែលជាប់ពន្ធនាគារ ដោយហេតុផលនយោបាយ។
ទោះយ៉ាងណាក្តី លោកប្រមុខរដ្ឋកៀហ្ស៊ីស៊ីស្ថាន Sooronbay Jeenbekov អាយុ ៦១ឆ្នាំ អះអាងថា បន្តក្តាប់ការ ត្រួតត្រាលើស្ថាការណ៍ ក្នុងដៃដដែល ខណៈដែលនាយករដ្ឋមន្ត្រីគាត់ ត្រូវបានជំនួសទៅដោយ គូសត្រូវ ជាអ្នកជាតិនិយម ដែលតែងបង្អាប់គុណូបការៈគាត់ គឺលោក Sadyr Japarov។ អ្វីដែលគួរឲ្យកត់សម្គាល់ គឺ ពេលរំដោះនោះ គ្មានការតទល់ អ្វីណាមួយ ពីខាងពួកភ្នាក់ងារសន្តិសុខ ដែលគ្រប់គ្រងគុកឡើយ។
អស់ពេញមួយថ្ងៃអង្គារ ទី៦តុលា ពួកបាតុករ បានឡោមព័ទ្ធ និវេសនដ្ឋានប្រធានាធិបតី ដែលការពារដោយកងរក្សាសណ្តាប់ធ្នាប់ នៅចំកណ្តាលបេះដូងនៃ ក្រុងBichkek រដ្ឋធានីនៃ អតីតសាធារណរដ្ឋសូវៀតនេះ ស្ថិតនៅតំបន់ភ្នំ នៃអាស៊ីកណ្តាល។
លោក Atambayev និងលោក Jeenbekov ប្រធានាធិបតីសព្វថ្ងៃ តាមពិតធ្លាប់ជាវីរជនពីរនាក់ ដែលតាំងពីដើមមក បានចាត់ចែងរៀបរយយ៉ាងល្អ កាលគេស្ថិតនៅក្នុងបក្សតែមួយ គឺគណបក្សសង្គម-ប្រជាធិបតេយ្យ។
ក្នុងឆ្នាំ ២០១៧ លោក Atambayev ចាកចេញពីតំណែងប្រធានាធិបតី ក្រោយពីកាន់អំណាចបាន៦ឆ្នាំ។ លោក Atambayev ចាកចេញពីតំណែង ដោយគោរពតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ដែលតម្រូវឲ្យប្រធានាធិបតី កាន់អំណាចបានតែមួយអាណត្តិប៉ុណ្ណោះ គឺ៦ឆ្នាំ។ គាត់បានគាំទ្រ លោក Jeenbekov ជានាយករដ្ឋមន្ត្រីគាត់ ឲ្យធ្វើជាបេក្ខជនសម្រាប់បន្តវេនពីគាត់ ក្នុងឋានៈជា ប្រធានាធិបតីថ្មី។
ឆ្នាំ ២០១៧ ការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសលោក Jeenbekov ជាប្រធានាធិបតី បានក្លាយទៅជា ដំណាក់ កាលប្រវត្តិសាស្ត្រ ដោយការផ្ទេរអំណាច បានប្រព្រឹត្តទៅជាលើកដំបូង ដោយសន្តិវិធី។ ប៉ុន្តែ រាត្រីទឹកឃ្មុំនេះ មិនបាននៅស្ថិតថេរយូរឡើយ។ សម្រាប់ អ្នកនយោបាយវិទូ លោក Medet Tiouleguenov នៃសាកលវិទ្យាល័យអាមេរិកាំងខាង បញ្ហាអាស៊ីកណ្តាល គឺលោកអតីតប្រធានាធិបតី Atambayev មានចេតនាបន្តគ្រប់គ្រងអំណាចដោយប្រយោល ដោយប្រើឥទ្ធិពលខ្លួន និងបណ្តាញទាំងឡាយរបស់ខ្លួន។ លោកសាស្ត្រាចារ្យនេះ បន្ថែមថា ចេតនានេះ គឺផ្ទុយនឹងមហិច្ឆតារបស់លោក Jeenbekov និងជា ឥរិយាបថខ្វះការគោរព ចំពោះរូបគាត់ពីសំណាក់ លោក Atambayev។
ដើមឆ្នាំ ២០១៩ អតីតប្រធានាធិបតី នៅត្រូវបានអនុញ្ញាតនៅឡើយ ឲ្យទិតៀនជាសាធារណៈ អ្នកបន្តវេនពីគាត់។ នេះបើតាមលោកបណ្ឌិត Medet Tiouleguenov។ បន្ទាប់ពីនោះមក លោក Atambayev ត្រូវបានគេចោទជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងអំព់ពុករលួយ ហើយត្រូវបានសភាដកអភ័យឯកសិទ្ធិ។ លោក Atambayev បានប្រកែកមិនព្រមចូលទៅបង្ហាញខ្លួន នៅមុខតុលាការ ហើយប៉ុនប៉ង ការពារកត្តិយសខ្លួន ទាំងអស់សង្ឃឹម នៅខែកក្កដាឆ្នាំ២០១៩ ពីភូមិគ្រឹះគាត់នៅជាយក្រុង Bichkek ការពារដោយ គ្នីគ្នាគាត់ ដែលប្រដាប់អាវុធ។ ទីបំផុត លោក Atambayev ត្រូវបានតុលាការកាត់ទោស ឲ្យជាប់ពន្ធនាគារ ១១ ឆ្នាំ ក្នុងសំណុំរឿងដែលចោទ ថាលោកបានដោះលែងមេ Mafiaម្នាក់ ពេលខ្លួននៅកាន់អំណាច។
គួរនិយាយថា ការប្រជែងអំណាចគ្នា រវាងបុរសខ្លាំងទាំងពីរនាក់នេះ ក៏បណ្តាលមកពី ការប្រជែងគ្នាជាប្រពៃណី រវាងតំបន់ខាងជើង និងតំបន់ខាងត្បូង កៀហ្ស៊ីស៊ីស្ថាន ដែលខ័ណ្ឌពីគ្នាដោយ ជូរភ្នំក្រាស់ឃ្មឹក ។ លោក Atambayev ចេញពីតំបន់ខាងជើង ជាទីដែលមានរដ្ឋធានី Bichkek ស្ថិតនៅ និងសម្បូរដោយ ក្រុមវរជន។ ចំណែកគូប្រជែងគាត់ គឺលោកJeenbekov ចេញមកពីតំបន់ខាងត្បូង ដែលជាទូទៅ ជាតំបន់ជនបទ និងឧស្សាហ៍ផ្ទុះឡើងជាការបះបោរ ជាពិសេសតំបន់ក្រុង Och ទីក្រុងធំទី២។
រវាង តំបន់ខាងជើងនិងខាងត្បូង ក្នុងដំណើរប្រព្រឹត្តទៅនៃការកាន់អំណាច គឺមានន័យ សម្រាប់ ទាំងការត្រួតត្រាលើធនធានធម្មជាតិ និងលើចរន្ដហិរញ្ញវត្ថុ ក្នុងប្រទេសដ៏ក្រីក្រនេះ ដែលមាន ប្រជាជនប្រមាណ៦លាននាក់។
ប្រធានាធិបតីរុស្ស៊ី លោក វ៉្លាឌីមៀរ ពូទីន ក្នុងខែកក្កដាឆ្នាំ ២០១៩ បានទទួលស្គាល់ក្នុងពេលជាមួយគ្នា ទាំងលោក Atambayev ទាំងលោក Jeenbekov ដោយសង្ឃឹមថា ជួយដោះស្រាយ ការប្រឈមមុខដាក់គ្នានេះ។ ក៏ប៉ុន្តែ វិបត្តិប្រជែងអំណាចនៅតែកើតមានដដែលនាពេលនេះ៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ