លីប៊ី៖ លោកម៉ាក្រុងដំឡើងសំលេងដាក់តួកគី ដោយចោទថាកំពុង “លេងល្បែងគ្រោះថ្នាក់”
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៨:០១
វិបត្តិនៅលីប៊ី កំពុងឈានធ្វើឲ្យមានជម្លោះពាក្យសំដីដោយចំហរ រវាងបារាំងនិងតួកគី។ កាលពីពេលថ្មីៗនេះ មានការប្រទាំងប្រទឹសគ្នានៅក្នុងសមុទ្រម៉េឌីទែរ៉ាណេ រវាងនាវាកងទ័ពបារាំង និងនាវាតួកគី។ បារាំងបានចោទថាតួកគី មានចរិកច្រង៉េងច្រង៉ាង។ ថ្នាក់ដឹកនាំតំណាងរដ្ឋាភិបាលតួកគីវិញ បានប្រើពាក្យធ្ងន់ៗ ស្តីបន្ទោសបារាំងថាបារាំងជាប្រទេសស៊ីឈ្នួលគេ រណបខ្លាចអេមៀរ៉ាត់អារ៉ាប់រួម និងអេហ្ស៊ីប ហើយគាំទ្រក្រុមមេបញ្ជការ កាលីហ្វា ហាហ្វតា ដែលគ្រប់គ្រងភាគខាងកើតលីប៊ី។ កាលពីថ្ងៃចន្ទ ទី២២មិថុនា លោកម៉ាក្រុង បានលើកឡើងថា តួកគីកំពុងតែលេងល្បែងដ៏គ្រោះថ្នាក់បំផុត តាមរយៈអន្តរាគមន៍យោធា ចូលកាន់តែជ្រៅ នៅលីប៊ី។
វិបត្តិលីប៊ីបច្ចុប្បន្ននេះ គឺមាន២ក្រុម ដែលកំពុងវាយដណ្តើមអំណាចគ្នា។ ម្ខាងគឺក្រុមភាគខាងកើត ដឹកនាំដោយលោកមេបញ្ជាការ Khalifa Haftar និងម្ខាងទៀត គឺក្រុមភាគខាងលិច ដែលមានរដ្ឋភិបាលមួយ ហៅថារដ្ឋាភិបាលបង្រួបបង្រួមជាតិ ក្រុងទ្រីប៉ូលី ដឹកនាំដោយលោក Fayez al-Sarraj។
តួកគីបន្តបញ្ជូនអាវុធ អេហ្ស៊ីបគំរាមបញ្ជូនទ័ពចូលលីប៊ី
នៅរវាងឆ្នាំ២០១៩ ក្រុមលោកមេបញ្ជាការ Haftar បានចាប់ផ្តើមវាយសម្រុកដណ្តើមបានដែនដីមួយផ្នែកធំ នៅភាគខាងកើត និងខាងជើងឈាងខាងកើត ដែលសំបូរអណ្តូងប្រេងកាត ដោយមានជំនួយយុទ្ធសាស្ត្រ ពីអេមៀរ៉ាត់អារ៉ាបរ៉ួម អេហ្ស៊ីប និង រុស្ស៊ី។ នេះបើផ្អែកតាមប្រភពរបស់អ្នកជំនាញជាច្រើន។ គេអះអាងទៀតថា រុស្ស៊ីបានបញ្ជូនក្រុមទាហានស៊ីឈ្នួលមួយក្រុមឈ្មោះ Wagner ឲ្យទៅរៀបចំយុទ្ធសាស្ត្រ និងបញ្ជាសម្ភារៈសិករបស់រុស្ស៊ី ជួយខាងក្រុមលោកមេបញ្ជាការ Haftar។
ចំណែកក្រុមខាងលិចវិញ ជារដ្ឋាភិបាលស៊ីវីលដែលសហគមអន្តរជាតិបានទទួលស្គាល់ តួយ៉ាងមានអង្គការសហប្រជាជាតិ ប្រទេសមហាអំណាចនៅអឺរ៉ុប និងសហរដ្ឋអាមេរិកជាដើម។ តែប្រមាណជាង១ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ តួកគី បានលូកដៃចូលធ្វើអន្តរាគមន៍ដោយផ្ទាល់តែម្តង ដោយបានបញ្ជូនកងទ័ពនឹងអាវុធ ទៅជួយក្រុមរដ្ឋាភិបាលទ្រីប៉ូលី។ ដោយបានជំនួយនេះហើយ ទើបក្រុមរដ្ឋាភិបាលទ្រីប៉ូលី បានវាយដណ្តើមយកមកវិញ នូវទឹកដីមួយផ្នែកធំ ខិតទៅភាគខាងកើត។ ប្រភពជាច្រើន បានអះអាងថា តួកគីបានយកក្រុមទាហានស៊ីឈ្នួល មកពីស៊ីរី ដើម្បីទៅជួយប្រយុទ្ធថែមទៀតផង។ ប៉ុន្មានសប្តាហ៍ចុងក្រោយនេះ ក្រុមរដ្ឋាភិបាលទ្រីប៉ូលី កំពុងសម្រុកវាយដណ្តើមយកទីក្រុង Sytre ដែលជាទីក្រុងយុទ្ធសាស្រ្តមួយដ៏សំខាន់។
កន្លងមក គេបានព្យាយាមរៀបចំកិច្ចប្រជុំជាច្រើនលើក ដើម្បីស្វែងរកការស្រុះស្រួលគ្នាទំលាក់អាវុធ។ ជាក់ស្តែសន្និសីទទីក្រុងប៊ែរឡាំង កាលពីថ្ងៃទី១៩មករា ដើមឆ្នាំនេះ ដោយមានការចូលរួមពីប្រទេសពាក់ព័ន្ធទាំងអស់។ គេបានសន្យាគ្នាថាមិនលូកដៃ កកូរកកាយឲ្យរឿងកាន់តែធ្ងន់នៅលីប៊ី។ តែការពិតជាក់ស្តែងយើងឃើញថា តួកគីនៅតែបន្តបញ្ជូនទ័ព និងអាវិធ ធ្វើអន្តរាគមន៍ប្រយុទ្ធដដែល ប៉ុន្មានខែមកនេះ។ ហើយកាលពីចុងសប្តាហ៍នេះ អេហ្ស៊ីបបានប្រកាសថា ខ្លួននឹងបញ្ជូនទ័ពចូលទៅវាយតបវិញ ប្រសិនបើតួកគី និងក្រុមភាគខាងលិច នៅតែបន្តសម្រុកមកខាងកើត ក្បែរព្រំដែនរបស់គេ។
ម៉ាក្រុង៖ តួកគីកំពុងលេងល្បែងគ្រោះថ្នាក់
នៅក្នុងពេលជួបប្រជុំជាមួយលោក Kais Saeid ប្រធានាធិបតីប្រទេសទុយណេស៊ី នៅទីក្រុងប៉ារីស កាលពីរសៀលថ្ងៃចន្ទ ទី២២មិថុនា លោកម៉ាក្រុងបាននិយាយថា តួកគី ដែលដឹកនាំដោយលោក អ៊ែរដូហ្កាន់ កំពុងលេងល្បែងគ្រោះថ្នាក់ ហើយបំពានទៅនឹងពាក្យសន្យារបស់ខ្លួន នៅក្នុងសន្និសីទទីក្រុងប៊ែរឡាំង ដែលថាមិនលូកដៃកកូរកកាយនៅលីប៊ី។
លោកម៉ាក្រុង បានអំពាវនាវ ឲ្យមានការបញ្ឈប់ជាបន្ទាន់ នូវអន្តរាគមន៍យោធាទាំងអស់ មិនថាពីភាគីបរទេសណាក៏ដោយ ព្រោះវាគឺជាវិធីតែមួយគត់ ដើម្បីការពារកុំឲ្យភាគីនយោបាយនៅលីប៊ី កាន់តែបែកបាក់គ្នា ឬទឹកដីលីប៊ីត្រូវពុះចែកជាចំរៀកៗ។ វាគឺជាប្រយោជន៍សម្រាប់លីប៊ីផង សម្រាប់ប្រទេសជិតខាងផង និងសម្រាប់អឺរ៉ុបផង។ លោកម៉ាក្រុងបន្តថា ការបញ្ជូនទ័ពទៅចូលវាយ ដោយឯកតោភាគី គ្មានការប្រឹក្សាយោបល់ជាមួយគេឯង ដោយរំពឹងសម្លឹងចង់បានឥទ្ធិពលអំណាចនៅលើប៊ីទៅថ្ងៃមុខនោះ វាគឺជារឿងមិនអាចទទួលយកបានទេ។ លោកម៉ាក្រុងថាលោកមិនចង់ឃើញ លីប៊ី ធ្លាក់ខ្លួនក្លាយដូចស៊ីរី នាពេលបច្ចុប្បន្ននេះទេ។
មួយរយៈចុងក្រោយនេះ យើងសង្កេតឃើញថា តួកគី និងបារាំងបានប្លោងពាក្យសំដៅ ចោទគ្នាទៅវិញទៅមក ធ្ងន់ៗណាស់។ បារាំងចោទតួកគី ថាបានបញ្ជូនអាវុធយ៉ាងសន្ធឹកសន្ធាប់ទៅជួយខាងក្រុមរដ្ឋាភិបាលទ្រីប៉ូលី ដែលវារំលោកនឹងច្បាប់អន្តរជាតិ។ ចំណុចនេះតាមពិតទៅតួកគីក៏មិនដែលលាក់លៀមដែរ គឺគេធ្វើដោយចំហរ នរណាក៏ដឹងដែរ។ ហើយក្រោយពេលដែលអេហ្ស៊ីបប្រកាសថាចង់បញ្ជូនទ័ពចូលទៅលីប៊ី បារាំងក៏បានអះអាងថា បារាំងយល់ពីអារម្មណ៍របស់អេហ្ស៊ីប ដែលភ័យបារម្ភ ចំពោះវត្តមានកងទ័ពតួកគី ដែលកាន់តែរុលចូលមកកៀកនឹងព្រំដែនខ្លួន។ គ្រាន់តែបារាំងនិយាយដូច្នេះភ្លាម ខាងតួកគីបានចោទបារាំង ថាជាប្រទេសស៊ីឈ្នួលគេ ស្ថិតនៅក្រោមចំណុះរបស់អេហ្ស៊ីប និងអេមៀរ៉ាត់អារ៉ាប់រួម។ តួកគីបានចោទបារាំងទៀត ថាបារាំងមានពុតត្បុត លួចកាន់ជើងក្រុមលោកបញ្ជាការ Haftar។ ការចោទទាំងអស់នេះ ត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលបារាំងបដិសេធយ៉ាងដាច់អហង្ការ។
យោងតាមការចុះផ្សាយរបស់កាសែតរដ្ឋាភិបាលតួកគី នៅថ្ងៃចន្ទ ទី២២មិថុនា គេបានលើកឡើងថា តួកគីបានចាប់ឃាត់ខ្លួនមនុស្ស៤នាក់ ដោយចោទថាជាគិញសម្ងាត់ ធ្វើការឲ្យបារាំង។ តែយ៉ាងណា យើងគ្មានប្រភពឯករាជ្យផ្សេង ដើម្បីបញ្ជាក់ដំណឹងនេះទេ។
វិបត្តិផ្ទៃក្នុងអូតង់
បារាំង និងតួកគី គឺជាប្រទេសសមាជិកនៃអង្គការសម្ព័ន្ធមិត្តអូតង់។ ភាពប្រទូស្តរាយគ្នានាពេលនេះ គឺវាបានឆ្លុះបញ្ចាំងពី វិបត្តិផ្ទៃក្នុងដ៏ជ្រៅ របស់អង្គការនេះ។ និយាយជារួម យើងអាចថា វាគ្មានការសហការគ្នាទៀតឡើយ រវាងសមាជិករបស់អូតង់។ ទង្វើរបស់តួកគី កន្លងមកនេះ បានធ្វើឲ្យសមាជិកផ្សេងទៀត ស្រឡាំងកាំងតែម្តង ព្រោះតួកគី ធ្វើដោយអត្តនោម័ត ចល័តទ័ពចូលស្រុកផ្សេង ដោយគ្មានការប្រឹក្សាយោបល់ជាមួយអូតង់ឡើយ។ កាលពីឆ្នាំ២០១៩ បារាំងធ្លាប់បានដំឡើងសំលេង ចោទតួកគី រឿងតួកគីបញ្ជូនទ័ពចូលទៅស៊ីរី ដើម្បីបំបែកកំលាំងរបស់ក្រុមគួកស៊ីរី។
ហើយកាលពីថ្ងៃទី១០ខែមិថុនា ថ្មីៗនេះ មានការបះទង្គិចគ្នា នៅក្នុងសមុទ្រម៉េឌីទែរ៉ាណេចំនួន២លើក ដោយនាវារបស់តួកគីបានបដិសេធ មិនឲ្យនាវាល្បាតរបស់កងទ័ពបារាំង ចុះឆែកឆេទេ។ ប្រតិបត្តិការឆែកឆេរនេះ គឺកងទ័ពជើងទឹកបារាំងធ្វើក្នុងនាមក្នុងក្របខណ្ឌរបស់អូតង់ ដើម្បីទប់ស្កាត់ការដឹកជញ្ជូនអាវុធដោយខុសច្បាប់ ចូលទៅលីប៊ី។ នាវារបស់តួកគី មិនត្រឹមតែមិនឲ្យគេឆែកទេ ថែមទាំងបានរករឿង ចង់ប្រើអាវុធ បាញ់រះមកលើនាវារបស់បារាំងផង។ បារាំងបានប្តឹងទៅអូតង់ ព្រមទាំងប្រទេសអឺរ៉ុបផ្សេងទៀត ដោយចាត់ទុកថាតួកគី មានចរិកច្រង៉េងច្រង៉ាងខ្លាំងណាស់។ ឥឡូវនេះ អូតង់បានបើកការស៊ើបអង្កេតហើយ។
តាមពិតទៅ លោកម៉ាក្រុង ធ្លាប់បានលើកឡើងហើយកាលពីឆ្នាំមុនថា អង្គការអូតង់ កំពុងស្ថិតក្នុងស្ថានភាពមួយ ដូចជាមនុស្សមានជំងឺខួរក្បាលធ្ងន់ធ្ងរ ដេកធ្មឹងមិនកម្រើកដៃជើង។ នៅថ្ងៃម្សិលមិញនេះដែរ លោកម៉ាក្រុង បានឆ្លៀតបន្ថែមថា ទង្វើរបស់តួកគី ក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ន គឺជាភស្តុតាងបញ្ជាក់យ៉ាងច្បាស់ ថាអូតង់ពិតជាដូចមនុស្សស្លាប់ខួរក្បាលមែន។
លោកម៉ាក្រុងបានសង្កត់ធ្ងន់ថា ដរាបណាអូតង់ ក៏ដូចជាសហភាពអឺរ៉ុប នៅតែទន់ជ្រាយ ខ្វះការគូសវាសយុទ្ធសាស្ត្រ និងបន្ទាត់នយោបាយឲ្យបានច្បាស់លាស់ នោះគឺវានឹងបើកផ្លូវឲ្យប្រទេសមួយចំនួន លេងល្បែងសង្រ្គាម ដណ្តើមអំណាច ដោយគ្មានការសហប្រតិបត្តិការ រវាងគ្នានឹងគ្នានោះទេ។ លោកម៉ាក្រុងថា ប្រទេសសមាជិកអូតង់២ឈ្លោះគ្នា ដល់ម្លឹង តែសមាជិកផ្សេងទៀត បែរជាស្ងាត់មាត់ឈឹង។
បើផ្អែកតាមប្រភពពីវិមានប្រធានាធិបតីបារាំង លោកម៉ាក្រុងក៏បានទូរស័ព្ទទៅនិយាយជាមួយលោកដូណាល់ ត្រាំ ដែរ។ តែយ៉ាងណាក៏ដោយ គេគ្មានអ្វីសង្ឃឹមលើលោកដូណាល់ ត្រាំ នោះទេ ព្រោះលោកដូណាល់់ ត្រាំ បានបំរាស់យកតែរួចខ្លួនប៉ុណ្ណោះ នេះជាអ្វីដែលយើងសង្កេតឃើញកន្លងមកនេះ៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ