តាដហ្ស៊ីគីស្តង់សុខចិត្តប្រគល់ទៅឲ្យចិនគឺជិត ១%នៃដែនដីខ្លួន
ប្រគល់នេះ គឺក្រោយពីរដ្ឋសភាតាដហ្ស៊ីគីស្តង់ បានឲ្យសច្ចាប័នទៅលើ ពិធីសារដែលកំណត់យ៉ាងច្បាស់លាស់ ខ្សែព្រំដែនជាមួយសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន។ ទោះបី តំណាងរាស្ត្រខាងបក្សប្រឆាំងមានភាគតិច បានបោះឆ្នោតជំទាស់ក្តី ក៏គេទទួលស្គាល់ ដែរថា ជាថ្នូរនឹងការធ្វើសម្បទានដែនដីនេះ ចិននឹងបញ្ចូលវិនិយោគទុនកាន់តែច្រើន ទៅក្នុងការអភិវឌ្ឍន៍ សេដ្ឋកិច្ចតាដហ្ស៊ីគីស្តង់។
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
សេចក្តីរាយការណ៍របស់កែវ ឆាយាពីទីក្រុងម៉ូស្កូ
ជាបឋម គួររំលឹកថា តាដហ្ស៊ីគីស្តង់ជាអតីតសាធារណរដ្ឋសូវៀត ស្ថិតនៅតំបន់អាស៊ីកណ្តាល មានព្រំប្រទល់ខាងកើតជាប់នឹង មហាប្រទេសចិន ហើយខាងត្បូង ជាប់នឹងប្រទេស អាហ្វហ្កានិស្តង់ រួចដោយស្ថានភាពភូមិសាស្ត្រខ្លួន គឺផ្តិតជាប់ដោយន័យយុទ្ធសាស្ត្រ។
ការដែល រដ្ឋសភា តាដហ្ស៊ីគីស្តង់ទើបបានឲ្យ សច្ចាប័ន ដោយសម្លេងភាគច្រើនសឹងជាឯកច្ឆ័ន ទៅលើ “ពិធីសារអន្តររដ្ឋាភិបាលតាដហ្ស៊ីគីស្តង់-ចិន” ចុះតាំងពីខែឧសភា ឆ្នាំ២០០២ម៉្លេះ គឺមានន័យបិទបញ្ចប់ វិវាទដែនដី រវាងប្រទេសទាំង២ នៅត្រង់តំបន់ភ្នំ Pamir ប៉ែកខាងកើតតាដហ្ស៊ីគីស្តង់ ត្រង់ព្រំដែនខាងលិចប្រទេសចិន ដែលមានផ្ទៃក្រឡា ២៨.៥០០គ.ម២។ ចិនចង់បានដែនដីជាប់វិវាទនេះ ដែលស្មើនឹង២០%ឯណោះ នៃដែនដីតាដហ្ស៊ីគីស្តង់ទាំងមូល។ ប៉ុន្តែស្របនឹង ពិធីសារនោះ គឺប្រគល់ទៅឲ្យចិន តែ ៣%ប៉ុណ្ណោះនៃដែនដីជាប់វិវាទ ពោលគឺតែ ១.១០០ គ.ម.២ ឬស្មើតែ ០,៧៧% ប៉ុណ្ណោះនៃដែនដីតាដហ្ស៊ីគីស្តង់ទាំងមូល។ អ៊ីចឹងហើយ បានជាទីក្រុង Douchanbe ជាផ្លូវការ បានថ្លែងថា ការនេះមានន័យ ជាជ័យជំនះឥតប្រកែកបាននៃនយោបាយការទូតរបស់ តាដហ្ស៊ីគីស្តង់។
ក្រោយពីផ្ទេរដីខ្លួន ១.១០០ គ.ម.២ឲ្យទៅចិន ដែលមានផ្ទៃក្រឡាដល់ទៅ៩លាន៦សែន គ.ម.២ ស្រាប់ទៅហើយ សំរាប់ តាដហ្ស៊ីគីស្តង់ ដែលមកទល់ឥឡូវមានផ្ទៃក្រឡា តែ ១សែន ៤ម៉ឺន ៣ពាន់ ១រយ គ.ម.២ គឺនឹងរួញខើច ទៅនៅត្រឹម ១សែន៤ម៉ឺន២ពាន់ គ.ម.២ប៉ុណ្ណោះ។ មកពីមូលហេតុ នេះ បានជា ពួកអ្នកតំណាងរាស្ត្រភាគតិច ខាងបក្សប្រឆាំង ដែលមានឈ្មោះថា “ បក្សប៉ុនភពអ៊ីស្លាម“ ដែលជំទាស់នឹងការឲ្យសច្ចាប័ន នាំគ្នាថ្លែងថា ការដែលពួកតំណាងរាស្ត្រភាគច្រើន ខាងបក្សកាន់អំណាច បានឲ្យសច្ចាប័ន គឺមានន័យថា ជាបរាជ័យនៃនយោបាយការទូត តាដហ្ស៊ីគីស្តង់ ដ្បិតវាផ្ទុយនឹងមាត្រាទី៧ នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ដែលចែង ថា ដែនដីរដ្ឋ តាដហ្ស៊ីគីស្តង់ ជាដែនដី រលាយសាច់មួយ មិនអាចពុះចែកជាដាច់ខាត។
ទោះយ៉ាងណាក្តី ក៏ពួកអ្នកទិតៀនលោកប្រធានាធិបតី តាដហ្ស៊ីគីស្តង់ ក្នុងរឿងធ្វើសម្បទានដីឲ្យទៅចិន បានសារភាពទទួលស្គាល់ថា កិច្ចព្រមព្រៀងខ័ណ្ឌបញ្ចប់វិវាទដែនដីនេះ ជាផ្លែផ្កា នៃការតថ្លៃគ្នាយ៉ាងយូរ រវាងក្រុង Pekin និងក្រុង Douchanbe គឺថា ៖ ចិនសុខចិត្តបំពេញមែន តាមបំណងចង់បានរបស់តាដហ្ស៊ីគីស្តង់ ក្នុងរឿងផ្តល់ប្រាក់ឲ្យខ្ចីបន្ថែមទៀត ដោយយក ការប្រាក់ថោកសែនថោក។ មិនតែប៉ុណ្ណោះ នាប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយ ចិនបានបញ្ចូលវិនិយោគយ៉ាងសកម្មទៅក្នុងប្រទេសតាដហ្ស៊ីគីស្តង់។ ទីក្រុង Douchanbe បានទទួលពីចិនរួចទៅហើយ នូវឥណទាន ក្នុងទឹកប្រាក់ ១.០០០លានដុល្លារអាមេរិកឯណោះ។ គ្រាន់តែសំរាប់ សង់ផ្លូវថ្នល់ថ្មីៗ និងកែឲ្យទំនើបឡើង ផ្លូវដែលធ្លាប់មានពីមុនៗ តាដហ្ស៊ីគីស្តង់ បានទទួលពីចិន គឺ ២៥០លានដុល្លារអាមេរិក។
តាំងពី ក្លាយជារដ្ឋឯករាជ្យ ក្នុងឆ្នាំ១៩៩១មក តាដហ្ស៊ីគីស្តង់ ជារដ្ឋទី១នៅតំបន់អាស៊ីកណ្តាល ដែលចេះកំណត់បានរួចដាច់ស្រេច ខ្សែព្រំដែនខ្លួនជាមួយ មហាប្រទេសចិន នៅជិតខាង។ ព្រំដែនរួមរវាងប្រទេសទាំងពីរមានប្រវែងដល់ ៨០០គីឡូម៉ែត្រ៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ