ជំនួបកំពូលអាស៊ាន៖ តានតឹងយ៉ាងណា ក៏នៅតែមានការឯកភាពគ្នាលើបញ្ហាសេដ្ឋកិច្ច
នៅស្ទើរតែពេញអំឡុងពេលជំនួបកំពូលប៉ុន្មានថ្ងៃកន្លងទៅនេះ យើងសង្កេតឃើញថា បញ្ហាសិទ្ធិមនុស្ស នយោបាយ និង ជាពិសេស ជម្លោះដែនដី តែងតែបង្កឲ្យមានភាពតានតឹងជាញឹកញាប់ រវាងបណ្តាប្រទេសក្នុងតំបន់អាស៊ាន និងអាស៊ីបូព៌ា។ បញ្ហាសេដ្ឋកិច្ច និងពាណិជ្ជកម្ម គឺជាសំណុំរឿងដ៏កម្រ ដែលអាចឲ្យប្រទេសទាំងនេះរកជំហររួមគ្នាមួយបាន។
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖ កែប្រែថ្ងៃទី៖
ស្តាប់ - ០៣:២៦
នៅក្នុងជំនួបកំពូលនៅភ្នំពេញ រយៈពេល ៣ថ្ងៃកន្លងទៅនេះ យើងសង្កេតឃើញថា បញ្ហាសិទ្ធិមនុស្សបានចោទជាបញ្ហាធំ នៅក្នុងជំនួបទ្វេភាគី រវាងប្រធានាធិបតីអាមេរិក និងនាយករដ្ឋមន្រ្តីកម្ពុជា។ ជំនួប ដែលមន្រ្តីអាមេរិកបានចាត់ទុកថាជា “ជំនួបដ៏តានតឹង” មួយ។ បញ្ហាជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូងបានបង្កឲ្យមានភាពតានតឹងស្ទើរតែជាប់រហូត រវាងប្រទេសអាស៊ាន និងចិនផង និងរវាងសមាជិកអាស៊ានខ្លួនឯងផង ជាពិសេស រវាងហ្វ៊ីលីពីន ដែលជាប្រទេសជាប់ជម្លោះ និងកម្ពុជា ដែលជាប្រធានអាស៊ាន។ ចំណែកជម្លោះដណ្តើមកោះរវាងជប៉ុន និងប្រទេសជិតខាងវិញ ក៏បានធ្វើឲ្យមានការមើលមុខគ្នាមិនចំដែរ រវាងប្រមុខដឹកនាំជប៉ុន ជាមួយប្រមុខដឹកនាំចិន និងកូរ៉េខាងត្បូង។ ជំនួបត្រីភាគី ដែលប្រមុខដឹកនាំប្រទេសទាំងបីធ្លាប់តែធ្វើជារៀងរាល់ឆ្នាំនោះ ក៏មិនមានដែរ នៅឆ្នាំនេះ។
ក៏ប៉ុន្តែ បើទោះជាមានភាពតានតឹងបែបនេះក៏ដោយ ក៏បណ្តាប្រទេសអាស៊ាន និងប្រទេសជាដៃគូ នៅតែបានឯកភាពសហការគ្នាច្រើន ទាក់ទងនឹងវិស័យសេដ្ឋកិច្ច និងពាណិជ្ជកម្ម។
រវាងចិន ជប៉ុន និងកូរ៉េខាងត្បូង ប្រមុខរដ្ឋាភិបាលមិនបានជួបគ្នាក៏ពិតមែន ប៉ុន្តែ នៅថ្ងៃអង្គារនេះ នៅក្រៅជំនួបកំពូលអាស៊ីបូព៌ា រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងសេដ្ឋកិច្ចទាំងបីប្រទេសបានជួបគ្នា ដើម្បីចាប់ផ្តើមបើកជាផ្លូវការ នូវការចរចាបង្កើតតំបន់សេដ្ឋកិច្ចសេរី៣ប្រទេស ចិន-ជប៉ុន-កូរ៉េខាងត្បូង។
រវាងអាស៊ាន និងចិនវិញ ជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូងក៏មិនបានរារាំងភាគីទាំងពីរមិនឲ្យរឹតបន្តឹងទំនាក់ទំនងពាណិជ្ជកម្មនោះដែរ។ កាលពីថ្ងៃចន្ទ ម្សិលមិញ អាស៊ាន និងចិន បានចុះហត្ថលេខាពិធីសារពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការក្នុងក្របខ័ណ្ឌកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរី ដើម្បីបង្កើនប្រសិទ្ធភាព និងភាពប្រកួតប្រជែងនៃក្រុមហ៊ុនតូច និងមធ្យមអាស៊ាន-ចិន។ គួរបញ្ជាក់ឡើងវិញថា កិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីអាស៊ាន-ចិនបានចូលជាធរមាន កាលពីខែមករា ឆ្នាំ២០១០ សម្រាប់ប្រទេសសមាជិកស្ថាបនិកទាំង៦របស់អាស៊ាន។ សម្រាប់ប្រទេស ៤ផ្សេងទៀត គឺកម្ពុជា ឡាវ ភូមា និងវៀតណាម កិច្ចព្រមព្រៀងនេះនឹងត្រូវចូលជាធរមាន នៅឆ្នាំ២០១៥។ អាស៊ាន និងចិន គ្រោងថា នៅក្នុងឆ្នាំនោះ ការដោះដូរពាណិជ្ជកម្មរវាងភាគីទាំងពីរនឹងកើនឡើងរហូតដល់ ៥០០ពាន់លានដុល្លារ។ គិតមកទល់ពេលបច្ចុប្បន្ននេះ ចិន គឺជាដៃគូពាណិជ្ជកម្មធំបំផុតរបស់អាស៊ាន។ ចំណែកអាស៊ានវិញ គឺជាដៃគូពាណិជ្ជកម្មលំដាប់ទី៣របស់ចិន។
ទាក់ទងនឹងវិស័យពាណិជ្ជកម្មនេះដែរ អាស៊ាន រួមជាមួយនឹងប្រទេស ៦ផ្សេងទៀត គឺ ចិន ជប៉ុន កូរ៉េខាងត្បូង ឥណ្ឌា អូស្រ្តាលី និងនូវែលសេឡង់ បានសម្រេចបើកជាផ្លូវការនូវការចរចាលើកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរី ដែលមានឈ្មោះថា “ដៃគូពាណិជ្ជកម្មគ្រប់ជ្រុងជ្រោយក្នុងតំបន់” (Regional Comprehensive Economic Partnership)។ កិច្ចចរចាលើតំបន់ពាណិជ្ជកម្មសេរី ទាំង ១៦ប្រទេសនេះត្រូវបានបើកសម្ពោធ នៅរសៀលថ្ងៃអង្គារនេះ នៅក្រៅជំនួបកំពូលអាស៊ីបូព៌ា ក៏ប៉ុន្តែ ការចរចាពិតប្រាកដអាចនឹងចាប់ផ្តើមធ្វើនៅឆ្នាំក្រោយ ហើយគ្រោងសម្រេចឲ្យបានជាកិច្ចព្រមព្រៀង នៅឆ្នាំ២០១៥។ ប្រសិនបើការចរចានេះពិតជាទទួលបានជោគជ័យមែន វានឹងក្លាយទៅជាតំបន់ពាណិជ្ជកម្មសេរីដ៏ធំបំផុតនៅលើពិភពលោក។
ដើម្បីប្រជែងនឹងដំណើរការចរចាពាណិជ្ជកម្មសេរីដ៏ធំមួយនេះ សហរដ្ឋអាមេរិកក៏បានព្យាយាមស្វះស្វែងរកផលប្រយោជន៍សេដ្ឋកិច្ចពីជំនួបកំពូលអាស៊ាននេះដែរ។ នៅក្នុងជំនួបកំពូលរវាងលោកអូបាម៉ា និងប្រមុខដឹកនាំអាស៊ាន កាលពីថ្ងៃចន្ទម្សិលមិញនេះ អាស៊ាន និងអាមេរិកបានព្រមព្រៀងគ្នាបង្កើនទំនាក់ទំនងទៅដល់កម្រិតជាដៃគូយុទ្ធសាស្រ្ត ព្រមទាំងបានឯកភាពគ្នាថានឹងរៀបចំធ្វើយ៉ាងណាបង្កើនទំនាក់ទំនងខាងសេដ្ឋកិច្ច និងវិនិយោគ រវាងអាមេរិក និងប្រទេសទាំង ១០ នៅអាស៊ាន។
និយាយជារួមមកវិញ មានរឿងជាច្រើន ដែលប្រទេសក្នុងតំបន់អាស៊ាន និងអាស៊ីបូព៌ាពិបាកនឹងចុះសម្រុងនឹងគ្នា។ ក៏ប៉ុន្តែ មានចំណុចរួមមួយ គឺផលប្រយោជន៍ខាងសេដ្ឋកិច្ច ពាណិជ្ជកម្ម និងវិនិយោគ ដែលទាញឲ្យប្រទេសទាំងនេះអាចសហការគ្នាបាន៕
លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តីកម្ពុជា ហ៊ុន សែន ក្នុងនាមជាប្រធានអាស៊ានបានធ្វើសន្និសីទកាសែតបិទបញ្ចប់កិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ានលើកទី ២១
បទអន្តរាគមន៍របស់ លាង ដឺលុច ពីទីក្រុងភ្នំពេញ ស្តីពីលទ្ធផលនៃសន្និសីទកាសែតរបស់លោក ហ៊ុន សែន
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ